Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Wonen

Woonvisie

De hoofddoelstellingen van de Woonvisie zijn:

• aantrekkelijke woonmilieus met een balans en differentiatie in de woningvoorraad
• een kwalitatieve en duurzame woningvoorraad
• borging van de basis op orde

Deze doelstellingen zijn in 2018 leidend geweest voor de inzet van de gemeente. Met het coalitieakkoord zijn deze doelstellingen verder geconcretiseerd in twee ambitieuze opgaven:

• realisatie van 18.000 woningen in de periode 2018 t/m 2021
• slimmer oppakken van de duurzaamheidsopgaven in de woningvoorraad

Aantrekkelijke woonmilieus

Gebiedsatlas
De Gebiedsatlas Ontwikkeling woningvoorraad is vastgesteld. Hiermee kan beter gestuurd worden op een betere balans en meer differentiatie binnen de woningvoorraad. Ook is een doorvertaling tot op wijkniveau mogelijk. De gebiedsatlas vormt de basis voor de prestatieafspraken met de woningcorporaties

Prestatieafspraken
In 2018 zijn met alle woningcorporaties in Rotterdam prestatieafspraken gemaakt over de bijdragen aan de realisatie van de doelstellingen uit de Woonvisie. De prestatieafspraken zijn ondertekend door de gemeente, de woningcorporaties en de huurdersverenigingen.
Per corporatie zijn aparte maatwerkafspraken gemaakt. Deze afspraken zijn afhankelijk van de kenmerken van het bezit (type, segment, plaats en kwaliteit en toekomstbestendigheid) en de investeringsstrategie van een corporatie. Ook de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad is hierin vastgelegd. Hierbij zijn ook afspraken over een gebiedsaanpak gemaakt.

 

Kwaliteit van de woningvoorraad

Inzicht in woonwensen en -kwaliteit
Er wordt periodiek onderzoek gedaan naar de woonwensen van Rotterdammers. Het onderzoek dient als basis voor de inzet van het woonbeleid. De Omgevingstest 2018 is uitgevoerd, dit is een vervolg op de Grote Woontest uit 2012. Rapportage over de uitkomsten vindt plaats in 2019. De uitkomsten worden verwerkt in gebieds- en projectadvisering en waar nodig in beleidskaders.

In 2018 is gestart met de werkzaamheden voor een nieuw kader Woningkwaliteit. Dit nieuwe kader is een vervolg op het Kader Kleine Woningen. Ook dit traject loopt door in 2019. Met het kader borgen we de woningkwaliteit nu en in de toekomst. Bouwen, bouwen, bouwen is het credo, maar wel met borging van kwaliteit.

Innovatie in het wonen
Mede op verzoek van de raad is eind 2018 gestart met een actieplan coöperatieve woonvormen. Het doel is meer ruimte creëren voor bijzondere, innovatieve woonvormen. Hierin wordt de pilot van Het Rotterdams Woongenootschap meegenomen. Deze pilot beoogt de realisatie van een coöperatieve woonvorm voor gezinnen.

Lange termijnontwikkeling
Er is geanticipeerd op de groei van de woningvoorraad op de middellange en lange termijn (2025-2040). Er is een verdiepingsslag gemaakt en er zijn ontwikkelstrategieën opgesteld. In het kader van de Omgevingsvisie is gestart met een verbreding van de woningbouwopgave naar andere programma’s. Een voorbeeld hiervan is de afstemming van de ruimteclaim van de functie wonen met andere thema’s, zoals werken en sport.

Regionale woningmarktafspraken
Rotterdam neemt samen met 13 regiogemeenten, de Federatie Maaskoepel (namens alle woningcorporaties) en huurdersorganisaties deel aan het Samenwerkingsverband Wonen. Het doel is het woningaanbod tot 2030 uit te breiden met 54.000 extra woningen. Hierbij wordt ingezet op een betere balans van het woningaanbod in de regio door een betere spreiding van de sociale woningvoorraad.

Door het woningbouwprogramma op regionale schaal af te stemmen worden vraag en aanbod in de regio meer in balans gebracht. De afspraken worden vastgelegd in een Regioakkoord. De Provincie Zuid-Holland hecht veel waarde aan deze regionale samenwerking. Daarom levert zij een belangrijke bijdrage in de vorm van monitoring en toetsing. Dit traject loopt door in 2019.

Het programma Kansrijke Wijken liep per 1 juli 2017 formeel af, de laatste projecten zijn afgerond. Een aantal financiële verplichtingen loopt nog door naar volgende jaren. 

 

Basis op orde

Bij de goedkopere woningvoorraad spelen verschillende maatschappelijke kwesties. De gemeente heeft hiervoor beleid vastgesteld. Er zijn afspraken met de corporaties gemaakt over de huisvesting van bijzondere doelgroepen die uitstromen uit een opvangsituatie. Daarnaast is gestart met de herijking van het convenant huisvesting bijzondere doelgroepen en de bijbehorende zoneringskaart.

Ouderen, studenten
Het programma Langer Thuis is afgerond. Nieuwe ambities zijn vastgesteld in het eind 2018 vastgestelde Samenwerkingsagenda Ouder en Wijzer. Deze samenwerkingsagenda is onder meer gericht op wonen en de woonomgeving. De agenda is opgesteld door corporaties, zorg- en welzijnsorganisaties, sportverenigingen en ouderenbonden. De samenwerkingsagenda krijgt een uitwerking in een Langer Thuis akkoord en loopt door in 2019.

Voor de beschikbaarheid en betaalbaarheid van wonen en over hoe ouderen langer thuis kunnen wonen zijn afspraken gemaakt met de woningcorporaties.

Herhuisvesting
De raad heeft ingestemd met de toepassing van het nieuwe artikel 10 in de Rotterdamwet. Voordat zij een huisvestingsvergunning krijgen screent de gemeente potentiële nieuwe bewoners in de aangewezen gebieden op overlastgevend gedrag. Het doel is woonoverlast terug te dringen en de leefbaarheid te vergroten.

De evaluatie van de toepassing van het inkomenscriterium (artikel 8 van de Rotterdamwet) is voorbereid. Dit geldt ook voor de besluitvorming over eventuele verlenging en uitbreiding van de toepassing hiervan.

De Woonvisie voorziet in een kwaliteitsslag in een deel van de woningvoorraad. Met deze kwaliteitsslag hangt een herstructureringsopgave samen. Het in 2018 vastgestelde Kader Herhuisvesting bevat de leidraad voor het omgaan met herhuisvesting van huishoudens in zowel de sociale als de particuliere voorraad. Dit kader geldt voor de gehele stad, maar in het bijzonder voor het gebied van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ).

Statushouders en woonwagens
De taakstelling voor de huisvesting van statushouders in 2018 was 763. In totaal zijn er 641 statushouders gehuisvest en is 2018 afgesloten met een achterstand van 122 statushouders. Voor het huisvesten van deze 641 statushouders zijn 237 woningen nodig geweest. De reden voor dit relatief kleine aantal woningen is dat gezinsherenigers een belangrijk deel van de instroom vormden. Vaak konden zij geplaatst worden in de woning van reeds gehuisveste familieleden. Ook zijn relatief veel grote gezinnen gehuisvest. In 2018 heeft de Stichting Nieuw Thuis Rotterdam 29 woningen geleverd. De overige 208 woningen zijn door de woningcorporaties geleverd.

Er zijn verschillende redenen voor de opgelopen achterstand. Het COA heeft 42 statushouders te weinig gekoppeld aan Rotterdam. Er was sprake van incomplete dossiers. Ook waren er diverse moeilijk te huisvesten kandidaten (o.a. door rolstoelafhankelijkheid).

In 2018 is gestart met de herijking van het woonwagenbeleid. Aanleiding hiervoor is het nieuwe Rijkskader waarin staat dat gemeenten het aantal standplaatsen in overeenstemming moeten brengen met de behoefte. Dit Rijkskader heeft de nodige commotie teweeggebracht, zoals het illegaal innemen van een aantal lege plekken op woonwagencentrum de Kievit. Om dit aan te pakken is een gerechtelijke procedure gestart.

De evaluatie en mogelijke herijking van de regionale verordening voor woonruimteverdeling is doorgeschoven naar de regio-agenda van 2019. De oorzaak ligt onder andere op de bestuurlijke focus en de drukke werkzaamheden rond het Regio-akkoord.

 

Planologie & Stedenbouw

Next City

Rotterdam heeft te maken met grote trends, transities die forse impact hebben op de stad en zich moeilijk laten voorspellen. Denk hierbij aan de verdergaande digitalisering en robotisering, circularisering van de economie, de klimaatadaptatie en mobiliteits- en energietransitie.
Next City is een ontwikkelprogramma waarin gevolgen en trends voor de stad worden onderzocht. De lessen die de gemeente hieruit trekt worden onderdeel van het beleid en de omgevingsvisie. In 2018 is onderzoek gedaan naar scheiding van afvalstromen. Het wordt steeds drukker in de stad en er moeten slimme oplossingen worden gevonden die minder ruimte in beslag nemen.

De opgave voor de komende jaren is de groei van de stad integraal aan te pakken en hierbij te richten op goede groei. Het college heeft in haar coalitieprogramma ‘Nieuwe Energie voor Rotterdam’ hiervoor expliciet aandacht gevraagd.

 

Architectuur Biënnale

In 2018 vond opnieuw de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) plaats. Het thema was Energie en Rotterdam was hierbij een van de 3 hoofdprojecten. De Rotterdamse bijdrage was een verkenning van verschillende toekomstscenario’s met handelingsperspectieven.

 

Omgevingsvisie

De Omgevingswet vervangt vrijwel alle relevante wetgeving voor ruimtelijke plannen en vergunningverlening. Hiermee beoogt de wetgever een integrale en gebiedsgerichte aanpak van de leefomgeving beter te ondersteunen. De Omgevingswet wordt in 2021 van kracht. Met de komst van de Omgevingswet verandert de regelgeving voor Ruimtelijke Ordening. Iedere gemeente is verplicht een Omgevingsvisie op te stellen. Een Omgevingsvisie is een richtinggevende en integrale visie op de fysieke leefomgeving, voor de lange termijn. De Omgevingsvisie moet tevens een goede groei van de stad mogelijk maken.

Rotterdam is in 2017 gestart met het opstellen van een omgevingsvisie, in 2018 is de Verkenning (een testversie) opgeleverd. Als hulpmiddel om integraal te kunnen afwegen zijn 5 perspectieven benoemd:

• compacte stad
• inclusieve stad
• productieve stad
• gezonde stad
• circulaire stad

 

Kennisloods

De Kennisloods heeft als doel om medewerkers te stimuleren om data slimmer te gebruiken voor beleidskeuzes. In 2018 is het project Kennisloods 2.0 gestart. Met een nieuwe methodiek worden er oplossingen gevonden voor datagerelateerde problemen.

 

Buitenruimte (Landschap), vergroening

De aanpak van de vergroening richt zich op vijf stenige wijken:

• Middelland/Nieuwe westen
• Oude Noorden
• Tarwewijk
• Bloemhof
• Hillesluis

Het gaat hierbij om kleine initiatieven uit de wijken, zoals het aanleggen van geveltuinen. Daarnaast is Kleur & Fleur met bewoners voortgezet. Deze aanpak is in 2018 voor het laatst gehanteerd. Bij de vergroeningsaanpak is nauw samengewerkt met het programma Kansrijke wijken en het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid.

De resultaten van het investeren in de buitenruimte in de collegeperiode 2014-2018 zijn in een handzaam boekje verbeeld in de vorm van ‘voor en na’ foto’s.

In het coalitieakkoord ‘Nieuwe Energie voor Rotterdam’ is een nieuwe ambitie voor vergroening geformuleerd. Het plan van aanpak hiervoor is nagenoeg gereed en wordt begin 2019 aangeboden.

 

Functionele wijzigingen

Het budget voor functionele wijzigingen in de buitenruimte is gekoppeld aan onderhoud van de buitenruimte. Hiermee is extra kwaliteit en functionaliteit aan de inrichting van de openbare ruimte toegevoegd.

 

Rivieroevers

De 3 rivieren Maas, Rotte en Schie zijn het verborgen goud van de stad. Met het programma Rivieroevers wil de gemeente:

• De oevers aantrekkelijker maken
• Zorgen voor goede fiets- en voetgangersroutes langs de oevers
• De ecologische waarden vergroten
• Meer recreatiemogelijkheden bieden

De resultaten van het programma Rivieroevers in de collegeperiode 2014-2018 zijn verbeeld in het Magazine Rivieroevers Rotterdam Resultaten 2014-2018.

In 2018 is gewerkt aan verschillende projecten. Voor de Rotte is gestart met de steiger Grote Kerkplein, de herinrichting Linker Rottekade, de planvorming Crooswijksebocht en Leuvekolk. Voor de Nieuwe Maas zijn de eerste fases van getijdenpark Nassauhaven en Maashaven afgerond. Verder is gestart met planvorming voor het Eiland van Brienenoord en de buitenruimte Bluecity.

Het project getijdenpark Mallegat is gestopt. De redenen hiervoor zijn complicerende effecten van bouwen in de rivier met niet voorziene financiële gevolgen.

In 2018 is de toekomstvisie op de Nieuwe Maas uitgewerkt en in concept door het college vastgesteld. Voor de Rotte ligt er een toekomstperspectief met kansrijke projecten die in uitvoering zijn. Voor de Schie is de inzet gericht op kansrijke lopende projecten. Verder is gewerkt aan een uitvoeringsprogramma voor 2019-2022, dat is opgenomen in het coalitieakkoord.

 

Bestemmingsplannen

De actualisatie van de bestemmingsplannen

Per 1 juli 2018 zijn de sancties die gemeenten dwongen om bestemmingsplannen actueel te houden vervallen. Gezien de achterstand is in 2018 een groot aantal bestemmingsplannen toch nog geactualiseerd.

In de laatste voortgangsnotitie bestemmingsplannen (oktober 2018) is aangegeven dat de gemeente Rotterdam aan het einde van deze collegeperiode beschikt over 100% dekkende en actuele bestemmingsplannen.

Er is nu nog een drietal ‘vlekken’ die niet beschikken over een ruimtelijk kader. In deze gebieden zijn per 1 juli 2018 voorbereidingsbesluiten getroffen om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan.

Verder is ingezet op het faciliteren van grote gebiedsontwikkelingen.

In 2018 is een nieuwe prioritering vastgesteld door het college:

1. Gebieden zonder kader
2. Faciliteren woningbouw (ontwikkelgebieden)
3. Faciliteren Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ)
4. Thema gerichte wijzigingen (voorbeeld paraplubestemmingsplan Evenementen)
5. Programma actualisering

De gemeenteraad gaf aan dat de inhaalslag op de actualisatie zijn vruchten afwerpt. De raad heeft verzocht de voortgangsrapportage andere accenten te geven. Meer informatie over het omgevingsplan en minder over de voortgang.

 

Voorbereiding Omgevingswet

De Omgevingswet vervangt vrijwel alle relevante wetgeving voor ruimtelijke plannen en vergunningverlening. Hiermee beoogt de wetgever een integrale en gebiedsgerichte aanpak van de leefomgeving beter te ondersteunen. De belangrijkste onderdelen zijn de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. De Omgevingswet wordt in 2021 van kracht. Het omgevingsplan is de opvolger van de bestemmingsplannen.

In 2018 is de inzet voor de implementatie van de Omgevingswet flink toegenomen. De belangrijkste resultaten van het afgelopen jaar:

• start thematische verkenning: een verkenning per thema naar wat verplicht is en wat er geregeld kan worden in het Omgevingsplan
• Pilot Omgevingsplan Cool Zuid: oefenen met het instrument omgevingsplan
• er is een centraal punt voor juridische (integrale) ondersteuning opgericht, het Juristenplatform Omgevingswet
• het Digitaal Stelsel Omgevingswet is een stap verder gebracht. In 2018 is een verkenning gedaan naar de mogelijkheden tot opbouw en indeling van het Omgevingsplan in standaarden. Ook is er een conceptversie opgeleverd.

Toelichtingen ontwikkelingen

Wonen

Voor het beleidsterrein wonen zijn de groei van de stad en de daaruitvolgende druk op de woningvoorraad samen met de installatie van de raad en het college van B&W van groot belang geweest. Wonen is een belangrijk onderdeel van het coalitieakkoord. Tijdens de diverse raadsdebatten zijn in aanvulling daarop acties geformuleerd. Deze zullen in 2019 tot resultaten leiden.

De raad is eind 2018 door de wethouder schriftelijk geïnformeerd over de belangrijkste dossiers binnen de portefeuille Wonen. De Woonvisie 2030 is en blijft daarbij de leidraad.

De woonvisie wordt begin 2019 aangescherpt op de actualiteit met een addendum. Het addendum omvat de nieuwbouwambities en de stappen rondom het versnellen van het aardgasvrij maken en beter isoleren van woningen.

Het Rijk heeft een evaluatie van de Woningwet gedaan. De doorwerking daarvan in lokaal beleid komt in 2019 tot uiting.

 

Groei van de stad

De stad is enorm in trek. De verwachting is dat de bevolking van de gemeente Rotterdam in 2030 toeneemt tot 676.000 (+ 47.000). De woningmarkt blijft aantrekken en er zijn meer bouwinitiatieven. De bouwproductie heeft in 2018 een record gebroken met 4.553 nieuwe woningen.

Meer inwoners betekent ook dat er extra woningen, voorzieningen en werklocaties nodig zijn. Dit betekent ook dat de druk op de openbare ruimte toeneemt. Rotterdam kiest voor een integrale benadering om een goede groei mogelijk te maken. De strategie voor de lange termijn locaties en zoekgebieden voor diverse functies is en wordt verder uitgewerkt.

 

Bereikbare Stad

Rotterdam is goed bereikbaar voor fietsers, voetgangers, automobilisten en ov-reizigers. Rotterdam heeft een steeds groenere buitenruimte en schonere lucht. De stad biedt steeds meer mogelijkheden om actief in beweging te zijn en elkaar in de buitenruimte te ontmoeten. Daardoor voelen bewoners zich er thuis.

 

Next City

Next City is een ontwikkelprogramma om transities gestructureerd te onderzoeken op hun gevolgen voor de stad. Er is een aantal belangrijke transities gesignaleerd die diep kunnen ingrijpen in de fysieke verschijning van de stad. Voorbeelden hiervan zijn de verregaande digitalisering en robotisering, circularisering van de economie en de klimaat-, mobiliteits- en energietransitie. Via pilots en experimenten is ook in 2018 onderzocht hoe we met deze transities om kunnen gaan. Uitkomsten uit het ontwikkelprogramma worden ingebracht in de omgevingsvisie en Groei van de stad.

 

Voorbereiding Omgevingswet

De Omgevingswet vervangt vrijwel alle relevante wetgeving voor ruimtelijke plannen en vergunningverlening. Hiermee beoogt de wetgever een integrale en gebiedsgerichte aanpak van de leefomgeving beter te ondersteunen. De belangrijkste onderdelen zijn de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. De Omgevingswet wordt in 2021 van kracht.

De gemeente Rotterdam volgt de voortgang en de inhoud van het wetgevingstraject proactief en nauwlettend. Dit doen we om de belangen van Rotterdam en van de haven te borgen.

De inzet voor de Omgevingswet (het maken van een Omgevingsvisie en de voorbereidingen voor het  Omgevingsplan als opvolger van de bestemmingsplannen) is in 2018 flink toegenomen. Deze inzet wordt voortgezet.

Wat heeft het gekost?

Overzicht van afwijkingen

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Lagere kosten en lagere bijdragen Rijk

In 2018 leidt een vertraging in de uitvoering van een aantal projecten voor het Bestaand Rotterdams Gebied en het niet doorgaan van het project Mallegat Park tot een onderbesteding van de externe middelen. Voor dit project is zowel een financiering vanuit het rijk als een financiering vanuit de gemeentelijke reserves begroot.

 

2. Diverse afwijkingen

In 2018 leiden lagere apparaatslasten en voordelige projectresultaten tot een voordeliger jaarrekening resultaat dan begroot.

 

3. Diverse afwijkingen bestemmingsreserves

In 2018 leidt een vertraging in de uitvoering van een aantal projecten, waaronder Kansrijke Wijken en Rivieroevers, tot een onderbesteding van de middelen. Daarnaast is de uitvoering van het project Mallegat Park niet doorgegaan. Voor dit project is zowel een financiering vanuit het Rijk als een financiering vanuit de gemeentelijke reserves begroot.

Bijstellingen

Toelichting op overzicht van bijstellingen

Nassauhaven

De middelen zijn in 2018 ingezet voor de uitvoering van het project Nassauhaven fase I. In deze fase is een leeflaag aangebracht op de bodem van de Nassauhaven. 

 

Skaeve Huse

Skaeve Huse zijn woningen waar zeer overlast gevende mensen begeleid kunnen wonen op enige afstand van gewone woonwijken. In 2018 zijn de middelen volledig ingezet voor het project Skaeve Huse voor de voorbereiding en het kunnen plaatsen van woningen. Hiermee is de ramingsbijstelling gerealiseerd.