Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van omgevingsrecht

In 2018 heeft Bouw- en Woningtoezicht alle zeilen moeten bijzetten om het hoofd te bieden aan de hausse aan aanvragen omgevingsvergunning. Deze hausse is veroorzaakt door de opleving van de economie. Met grote inzet van iedereen lukt het om de aanvragen af te handelen. Nog steeds zet de afdeling onverkort in op de werkwijze om aanvragen zo effectief mogelijk af te handelen en potentiële aanvragers zo vroeg mogelijk aan tafel te krijgen. Hiermee levert Bouw- en Woningtoezicht een bijdrage aan de ambitie van de gemeente Rotterdam om per jaar 4.500 woningen te bouwen.

Bouw- en Woningtoezicht doet mee aan de invoering van de Omgevingswet. In 2018 is de voorbereiding gestart van de aanpassing van de werkprocessen zodat de afdeling in 2021 klaar is voor de Omgevingswet.

Vergunningverlening, toezicht en handhaving ingevolge de Monumentenwet

In 2018 is gewerkt aan de Rotterdamse Erfgoedagenda 2017-2020 die eind 2016 is vastgesteld. Deze beleidsnotitie zet de koers uit, schetst de concrete activiteiten rond het gebouwde cultuurhistorisch erfgoed van Rotterdam tot 2020 en krijgt daarna een vervolg. Naast de vergunningverlening gaat het om projecten die direct verbonden zijn met de bescherming en instandhouding van erfgoed. Ook is in 2018 een nieuwe opzet gemaakt voor de aanpak van Cultuurhistorische Verkenningen en is er gewerkt aan de meer integrale borging van cultuurhistorie in bestemmingsplannen. Verder is het zogenaamde ‘Top 20 project’ nader vormgegeven. Hierin werkt Bouw- en Woningtoezicht nauw samen met de voor Rotterdam belangrijke externe erfgoedpartijen. In het kader van dit project draagt Bouw- en Woningtoezicht jaarlijks twintig nieuwe gemeentelijke monumenten voor. De voorbereidingen voor de selectie van 2018 zijn opgestart. In 2019 neemt het college hierover een besluit. Daarnaast heeft Rotterdam als een van de zes pilotgemeenten in Nederland een begin gemaakt met het maken van een Kerkenvisie voor de stad. Dit is een overzicht van het aantal kerkgebouwen in Rotterdam, de cultuurhistorische waarden ervan en het opzetten van een samenwerkingsverband met eigenaren, gebruikers en belanghebbenden om na te denken over de toekomst van deze vaak bijzondere gebouwen. Het project neemt minimaal twee jaar in beslag. Tenslotte is nadrukkelijk gewerkt aan overdracht van kennis over het cultuurhistorisch erfgoed. De Open Monumentendag en de speciaal gemaakte boekjes over erfgoed zijn daarvan belangrijke voorbeelden. Ook zijn er diverse cultuurhistorische films gemaakt over een aantal wijken in Rotterdam Zuid. Vanuit de verantwoordelijkheid voor het Werelderfgoed Van Nellefabriek zijn er diverse activiteiten georganiseerd, waaronder de Unesco Werelderfgoed Bestuurdersdag. Dit is gedaan in samenwerking met het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Unesco.

Programmatische aanpak van de particuliere woningvoorraad

Bij de start van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) is geconstateerd dat voor circa 13.000 woningen een aanpak nodig is voor versterking van het beheer en onderhoud. Inmiddels is van ruim 5.600 woningen de aanpak gestart en ruim de helft hiervan is inmiddels afgerond. In de periode 2019-2022 pakt de gemeente de volgende 3.000 woningen aan. De voorbereiding van deze programmatische aanpak vond plaats in 2018. Eind 2018 is het uitvoeringplan Steigers op Zuid 2.0 door het college vastgesteld. De uitvoering van de eerste tranche van ruim 750 woningen start in 2019. In de focuswijken pakt de gemeente per collegeperiode ruim 3.000 woningen aan. Het doel is de onderhoudssituatie te verbeteren en het beheer structureel op orde te krijgen. Deze aanpak krijgt vorm in het uitvoeringsprogramma Steigers op Zuid. De aanpak van 2.966 woningen liep volgens planning. De Ossenissebuurt in Pendrecht (166 woningen) is in 2018 door het Rijk aangewezen als proeftuin voor een aardgasvrije wijk. De aanbesteding van de integrale aanpak van de Ossenissebuurt is in 2018 voorbereid. De uitvoering start in 2019.

Aanpak malafide huiseigenaren

Van 8 eigenaren is het bezit (ruim 200 woningen) in 2018 onderzocht, waarbij er geen structurele aanpak op achterstallig onderhoud nodig is gebleken. Bestaande plannen van aanpak over het onderhoud van bezit worden volgens de afspraken nageleefd. In 2018 heeft het college geen nieuwe bestuurlijke boetes voor achterstallig onderhoud opgelegd. Twee lopende handhavingszaken zijn door de rechter bevestigd op de handhaving na bezwaar en beroep van de betreffende eigenaren. Naast de aandacht voor huisjesmelkers zijn 7 malafide verhuurmakelaars integraal aangepakt met stopgesprekken en bestuurlijke boetes. In totaal zijn 6 bestuurlijke boetes aan verhuurmakelaars opgelegd voor illegaal gebruik. Verder is Rotterdam betrokken bij het actieplan van het Rijk om meer grip te krijgen op malafide praktijken. De lobbypunten van Rotterdam zijn: het beschikbaar komen van instrumenten om hoge huren in relatie tot geboden kwaliteit aan te pakken en een zelfbewoningsplicht.

Aanpak hennepkwekerijen

In 2018 waren er ruim 900 meldingen waarvan 261 gevallen uitmondden in een ontmanteling. Hiervan hebben 208 zaken bestuursrechtelijk geleid tot kostenverhaal. Daarnaast zijn 125 bestuurlijke boetes opgelegd wegens woningonttrekking. De aantallen zijn lager dan in voorgaande jaren. De daling is onderwerp voor nadere analyse. Door samenwerking met o.a. politie en Stedin kunnen overtreders effectief worden aangepakt. Samenwerking op regionaal niveau levert op dat eigenaren en verhuurmakelaars aangesproken worden wat leidt tot verbeterd gedrag en weren van foute huurders. In de hele keten wordt samengewerkt aan het bouwen van barrières tegen malafide gedrag.

Funderingsproblematiek en achterstallig onderhoud

In samenwerking met bewoners, woningbouwcorporaties, gebiedscommissies en andere is in 2018 gewerkt aan de uitvoering van wijkgericht en bloksgewijs funderingsonderzoek. In totaal hebben eigenaren van 410 woningen gesubsidieerd funderingsonderzoek uitgevoerd. Eigenaren van 804 woningen hebben het voornemen hiertoe opdracht te verstrekken. Ook is in 2018  gestart met het aanbod van procesbegeleiding voor woningeigenaren die te maken hebben met een -urgente- bloksgewijze funderingsherstelopgave. Hiermee kunnen 144 particuliere woningeigenaren ondersteuning krijgen bij het organiseren van deze complexe, gemeenschappelijke en kostbare ingreep. Daarnaast is samen met het landelijke Fonds Duurzaam Funderingsherstel, het ministerie van Binnenlandse Zaken en diverse Nederlandse gemeenten gewerkt aan een versoepeling van de toelatingsvoorwaarden tot het fonds en een lager rentetarief. Het doel is om financiële barrières weg te nemen van eigenaar-bewoners die problemen hebben om kostbaar funderingsherstel te betalen. In 2019 krijgt het college een hernieuwde  samenwerkingsovereenkomst met het fonds voorgelegd. Tot slot is eind 2018 de stadsbrede campagne ‘Duik in je fundering’ van start gegaan. Het doel van de campagne is het bewoners bewust te maken van de problemen die kunnen ontstaan aan panden die op houten palen gefundeerd zijn. Tevens kunnen woningeigenaren met een eenvoudige postcodecheck zien of zij risico lopen op problemen met hun fundering én waar zij terecht kunnen voor meer informatie. Inmiddels is de postcodecheck ruim 19.000 keer gebruikt. De campagne ‘Duik in je fundering’ krijgt in 2019 een vervolg.

Toelichtingen ontwikkelingen

Externe ontwikkelingen

Omgevingswet

De nieuwe Omgevingswet voorziet onder andere in een vereenvoudiging van het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Daarnaast voorziet deze wet in een nieuwe manier van werken, het is niet langer “nee,ten zij”, het is dan “ja mits”. Belangrijke doelen van de Omgevingswet zijn een meer integrale wijze van werken, het vooropstellen van participatie en het vergroten van de lokale afwegingsruimte. De wet is voor een deel nog onder constructie, onder andere in de vorm van uitvoeringsbesluiten. De Omgevingswet wordt per januari 2021 ingevoerd.

De nieuwe wet Kwaliteitsborging voor het bouwen is door het kabinet teruggetrokken (Eerste Kamer), er bleek onvoldoende draagvlak nadat de wet wel door de Tweede Kamer was aangenomen. Deze wet is gericht op een nieuw stelsel in de bouw dat is gericht op private kwaliteitsborging. De wet maakt de opdrachtgever zelf verantwoordelijk voor de oplevering van een bouwwerk conform het Bouwbesluit. De gemeente beoordeelt het gekozen instrument van kwaliteitsborging in relatie tot een risicoklasse. De gemeente doet mee met het landelijk experiment Private kwaliteitsborging grondgebonden woningen en aan de pilot Architect aan zet. Bij deze laatste pilot voeren architecten de toetsing uit bij bouwprojecten met een laag risico. In het najaar van 2018 is een bestuursakkoord gesloten tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken over de invoering van de wet. Ook Rotterdam heeft zijn bijdrage geleverd aan het bestuursakkoord. De minister zal het wetsvoorstel nu, samen met het bestuursakkoord naar de Eerste Kamer sturen. Als de wet wordt aangenomen zal deze gelijktijdig met de Omgevingswet in werking treden.

Interne ontwikkelingen

Verbetering werkprocessen

Op het gebied van vergroting van de dienstverlening naar de burger zijn de volgende interne maatregelen doorgevoerd:

• in 2018 zijn 17 processen in het zaaksysteem onder gebracht. In 2019 worden daaraan nog 4 processen toegevoegd en zal verdere optimalisering plaatsvinden. Dit draagt, zoals reeds blijkt, bij aan laagdrempeligheid voor de burger en een betere bereikbaarheid van de gemeente
• eind 2018 is gestart met de vorming van een klantcontact centrum waarbij de vraag van de klant centraal staat en de norm 'bellen is antwoord' is. Dit concept wordt in 2019 verder uitgerold
• ook zijn de vergunning-applicaties omgebouwd, zodat uitval door falend hardware geminimaliseerd wordt en de afhandelingssnelheid van de aanvraag verhoogd wordt
• daarnaast loopt het spoor Implementatie Omgevingswet. In 2018 is middels workshops de organisatorische impact inzichtelijk gemaakt. De impact op de informatievoorziening zal begin 2019 volledig duidelijk zijn. Dan kunnen besluiten rond de aanpassing en/of uitfasering van de huidige vergunning-applicaties worden vormgegeven

Vaststelling beleidsplan

Op 17 april 2018 heeft het college van burgemeester en wethouders het meerjarenplan Bouw- en Woningtoezicht 2018-2021 en de rapportage 2017 vastgesteld. Deze stukken zijn ook naar de gemeenteraad gestuurd. Er is voor de eerste keer gekozen voor een meerjarenplan in plaats van een jaarplan. Ontwikkelingen op het gebied van het bouw- en woningtoezicht hebben vaak een horizon die wat verder weg ligt dan een periode van een jaar. Wel wordt ieder jaar op een aantal speerpunten gefocust en wordt dit middels rapportage gemonitord. Zo nodig wordt het meerjarenplan bijgesteld als ontwikkelingen daar aanleiding toe geven.

Wat heeft het gekost?

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Opbrengsten leges

Er is een positief resultaat van € 1,5 mln voor de leges Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht. De belangrijkste reden voor dit positieve resultaat zijn de inkomsten van aanvragen uit 2017 met een hogere waardebepaling. De restitutie van leges door beroep- en bezwaar tegen de legesaanslag resulteerde in een lager resultaat van € 426. Per saldo leiden deze ontwikkelingen tot een positieve resultaat van 1,1 mln op de opbrengsten leges.

2. Overige opbrengsten

Naast de opbrengsten voor leges zijn er diverse baten zoals ontheffingen milieu-zones en meeropbrengsten werkzaamheden voor derden. Per saldo zijn er € 1,7 mln meer inkomsten.

3. Technische vrijval voorziening SV-leningen

Conform voorschriften wordt de voorziening netto opgenomen op de balans. Hierdoor valt deze vrij en wordt tevens toegevoegd aan de SV leningen.

4. Interne lasten

De interne lasten van € 754 zijn de hogere kosten voor beheer en expertise projecten.

5. Funderingen 

Van het beschikbare budget voor het funderingsherstel resteert € 501 door minder subsidieaanvragen in 2018. Het betreft meerjarige wijkgerichte participatietrajecten in het kader van gesubsidieerd funderingsonderzoek en urgent bloksgewijs funderingsherstel waarvan de verplichtingen op termijn worden uitgevoerd met inzet van het landelijke Fonds Duurzaam Funderingsherstel.            

5. Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam

Het programma voor woningverbetering Bestaande Voorraad wordt gefinancierd door de bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam. Door de onderbesteding is er € 2 mln minder onttrokken. Deze onderbesteding wordt veroorzaakt door een capaciteitstekort op de markt voor de uitvoering van bouwkundige werkzaamheden. Dit heeft geleid tot minder subsidieaanvragen en handhaving dan is begroot.

6. Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling

Het programma voor woningverbetering Particuliere Voorraad wordt gefinancierd door de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling. Door de onderbesteding is er € 1,7 mln minder onttrokken. Deze onderbesteding wordt veroorzaakt door een capaciteitstekort op de markt voor de uitvoering van bouwkundige werkzaamheden. Dit heeft geleid tot minder subsidieaanvragen en handhaving dan is begroot.

7. Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid

Er is door de onderbesteding voor het programma Nationaal Programma Rotterdam Zuid € 2,8 mln minder onttrokken aan de bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Deze onderbesteding wordt veroorzaakt door een capaciteitstekort op de markt voor de uitvoering van bouwkundige werkzaamheden. Dit heeft geleid tot minder subsidieaanvragen en handhaving dan is begroot.

Toelichting op overzicht van bijstellingen

In 2018 is er een onderbesteding van € 120 voor de wettelijke verplichting Basisregistratie adressen en gebouwen/Wet Onroerende Zaken (BAG/WOZ). In 2019 wordt deze verplichting voortgezet.

De opbrengst van de Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond voor advieswerkzaamheden vergunningverleningen is gerealiseerd.