Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

De paragrafen Verbonden Partijen en Financiering bieden inzicht in de ontwikkelingen rond het beheer en afstoten van bestaande deelnemingen en het aangaan van nieuwe.

Toelichtingen ontwikkelingen

Eneco Groep

In het najaar van 2017 hebben de aandeelhoudende gemeenten een principebesluit genomen of zij hun aandelen wensen te houden of te verkopen. Inmiddels is bekend dat meer dan 90% van de aandeelhouders hun aandelen wenst te verkopen. Hierdoor stond 2018 vooral in het teken van het voorbereiden van de verkoop (het transactieproces). Belangrijk bij deze voorbereiding is het opstellen en actualiseren (als gevolg van de meest recente ontwikkelingen) van de benodigde transactiedocumentatie. Enkel voorbeelden daarvan zijn: een financieel model (onder andere om financiële scenario’s te maken), een zogenaamde 'verkoopbrochure' en het doen van boekenonderzoek (vendor due dilligence) naar onder andere de financiën, juridische zaken (contracten en procedures) en de technische staat van de bezittingen van Eneco (bijvoorbeeld windparken). Dit is nodig om potentiële bieders in staat te stellen zich goed te informeren, wat bevorderlijk is voor het biedingsproces en de onderbouwing van hun (potentiële) biedingen. Relevant in dat licht om te vermelden is dat de aandeelhouders en Eneco eind 2018 voor de controlled auction (gecontroleerde veilingverkoop) hebben gekozen als de te hanteren verkoopmethode. Dit betekent dat potentiële kopers in meerdere ronden een bieding op de aandelen Eneco kunnen doen. De zogenaamde selectie ('trechtering') aan de aandeelhouders en Eneco vindt plaats op basis van aspecten als geboden prijs en voorwaarden. Volgend op de keuze voor de controlled auction als verkoopmethode en het afronden van de laatste voorbereidingen is de verwachting dat de executie van de transactie in het voorjaar van 2019 kan starten en in 2020 zal zijn afgerond.

 

Evides

In het verslagjaar zijn de statuten van Evides gewijzigd waarmee de gehele Raad van Commissarissen onafhankelijk is geworden (ongebonden) van de aandeelhouders. De aan het bedrijf PZEM gebonden leden van de Raad van Commissarissen Evides zijn eind november 2018 teruggetreden. In het verslagjaar is bovendien de intentie uitgesproken door de Zeeuwse aandeelhouders van het bedrijf PZEM om de aandelen Evides van dat bedrijf over te hangen naar de achterliggende Zeeuwse aandeelhouders en de mogelijkheden daartoe op korte termijn in kaart te zullen brengen. Eind 2018 hebben Gedeputeerde Staten van Zeeland bij brief het resultaat van een verkenning en een voorkeursvariant ter kennis gebracht aan Provinciale Staten voor wensen en bedenkingen. Mogelijk zal nog in 2019 het door alle partijen gewenste doel bereikt worden van volledig direct publiek aandeelhouderschap van Evides.

 

Havenbedrijf

De totale overslag van de Rotterdamse haven bedroeg 469,0 miljoen ton in 2018 en ligt daarmee hoger dan het recordjaar 2017 (467,4 miljoen ton). De groei zit voor in de overslag van containers die groeide tot 14,5 miljoen Twenty Foot Equivalent Unit (+5,7%). Ook de overslag van Liquid Natural Gas (+163,6%) en biomassa (+31.6%) is gestegen in 2018. Daartegenover staat een daling van overslag van olie, olieproducten en agribulk. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft in 2018 ook fors geïnvesteerd, vooral in de verbetering van de logistieke bereikbaarheid van de Rotterdamse haven. Belangrijke projecten zijn de Container Exchange Route op de Maasvlakte en het verleggen van de Havenspoorlijn via het Theemswegtracé. Daarnaast heeft het Havenbedrijf Rotterdam een minderheidsbelang verworven in de haven van Pecém in Brazilië. De totale investeringen zijn ten opzichte van 2017 gestegen met 91% tot € 408,1 miljoen. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft in 2018 een omzet van € 707,2 miljoen (2017: € 712,1) geboekt. De opbrengst uit verhuur van terreinen is 0,9% gedaald naar € 373,7 miljoen. Ook de havengelden zijn gedaald en bedroegen € 302,4 miljoen (-0,5%). De operationele kosten zijn 2,6% gestegen tot € 267,8 miljoen. Belangrijke oorzaak hiervan zijn de activiteiten van het Havenbedrijf op twee strategische prioriteiten; energietransitie en digitalisering.

 

RET

In 2018 is de nieuwe Busconcessie Rotterdam e.o. inbesteed bij RET voor een periode van 15 jaar. In deze nieuwe concessie tot en met 2034 is de eis opgenomen om in tranches volledig over te gaan op zero-emissie busvervoer. De aandeelhouders van RET hebben de benodigde investeringsbesluiten genomen voor de aanschaf van bussen en oplaadcapaciteit om de eerste tranche uit te voeren. In deze eerste tranche worden 105 elektrische en 110 hybride bussen aangeschaft. RET heeft het streven naar zero-emissie ook vertaald naar een specifieke doelstelling in het het eind 2018 vastgestelde bedrijfsplan. Deze doelstelling streeft naar reductie van CO2-emissie met 75% eind 2022.

 

Sportbedrijf

Op 1 januari 2018 is het Sportbedrijf Rotterdam BV operationeel geworden. Deze deelneming exploiteert en beheert de sportvoorzieningen van de gemeente Rotterdam, zoals sporthallen, locaties voor buitensport en zwembaden. Bij de overdracht van de sportactiviteiten van de gemeentelijke organisatie aan het Sportbedrijf hebben zich geen problemen voorgedaan in de continuïteit van het aanbod sportactiviteiten. In 2018 heeft de aandeelhouder Rotterdam de begroting vastgesteld, de accountant benoemd en de aanzet goedgekeurd voor de opstelling van het strategisch bedrijfsplan voor het Sportbedrijf.

 

Stedin Groep

Stedin Groep heeft in 2018 duidelijke stappen gezet in de operationalisering van haar strategie: de energietransitie mogelijk maken door focus op kerntaken voor (toekomstig) netbeheer met excellente dienstverlening aan klanten. Op de aandeelhoudersvergadering van 13 april 2018 zijn aangepaste statuten en een aandeelhoudersconvenant vastgesteld, die de aandeelhouders nauwer betrekken bij het bedrijfsbeleid. De invulling van de strategie betekent een verdere evaluatie van het wel of niet behouden van de commerciële onderdelen van Stedin Groep. In 2018 is al één onderdeel van Joulz, namelijk Joulz Energy Solutions, overgegaan naar een andere eigenaar. De grote betrouwbaarheid van de netten bleek uit het feit dat in eerste helft van 2018 de gemiddelde uitvalduur elektriciteit minder dan 9 minuten bedroeg en voor gas 17 seconden. Op 7 december 2018 organiseerde Stedin een ontmoetingsdag voor de aandeelhouders waarin nader werd ingegaan op de uitdagingen die voor Stedin Groep liggen in de energietransitie.  De financierbaarheid van de energietransitie zal in het gesprek tussen Stedin en haar aandeelhouders een belangrijk onderwerp worden.

 

Warmtebedrijf

In 2018 is verder gewerkt aan de uitvoering van het in 2016 door de gemeenteraad vastgestelde Herstelplan. Twee belangrijke pijlers van dit Herstelplan zijn de aanleg van een warmteleiding naar stadsverwarmingsnet in Leiden en de aansluiting van het industriecluster Vondelingenweg op het warmtenet. De warmteleiding die de Vondelingenweg aansluit is in 2018 opgeleverd. Voor de leiding naar Leiden is begin 2019, na positieve besluitvorming in gemeenteraad en Provinciale Staten, de aanbesteding gestart. Dit moet leiden tot een definitief investeringsbesluit in de zomer 2019.

Wat heeft het gekost?

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Ontvangen rente
De gerealiseerde extra baten € 27 betreft ontvangen rente door de Rijksbelastingdienst in verband met later terugontvangen geld dividendbelasting.

 

2. Kapitaallasten

Het nadeel wordt veroorzaakt door de gedeeltelijke afboeking van de boekwaarde van de deelneming Warmtebedrijf Rotterdam van € 25,6 mln. Dit als gevolg van de afspraken uit de Bestuursovereenkomst met provincie Zuid-Holland inzake de realisatie van de warmteleiding van Rotterdam naar Leiden (Leiding over Oost). Deze Bestuursovereenkomst leidt tot een extra kapitaalstorting vanuit de gemeente in het bedrijf en gewijzigde eigendomsverhoudingen met een lager aandelenpercentage voor de gemeente. Dit lagere aandelenpercentage geeft aanleiding de boekwaarde te herzien. De raad heeft op 7 februari 2019 hiermee ingestemd.

 

3. Overige afwijkingen
In verband met de intensiteit van lopende dossiers zoals Warmtebedrijf Rotterdam, Eneco en Het Nieuwe Stadion is € 113 meer uitgegeven aan extern financieel en juridisch advies dan geraamd.

Toelichting op overzicht van bijstellingen

Extra lasten juridisch advies
Vanwege de actuele ontwikkelingen inzake een aantal dossiers (met name Warmtebedrijf Rotterdam) is het budget voor juridische advies en uitbestede werkzaamheden bij het product Deelnemingen vooralsnog met € 300 verhoogd. Deze lasten zijn gedekt uit de extra dividendinkomsten 2018.

 

Ramingsbijstelling dividenden
Op grond van de besluitvorming in de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) van de verschillende gemeentelijke deelnemingen heeft onze gemeente in totaal € 1,5 mln meer aan dividenden over 2017 in 2018 ontvangen dan begroot. Deze extra opbrengsten zijn vooral toe te schrijven aan hogere dividendopbrengsten Stedin. Voor de advisering van de aandeelhouderscommissie (AHC) van Eneco is in 2018 een bijdrage ad € 475 verstrekt. Deze lasten zijn gedekt uit de extra dividendinkomsten 2018.

 

Actualisatie omslagrente
Het betreft de gevolgen van de lager dan geraamde rentetarieven enerzijds en volumemutaties als gevolg van actualisatie van de investeringen en ontwikkelingen van de reserves en voorzieningen anderzijds.

 

Bijstelling dividenden
In 2018 steeg het dividend ten opzichte van de begroting 2018. Deze eenmalige baat bestaat uit € 25 aan dividend Biomedical Fund. Deze eenmalige baten zijn aan het budget juridisch advies en uitbestede werkzaamheden toegevoegd als dekking voor de kosten vanwege de ontwikkelingen van een aantal dossiers.

 

Omslagrente aandelenkapitaal Sportbedrijf Rotterdam B.V.
Verwerking van de rentelasten van het aandelenkapitaal van het Sportbedrijf Rotterdam B.V. ten laste van product Deelnemingen.

Vrijval voorziening en bijstelling overige uitbestedingen
Het betreft gedeeltelijk vrijval voorziening (€ 150) opgenomen lening Tower Hotel Rotterdam. Deze vrijval is in 2018 ingezet ter dekking van extra lasten ten behoeve van juridisch advies en uitbestede werkzaamheden bij het product Deelnemingen.