Stedelijke bereikbaarheid

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

De gemeente Rotterdam werkt aan een bereikbare en gezonde stad. De nadruk ligt op bevordering van schone manieren van vervoer, zoals de fiets, het openbaar vervoer en de elektrische auto. De gemeente bereikt dit met een mix van regulerende en stimulerende maatregelen. Belangrijke stimulerende maatregelen zijn onder meer de uitbreiding van het fietspadennet en het op aanvraag plaatsen van laadpalen voor elektrische auto’s.

Doelstellingen product

Prioriteiten

  • Stedelijk Verkeersplan
  • A16 Rotterdam
  • Blankenburgverbinding
  • Dynamisch Verkeersmanagement en benutten bestaand netwerk
  • Smart Mobility
  • MIRT-onderzoek bereikbaarheid Rotterdam - Den Haag


De concrete inzet van de gemeente Rotterdam per prioriteit in 2018 wordt hieronder weergegeven.

 

Stedelijk Verkeersplan

Op 11 mei 2017 heeft de Gemeenteraad het Stedelijk Verkeersplan (SVPR) 2016-2030 vastgesteld. Het SVPR geeft een lange termijn
opgave voor de bereikbaarheid van stedelijk en regionaal Rotterdam. Bereikbaarheid draagt bij aan het versterken van het economisch functioneren met een aantrekkelijk leefklimaat en gezonde stad. Hiervoor zijn op langere termijn grootschalige investeringen als nieuwe oeververbindingen en transformatie van bestaande (auto)infrastructuur nodig om de stad leefbaarder en economisch sterker te maken. Via het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) onderzoek Rotterdam/Den Haag worden deze opgaven in 018 concreter gemaakt.
 

A16 Rotterdam

In 2018 stonden de volgende mijlpalen op de agenda, onder regie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM):

  • Een onherroepelijk Tracébesluit
  • Er wordt gewerkt aan de uitwerkingsopgaven, al dan niet in de vorm van inrichtingsplannen, voor Vlinderstrik, Schiebroeksepark en Terbregseveld

Blankenburgverbinding

In 2018 was de inzet van de gemeente om onder regie van het ministerie van IenM de volgende mijlpalen te bereiken:

  • Afronding van het aanbestedingsproces
  • Start van de voorbereidingsfase van de daadwerkelijke uitvoering van de Rijksweg en de aansluitingen daarop

Dynamisch verkeersmanagement en benutten bestaande netwerk

In 2018 is de volgende inzet gepleegd:

  • De gemeente vervangt jaarlijks circa 16 van de in totaal 240 verkeerslichtinstallaties in de stad.
  • De gemeente optimaliseert de afstelling van de verkeerslichten. Het doel is om bij vervanging of aanpassing van verkeerslichteninstallaties fietsers en voetgangers meer comfort (meer of vaker groen) en de tram meer prioriteit te geven.
  • De gemeente doet, mede in het kader van het programma ‘Beter Benutten’, mee in de ontwikkeling en realisatie van C-ITS in verkeerslichtinstallaties, waarbij verkeerslichten communiceren met voertuigen en weggebruikers en verkeerslichten slimmer kunnen regelen.
  • De gemeente ontwikkelt ‘tunnelwet-proof’-verkeersmanagement door de Maastunnel. Daarnaast zet de gemeente in op monitoring, evaluatie en indien nodig bijsturen van het bereikbaarheids-maatregelenpakket van de Maastunnelafsluiting.
  • De gemeente Rotterdam neemt als praktijkpartner deel aan het onderzoekstraject SURF STAD, waarin kennisinstellingen onder leiding van de TU Delft onderzoek doen naar de ruimtelijke en mobiliteits-effecten van zelf rijdend vervoer (looptijd 2016 – 2020).
  • Met andere overheden en bedrijfsleven werkt de gemeente binnen De Verkeersonderneming aan de uitvoering van het programma Beter Benutten. In 2017 zijn in het kader van de Marktplaats voor Mobiliteit diverse nieuwe mobiliteitsdiensten voor bewoners en werkenden in Rotterdam en omgeving gestart. De gemeente voert projecten ter verbetering van fietsvoorzieningen, vervoer over water en enkele OV-stations, waaronder Dijkzigt en Blaak, uit.
  • De gemeente continueert haar deelname aan het samenwerkingsverband BEREIK! Dit is het samenwerkingsverband tussen Rijkswaterstaat Zuid-Holland, de provincie Zuid-Holland, de Metropool regio Rotterdam Den Haag, gemeente Den Haag, gemeente Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam op het gebied van verkeersmanagement. Gezamenlijke doelstelling van het samenwerkingsverband is het, door de inzet van maatregelen op het gebied van dynamisch verkeersmanagement (DVM), zo lang en gelijkmatig mogelijk rijdend houden van het verkeer op het wegennet in de Zuidvleugel van de Randstad, uitgaande van het bestaande wegennet. BEREIK! zet onder andere in op regionale samenwerking via regioregie (voor afstemming wegwerkzaamheden), het regionaal verkeerskundig team en de regiodesk.
  • Vanwege de Maastunnel en Coolsingel werkzaamheden gaat de gemeente de verkeersregie in de stad voor de periode 2017-2019 intensiveren en versterken. Onderdeel daarvan is het opzetten van een publiekscampagne.

 

Smart Mobility

De gemeente wil zich profileren op het gebied van zelf rijdend vervoer, waarbij de vraag centraal staat wat zelf rijdend vervoer kan betekenen in het licht van de stedelijke doelstellingen die worden nagestreefd. Welke bijdrage kan zelf rijdend vervoer leveren om Rotterdam een gezonde, economisch sterke en aantrekkelijke stad te laten zijn? De gemeente richt zich de komende jaren op verschillende Smart Mobility-thema’s.
 

  • Het beter inwinnen en uitwisselen van informatie over mobiliteit zorgt ervoor dat we slimmer en efficiënter omgaan met de schaarse ruimte, de beschikbare infrastructuur en dat reizigers beter zijn geïnformeerd en op basis daarvan efficiëntere keuzes kunnen maken. Het combineren van verschillende datasets van bijvoorbeeld wegbeheerders, navigatiesystemen, mobiele telefoons en ov-bedrijven is hiervoor onmisbaar.
  • Een tweede thema is het connected en coöperatief maken van wegkantsystemen (C-ITS). Technische ontwikkelingen maken het mogelijk om voertuigen onderling en voertuigen en wegkantsystemen (zoals verkeerslichten) onderling met elkaar te laten communiceren. Dit kan worden ingezet om bijvoorbeeld de luchtkwaliteit te verbeteren, maar ook om het comfort voor de reizigers te verhogen. In de periode 2018 – 2020 worden in totaal 113 verkeerslichten omgebouwd naar Intelligente verkeerslichten (I-VRI’s) en wordt ingezet op de ontwikkeling van groene golven voor fietsers, waarbij fietsers bijvoorbeeld door middel van hun mobiele telefoon op grotere afstand door verkeerslichten kunnen worden gedetecteerd.
  • C-ITS vormt de opmaat voor een andere slimme technologie: zelf rijdende voertuigen. De gemeente doet samen met de Metropool regio Rotterdam Den Haag en kennisinstellingen zoals de TU Delft en Hogeschool Rotterdam onderzoek naar de effecten van zelf rijdend vervoer in stedelijk gebied. De vraag staat hierbij centraal hoe we ons als stad optimaal kunnen voorbereiden op zelf rijdend vervoer en hoe we er voor kunnen zorgen dat zelf rijdende voertuigen een positieve bijdrage leveren aan de aantrekkelijke en gezonde stad van de toekomst.

 

MIRT-onderzoek bereikbaarheid Rotterdam – Den Haag (MIRT: Meerjarenprogramma Infrastructuur,
Ruimte en Transport)

 

De gemeente Rotterdam is samen met het ministerie van IenM, de Metropool regio Rotterdam Den Haag (MRDH), gemeente Den Haag en provincie Zuid-Holland een van de opdrachtgevers van het MIRT–onderzoek bereikbaarheid Rotterdam Den Haag. Dit onderzoek is gestart naar aanleiding van de uitkomsten van een update van de Nationale Markt en Capaciteit Analyse (NMCA) uit 2011 waarin bereikbaarheidsknelpunten tot 2028 zijn geconstateerd in dit gebied. Het onderzoek wordt uitgevoerd conform de brede aanpak van bereikbaarheidsopgaven (het programma ‘’Meer bereiken'). Dit betekent onder andere dat de bereikbaarheidsopgave(n) in het gebied in breder perspectief worden benaderd,
in samenhang met andere ruimtelijke opgaven in het gebied (mobiliteit, economisch vestigingsklimaat, leef kwaliteit, macro trends).

Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Stedelijk Verkeersplan

Het college van B en W heeft, als één van de uitwerkingen van het Stedelijk Verkeersplan, de OV-visie Rotterdam 2018 - 2040 Samen Slimmer Reizen opgesteld. Deze OV-visie is op 22 februari 2018 door de gemeenteraad vastgesteld.

 

A16 Rotterdam

Het Tracébesluit is in 2018 onherroepelijk geworden. Ook is de aanbesteding afgerond en is het project gegund aan het consortium De Groene Boog. De uitwerkingsopgaven die binnen het contract met De Groene Boog vallen zijn ter hand genomen, maar de concrete resultaten zullen pas in 2019 of later gereed zijn. De planning van de inrichtingsplannen waarvoor de gemeente aan zet is, conform de gemaakte afspraken, zijn afgestemd op de uitvoeringsplanning van het consortium.

 

Blankenburgverbinding

Het aanbestedingsproces is afgerond met de gunning van het project aan het consortium BAAK. De voorbereidende werkzaamheden van de uitvoering zijn in 2018 gestart. Op 17 september 2018 heeft de formele starthandeling plaatsgevonden door minister Van Nieuwenhuizen van IenW.

 

Dynamisch Verkeersmanagement en benutten bestaand netwerk

1. In 2018 zijn 14 verkeerslichteninstallaties (VRI's) vervangen. Verder zijn er twee installaties verwijderd. Vanwege nieuwe ontwikkelingen zijn er tevens twee nieuwe installaties geplaatst.

2.Meldingen van burgers o.a. via Fietsfan010, zijn gebruikt om verkeerslichten beter in te stellen voor langzaam verkeer en in nauw overleg met de RET is de afstelling van verkeerslichten verbeterd voor de tram.

3. In 2018 zijn in het kader van C-ITS 22 VRI’s omgebouwd tot iVRI, waardoor voertuigen en verkeerslichten ter plaatse onderling kunnen communiceren.

4. In 2018 is de intelligente software voor het Adaptief File Management systeem (AFM) verder ontwikkeld en zijn 80 radardetectoren geplaatst en is de software van 30 VRI’s aangepast, en getest.

5. Wij zijn als gemeente één van de praktijkpartners in het onderzoek SURF-STAD, dat een looptijd heeft van 2016 – 2020. In 2018 is vanuit de gemeente deelgenomen aan en inhoudelijke input geleverd in een aantal werksessies en bijeenkomsten in het kader van dit onderzoek.

6. In 2018 is het programma Beter Benutten afgerond met totaal ruim 18.000 dagelijkse spitsmijdingen in de Rotterdamse regio. De afgelopen jaren is met Beter Benutten een pakket van € 150 mln aan maatregelen gericht op infrastructuur, reisgedrag, logistiek en verkeerssystemen in de regio uitgevoerd. In Rotterdam zijn belangrijke reisvoorzieningen als de OV-stations Dijkzigt en Blaak en de noord-zuid centrumfietsroute opgeleverd. In 2018 is een tweede ronde van het Rotterdam Mobility Lab van De Verkeersonderneming afgerond met succesvolle launches van 16 nieuwe startups op het gebied van elektrische voertuigen, pakketbezorging en deelmobiliteit (o.a. Felyx). Met andere overheidspartijen in de regio en het ministerie van I&W is in 2018 gewerkt aan een afsprakenkader voor een nieuw programma met korte termijnmaatregelen (KTA-MIRT), met name gericht op verbeteringen voor fiets en openbaar vervoer. Met De Verkeersonderneming is in 2018 de basis gelegd voor nieuwe initiatieven in Rotterdam gericht op slimmer reisgedrag en de bestrijding van vervoersarmoede. In dat kader is in 2018 de Fietsenbank van start gegaan.

7. De gemeente heeft in 2018, evenals in de voorgaande jaren, als partner deelgenomen aan het samenwerkingsverband Bereik!.
Bereik! richt zich op het beter benutten van het bestaande wegennetwerk in Zuid-Holland door het gezamenlijk inzetten op verkeersmanagement, o.a. via een gezamenlijke coördinerende verkeerscentrale (de Regiodesk) en het beter afstemmen van wegwerkzaamheden (Regioregie).

8. T.b.v. de Maastunnel zijn er extra inzetten gedaan tijdens de dubbele afsluiting in 2018. Er is daarbij gebruik gemaakt van verkeersregelaars en paraat staande bergers om bij incidenten sneller ter plaatse te zijn, met als doel de verkeershinder tot een minimum te beperken. Het publiek is via Rotterdam Onderweg op de hoogte gehouden.

 

Smart Mobility

In 2018 heeft de gemeente Rotterdam diverse stappen genomen op het gebied van Smart Mobility. Intern binnen de gemeente zijn kennisbijeenkomsten georganiseerd om de kennis op het gebied van zelfrijdend vervoer te vergroten. Op het gebied van zelfrijdend vervoer wordt daarnaast intensief samengewerkt met partners zoals de MRDH, de regiogemeenten, andere overheden en universiteiten zoals de TU Delft. In 2018 is tevens opdracht gegeven tot de ombouw van ca. 100 verkeerslichten in Rotterdam tot intelligente verkeerlichteninstallatie (iVRI). Deze iVRI’s maken communicatie tussen weggebruikers en verkeerslichten mogelijk, waardoor verkeer slimmer kan worden gestuurd en er meer comfort aan weggebruikers (fietsers, openbaar vervoer, hulpdiensten, vrachtverkeer) kan worden geboden. Realisatie van deze intelligente verkeerslichten zal plaatsvinden in 2019.

 

MIRT-onderzoek Bereikbaarheid Rotterdam Den Haag (MIRT: Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport)

Op basis van de inhoudelijke conclusies en aanbevelingen uit het MIRT-onderzoek hebben Rijk, provincie Zuid-Holland, MRDH en gemeente Rotterdam in het BO MIRT van 6 december 2017 afgesproken de pré verkenning Oeververbindingen regio Rotterdam te starten. Deze pré verkenning was bedoeld voor nadere uitwerking van scope, bekostiging en financiering van een nieuwe oeververbinding in de regio Rotterdam. De analyse richtte zich op identificeren en concretiseren van de meest kansrijke alternatieven (en varianten) voor een nieuwe oeververbinding, incl. beoordeling van probleemoplossend vermogen, doelbereik en haalbaarheid. In het BO MIRT van 21 november 2018 is de Resultatennota van de pré verkenning vastgesteld en hebben genoemde overheden afgesproken een formele MIRT-Verkenning te starten naar een nieuwe oeververbinding in de Rotterdamse regio. Partijen hebben daartoe gezamenlijk een budget van € 480 mln in de meerjarenbegrotingen gereserveerd, zijnde 75% van de geraamde investeringskosten voor de meest waarschijnlijke oplossing. Om hieraan invulling te geven reserveren de gemeente Rotterdam, de MRDH en PZH gezamenlijk € 280 mln, het Rijk € 200 mln.

Toelichtingen ontwikkelingen

N.v.t.

Wat heeft het gekost?

Overzicht van baten en lasten

Overzicht baten en lasten Stedelijke bereikbaarheidRekening
2017
Oorspr.
Begroting 2018
Bijgestelde
Begroting
2018
Realisatie
2018
Afwijking
Baten exclusief reserves1.2121.3153.5993.182-418

Totaal baten 1.212 1.315 3.599 3.182 -418
Bijdragen rijk en mede-overheden 206 67 55 1.253 1.198
Opbrengsten derden 676 1.248 2.654 862 -1.792
Overige baten 330 0 890 1.066 176
Lasten exclusief reserves13.04412.10517.59517.110-485

Apparaatslasten 7.229 7.812 7.831 7.850 19
Inhuur 430 -46 168 356 188
Overige apparaatslasten 120 109 142 130 -12
Personeel 6.679 7.749 7.520 7.364 -157
Interne Lasten -5.534 -7.199 -4.658 -5.214 -556
Overige doorbelastingen -5.534 -7.199 -4.658 -5.214 -556
Programmalasten 11.349 11.492 14.422 14.474 53
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 4.206 3.936 7.112 7.281 169
Kapitaallasten 7.088 7.556 7.310 7.310 1
Overige programmalasten 55 0 0 -117 -117
Subsidies en inkomensoverdrachten 0 0 0 0 0
Saldo voor vpb en reserveringen -11.833 -10.790 -13.995 -13.929 67
Vennootschapsbelasting00000
Saldo voor reserveringen -11.833 -10.790 -13.995 -13.929 67
Mutaties reserves4901.4779.6098.717-893
Onttrekking aan reserves 490 1.477 9.609 8.717 -893
Saldo voor overhead -11.343 -9.313 -4.386 -5.212 -826

Toerekening overhead aan Stedelijke bereikbaarheidRekening
2017
Oorspr.
begroting
2018
Bijgestelde
Begroting
2018
Realisatie
2018
Afwijking
Overhead concernondersteuning en concernhuisvesting 3.316 3.927 3.927 3.927 0
Overhead clustermanagement en ondersteuning 1.166 1.302 1.390 1.331 -58
Saldo na overhead -15.825 -14.542 -9.702 -10.470 -768

Overzicht van afwijkingen

Overzicht afwijkingenAfwijking batenAfwijking lastenAfwijking saldo
Afwijking baten en lasten -418 408 -826
1. Slimme verkeerslichten -501 -501 0
2. Pre verkenning oeververbindingen 150 704 -554
3. Diverse afwijkingen -67 205 -272
Afwijking reserves -893 -893 0
4. BR Stedelijke Bereikbaarheid - Maastunnel -893 -893 0
Saldo voor overhead -1.311 -485 -826

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Slimme verkeerslichten

Als gevolg van externe factoren in het project rondom slimme verkeerslichten (rijgedrag en doorstroming) is vertraging opgetreden. Hierdoor zijn zowel de lasten als de baten (bijdrage Verkeersonderneming) € 501 lager uitgevallen.
 

2. Pre verkenning oeververbindingen

In 2018 heeft het Rijk besloten tot een verkenning van een nieuwe oeververbinding in Rotterdam. De onderzoeken die hieraan voorafgaan hebben geleid tot € 704 hogere lasten. Hiertegenover staan bijdragen van de andere opdrachtgevende partijen voor € 150.

 

3. Diverse afwijkingen

Er zijn diverse kleine voor- en nadelige afwijkingen op de overige lasten en baten -€ 272.

 

4. Bestemmingsreserve Stedelijke Bereikbaarheid - Maastunnel

Het project Maastunnel heeft een onderbesteding van € 893 door minder kosten voor communicatie en een lagere inzet van operators. Dit heeft geleid tot een lagere onttrekking van € 893 uit de hiervoor beschikbare bestemmingsreserve.

Bijstellingen

Overzicht bijstellingen Stedelijke bereikbaarheid8-maands 201810-maands 2018Totaal
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 890 1.119 2.009
Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam Buitenruimte Station Hoek van Holland Haven 0 1.119 1.119
Vrijval voorziening parkeereisen Stedelijke Bereikbaarheid 890 0 890
Totaal 890 1.119 2.009

Toelichting op overzicht van bijstellingen

Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam Buitenruimte Station Hoek van Holland Haven

Ten gevolge van het project Hoekse Lijn wordt de buitenruimte en infrastructuur ter hoogte van Hoek van Holland Haven heringericht. Het zogenaamde Stationsomgeving Hoek van Holland Haven-project kent drie financieringsbronnen: het Investerings Fonds Rotterdam, externe bijdragen van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en het fondsproject BDU BOR (ook wel 3-in-1 project genoemd). Het positief saldo à € 1,1 mln onder laatstgenoemd project, dat voor de dekking zorgde, wordt echter op basis van hernieuwde inzichten als algemene gemeentelijke middelen bestempeld. De huidige verwerking als bijdrage van derden op het krediet Buitenruimte Hoek van Holland Haven komt daarmee te vervallen. Hierdoor valt het bedrag eenmalig vrij in 2018.

 

Vrijval voorziening parkeereisen Stedelijke Bereikbaarheid

In de voorziening parkeereisen is een bedrag van € 1,925 mln opgenomen. Als gevolg van verjaring van parkeereis-contracten en afwikkeling van dossiers is in de jaarrekening 2017 eerder een bedrag vrijgevallen. Bij de 8-maands 2018 waren de resterende openstaande dossiers zo goed als afgehandeld en de verwachting was dat een bedrag van € 1,035 mln aan de contractanten werd terugbetaald. Hierdoor resteerde een voorziening van € 890 zonder verplichting. Dit bedrag is vrijgevallen binnen het programma Verkeer en Vervoer.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Rotterdamse Mobiliteitsagenda 2015-2018

Stedelijk verkeersplan