Maatwerkdienstverlening 18-

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Versterken van next skills en jong leiderschap.

Passende, tijdige en integrale hulp van het lokale wijknetwerk, om het beroep op dure gespecialiseerde jeugdhulp te verminderen (verschuiving van de achterkant naar de voorkant).

Wijkprogrammering is meer en meer sturend voor samenwerking en maatwerk in wijknetwerken.

  • Versterken van next skills en jong leiderschap: de stijgende lijn van investeringen in de sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen en jongeren in de stad wordt in 2021 minstens op hetzelfde niveau gehouden. Dit betreft vooral preventieve interventies die effectief zijn om risico’s tegen te gaan, zoals angst, depressie, agressie en probleemgedrag. Door de coronacrisis heeft een groot aantal kinderen en jongeren meer last van angst- en depressieklachten, wat een investering in sociaal emotionele vaardigheden extra belangrijk maakt.  De investeringen die afgelopen jaren gedaan zijn, zijn op bepaalde onderdelen uitgebreid, zoals op het gebied van interventies voor de doelgroep jongeren. In dit licht heeft de gemeente Rotterdam ook bijgedragen aan de ontwikkeling van de GrowIt-app van het Erasmus MC om enerzijds zicht te houden op de mentale ontwikkeling van jongeren en anderzijds ze te helpen met positieve sociaal-emotionele strategieën. Vanwege de coronacrisis heeft het Rotterdamse innovatieplatform Walstroom een informatiepunt opgezet voor leren tijdens en na corona, gericht op de sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen omdat deze vaardigheden door de crisis extra onder druk staan: https://www.rotterdam.nl/werken-leren/sociaal-emotioneel-leren/ Met het programma Rotterdam Sterker Door Jongeren is op allerlei manieren gewerkt aan extra aanbod in de wijken en vormen van hulp en ondersteuning voor jongeren die te lijden hebben onder de coronamaatregelen, waaronder de schoolsluitingen. In het najaar 2022 wordt het actieplan Mentale Gezondheid Jongeren gepresenteerd, waarmee de gemeente structureel aandacht en ondersteuning wil hebben voor de mentale gezondheid van jonge Rotterdammers. Dit is dus aanvullend op het tijdelijke programma Rotterdam Sterker Door Jongeren.
  • Passende, tijdige en integrale hulp van het lokale wijknetwerk, om het beroep op dure gespecialiseerde jeugdhulp te verminderen (verschuiving van de achterkant naar de voorkant). Hoe doen we dat? In alle gebieden organiseren wij met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) wijkgerichte bijeenkomsten op het verstevigen van de ketensamenwerking tussen partners die een rol spelen bij het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. De netwerkregisseurs hebben de afgelopen periode verschillende initiatieven die in de wijken ontstonden om bewoners in Coronatijd extra te ondersteunen in kaart gebracht en gedeeld middels hooggewaardeerde nieuwsbrieven.
  • Deze wijkgerichte bijeenkomsten zijn vanwege de Coronamaatregelen in het teken komen te staan van het gezamenlijk (met onderwijs en kinderopvang en peuterspeelzalen) in beeld brengen en houden van de kwetsbare kinderen/gezinnen, deze te voorzien van passende ondersteuning en hulp en zo nodig toe te leiden naar het wijkteam. Daarmee is de focus van de inzet van CJG meer komen te liggen op de kwetsbare kinderen/gezinnen en wordt in de wijken en gebieden maatwerk geleverd op basis van de signalen van CJG-professionals en ketenpartners. Een andere doelgroep waar CJG zich op richt is de -9 maanden doelgroep in kader van het programma Stevige Start. De geboortecontactpersonen van CJG halen de contacten met verloskundigen verder aan om samen zo vroeg mogelijk signalen van kwetsbaarheid op te kunnen vangen. Deze situatie is nog altijd actueel gezien de huidige omstandigheden rondom Covid-19.
  • Om de samenwerking binnen de wijknetwerken te optimaliseren is in 2019 per gebied een ‘Lokale verbeteragenda’ gemaakt. Omdat de zwaarte van de opgaven en de netwerken per gebied of wijk verschillend zijn is gekozen voor lokaal maatwerk. In het ene gebied is de agenda het verbeteren van op- en afschaling van het wijkteam en in het andere gebied de kennis over vroegsignalering. De contacten en de netwerksamenwerking in de wijken worden met de Wijkprogrammering Jeugd als de spin-in-het-web steeds steviger. Deze manier van werken wordt meer en meer leidend, bevordert de samenwerking en maakt gedeelde belangen op een gezamenlijke preventieve aanpak voor iedereen zichtbaar. De bijeenkomsten van de wijknetwerken worden door de veiligheidsmaatregelen rond de coronacrisis bemoeilijkt. Zoveel mogelijk worden de contacten met de wijknetwerkpartners in de gebieden onderhouden en wordt hun inzet en samenwerking door gebiedsadviseurs Jeugd met MS Teams en andere digitale communicatiemiddelen geïnventariseerd, gecoördineerd en onderling uitgewisseld. Veiligheidsrisico’s in buurten worden in kaart gebracht en waar mogelijk gedeeld. Professionals in wijken zoals jongerenwerkers spelen hierin een belangrijk rol. Het belang van goed partnerschap, presentie en samenwerking in wijken wordt met deze coronacrisis extra onderstreept. De methodiek Wijkprogrammering heeft een sturend effect op de gezamenlijke inzet. De wijknetwerken werken hierdoor met elkaar aan de gestelde doelen/maatschappelijk resultaten, maar ook hier zien we dat er veel creativiteit en extra inzet nodig is om de jeugd te bereiken en te kunnen ondersteunen in deze coronatijd.

Ontwikkelingen 2022-2025

Onderwijszorgarrangementen

In augustus 2022 wordt gestart met de uitvoering van de nieuwe inkoop Jeugdhulp in het Onderwijs. Hierbij worden keuzes gemaakt ten aanzien van de inzet op regulier onderwijs, speciaal onderwijs en MBO. Voor wat betreft de inzet van jeugdhulp in het regulier onderwijs en aanbod aan dagprogramma’s voor zorg en onderwijs wordt naar verwachting aangesloten bij de inkoop lokale jeugdhulp; overig aanbod zal met de OZA inkoop worden georganiseerd.

Risico: Vraag naar jeugdhulp in het regulier onderwijs a.g.v. toenemende problematiek (inclusief onderwijs en gevolgen corona) is groter dan het aanbod. Dit ondervangen we door eerder preventief in te zetten op ondersteuning van jeugdigen, middels een uitbreiding van de opdracht aan het schoolmaatschappelijk werk én het samenstellen van een ambulant specialistisch team dat kennis kan delen over het herkennen van en omgaan met beperkingen en psychische klachten.

Corona: in het najaar 2020 werd duidelijk dat door de corona maatregelen OZA-trajecten niet konden worden afgerond, waardoor nieuwe trajecten niet direct konden starten en er wachtlijsten ontstonden. De achterstanden van 2020 zijn weggewerkt. De vraag naar OZA neemt in 2021 echter zodanig toe, dat er opnieuw wachtlijsten dreigen te ontstaan. Om te voorkomen dat kinderen die dat echt nodig hebben in de knel komen, zijn meer middelen vrijgemaakt. Bovendien wordt intensiever gebruik gemaakt van de mogelijkheid binnen de OZA-regeling om, voorafgaand aan de toekenning van een maatwerkvoorziening OZA, te starten met een kortdurend traject.

 

Jeugdhulp

  • Jongeren worden hard getroffen door de corona crisis. Uit onderzoek blijkt dat zij het zwaar hebben met corona en de onzekerheid die deze crisis met zich meebrengt. Gebrek aan contacten en afleiding zorgen voor stress en moedeloosheid. Depressieve klachten, eetstoornissen, gedachten aan zelfmoord, het zijn ontwikkelingen waar grote zorgen over zijn. De druk op jeugdhulp, met name op de Jeugd GGZ neemt toe en kan hierdoor nog enkele jaren aanhouden. Cruciaal is dat elk kind met een crisis- of spoedvraag toegang heeft tot hulp. Met aanbieders is afgesproken dat crisis- en spoedhulp altijd geleverd wordt. In het regionale dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) is besloten extra middelen beschikbaar te stellen om deze zorg te blijven bieden.
  • Tegelijkertijd vindt er een intensief gesprek plaats tussen de jeugdregio Rijnmond en het Rijk over de knellende budgetten en mogelijke oplossingen voor zowel de korte als lange termijn. Vanuit het openhouden van spoedhulp en het bieden van vervolghulp wordt gewerkt aan een aanpak van wachtlijsten tot een acceptabel niveau. Hier is het Rijk bij nodig. Landelijk zijn grote tekorten ontstaan op jeugdhulpbudgetten bij gemeenten en ook regio Rotterdam kampt met oplopende kosten. Een in 2020 uitgevoerd onderzoek van AEF laat zien dat landelijk gemeenten € 1,6 tot 1.8 miljard tekortkomen. Ook voor Rotterdam geldt dat er vanuit eigen reserves middelen beschikbaar worden gesteld aan jeugdhulp en dat geconstateerd wordt dat dit nog niet voldoende is. Op 22 april 2021 werd bekend dat vanuit het Rijk extra middelen voor actuele problematiek beschikbaar komen (landelijk € 613 miljoen voor jeugd-GGZ). Daarnaast wordt aan de slag gegaan met maatregelen om de structurele houdbaarheid van de uitvoering van de Jeugdwet te verbeteren. Zowel in 2022, als in de daaropvolgende jaren is extra budget nodig om de transformatie verder vorm te geven. Omdat Rijk en VNG niet tot overeenstemming kwamen over structurele financiele afspraken voor de tekorten in de jeugdhulp, heeft de VNG arbitrage ingeroepen. De arbitragecommissie heeft in mei 2021 uitspraak gedaan. De arbitragecommissie heeft geconcludeerd dat gemeenten extra geld nodig hebben om hun taken te kunnen uitvoeren. Ook heeft de commissie geconstateerd dat maatregelen nodig zijn om het stelsel structureel kwalitatief goed en financieel houdbaar te houden. Voor 2022 betekent dit dat er extra geld naar gemeenten gaat, €1,3 miljard. Voor de jaren daarna moeten nog afspraken gemaakt worden met het nieuwe kabinet. Ook heeft de arbitragecommissie zich uitgesproken voor een hervormingsagenda over periode 2022 t/m 2027. De hervormingsagenda moet maatregelen bevatten die leiden tot bezuinigingen. Deze agenda dient op 1 januari 2022 gereed te zijn.
  • Bij Jeugdhulp en een aantal andere zorgketens is er de urgentie en noodzaak voor betere samenwerking.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Wat gaan we daar voor doen

Prestatie indicatoren

Preventie

Effectindicatoren 201820192020202120222023
Doelrealisatie Jeugdhulp* Streefwaarde nvt zie toelichting zie toelichting in ontwikkeling in ontwikkeling in ontwikkeling
Realisatie   zie toelichting zie toelichting      
Uitval Jeugdhulp** Streefwaarde         in ontwikkeling in ontwikkeling
Realisatie            
* Regionaal is aangesloten op de landelijke outcome indicatoren voor het meten van outcome. Deze indicatoren en de levering hier van zijn nog in ontwikkeling. Het betreft de volgende indicatoren:
1. Reden beëindiging jeugdhulp
2. Cliënttevredenheid
3. Doelrealisatie
3.1 De mate waarin cliënten na jeugdhulp zonder hulp verder kunnen;
3.2 De mate waarin er na beëindiging van de jeugdhulp geen nieuwe start hulp is;
3.3 De mate waarin er sprake is van afname problematiek / toename zelfredzaamheid / toename participatie;
3.4 De mate waarin de overeengekomen doelen zijn gerealiseerd.
Recent zijn de indicatoren 1 t/m 3.2 uitgevraagd voor de regionaal ingekochte specialistische jeugdhulp in het jaar 2020. De respons was nog onvoldoende om over te rapporteren. Dit is in lijn met de landelijke trend. De GRJR is in gesprek met aanbieders over kwantiteit en kwaliteit van deze gegevens.

** De indicatoren 3.3 en 3.4 zijn nog niet opgenomen in het landelijk protocol beleidsinformatie Jeugd omdat de ontwikkeling van deze indicatoren op landelijk niveau nog niet is afgerond. Deze indicatoren zijn om die reden nog niet uitgevraagd.

Prestatie-indicatoren 20192020202120222023
Aantal huisartsen met een POH GGZ* Streefwaarde 15 25 35 40  
Realisatie 20 34 39    

Toelichting indicatoren

* Met deze inzet worden 45.455 bij de huisarts ingeschreven patiënten in de leeftijd van 0-18 jaar bereikt, dat is grofweg 37% van alle jongeren in deze leeftijdsklasse in Rotterdam.

Wat kost het

Tweede HerzieningBegroting 2022
Overzicht van baten en lasten Maatwerkdienstverlening 18-Realisatie
2020
Begroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Baten exclusief reserves5662.8393.77717.25017.25017.250

Bijdragen rijk en medeoverheden 559 2.831 3.777 17.250 17.250 17.250
Overige opbrengsten derden 8 7 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves45.35056.36173.81161.80365.36665.359

Apparaatslasten 1.430 2.133 2.741 1.830 1.830 1.830
Inhuur 29 0 0 0 0 0
Overige apparaatslasten 11 40 48 33 33 33
Personeel 1.389 2.094 2.693 1.796 1.796 1.796
Intern resultaat 494 374 403 483 483 483
Intern resultaat 494 374 403 483 483 483
Programmalasten 43.426 53.853 70.668 59.491 63.053 63.047
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 4.439 7.212 17.273 23.545 27.108 27.101
Overige programmalasten 188 1.468 594 0 0 0
Sociale uitkeringen 33.550 38.941 46.075 29.898 29.898 29.898
Subsidies en inkomensoverdrachten 5.250 6.232 6.725 6.048 6.048 6.048
Saldo voor vpb en reserveringen -44.784 -53.522 -70.034 -44.553 -48.116 -48.109
Saldo voor reserveringen -44.784 -53.522 -70.034 -44.553 -48.116 -48.109
Reserves-4.3841.308-25.900000

Onttrekking reserves 0 1.308 0 0 0 0
Toevoeging reserves 4.384 0 25.900 0 0 0
Saldo -49.167 -52.215 -95.934 -44.553 -48.116 -48.109

Financiële bijstellingen

Tweede
Herziening
Begroting 2022
Bijstellingen Maatwerkdienstverlening 18-Begroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 -39.419 -40.005 -41.431 -39.626 -39.626
Bijstellingen Tweede Herziening 2021 / Begroting 2022 -12.795 -55.929 -3.122 -8.489 -8.483
Inzet Aanpak problematiek jeugdzorg Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 5.867 15.488 0 0 0
Concernbrede opgave Integriteit Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 15 3 3 3
Concernbrede opgave Wob Ramingsbijstellingen vermijdbaar 2 11 6 6 6
Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT) Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 24 0 0 0
Wijk aan Zet Ramingsbijstellingen vermijdbaar 7 34 18 18 18
Bestemmingsreserve Tweedelijns Wmo en Jeugdhulp Reserves 0 0 0 0 0
Aanpak problematiek jeugdzorg Taakmutaties -20.891 -62.000 0 0 0
Compensatieregeling Voogdij 18+ Taakmutaties -948 -10.505 -10.500 -10.489 -10.483
Ketensystemen Jeugd Taakmutaties 17 17 17 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen 3.150 988 7.334 1.973 1.973
Begroting na wijzigingen -52.215 -95.934 -44.553 -48.116 -48.109

Toelichting financiële bijstellingen

Inzet aanpak problematiek jeugdzorg

Het kabinet heeft dit voorjaar erkend dat gemeenten te weinig geld ontvangen voor de uitvoering van de jeugdzorg. Daarom is hiervoor in 2021 € 613 mln (waarvan € 120 mln via Specifieke Uitkeringen) en in 2022 € 1,314 mrd aan gemeenten beschikbaar gesteld. Financiering voor latere jaren wordt overgelaten aan het nieuwe kabinet. Dit is daarom ook nog niet in deze begroting verwerkt.

De gemeente Rotterdam ontvangt in 2021 € 23,5 mln en in 2022 € 62,0 mln. Op dit taakveld zetten we de volgende bedragen in:
2021: € 16.115
2022: € 45.918

  • financiering deel tekort meerjarenraming zorg (2021: € 13.500; 2022: € 13.500)
  • Eenmalig aanvullen bestemmingsreserve Tweedelijns Wmo en Jeugdhulp naar oorspronkelijk niveau (2021: € 0; 2022: € 25.900)
  • Inzet jeugdhulp lokaal en basis GGZ (2021: € 2.615; 2022: € 6.518)

Het restant wordt ingezet op onderwerpen in de taakvelden Geëscaleerde zorg 18-, Wijkteams en Wmo loketten, en Samenkracht en burgerparticipatie (programma Maatschappelijke ondersteuning).

 

Concernbrede opgave Integriteit

Het Actieplan Integriteit omvat een samenhangend pakket van ruim 30 maatregelen waarmee we de aanbevelingen uit verschillende (externe) rapporten en onderzoeken opvolgen. Daarmee intensiveren en verstevigen we ons integriteitsbeleid. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.

 

Concernbrede opgave Wob

Om verzoeken uit hoofde van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) nu én in de toekomst professioneler en binnen de wettelijke termijn te kunnen afhandelen, wordt een centrale eenheid (“Wob-unit”) opgericht. Deze unit heeft het afhandelen van Wob verzoeken als kerntaak en heeft daarvoor ook de benodigde expertise in huis. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.

 

Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT)

Vanaf 2022 wordt het huidige financiële administratiesysteem vervangen. Omdat wordt overgestapt naar een cloudapplicatie, kunnen deze kosten beperkt worden geactiveerd. Dit zorgt voor een (incidentele) dekkingsopgave van € 8,7 mln.
De opgave wordt enerzijds ingevuld door een aantal meevallers/onderbestedingen in 2021. Het restant van ca € 2 mln wordt (voor)gefinancierd door bijdragen vanuit het hele concern.

 

Wijk aan zet

Deze budgetverschuiving naar programma Bestuur en Dienstverlening is ter dekking van kosten voor de implementatie van Wijk aan zet/Werken in stad en wijk.

 

Bestemmingsreserve Tweedelijns Wmo en Jeugdhulp

Vanuit de Rijksmiddelen wordt in 2022 € 25,9 mln toegevoegd aan deze bestemmingsreserve.

 

Aanpak problematiek jeugdzorg

In de meicirculaire gemeentefonds is voor 2021 € 20.891 van de € 23,5 mln uitgekeerd. Voor 2022 is de taakmutatie € 62 mln.

 

Compensatieregeling Voogdij 18+

In de meicirculaire is geld toegevoegd voor deze compensatieregeling. Een deel van deze stijging heeft te maken heeft met het gebruik van meer actuele gegevens van zorggebruik voor jongeren. Vanaf 2022 is de belangrijkste verklaring echter de wijziging van de systematiek van het woonplaatsbeginsel. Voor Rotterdam betekent dit dat er meer jongeren in zorg komen dan nu. Hiervoor wordt compensatie ontvangen, maar de vraag is of dit genoeg is. Dat moet in 2022 (en verder) blijken.

 

Ketensystemen jeugd

Voor landelijke ketensystemen, die uitvoering wettelijke taken als uitvoering van de Jeugdwet faciliteren, moet elke gemeente bijdragen.
 
Technische wijzigingen
  • De budgetten stijgen vanaf 2022 op dit taakveld door indexatie (- € 160 vanaf 2022).
  • Er wordt binnen het programma Volksgezondheid en zorg budget overgeheveld van taakveld Maatwerkdienstverlening 18- naar met name taakveld Geëscaleerde zorg 18- (en een klein deel naar Wijkteams en Wmo-loketten). De meerjarenbudgetten worden door deze correctie in balans gebracht (€ 2.670 in 2021; € 2.130 in 2025).
  • In 2021 en 2022 is - vooralsnog tijdelijk - meer ambtelijke inzet nodig voor uitvoering van de aanpak problematiek jeugdzorg. Dit wordt gefinancierd uit dit taakveld (€ 640 in 2021; € 1.300 in 2022).

Omschrijving taakveld

Elke jonge Rotterdammer moet gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Dit doen we door stevige preventie in te zetten: gericht op de meest relevante factoren (beschermende factoren en risicofactoren) die bijdragen aan een kansrijke, veilige en gezonde ontwikkeling van jeugdigen. Met het beleidskader Jeugd ‘Rotterdam Groeit’ zetten we in op het voorkomen van problematiek en het versterken van perspectief. We stimuleren jonge Rotterdammers daarom mee te doen in de stad, bieden lichte ondersteuning als dat zelfstandig of als gezin niet voldoende lukt en wanneer de omgeving dat zelf niet kan bieden. Als het noodzakelijk is, zetten we jeugdhulp in. Vormen van jeugdhulp die onder dit taakveld vallen zijn doelgroepenvervoer jeugd, jeugdhulp in gezinsarrangementen, PGB Jeugd, Kinderopvang Sociaal Medische Indicatie en Onderwijs Zorg arrangementen.

Tegelijkertijd scheppen we de juiste voorwaarden voor jeugdigen waarmee het wel goed gaat, zodat zij zich nog beter kunnen ontwikkelen.