Commercieel vastgoed
Beleidskaders, -monitors en wetgevingDe vastgoedportefeuille van de gemeente Rotterdam bestaat uit maatschappelijke voorzieningen (de kernportefeuille) en een commerciële portefeuille (de niet-kern portefeuille). De maatschappelijke portefeuille (ook wel het maatschappelijk vastgoed) omvat al het vastgoed dat de gemeente inzet om de maatschappelijke beleidsdoelen te realiseren. De niet-kernportefeuille is vastgoed dat niet (meer) nodig is om maatschappelijke doelen te realiseren waaronder oude schoolgebouwen, bedrijfsruimtes in plinten, woningen, Maassilo etc. Een groot deel van het vastgoed uit de niet-kern portefeuille kan (op termijn) worden verkocht.
Doelstellingen product
- sturen op het tegengaan en beperken van leegstand in de portefeuille
- verder professionaliseren van property management
- reduceren portefeuille
Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?
Tegengaan leegstand
In 2018 heeft dataschoning plaatsgevonden op de registratie van de verschillende vormen van leegstand om beter zicht te krijgen op de werkelijke leegstand. Ook zijn leegstandscontroles uitgevoerd. In 2018 zijn afspraken gemaakt met de propertymanager om leegstand tegen te gaan.
Professionaliseren property management
Het contract met de grootste propertymanager is geëvalueerd. De evaluatie is aanleiding geweest om zowel aan de kant van de gemeente als bij de propertymanager verbeteracties in te zetten. De evaluatie wordt daarnaast gebruikt als input voor een volgende aanbesteding.
Reduceren portefeuille
In 2018 zijn 64 objecten verkocht, waaronder de Schiecentrale. Onder de verkochte objecten bevonden zich naast woningen, winkels, kantoorgebouwen en bedrijfsgebouwen tevens voormalige schoolgebouwen met een transformatieplicht tot (school-) woningen. Ca. 30 % van de verkopen heeft plaatsgevonden d.m.v. pakketverkoop per openbare veiling of openbare inschrijving. De overige verkopen betreffen verkopen per object.
Toelichtingen ontwikkelingen
De huidige marktomstandigheden vragen een gewijzigd beleid rond verkopen. In 2018 is de kadernota op dit onderdeel aangepast om zo meer maatschappelijke initiatieven de mogelijkheid te geven om objecten aan te kopen.
Wat heeft het gekost?
Overzicht van baten en lasten
Overzicht baten en lasten Commercieel vastgoed | Rekening 2017 | Oorspr. Begroting 2018 | Bijgestelde Begroting 2018 | Realisatie 2018 | Afwijking | |
---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 73.262 | 54.852 | 92.697 | 92.687 | -10 |
|
Totaal baten | 73.262 | 54.852 | 92.697 | 92.687 | -10 | |
Financieringsbaten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Opbrengsten derden | 73.262 | 54.852 | 92.697 | 92.760 | 63 | |
Overige baten | 0 | 0 | 0 | -74 | -74 | |
Lasten exclusief reserves | 80.120 | 39.116 | 71.508 | 79.362 | 7.854 |
|
Interne Lasten | 4.771 | 2.198 | 4.451 | 4.789 | 338 | |
Beleidspecifiek vastgoed | -1.479 | -833 | -227 | -278 | -51 | |
Concernbrede bedrijfsvoeringskosten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige doorbelastingen | 6.250 | 3.031 | 4.678 | 5.067 | 389 | |
Programmalasten | 75.349 | 36.917 | 67.058 | 74.573 | 7.515 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 17.664 | 17.616 | 19.194 | 20.249 | 1.056 | |
Kapitaallasten | 28.973 | 15.879 | 43.915 | 42.216 | -1.699 | |
Overige programmalasten | 28.713 | 3.423 | 3.949 | 12.108 | 8.159 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -6.858 | 15.736 | 21.189 | 13.325 | -7.864 | |
Vennootschapsbelasting | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo voor reserveringen | -6.858 | 15.736 | 21.189 | 13.325 | -7.864 | |
Mutaties reserves | 1.155 | 2.097 | 1.837 | 925 | -913 | |
Toevoeging aan reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Onttrekking aan reserves | 1.155 | 2.097 | 1.837 | 925 | -913 | |
Saldo voor overhead | -5.703 | 17.833 | 23.026 | 14.249 | -8.777 |
Overzicht van afwijkingen
Overzicht afwijkingen | Afwijking baten | Afwijking lasten | Afwijking saldo |
---|---|---|---|
Afwijking baten en lasten | -10 | 8.767 | -8.777 |
1. Onderhoudslasten | 0 | -1.500 | 1.500 |
2. Voorziening Schiekadeblok | 0 | 4.176 | -4.176 |
3. Afwaardering Commercieel Vastgoed | 0 | 1.594 | -1.594 |
4. Sloopkosten Gebbeweg/Traviataweg | 0 | -1.000 |
1.000 |
5. Kapitaallasten | 0 | -2.592 | 2.592 |
6. Verkoopkosten | 0 | 1.320 | -1.320 |
7. Diverse baten en lasten waaronder energie- en zakelijke lasten | -10 | 6.769 | -6.779 |
Afwijking reserves | -913 | -913 | 0 |
8. Lagere onttrekking reserves | -913 | -913 | 0 |
Saldo voor overhead | -923 | 7.854 |
-8.777 |
Toelichting op overzicht van afwijkingen
Eind 2017 is de uitvoeringsagenda Vastgoed vastgesteld. Een belangrijk onderdeel van de uitvoeringsagenda is 'de begroting op orde''. Met 'de begroting op orde' wordt toegewerkt naar een transparante begroting die sluitend is. In 2018 is gestart met een uitgebreide analyse op de kostendekkende huursystematiek en een nadere analyse op andere begrotingsposten. Ook zijn verbeteringen ingezet om het onderhoud beter te kunnen ramen en te kunnen uitvoeren. Hoewel er vorderingen zijn gemaakt, zijn er nog stappen te zetten. De resultaten 2018 moeten in dit licht worden bezien.
1. Onderhoudslasten
Er is € 3,1 mln minder besteed aan regulier onderhoud. Ahoy voert namens de gemeente onderhoud uit. Het is Ahoy niet gelukt om groot onderhoud tijdig op de markt te zetten. Dit zorgt voor minder uitgaven in 2018. In 2019 zullen deze kosten waarschijnlijk wel worden gemaakt. Het incidenteel onderhoud is € 1,6 mln hoger dan begroot. Dit is onderhoud waarvoor geen dekking is binnen de begroting van Vastgoed. Deze kosten worden niet via de huur verhaald op de huurders. Incidenteel onderhoud bestaat uit kosten voor asbestsanering, bodemsanering, funderingsverbetering en (vervroegd) onderhoud als gevolg van gewijzigde wetgeving en of strengere veiligheidsvoorschriften.
2. Voorziening Schiekadeblok
Voor de ontwikkellocatie Schiekadeblok is een aanvullende voorziening gevormd van € 4,2 mln. Dit is noodzakelijk in verband met de verslaggevingsregels van de BBV en in lijn met het in december 2018 met de raad besproken ontwikkelscenario. Er wordt gewerkt aan een optimalisering van het plan, maar daarvoor zijn nog geen cijfers beschikbaar.
3. Afwaardering Commercieel Vastgoed
In lijn met de BBV-regels wordt jaarlijks van een derde van de objecten in de commerciële portefeuille de marktwaarde bepaald. Indien de marktwaarde lager is dan de boekwaarde dient afgewaardeerd te worden tot de marktwaarde. Dit wordt per object bekeken. In 2018 zijn de portefeuilles Bedrijfsonroerend goed en Wonen geherwaardeerd. Hieruit volgt een afboeking van € 1,6 mln.
4. Sloopkosten Gebbeweg/Traviataweg
De opdrachtverlening tot de sloop duurde langer dan verwacht, waardoor de sloop vertraging heeft opgelopen. Hierdoor zijn € 1 mln minder kosten gemaakt dan begroot. Deze kosten komen ten laste van 2019.
5. Kapitaallasten
De kapitaallasten zijn € 2,6 mln lager dan begroot. Bij de verkoop van objecten worden de boekwaardes gedesinvesteerd met kapitaalslasten tot gevolg. Doordat er minder objecten zijn verkocht dan begroot, zijn er minder kapitaalslasten.
6. Verkoopkosten
De verkoopkosten zijn 1,3 mln hoger dan begroot. De verkoopkosten waren niet voor alle verkopen juist begroot.
7. Diverse baten en lasten waaronder energie- en zakelijke lasten
De energielasten zijn € 900 hoger dan begroot. Tevens is er door aanslagen van voorgaande jaren en een reservering voor nog niet opgelegde aanslagen 2018 een overschrijding op de zakelijke lasten van € 3,8 mln. Deze overschrijding heeft deels betrekking op het product maatschappelijk vastgoed. Ook is er een hogere realisatie van € 300 op boetes, een lagere realisatie op de interne verrekening met de grondexploitaties van € 400 en hogere realisatie van verzekeringen van € 300. Tot slot is er geen invulling gevonden voor de restant stelpost van € 1,5 mln die voor de helft bestond uit een taakstelling voortvloeiend uit de digitaliseringsagenda.
8. Lagere onttrekking reserves
De sloop van de panden aan de Gebbeweg en Traviataweg is vertraagd waardoor de kosten in 2018 lager waren. Dit heeft geresulteerd in een lagere onttrekking in 2018 van € 913.
Bijstellingen
Overzicht bijstellingen Commercieel vastgoed | 8-maands 2018 | 10-maands 2018 | Totaal |
---|---|---|---|
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | - 2.050 | 10.650 | 8.600 |
actualisatie veilingopbrengsten brandstofverkooppunten | 0 | 10.022 | 10.022 |
Kosten en dekking Digitaliseringsagenda en HR Uitvoeringsagenda | 0 | 628 | 628 |
Sloopkosten Gebbeweg/Traviataweg | - 2.050 | 0 | - 2.050 |
Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 0 | 1.056 | 1.056 |
Actualisatie programmalasten | 0 | 1.056 | 1.056 |
Totaal | - 2.050 | 11.706 | 9.656 |
Toelichting op overzicht van bijstellingen
Actualisatie veilingopbrengsten brandstofverkooppunten
De veiling van drie brandstofverkooppunten heeft conform bijstelling € 10 mln meer opgebracht dan begroot.
Kosten en dekking Digitaliseringsagenda en HR Uitvoeringsagenda
In 2018 is een start gemaakt met de uitvoering van de Digitaliseringsagenda en HR Uitvoeringsagenda. Op het product commercieel vastgoed is een taakstelling verwerkt van € 628 ter dekking van deze kosten. Deze taakstelling is niet gerealiseerd.
Sloopkosten Gebbeweg/Traviataweg
In het belang van de leefbaarheid, veiligheid en de kwaliteitsverbetering van het gebied worden de betreffende gemeentelijke panden aan de Gebbeweg en Traviataweg gesloopt. Een deel van de sloopwerkzaamheden is vertraagd en vinden in 2019 plaats, waardoor er € 1 mln minder kosten zijn gemaakt in 2018.
Actualisatie programmalasten
Er zijn meer programmalasten gerealiseerd. Een deel van deze lasten heeft betrekking op incidenteel onderhoud en een deel van opgelegde aanslagen zakelijke lasten uit voorgaande jaren.
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
- Kader Stedelijke Ontwikkeling
- Besluit Begroting en Verantwoording
- Meerjarenperspectief Rotterdamse Grondexploitaties & Vastgoed