Economische ontwikkeling

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Dit taakveld betreft het versterken van de economische bedrijvigheid door:

Het versterken van relevante sectoren zoals Maritiem, maakindustrie, Toerisme en Life Sciences & Health;

Stimulering van (samenwerkings-)projecten van onderzoeksinstellingen en bedrijven en versterken van de economische structuur gericht op de transitiepaden digitaal, circulair, energie;

Samenwerking met bedrijfsleven en kennis- en onderzoeksinstellingen en het ontwikkelen van stedelijke en wijkgerichte economische programma's;

Werken aan een toekomstbestendige arbeidsmarkt door uitwerken human capital. Inzet op Leer Werk Akkoorden (LWA), aantrekken en behouden van talent zijn hier onder meer onderdeel van;

Ontwikkelen van een aantrekkelijke stad en vestigingsklimaat.

Voor 2021 wordt er groei verwacht, maar deze groei in de Rotterdamse regio zal minder uitbundig zijn in vergelijking met andere regio's in Nederland. Dit heeft onder meer te maken doordat de opkomende consumentendiensten minder vlees op de botten hebben, er relatief minder hoger opgeleiden zijn (die productiever zijn) en schaaleffecten in toerisme nog ontbreken.
Om in te spelen op de effecten van de coronacrisis is in samenspraak met stakeholders in de stad en de regio een Herstel- en vernieuwingsagenda voor de langere termijn opgesteld. De Herstel- en vernieuwingsagenda is in september 2020 door het college vastgesteld en aan de raad aangeboden. De komende jaren wordt gewerkt aan herstel en vernieuwing van de Rotterdamse economie aan de hand van zes sporen:

  • Human capital: naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt;
  • Brede sectorstructuur: naar een veerkrachtige en weerbare economie;
  • Versnelling transitiepaden (digitaal, energie, circulair): naar vernieuwing van de economie;
  • Aantrekkelijke stad: herstellen van de ontmoetingsfunctie en aantrekkingskracht van de stad;
  • Ondernemerschap en innovatie ecosysteem: Herstellen en versnellen van de vernieuwing van de economie;
  • Dienstverlening en launching customer: gemeentelijke dienstverlening en rol als leading en launching customer.

De Herstel- en vernieuwingsagenda is een adaptieve agenda wat betekent dat de koers en maatregelen bijgestuurd kunnen worden afhankelijk van de ontwikkelingen in de economie en de voortgang en impact van de maatregelen. Medio 2021 is de eerste monitor van de Herstel- en vernieuwingsagenda verschenen.
De monitor stelt dat, op basis van de impact op Rotterdam, in samenhang met de al genomen maatregelen de huidige koers en maatregelen uit de agenda bijdragen aan het pad van herstel en vernieuwing. De zes sporen zijn de goede aandachtsgebieden, omdat ze gezamenlijk het palet van (extra) maatschappelijke behoefte aan ondersteuning afdekken en ze ook aansluiten bij de voor corona al genomen maatregelen. Op basis van de analyse van de maatregelen en de impact van de coronacrisis ziet de monitor een aantal onderwerpen die in de komende periode om focus en verdieping vragen:

  • Human capital
  • Financiële positie ondernemers
  • Sociale crisis/brede welvaart
  • Aantrekkingskracht stad
  • Innovatie, talent en vernieuwing

 
Op deze thema’s gaan we in de tweede helft van 2021 in gesprek, zowel met interne- als met externe stakeholders, of aanvullende maatregelen nodig zijn en er wordt bekeken of de maatregelen aangescherpt dienen te worden. De uitkomst van dit traject betrekken wij bij de tweede monitor die in de tweede helft van 2021 zal uitkomen.

Voor de korte en middellange termijn zijn onder andere de volgende aanvullende activiteiten in 2021
opgestart en geïntensiveerd:

  1. Het opzetten van de Uitvoeringsorganisatie Vitale Kerngebieden als opvolging van de Taskforce Retail Rotterdam en intensivering van de samenwerking aan vitale kerngebieden op de locaties waar detailhandel dominant aanwezig is door stakeholders in de betreffende gebieden (‘gouden driehoek’) en tussen onderdelen van het concern;
  2. Het faciliteren van de 1,5 meter economie in sectoren zoals de retail en horeca;
  3. Snelle actuele en gerichte communicatie voor ondernemers op www.Ondernemen010.nl;
  4. Inrichting van een Coronaloket als één-ingangsprincipe voor ondernemers;
  5. Intensivering van de inzet op de Erasmus MC Campus als aanjager van het Life Science & Health (LS&H) cluster;
  6. Verder doorontwikkelen van SpotRotterdam om druktespreiding in de stad inzichtelijk te maken;
  7. Ontwikkelen van een druktemeter voor spreiding van bezoekersstromen in de stad;
  8. Versterking en uitvoering van het programma Rotterdam Digitaal door o.a.
    a. Opzetten van een team ter ondersteuning van de Chief Digital Officer
    b. Uitvoering handvest Rotterdam Digitaal
    c. Opzetten en uitvoeren van het programma digitale economie
    d. Invoeren antennebeleid en telecommunicatiewet 2021
    e. Faciliteren en versnellen van de uitrol glasvezel in Rotterdam
  9. Inrichten van een Coronaloket waar ondernemers hun creatieve ideeën kunnen voorleggen en snel uitsluitsel krijgen;
  10. Faciliteren van herstel van de aantrekkingskracht van de stad onder meer door uitbreiding van terrassen in de stad te faciliteren en het uitvoeren van een promotiecampagne gericht op regionale en landelijke bezoekers;
  11. Op verzoek van de gemeente heeft Rotterdam Partners een International advisoryboard bij elkaar gebracht om de stad te adviseren over de toekomst van beurzen en congressen. De aanbevelingen worden verwerkt in een nieuwe stedelijke aanpak.

Ontwikkelingen 2022-2025

Om in te spelen op de effecten van de coronacrisis is in samenspraak met stakeholders in de stad en de  regio de Herstel- en vernieuwingsagenda Rotterdamse Economie voor de langere termijn opgesteld. De komende jaren wordt gewerkt aan herstel en vernieuwing van de Rotterdamse economie aan de hand van zes sporen.

  1. Human capital: naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt;
  2. Brede sectorstructuur: naar een veerkrachtige en weerbare economie;
  3. Versnelling transitiepaden (digitaal, energie, circulair): naar vernieuwing van de economie;
  4. Aantrekkelijke stad: herstellen van de ontmoetingsfunctie en aantrekkingskracht van de stad;
  5. Ondernemerschap en innovatie ecosysteem: Herstellen en versnellen van de vernieuwing van de economie;
  6. Dienstverlening en launching customer: gemeentelijke dienstverlening en rol als leading en launching customer.

Activiteiten onder dit taakveld worden ondergebracht bij de sporen van de Herstel- en vernieuwingsagenda Rotterdamse Economie. In 2022 blijven we de ontwikkelingen in de economie continu monitoren en bekijken we of onze inzet hierop aangepast moet worden.

Wat willen we bereiken

Wat gaan we daar voor doen

Prestatie indicatoren
Prestatie-indicatoren 201820192020202120222023
Transformatie kantoren: het (laten) transformeren en/of onttrekken van tenminste 180.000 m2 bruto vloeroppervlak uit de voorraad kantoren in Rotterdam gedurende de periode van 1 januari 2018 tot 1 november 2021 Streefwaarde (ultimo) > 45.000 m2 > 90.000 m2 > 135.000 m2 > 180.000 m2**    

Realisatie

cumulatief

45.000 m2

102.500
m2

159.000 m2 289.000 m2 (tm Q1 2021)    
Transformeren van winkels: 4 pilot-gebieden waarvan 3 transformatie gebieden  (10 panden per jaar voor een periode van 3 jaar, totaal 90)  Streefwaarde 30 30 30      

Realisatie

cumulatief

n.v.t.

69 168 nog niet bekend *    
Verduurzaming Kantoren Streefwaarde            
Realisatie n.v.t.          
Economische Clusterontwikkeling: investeringen, FTE, nieuwe vestigers door inzet fondsmiddelen en inzet van de gemeente Streefwaarde         € 700 mln investeringen / 2000 FTE / 50 nieuwe vestigers additioneel  

Realisatie

cumulatief

n.v.t.

€ 247 mln uitgelokte investeringen  1586 FTE
156 vestigers

€ 607 mln uitgelokte investeringen 2000 FTE
175 vestigers  

€ 758,3 mln investeringen / 3616 FTE / 207 nieuwe vestigers additioneel (t/m Q2 2021)

   
MKB RNE proof: In deze collegeperiode worden er  minimaal 5000 MKB'ers gesproken, waarbij de mogelijkheden van de nieuwe economie voor hun bedrijfsvoering worden belicht Streefwaarde         5.000  

Realisatie

cumulatief

185 779 1.516  2.269 (tm Q2 2021)    
 

Toelichting indicatoren

Transformatie kantoren

Uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen blijkt dat de voorraad kantoren jaarlijks krimpt.  De transformatie zet fors door. Hierin speelt ook mee dat de formele transformatiedatum bij grote complexe projecten vaak later is dan de opleveringsdatum. Er is inmiddels ook nieuwbouw gepland in het centrum. Veelal gaat het om herontwikkeling van bestaande kantoorgebouwen. Door de covid-epidemie is er vertraging en uitstel ontstaan bij deze projecten.

De collegetarget van > 180.000 m2 transformatie kantoren is ruimschoots behaald.

Transformatie winkels
De pilots transformatie voor winkels zijn in januari 2021 afgelopen. Om die reden zijn er geen nieuwe cijfers beschikbaar.

De collegetarget van 90 transformaties gedurende deze collegeperiode is ruimschoots behaald.


Verduurzaming Kantoren
Verduurzaming van Rotterdamse kantoren om in 2022 tenminste te voldoen aan Energielabel C: na het
inventariseren van de huidige energielabels starten we een campagne richting eigenaren om ze bewust te maken van hun verantwoordelijkheid in deze verbeteringsopgave zodat ze stappen gaan ondernemen hierin:

  • Op basis van de verduurzaming intentie in het Convenant Kantoren Transformatie onderzoeken we binnen de prioritaire concentratiegebieden met de eigenaren welke actie nodig zijn om deze intenties uit te voeren en maken we afspraken hierover;
  • De Pilot WKO (Warmte koude opslag) in het Rotterdam Central District is gerealiseerd in 2020. In een tijdlijn zijn voor de verschillende gebouwen de momenten opgenomen waarop deze eigenaren kunnen instappen in de aansluiting op het WKO systeem. Voor de gebouwen Delftse Poort en het nieuw te bouwen Treehouse wordt de aansluiting uitgewerkt.       

Economische clusterontwikkeling

Bovenstaande cijfers zijn tot stand gekomen door uitgelokte private investeringen in de clusters om een versnellingsimpuls te geven naar een nieuwe economie, waarbij de gemeente samenwerkt met onder meer Innovation Quarter en Rotterdam Partners.

Ondanks de coronacrisis zijn er door beide partijen stevige resultaten behaald. Hierdoor hebben we eind 2020 de beoogde resultaten al gehaald. Uiteraard heeft dit alles te maken met de sterke groei van onze economie van de afgelopen jaren. Hoe de economie zich dit en volgend jaar ontwikkelt is nog uiterst onzeker.

MKB RNE proof maken

Inmiddels zijn we medio vorig jaar met onze partners met het programma MKB010>>Next gestart. Door te inspireren-informeren- activeren willen we MKB-bedrijven bereiken teneinde ze te stimuleren om digitaal, duurzaam en circulair te ondernemen. Samen met onze partners zorgen we dat aanwezige kennis, middelen en netwerken zo laagdrempelig mogelijk worden aangeboden om het Rotterdamse MKB vooruit te helpen. Het programma is als gevolg van corona later gestart en ook als gevolg van corona blijft het zaak om goed te peilen waar ondernemers op dit moment behoefte aan hebben. Kwaliteit gaat daarbij boven kwantiteit. In het najaar starten enkele nieuwe programma’s om ondernemers te faciliteren in hun transitieopgave.

Wat kost het

Tweede HerzieningBegroting 2022
Overzicht van baten en lasten Economische ontwikkelingRealisatie
2020
Begroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Baten exclusief reserves5173940000

Bijdragen rijk en medeoverheden 507 394 0 0 0 0
Overige opbrengsten derden 10 0 0 0 0 0
Overige baten 0 0 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves14.82514.75415.3659.9486.1516.151

Apparaatslasten 2.949 4.131 4.297 4.299 4.159 4.159
Inhuur 77 153 280 280 140 140
Overige apparaatslasten 42 93 107 107 107 107
Personeel 2.831 3.885 3.911 3.912 3.912 3.912
Intern resultaat 862 814 643 643 643 643
Intern resultaat 862 814 643 643 643 643
Programmalasten 11.013 9.809 10.425 5.006 1.350 1.350
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 7.293 6.842 9.254 4.844 1.188 1.188
Overige programmalasten 2 0 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 3.718 2.967 1.172 162 162 162
Saldo voor vpb en reserveringen -14.308 -14.361 -15.365 -9.948 -6.151 -6.151
Saldo voor reserveringen -14.308 -14.361 -15.365 -9.948 -6.151 -6.151
Reserves4.1412.6211.246000

Onttrekking reserves 4.141 2.621 1.246 0 0 0
Saldo -10.167 -11.739 -14.120 -9.948 -6.151 -6.151

Financiële bijstellingen

Tweede
Herziening
Begroting 2022
Bijstellingen Economische ontwikkelingBegroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 -13.090 -13.439 -9.703 -5.941 -5.941
Bijstellingen Tweede Herziening 2021 / Begroting 2022 1.350 -680 -245 -210 -210
Kasschuif Amendement B1_Wintervouchers Rotterdamse ondernemers Kasschuiven 160 0 0 0 0
Kasschuif Placemaking en campusorganisatie Kasschuiven 250 -250 0 0 0
Kasschuif Subsidieregeling winkelgebieden Kasschuiven 100 -100 0 0 0
Budgetoverheveling binnen taakveld Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Wijk aan Zet Ramingsbijstellingen vermijdbaar 7 20 19 19 19
Bestemmingsreserve Cofinanciering Europese subsidies Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Energietransitie Reserves 0 0 0 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen 833 -351 -264 -229 -229
Begroting na wijzigingen -11.739 -14.120 -9.948 -6.151 -6.151

Toelichting financiële bijstellingen

 

Kasschuif Amendement B1 Wintervouchers Rotterdamse ondernemers

In het kader van de motie 'Koers van de stad' worden de lasten binnen het programma Economische Zaken voor het begrotingsjaar 2021 op het taakveld Economische ontwikkeling verlaagd met € 160 en voor het begrotingsjaar 2022 op het taakveld Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen - Economie verhoogd met € 160 ten behoeve van het ondersteunen van activiteiten van Rotterdamse ondernemersverenigingen of BIZ'en die de aantrekkelijkheid van hun winkelcentrum of winkelstraat kunnen verbeteren (bijvoorbeeld rond de feestdagen in 2022).

 

Kasschuif Placemaking en campusorganisatie

In het kader van de herstelmaatregelen van het programma Rotterdam Sterker Door wordt een deel van het budget Placemaking en campusorganisatie doorgeschoven naar 2022, omdat het subsidieproject de nodige vertraging heeft opgelopen door de complexiteit van de materie in combinatie met de oprichting van de stichting Erasmus MC die de subsidie moet gaan aanvragen.

 

Kasschuif subsidieregeling winkelgebieden

Vanuit het programmabudget UPW Winkelgebieden wordt dit budget aangewend voor de subsidieregeling samenwerking vastgoedeigenaren winkelgebieden (looptijd 1-1-2021 tot 31-12-2022), waarvan € 100 in 2021 en € 100 in 2022 zal worden verstrekt en derhalve op dezelfde wijze geadministreerd wordt..

 

Budgetoverheveling binnen taakveld

Technische verschuiving tussen programmalasten en programmabaten binnen Economische Ontwikkeling Haven.

 

Wijk aan Zet

Deze budgetverschuiving naar programma Bestuur en Dienstverlening is ter dekking van kosten voor de implementatie van Wijk aan Zet/Werken in stad en wijk.

 

Bestemmingsreserve Cofinanciering Europese subsidies

Voor het project Airport Technology Lab zullen de lasten dit jaar lager uitvallen, waardoor ze binnen de bestaande begroting opgevangen kunnen worden zonder de middelen uit de bestemmingsreserve Cofinanciering Europese subsidies in 2021 aan te wenden. De lasten en de onttrekking aan de bestemmingsreserve zullen met - € 82 in 2021 worden verlaagd.

 

Bestemmingsreserve Energietransitie

Het uitvoeringsplan Energietransitie is geactualiseerd en in de begroting 2021 en verder opgenomen. Een aantal wijzigingen betreft het doorschuiven van project Hardt Hyperloop van 2021 naar 2022 en lagere lasten voor onder andere project Bleekaarde en project Biondoil 2. De lasten en de onttrekking aan de bestemmingsreserve worden met - € 462 verlaagd in 2021 en met € 150 verhoogd in 2022.

 

Technische wijzigingen

Op taakveld Economische ontwikkeling zijn er diverse technische wijzigingen geweest (€ 833 in 2021 tot - € 229 in 2025). Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.

De grootste wijzigingen zijn budgetverschuivingen binnen het programma Economische zaken (€ 508 in 2021), overheveling vanuit Levendige Stad naar programma Sport, Cultuur en Recreatie (€ 250), aanpassing formatief kader (- € 69 in 2024 en 2025), overheveling apparaatslasten (inhuur) naar programmalasten (€ 88 in 2021) en diverse kleine technische wijzigingen (- € 13 in 2021 tot - € 160 in 2025).

Omschrijving taakveld

Dit taakveld betreft het versterken van de economische bedrijvigheid door:

  • Het versterken van relevante sectoren zoals Maritiem, maakindustrie, Toerisme en Life Sciences & Health;
  • Stimulering van (samenwerkings-)projecten van onderzoeksinstellingen en bedrijven en versterken van de economische structuur gericht op de transitiepaden digitaal, circulair, energie;
  • Samenwerking met bedrijfsleven en kennis- en onderzoeksinstellingen en het ontwikkelen van stedelijke en wijkgerichte economische programma's;
  • Werken aan een toekomstbestendige arbeidsmarkt door uitwerken human capital agenda. Inzet op LWA, aantrekken en behouden van talent zijn hier onder meer onderdeel van;
  • Ontwikkelen van een aantrekkelijke stad en vestigingsklimaat.