Jonge Rotterdammers groeien veilig, gezond en kansrijk op.

Effectieve en efficiënte Jeugdhulp met aandacht voor wachttijden binnen de gestelde normen.

Passende Jeugdhulp voor Rotterdamse jeugdigen en gezinnen dichtbij.

Tijdens de coronacrisis in 2020 zijn alternatieve vormen van jeugdhulp op grotere schaal gestart en is er meer ervaring opgedaan met de effectiviteit hiervan, bijvoorbeeld meer online contacten. In 2021 worden alternatieve vormen van ambulante jeugdhulp verder ontwikkeld. Doordat de coronacrisis langer aanhoudt, constateren we een stijging in sociaal emotionele problematiek. Er wordt in 2021 meer hulp ingekocht om aan de stijgende vraag te voldoen.

 

Plan van aanpak kwetsbare jongeren 16-27 jaar 2021- 2026

Op 13 juli jongstleden is de bestuurlijke versie van ‘Vastpakken en niet loslaten - Actieplan Kwetsbare Jongeren 16-27 jaar’ vastgesteld door het college van B&W. Dit actieplan is een uitvoeringsplan voor het eerste jaar 2021-2022, met concrete acties die direct worden ingezet. Het is de opmaat naar het vijfjaren-actieplan voor de periode 2021-2026. Het is een actuele agenda van verbeterplannen voor de doelgroep jongeren van 16 tot 27 jaar in een kwetsbare situatie.

 

Doelgroep

De doelgroep die we in ‘Vastpakken en niet loslaten’ willen bereiken definiëren we als volgt: Jongeren tussen de 16 en 27 jaar met een verhoogde kwetsbaarheid door een disbalans tussen risicofactoren en beschermende factoren op maatschappelijk en persoonlijk vlak, in

combinatie met het ontbreken van sociale steun. En voor de leeftijd 12-27 jaar als het om jongeren gaat die met het strafrecht in aanraking dreigen te komen of zijn gekomen. Jongeren met problemen op meerdere leefgebieden en die hulp nodig hebben bij het oplossen van deze problemen.

 

De kern: vijf pijlers

De kern van het actieplan zijn de vijf pijlers van zelfredzaamheid: een sociaal netwerk, een dak boven je hoofd, werk of opleiding, financiën en hulp. Die pijlers moeten op orde zijn om jongeren, vooral de kwetsbare jongeren, een kansrijke toekomst te kunnen geven. Ook beschrijft het actieplan de relatie met het strafrecht en de preventie van jeugdcriminaliteit en acties op het vroegtijdig doorbreken van een criminele carrière of welke moeten voorkomen dat jongeren recidiveren.

 

Samenwerking en co-creatie

Vastpakken en niet loslaten’ is tot stand gekomen in nauw overleg met interne en externe partners, partijen en instellingen. Zij hebben meegedacht in de verschillende digitale sessies die we hebben georganiseerd, zoals Jongerenloket, Raad voor de Kinderbescherming en Jeugdreclassering en andere. Echter, de belangrijkste bijdrage is geleverd door jongeren-adviesraden van Young 010 en het jongerenteam 18-/ 18+ en ervaringsdeskundige jongeren vanuit ExpEx.

 

Plan van aanpak nazorg na detentie 2021-2026

Op 15 juni jl. is het plan van aanpak nazorg detentie aan de Raad gestuurd. Met dit plan werken we aan het bieden van passende hulp en ondersteuning aan jongeren en volwassenen. Snelle en effectieve re-integratie tijdens en na detentie is de sleutel tot het voorkomen van recidive. Zonder afbreuk te doen aan de verantwoordelijkheid van de ex-gedetineerde zelf, neemt de gemeente hierin haar verantwoordelijkheid voor goede hulp en ondersteuning. Dit vereist maatwerk en een optimale samenwerking tussen gemeenten, Raad voor de Kinderbescherming, de jeugd- en volwassenreclassering en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Daarnaast praten we niet over maar waar mogelijk juist met (ex)gedetineerden en bij 18-minners ook met ouders/verzorgers om tot een goed plan van aanpak te komen. Veel (ex)gedetineerden passen niet in een standaardplaatje. Het merendeel ondervindt problemen op meerdere leefgebieden. Ruim een derde kampt met een licht verstandelijke beperking en heeft specifieke hulp en ondersteuning nodig om succesvol te re-integreren. Vaak is de onderliggende problematiek aanleiding voor het plegen van criminele activiteiten en dit kan worden doorbroken door het duurzaam oplossen van deze problemen. Waar het kan op eigen kracht, waar het moet met hulp en ondersteuning.

 

Doorbraak aanpak en verscherpt toezicht

De Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ) heeft op 5 juli 2021 het landelijke rapport “Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd” uitgebracht. Voor Rijnmond constateerde de IGJ dat met de inspanningen die gemeenten, jeugdhulpaanbieders, GI’s en GRJR in de periode van november 2020 tot april 2021, hebben geleverd nog onvoldoende resultaat is behaald. Het is gelukt om voor alle jeugdigen tijdig een jeugdbeschermer te organiseren, maar het is niet gelukt om voor alle kinderen die onder een maatregel vallen, tijdige (binnen 3 maanden) en passende zorg te realiseren.

De inspectie heeft daarom verscherpt toezicht ingesteld. Zij wil middels dit verscherpt toezicht afspraken maken over een effectievere aanpak van wachttijden. Het toezicht geldt voorlopig voor een periode van 6 maanden. Omdat het toezicht van de IGJ betrekking heeft op instellingen en GI’s, heeft het Rijk aangegeven Interbestuurlijk Toezicht in te zullen stellen.

Rijk en GRJR gaan nu afspraken maken hoe de regio op zo kort mogelijke termijn het vraagstuk van kinderen met een maatregel die langer wachten op hulp dan 3 maanden kan oplossen.

De UO/GRJR trekt het proces om samen met gemeenten, jeugdhulpaanbieders en GI’s zo snel mogelijk tot een plan van aanpak te komen.

De wachttijden werden o.a. veroorzaakt door financiële tekorten bij de gemeenten en de complexe arbeidsmarkt. Door extra middelen als gevolg van landelijke afspraken is het financiële vraagstuk voorlopig opgelost. Hieronder wordt aangegeven welke acties worden ondernomen om de beschikbaarheid van hulp te verbeteren.

 

 Extra middelen jeugdhulp

 Het kabinet heeft dit jaar € 613 mln extra beschikbaar gesteld aan gemeenten voor het oplossen van de acute problematiek in de jeugdzorg. Hiervan komt € 29 mln beschikbaar voor Rotterdam. We gebruiken dit voor de financiering van nieuwe intensiveringen, reeds eerder dit jaar aangekondigde intensiveringen en voor het rondkrijgen van de reguliere begroting.

Begin dit jaar zijn we, onder andere door de pandemie, geconfronteerd met een urgente situatie in de vraag naar jeugdhulp, die vroeg om direct in te grijpen. Dit resulteerde in extra inzet op de spoedhulp GGZ en aanpak wachtlijsten bij de GRJR (regionaal ingekochte) jeugdhulp. Deze aanpak wordt in GRJR verband in de tweede helft van 2021 uitgebreid en moet medio 2022 leiden tot acceptabele wachttijden.

Naast deze regionale uitbreidingen wordt ook dit jaar in de lokale hulp extra hulp ingekocht. Zowel op de basis GGZ als de lokale inkoop voor de doelgroep Jeugd met Beperking wordt extra hulp beschikbaar gesteld.

De bevolkingsgroei van Rotterdam, de groeiende vraag naar ondersteuning vanuit de wijkteams en de oplopende wachttijden als gevolg van de coronacrisis leiden ertoe dat de ingekochte formatie van de wijkteams nu niet meer aansluit op de opgave. Hiervoor breiden we structureel de formatie uit.

Tot slot wordt met extra middelen ook ingezet in de uitbreiding van extra jongerencoaches in wijken met veel jongeren, de uitbreiding van jeugdhulp op scholen door onderwijszorgarrangementen en extra inzet op het preventiekader Jeugd. Zo verwachten wij op termijn een dempend effect op de zorgkosten. Met de resterende extra middelen gaan we meer inzet plegen op de POH en we versterken de GGZ consultatiefunctie.

Ontwikkelingen 2022-2025

Jongeren worden hard getroffen door de coronacrisis. Uit onderzoek blijkt dat zij het zwaar hebben met corona en de onzekerheid die deze crisis met zich meebrengt. Gebrek aan contacten en afleiding zorgen voor stress en moedeloosheid. Depressieve klachten, eetstoornissen, gedachten aan zelfmoord, het zijn ontwikkelingen waar grote zorgen over zijn. De druk op jeugdhulp, met name op de Jeugd GGZ neemt toe en kan hierdoor nog enkele jaren aanhouden.

De jeugdhulp heeft te kampen met grote budgettaire problemen. De investeringen in het voorveld (gebiedsgericht werken, subsidie preventiekader, hulp in onderwijs, hulp in wijkteams en bij huisarts) zijn effectief op langere termijn en vragen om voorfinanciering bij een teruglopend rijksbudget. De gemeenten hebben daardoor te maken met oplopende kosten. De vraag naar specialistische jeugdhulp daalt evenwel (nog) niet. We zien dat het budget dat het Rijk beschikbaar stelt voor zorg, welzijn en jeugdhulp onvoldoende meegroeit met deze ontwikkelingen en de hogere uitgaven die hieruit voortkomen.

Landelijk is onderzoek uitgevoerd eind 2020 door AEF dat het beeld van tekortkomend budget bevestigt. Op 22 april 2021 werd bekend dat vanuit het Rijk extra middelen voor actuele problematiek beschikbaar komen (landelijk € 613 mln. voor jeugd-GGZ), Daarnaast wordt aan de slag gegaan met maatregelen om de structurele houdbaarheid van de uitvoering van de Jeugdwet te verbeteren. Zowel in 2022, als in de daaropvolgende jaren is extra budget nodig om de transformatie verder vorm te geven.

Omdat Rijk en VNG niet tot overeenstemming kwamen over structurele financiële afspraken voor de tekorten in de jeugdhulp, heeft de VNG arbitrage ingeroepen. De arbitragecommissie heeft in mei 2021 uitspraak gedaan. De arbitragecommissie heeft geconcludeerd dat gemeenten extra geld nodig hebben om hun taken te kunnen uitvoeren. Ook heeft de commissie geconstateerd dat maatregelen nodig zijn om het stelsel structureel kwalitatief goed en financieel houdbaar te houden. Voor 2022 betekent dit dat er extra geld naar gemeenten gaat, € 1,3 miljard. Voor de jaren daarna moeten nog afspraken gemaakt worden met het nieuwe kabinet. Ook heeft de arbitragecommissie zich uitgesproken voor een hervormingsagenda over periode 2022 tot en met 2027. De hervormingsagenda moet maatregelen bevatten die leiden tot bezuinigingen. Deze agenda dient op 1 januari 2022 gereed te zijn. Jeugdwet heeft een brede reikwijdte die niet goed is afgebakend. Het risico hiervan is dat voor steeds meer vormen van ondersteuning een beroep wordt gedaan op hulp vanuit de gemeente zonder dat er voldoende mogelijkheden zijn dit af te wijzen. Dit geldt ook voor zorg die op een grensvlak zit met andere onderdelen in het zorgstelsel, zoals de Zorgverzekeringswet en de Wet Langdurige Zorg. We zien dat de verschuiving tussen zorgdomeinen in het stelsel anders uitpakt dan gedacht en dat de kosten en baten op verschillende plekken vallen. Het is aan het nieuwe kabinet om te besluiten over de fundamentele aanpassingen die nodig zijn, deze door te voeren en te bezien welke middelen gemeenten hiervoor structureel nodig hebben.

 

Bij Jeugdhulp en een aantal andere zorgketens is er de urgentie en noodzaak voor betere samenwerking. In Nederland wordt de keten rond jeugdbescherming herijkt en zal de samenwerking tussen Raad voor de kinderbescherming (RvdK), Jeugdbescherming en Veilig Thuis opnieuw worden gedefinieerd, met als doel voor de gezinnen geen tussentijds overdragen en wachten, maar een sluitende aanpak te organiseren. In maart is het toekomstscenario Kind en gezinsbescherming gepubliceerd. Streven is dat het Rijk eind 2021 besluit over het uiteindelijke scenario.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Wat gaan we daar voor doen

Prestatie indicatoren
Effectindicatoren 201820192020202120222023
*Collegetarget 9: Van 2018 naar 2021 wordt ingezet op een daling van 10% jeugdigen in instellingen Streefwaarde 245 237 229 221    
Realisatie 245 245 nnb nnb    
**Daling aantal jongeren met jeugdbeschermings-maatregel OTS Streefwaarde 1.333 1.305 1.285 1.262 1.248  
Realisatie 1.285 1.204 1.180 nnb    
***verblijfsduur jeugdigen in gesloten jeugdzorg (in maanden) Streefwaarde < 8 7 7 6 6  
Realisatie 7 7 <8

<8

nnb
   
****Daling aantal delicten gepleegd door R’damse jeugdigen per 1.000 inwoners Streefwaarde 21 20 19 18 17  
Realisatie 21 24 25 nnb    
Prestatie-indicatoren 201820192020202120222023
Terugbrengen wachttijden jeugdbescherming (bij toewijzing casusregie aan jeugdbescherming binnen 5 werkdagen face-to-face contact)***** Streefwaarde 50% 75% 90% 95% 95%  
Realisatie 53% 24%

81% Heel 2020, Q4 2020

93%,

76% (eind augustus)    
Doorlooptijden verminderen crisishulp: residentiele plaatsingen terugbrengen naar de vastgestelde norm van gemiddeld 4 weken Streefwaarde 8-10 wkn 5-7 wkn 0-4 wkn 0-4 wkn 0-4 wkn  
Realisatie 8,5 wkn

38,5 dagen (5,5 week)

43,5 dagen (6,5 week)

nnb    
Verminderen totale duur ondertoezichtstelling (OTS) (in maanden) Streefwaarde 27,6 27,4 27,2 27,0 26,8  
Realisatie 20,04 22,5 22,6 nnb    

Toelichting indicatoren

Toelichting:

* Collegetarget 9 - Nnb: er ontbreken gegevens van aanbiederszijde om uit te splitsen welke zorg in de verblijfsopdracht ambulant is geleverd.

** Daling aantal jongeren met jeugdbeschermings-maatregel OTS – Op deze KPI is nog geen nieuwe informatie beschikbaar na vorige rapportage.

*** Daling verblijfsduur jeugdigen in gesloten jeugdzorg (in maanden) - Op deze KPI is nog geen nieuwe informatie beschikbaar na vorige rapportage

**** Daling aantal delicten gepleegd door R’damse jeugdigen per 1.000 inwoners -

***** Terugbrengen wachttijden jeugdbescherming (bij toewijzing casusregie aan jeugdbescherming binnen 5 werkdagen face-to-face contact) - De KPI eerste FtF contact is in Q2 lager dan in Q1 (76% tov 83%). De GI monitort de oorzaak waardoor in inividuele situaties de KPI niet wordt behaald. Vaak ligt dit in oorzaken waarop de GI minder invloed heeft, bv afzegging van het gesprek door ouders.

Daar waar de GI er wel invloed op heeft, wordt vanuit sturing hier aandacht aangegeven.

******* Doorlooptijden verminderen crisishulp: residentiele plaatsingen terugbrengen naar de vastgestelde norm van gemiddeld 4 weken – Op deze KPI is nog geen nieuwe informatie beschikbaar na vorige rapportage

****** Verminderen totale duur ondertoezichtstelling (OTS) (in maanden) - Op deze KPI is nog geen nieuwe informatie beschikbaar na vorige rapportage

Wat kost het

Tweede HerzieningBegroting 2022
Overzicht van baten en lasten Geëscaleerde zorg 18-Realisatie
2020
Begroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Baten exclusief reserves3.1869.99923.8238.0613.4383.438

Bijdragen rijk en medeoverheden 3.186 9.999 23.823 8.061 3.438 3.438
Overige opbrengsten derden 0 0 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves133.611145.506161.772136.306130.112130.112

Apparaatslasten 2.125 5.130 5.049 4.696 4.696 4.696
Inhuur 825 706 157 157 157 157
Overige apparaatslasten 24 146 103 -24 -24 -24
Personeel 1.277 4.278 4.789 4.564 4.564 4.564
Intern resultaat 13 -98 79 0 0 0
Intern resultaat 13 -98 79 0 0 0
Programmalasten 131.473 140.474 156.644 131.610 125.415 125.415
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 119 6.397 20.126 4.549 -74 -74
Subsidies en inkomensoverdrachten 131.354 134.077 136.518 127.061 125.489 125.489
Saldo voor vpb en reserveringen -130.426 -135.507 -137.949 -128.246 -126.673 -126.673
Saldo voor reserveringen -130.426 -135.507 -137.949 -128.246 -126.673 -126.673
Reserves13.6206.0461.000000

Onttrekking reserves 13.620 6.046 1.000 0 0 0
Toevoeging reserves 0 0 0 0 0 0
Saldo -116.806 -129.461 -136.949 -128.246 -126.673 -126.673

Financiële bijstellingen

Tweede
Herziening
Begroting 2022
Bijstellingen Geëscaleerde zorg 18-Begroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 -122.074 -126.856 -120.993 -124.771 -124.771
Bijstellingen Tweede Herziening 2021 / Begroting 2022 -7.386 -10.092 -7.253 -1.903 -1.903
Inzet Aanpak problematiek jeugdzorg Ramingsbijstellingen onvermijdelijk -4.047 -9.512 0 0 0
Specifieke uitkeringen Jeugdhulp Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Concernbrede opgave Integriteit Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 21 8 8 8
Concernbrede opgave Wob Ramingsbijstellingen vermijdbaar 5 15 17 17 17
Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT) Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 34 0 0 0
Wijk aan Zet Ramingsbijstellingen vermijdbaar 18 49 50 50 50
Technische wijzigingen Technische wijzigingen -3.363 -698 -7.327 -1.976 -1.976
Begroting na wijzigingen -129.461 -136.949 -128.246 -126.673 -126.673

Toelichting financiële bijstellingen

Inzet aanpak problematiek jeugdzorg

Het kabinet heeft dit voorjaar erkend dat gemeenten te weinig geld ontvangen voor de uitvoering van de jeugdzorg. Daarom is hiervoor in 2021 € 613 mln (waarvan € 120 mln via Specifieke Uitkeringen) en in 2022 € 1.314 mrd aan gemeenten beschikbaar gesteld. Financiering voor latere jaren wordt overgelaten aan het nieuwe kabinet. Dit is daarom ook nog niet in deze begroting verwerkt.

De gemeente Rotterdam ontvangt in 2021 € 23,5 mln en in 2022 € 62,0 mln. Op dit taakveld zetten we de volgende bedragen in:
2021: € 4.047
2022: € 9.512

Deze bedragen worden ingezet voor de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GR JR). In de toevoeging van 2022 is rekening gehouden met het Rotterdamse deel in de tekortbegroting GR JR.

Het overige deel wordt ingezet op onderwerpen in de taakvelden Maatwerkdienstverlening 18-, Wijkteams en Wmo loketten en Samenkracht en burgerparticipatie (programma Maatschappelijke ondersteuning)

 

Specifieke uitkeringen Jeugdhulp

Voor specifieke doeleinden heeft het Rijk vier specifieke uitkeringen verstrekt:

  • Opzet expertisecentrum jeugdhulp: € 1.710
  • Instandhouding en doorontwikkeling expertisecentra 2021-2022: € 4.680
  • Vastgoedtransitie gesloten jeugdhulp 2020 - 2023: € 10.245
  • Acute jeugdhulp (2021-2022): € 14.933

Voor deze specifieke uitkeringen is de gemeente Rotterdam de centrumgemeente, die deze specifieke uitkeringen aan het Rijk mag aanvragen, verdelen en verantwoorden. Dit doet ze voor de regionale samenwerkingsverbanden in Zuid-Holland.

De gemeente Rotterdam loopt geen risico, want voor deze specifieke uitkeringen wordt geen eigen budget van de gemeente ingezet. Het zwaartepunt van de inspanningen zal liggen in 2022.

 

Concernbrede opgave Integriteit

Het Actieplan Integriteit omvat een samenhangend pakket van ruim 30 maatregelen waarmee we de aanbevelingen uit verschillende (externe) rapporten en onderzoeken opvolgen. Daarmee intensiveren en verstevigen we ons integriteitsbeleid. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.

 

Concernbrede opgave Wob

Om verzoeken uit hoofde van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) nu én in de toekomst professioneler en binnen de wettelijke termijn te kunnen afhandelen, wordt een centrale eenheid (“Wob-unit”) opgericht. Deze unit heeft het afhandelen van Wob verzoeken als kerntaak en heeft daarvoor ook de benodigde expertise in huis. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.

 

Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT)

 

Vanaf 2022 wordt het huidige financiële administratiesysteem vervangen. Omdat wordt overgestapt naar een cloudapplicatie, kunnen deze kosten beperkt worden geactiveerd. Dit zorgt voor een (incidentele) dekkingsopgave van € 8,7 mln.
De opgave wordt enerzijds ingevuld door een aantal meevallers/onderbestedingen in 2021. Het restant van ca € 2 mln wordt (voor)gefinancierd door bijdragen vanuit het hele concern.

 

Wijk aan zet

Deze budgetverschuiving naar programma Bestuur en Dienstverlening is ter dekking van kosten voor de implementatie van Wijk aan zet/Werken in stad en wijk.

 

Technische wijzigingen

  • De budgetten stijgen vanaf 2022 op dit taakveld door indexatie (- € 1.550 vanaf 2022).
  • Er wordt binnen het programma Volksgezondheid en zorg budget overgeheveld van taakveld Maatwerkdienstverlening 18- naar met name taakveld Geëscaleerde zorg 18-. De meerjarenbudgetten worden door deze budgetten in balans gebracht (- € 3.470 in 2021; - € 2.500 in 2025).
  • De drangtaken in de jeugdzorg worden vanaf 2022 uitgevoerd via wijkteams, taakveld Wijkteams en Wmo-loketten. Dit betekent een verlaging van de bijdrage aan de Gemeenschappelijk Regeling Jeugdhulp Rijnmond, die deze taken tot dit jaar uitvoert (€ 2.070 vanaf 2022).
  • In 2021 en 2022 is - vooralsnog tijdelijk - meer ambtelijke inzet nodig voor uitvoering van de aanpak problematiek jeugdzorg. Dit heeft voor een deel ook betrekking op de Uitvoeringsorganisatie van de GR JR ( € 110 in 2021; - € 280 in 2022).

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Beleidskaders

Beleidsmonitor

Wet- en regelgeving

Omschrijving taakveld

Binnen het taakveld Geëscaleerde zorg 18- gaat het om situaties waarbij de sociale en/of fysieke veiligheid van een jeugdige in het geding kan zijn. In die gevallen kan het nodig zijn effectieve en efficiënte jeugdhulp te bieden en/of samenhangende hulp te organiseren rond de jeugdige en/of het gezin. In sommige situaties is het zelfs noodzakelijk dat de jeugdige naar een residentieel verblijf (24-uurs verblijf + jeugdhulp) gaat.

Vormen van jeugdhulp die onder dit taakveld vallen worden uitgevoerd binnen het samenwerkingsverband Jeugdhulp Rijnmond. Het gaat dan om o.a. Jeugdbescherming, Veilig Thuis, crisishulp, gesloten Jeugdzorg, jeugd-GGZ.