Het college heeft het programma Duurzaam 2015-2018 vastgesteld voor de uitvoering en ondersteuning van activiteiten voor een betere luchtkwaliteit, vergroening, waterveiligheid en veerkracht, energiebesparing, duurzame energieopwekking en duurzame versterking van de economie. Bij het laatste gaat het onder andere om inzet op Clean Tech en circulaire economie.

Doelstellingen product

Bestuurlijke opdracht

De opdracht is Duurzaam dichter bij de Rotterdammer en geeft uitvoering aan het programma Duurzaam 2015-2018.  De gemeente werkt aan gezonder Rotterdam voor iedereen. Dat doet ze door voor en met Rotterdammers te investeren in duurzaamheid. Dat gebeurt zo dat Rotterdam in 2030 het inspirerende voorbeeld is voor andere deltasteden in de wereld die de duurzaamheidstransitie doormaken.


Hierbij staan drie ambities van de bestuurlijke opdracht voor 2030 centraal:

  • groene, gezonde en toekomstbestendige stad
  • schonere energie tegen lagere kosten
  • sterke en innovatieve economie

De prioriteiten van Duurzaam staan in het Programma Duurzaam 2015-2018 en het PLUS Programma Duurzaam:

  • verbetering van de luchtkwaliteit
  • ondersteuning van duurzame initiatieven van Rotterdammers
  • droge voeten en veerkracht
  • duurzame energieopwekking
  • sterke en innovatieve economie
  • goede voorbeeld (als gemeente)

Jaarlijks stelt de gemeente een Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor op om vast te stellen in hoeverre de realisatie van de doelen aansluit bij de ambities. De monitor bevat een set prestatie- en effectindicatoren, verdeeld naar de thema’s van het programma. In 2019 wordt de effectmonitor 2018 opgesteld, de reden hiervoor is dat veel informatie over 2018 in de loop van 2019 beschikbaar wordt. De kernindicatoren tabel bevat een selectie van de indicatoren uit de Duurzaamheidsmonitor. Hoewel in het collegeprogramma 2015-2018 voor duurzame investeringen geen target is geformuleerd, is het streven net als in de vorige periode om in totaal, gemeente, industrie en derden, in Rotterdam en regio in totaal € 400 mln aan investeringen met betrekking tot het verduurzamen van stad en industrie te realiseren.

Kernindicatoren  programma DuurzaamDoel 2015-2018Realisatie
1. Verbetering energieprestatie woningen in aantal ’labelstappen’

10.000 woningen energiezuiniger

11.781 (dec 2017)

2. Aantal megawatts opgesteld vermogen windenergie

300 MW in 2020 in haven + 48 MW in de stad

155,1 MW (december 2017)
3.  Aantal daken met zonnepanelen

20 gigawatt uur opgewekte zonnestroom in 2018 middels 10.000 daken met zonnepanelen:

- 4.500 bij huishoudens,
- 1.500 via corporaties en
- 4.000 woningequivalenten via maatschappelijk vastgoed
 

24 GWh, op 6.453 daken (december 2018) 
4. Omvang duurzame investeringen

€ 400 mln aan duurzame investeringen gerealiseerd

185 mln (december 2017)

Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Ondersteuning Duurzame initiatieven van Rotterdammers

De belangstelling voor de subsidieregeling CityLab010 was weer groot. Bij het CityLab010-thema ‘Duurzaam en Bereikbare stad’ hebben we meerdere projectaanvragen financieel ondersteund. Voorbeelden zijn Blue Vespa en Schoon Schip. Blue Vespa vervangt de benzinemotor van oude scooters door een elektromotor. Schoon Schip richt zich op schone scheepvaart. Het ontwikkelt een aandrijvingssysteem op basis van waterstofdrager ammoniak.
 

Droge voeten en veerkracht

De waterbuffer bij het Spartastadion in Spangen en het Berkelplein zijn als waterplein opgeleverd. Inmiddels zijn zo’n 700 studenten van de Hogeschool Rotterdam actief op het gebied van resilience. In oktober gaven wethouder Bonte en minister Van Nieuwenhuizen formeel het startschot voor het ontwikkelen van het drijvend kantoor voor het Global Centre on Adaptation. Het wereldwijde stedennetwerk 100 Resilient Cities kondigde aan dat het in juli 2019 zijn tweejaarlijkse Summit in Rotterdam houdt.
 

Energiebesparing

Veel aandacht is besteed aan het informeren, activeren en faciliteren van bewoners op het gebied van energie besparen. Zo is in Ommoord een tijdelijke pop-up store geopend. Eind 2018 gingen de deuren open van de eerste Duurzaamheidswinkel. Zo’n 500 huishoudens hebben in 2018 hun woning aangepakt met het aanbrengen van onder andere vloer-, gevel-, dakisolatie, HR++ glas en zonnepanelen. Gemeente en corporaties tekenden prestatieafspraken over energiebesparende maatregelen in 2019. Particuliere verhuurders en VvE’s kunnen sinds 2018 gebruik maken van een Elena-subsidie als zij 35% CO2 besparen door hun pand aan te pakken. De verwachting is dat VvE's in de nieuwe collegeperiode investeren in de verduurzaming van de woningvoorraad. In een convenant is afgesproken dat nieuwe woningbouwprojecten in de stad aardgasvrij zullen zijn. 
 

Duurzame energieopwekking

Er zijn 4 nieuwe windparken in Rotterdam voorbereid. Er komt een windturbine met het grootste vermogen ter wereld (12 megawatt) op de locatie SIF op de Tweede Maasvlakte. De omgevingsvergunning daarvoor is definitief afgegeven. Verder is de tender van de grootschalige windenergieontwikkeling op de Tweede Maasvlakte (ongeveer 100 megawatt) gepubliceerd.

Daarnaast is de komst van diverse zonneparken verder voorbereid. Energiecoöperatie Blijstroom heeft een tweede dak belegd met zonnepanelen die gehuurd worden door omwonenden. Met Ahoy hebben we concrete afspraken gemaakt om 3.000 zonnepanelen op het dak te plaatsen. Ahoy krijgt zodoende het grootste zonnedak van Rotterdam. In de Spaanse Polder is een begin gemaakt met de installatie van zonnepanelen op bedrijfsdaken.
 

Sterke en innovatieve economie

De gemeente draagt bij aan de energietransitie in de haven. We werken aan een breed plan van aanpak. Daarin combineren we duurzaamheid en het benutten van economische kansen.
 

De gemeente geeft het goede voorbeeld (gemeentelijk vastgoed, duurzaam inkopen).
 

We hebben de plaatsing van 4.250 zonnepanelen op gemeentelijke panden voorbereid. In 2019 worden er 2.500 zonnepanelen geplaatst. In 2020 nog eens 1.750. We hebben de zonnepanelen duurzaam ingekocht. Dat betekent dat wij de duurzaamheidsprestaties zwaar lieten meewegen in de gunningsprocedure. Wij hebben bijvoorbeeld een contract afgesloten met transportdiensten waarbij de leverancier het transport emissievrij uitvoert. Dat doen wij in het kader van onze inkoopdoelstelling ‘in 2025 100% emissievrije belevering’.

 

Toelichtingen ontwikkelingen

De gevolgen van de klimaatverandering zijn wereldwijd merkbaar. En het is noodzakelijk om daarop te reageren en te anticiperen. Dat is al een aantal jaren duidelijk. Er ligt nu een duidelijke opdracht voor Europa en Nederland, en daarmee ook voor de gemeente Rotterdam. Rotterdam moet in 2050 aardgasvrij en CO2-neutraal zijn. Deze energietransitie heeft gevolgen voor de Rotterdammer en voor Rotterdamse bedrijven als voor bewoners. De doelstelling biedt tegelijkertijd kansen voor onze economie en werkgelegenheid.

Het kabinet heeft in 2018 het regeerakkoord verder uitgewerkt voor de thema’s klimaat en energie. Aan de verschillende klimaattafels is gewerkt aan de centrale doelstelling van 49% reductie CO2 in 2030 voor haven, stad, mobiliteit, landbouw en opwekking. Dankzij de inzet van het Rijk groeit de aandacht voor energietransitie zichtbaar, intern en extern. Het nieuwe Rotterdamse college heeft de rijksdoelstelling voor 2030 overgenomen in het coalitieakkoord Nieuwe energie voor Rotterdam. Daarnaast heeft het programma Duurzaam binnen de verschillende onderdelen voorgesorteerd op de energietransitie.

Wat heeft het gekost?

Overzicht van baten en lasten

Overzicht baten en lasten DuurzaamRekening
2017
Oorspr.
Begroting 2018
Bijgestelde
Begroting
2018
Realisatie
2018
Afwijking
Baten exclusief reserves1.203500983646-337

Totaal baten 1.203 500 983 646 -337
Bijdragen rijk en mede-overheden 821 0 869 500 -369
Opbrengsten derden 156 500 114 156 42
Overige baten 225 0 0 -10 -10
Lasten exclusief reserves9.63110.00011.79010.745-1.045

Interne Lasten 5.061 3.529 5.098 6.160 1.061
Overige doorbelastingen 5.061 3.529 5.098 6.160 1.061
Programmalasten 4.570 6.471 6.691 4.585 -2.106
Financieringslasten 0 0 0 0 0
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 2.330 5.341 5.092 2.739 -2.352
Kapitaallasten 560 550 550 544 -6
Subsidies en inkomensoverdrachten 1.680 580 1.050 1.302 252
Saldo voor vpb en reserveringen -8.429 -9.500 -10.807 -10.099 708
Vennootschapsbelasting00000
Saldo voor reserveringen -8.429 -9.500 -10.807 -10.099 708
Mutaties reserves1.4724751.749720-1.029
Toevoeging aan reserves 0 0 1.000 1.000 0
Onttrekking aan reserves 1.472 475 1.749 720 -1.029
Vrijval reserves 0 0 1.000 1.000 0
Saldo voor overhead -6.957 -9.025 -9.058 -9.379 -321

Rekening
2017
Oorspr.
begroting
2018
Bijgestelde
Begroting
2018
Realisatie
2018
Afwijking
Overhead concernondersteuning en concernhuisvesting
Overhead clustermanagement en ondersteuning
Saldo na overhead -6.957 -9.025 -9.058 -9.379 -321

Overzicht van afwijkingen

Overzicht afwijkingenAfwijking batenAfwijking lastenAfwijking saldo
Afwijking baten en lasten -337 -16 -321
1. Cofinanciering EIB Elena            -337 0           -337
2. Activiteiten binnen programma Duurzaam schuiven door naar 2019 0      -16         16
Afwijking reserves -1.029 -1.029 0
3. Lagere onttrekking bestemmingsreserves          -1.029 -1.029         0
Saldo voor overhead          -1.366        -1.045           -321

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Co-financiering Europese Investerings Bank (EIB) Elena

De bijdrage voor de rijksbijdrage voor het project Elena heeft nog niet tot een uitkering in 2018 geleid. Voorwaarde voor deze uitkering is een duurzaam investeringsbesluit vanuit VVE's. In verband met moeizame besluitvorming binnen VVE's heeft dit in 2018 nog niet tot een investeringsbesluit geleid. In lijn der verwachtingen ligt dat in 2019 een aantal duurzame investeringsbeslissingen zullen worden genomen.

 

2. Activiteiten binnen programma Duurzaam schuiven door naar 2019

De lagere lasten worden verklaard, doordat een aantal opdrachten en verplichtingen, waaronder Zon-icoon in 2019 zullen worden opgeleverd. Deze onderbesteding op de lasten hangt samen met de lagere onttrekking aan bestemmingsreserves van Duurzaam.

 

3. Lagere onttrekking bestemmingsreserves

De lagere onttrekking aan de bestemmingsreserve Duurzaam heeft te maken met een onderbesteding in 2018 op opdrachten en werkzaamheden, waaronder Zon-icoon, binnen Duurzaam.

Bijstellingen

Toelichting op overzicht van bijstellingen

N.v.t.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Programma Duurzaam 2015 - 2018

Stedelijk Verkeersplan Rotterdam 2030

EU richtlijn luchtkwaliteit

Ruimtelijke wet- en regelgeving (o.a. WABO)

Milieu wet- en regelgeving

Woningwet

Gaswet en Elektriciteitswet (ontwikkeling naar nieuwe energiewet)

Warmtewet

Wetten voor de huursector

Wet Implementatie EU Richtlijnen energie-efficiëntie

Wet ruimtelijke ordening

Omgevingswet

Energie akkoord

Bouwbesluit

Verhuurderheffing corporaties

Legesverordening