Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

De paragrafen Weerstandsvermogen en Financiering en de Financiële kengetallen bieden inzicht in de financiële positie van de gemeente eind 2018. De mutaties rond de Algemene Reserve, concernbrede reserves, concernstelposten en de post onvoorzien staan toegelicht onder de afwijkingen en bijstellingen.

Toelichtingen ontwikkelingen

Gemeentefonds 
De jaarlijkse gemeentelijke baten bestaan voor bijna de helft uit ontvangen uitkeringen van het Gemeentefonds. Begroting 2018 die najaar 2017 door de raad is vastgesteld was gebaseerd op de meicirculaire 2017. Het totaal aan uitkeringen Gemeentefonds voor 2018 was hierin begroot op € 1.578 mln oplopend naar € 1.585 mln in 2021. In deze bedragen is rekening gehouden met betalingen aan Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) voor het verrichten van gezamenlijk gemeentelijke activiteiten en met de effecten van de cao gemeenteambtenaren. Ten slotte is in de begroting gewezen op een aantal onzekerheden rond de ramingen uitkeringen van het Gemeentefonds, zoals een herziening van de bestaande normeringssystematiek en mogelijke onderuitputting door het Rijk. De gemeente Rotterdam heeft als gedragslijn geld uit het Gemeentefonds in principe in te zetten voor het doel waarvoor het Rijk dit geld beschikbaar stelt of juist vermindert. De ontwikkeling van het gemeentefonds bepaalt in belangrijke mate onze financiële ruimte. Op grond van de in 2018 achtereenvolgende circulaires die actualisaties bevatten van te ontvangen uitkeringen van het Gemeentefonds, is de begroting 2018 (meerjarig) daarmee enkele malen bijgesteld (zie verder Bijstellingen).
De in de begroting genoemde cao-effecten en indexering zijn budgettair verwerkt. Verder bleek het geraamde bedrag voor betalingen aan de VNG, waarvan in de begroting sprake is, in 2018 toereikend te zijn. Ten aanzien van de, in de begroting gemelde, onzekerheden geldt dat het Rijk met VNG is afgesproken gezamenlijk het Gemeentefonds per 2021 te herijken. Dit gebeurt in samenhang met het kwalitatief vervolgonderzoek dat is gericht op de verdeling van middelen in het sociaal domein per 2021. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing van Begroting 2019 is hiermee reeds rekening gehouden. De in de begroting genoemde mogelijke invoering van een aanvullende efficiencykorting is in 2018 uitgebleven.

Wat heeft het gekost?

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Gemeentefonds
De decembercirculaire Gemeentefonds bevatte een aantal aanpassingen ad € 66,1 mln door wijzigingen in taken, decentralisatie- en integratie-uitkeringen die betrekking hebben op het lopende begrotingsjaar 2018 en in de hoogte van de algemene uitkering. Deze aanpassingen konden, zoals reeds aangegeven in de 10-maandsbrief, niet eerder verwerkt worden in de begroting 2018. Zij bestaan voor € 64,1 mln uit extra toegekende 'taakmutaties, waaronder de compensatie voor de financiële tekorten in 2016 en 2017 op het terrein van jeugd en Wmo, de regiodeal NPRZ, de pilot aardgasvrij maken van een  wijken en verbetering van de luchtkwaliteit'. Deze zijn echter dermate laat in het jaar toegekend dat deze middelen niet meer in 2018 konden worden uitgegeven. De raad wordt bij behandeling van de jaarstukken voorgesteld in te stemmen een deel van deze gelden ad € 40,7 mln te bestemmen en toe te voegen aan de bestemmingsreserve Taakmutatie. Dit betreft de taakmutaties die juridisch verplicht zijn of waar een collegebesluit aan ten grondslag ligt. Van de ontvangen € 64,1 mln is € 17,8 mln ontvangen ter dekking van gemaakte kosten binnen het sociaal domein in 2016 en 2017. Derhalve hoeft hiervoor geen taak te worden uitgevoerd. Het restant bedrag taakmutaties (€ 5,6 mln) maakt onderdeel uit van de integrale afwegingen bij Voorjaarsnota. Bovendien is op basis van de decembercirculaire een hogere algemene uitkering ad € 2,0 mln ontvangen vanwege het aanpassen van waarden van maatstaven en herziening van de uitkeringsfactoren voor de jaren 2016 t/m 2018. 

 

2. Post Onvoorzien
De post onvoorzien behoefde in 2018 niet ingezet te worden.

 

3. Taakmutaties Gemeentefonds
Dit betreft een onderbesteding met € 0,3 mln van de bij septembercirculaire ontvangen gelden voor taakmutaties. Deze gelden konden niet meer in 2018 ingezet worden. 

 

4. Vennootschapsbelasting
Deze onderbesteding is als gevolg van voorlopige verschuldigde Vpb-lasten 2018 en definitieve aanslag Vpb-lasten 2017. 

 

5. Overige afwijkingen
Overige afwijkingen betreft minder gerealiseerde materiele kosten dan geraamd. 

 

6. Vrijval Financieringsreserve
Dit betreft afrondingsverschil vrijval Financieringsreserve.

Toelichting op overzicht van bijstellingen

Extra lasten VPB
Op grond van de voorlopige aanslag VpB voor 2016 - het eerste heffingsjaar-  lijken de lasten € 300 hoger te zijn dan geraamd. Dit komt doordat meer activiteiten (bedrijfsafval en containerservices) in 2016 een positief bedrijfsresultaat lieten zien in tegenstelling tot de initiële opgave voor de eerste raming. Deze bijstelling is hiervan het gevolg. Het bedrag aan voorlopige verschuldigde Vpb-lasten voor 2018 is met € 66 overschreden. Gelet op de geringe omvang van deze overschrijding is deze niet bij de 10-maandbrief verwerkt.

 

Gedeeltelijk vrijval post Onvoorzien
Conform coalitieakkoord is de helft van de post Onvoorzien vrijgevallen in 2018. Ultimo 2018 is geen beroep gedaan op deze post.

 

Schulden en Armoede
Deze van het Rijk ontvangen middelen zijn binnen het coalitieakkoord ingezet ter dekking van de extra inzet op Armoedebestrijding en het Deltaplan Schulden.

 

Actualisaties algemeen deel Gemeentefonds / Actualisatie Gemeentefonds 
De begrote ontvangsten uit het Gemeentefonds worden gedurende het jaar aangepast volgens de rijkscirculaires Gemeentefonds. Bij de tweede herziening en bij de 10-maandsbrief zijn nog aantal aanpassingen gedaan.

 

Afwikkeling onttrekking kapitaallasten IFR-VVV
De kapitaallasten van de investering in het project Voetbal Visie Vitaal zijn in de Begroting 2018 van het product Sport en Recreatie gedekt. Omdat bij het product Sport en Recreatie de dekking in de eigen begroting staat, is de onttrekking aan het IFR hierdoor in 2018 eenmalig vervallen.