Afval - Grondstoffen
Beleidskaders, -monitors en wetgevingDe gebruikers van de stad in staat stellen om gescheiden en verantwoord afval als grondstof aan te bieden, door professionele oplossingen in te zetten passend bij het gebied.
De Grondstoffennota en het programma Rotterdam Circulair zijn separaat vastgesteld en bevatten aanvullende kaders en maatregelen voor de periode 2019-2022.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-documentDe hoeveelheid aangeboden restafval en grofvuil blijft hoog in vergelijking met de periode pre-corona. De verwerkingskosten over 2021 zullen wederom hoger uitkomen dan normaal door toedoen van deze hogere hoeveelheden van onder meer restafval en grofvuil. Ook zal dit effect negatief doorwerken in de verwachte hoeveelheid afval per inwoner per jaar, terwijl dit de afgelopen jaren juist gestaag zakt. Dit effect was al te zien in de Jaarstukken 2020. De hoeveelheden afval laten sinds de versoepelingen nog een grillig beeld zien waarbij geen duidelijke trend blijkt.
De programma's Rotterdam Circulair, Naastplaatsingen en de Grondstoffennota zijn volop in uitvoering. Naarmate er meer versoepelingen door het kabinet zijn doorgevoerd hebben meer geplande activiteiten door kunnen gaan binnen de op dat moment steeds geldende veiligheidsmaatregelen. Voor de verschillende programma's zijn in april 2021 voortgangsrapportages aan de gemeenteraad gestuurd waarin per programma en project wordt ingegaan op de voortgang en de behaalde resultaten.
Belangrijke eerste ervaringen zijn opgedaan met de introductie van de gfe-containers in de hoogbouw en de pop-up milieuparken in het straatbeeld. Als eerste kunnen bewoners van Hoek van Holland, Pernis, Blijdorp, een deel van Bergpolder en vier wijken in Prins Alexander (’s-Gravenland, Prinsenland, Het Lage Land en Oosterflank) groente-, fruit- en etensresten scheiden. De gfe-bakken zijn in de zomer en in het najaar van 2021 geplaatst. Vlak voordat bewoners de bakken kunnen gebruiken, ontvangen zij een startpakket. Het startpakket bevat een informatiefolder, een wel/niet-lijst en een bon om een aanrechtbakje en een rol afbreekbare zakjes op te kunnen halen (zolang de voorraad strekt).
Met de pop-up milieuparken krijgen bewoners de kans om kapotte of kringloopwaardige spullen op een laagdrempelige manier in te leveren. Ook maken bewoners kennis met afval scheiden en hoe dit het hele jaar door bij een milieupark bij hen in de buurt kan. Het pop-up milieupark bestaat uit meerdere containers, elk voor een aparte grondstof, zoals textiel, papier, klein chemisch afval (kca) en grofvuil. Ook kunnen bewoners spullen inleveren die nog bruikbaar zijn.
Ontwikkelingen 2022-2025
Tot 2023 dragen de middelen uit het Energietransitiefonds bij aan de uitvoering van het programma Rotterdam Circulair. In 2023 zit Rotterdam echter nog midden in de circulaire transitie. Voor de circulaire transitie is het van belang dat we het momentum dat in 2019 is gestart vasthouden. Nu is voor 2023 € 1,8 miljoen extra budget toegekend. Het gesprek over structurele inzet wordt verder uitgewerkt en geborgd door het nieuwe college.
Wat willen we bereiken
In 2050 wil Rotterdam een stad zonder afval zijn. Om dat te bereiken is het terugbrengen van de totale hoeveelheid afval en het scheiden van huishoudelijk afval van groot belang. In de Grondstoffennota en het programma Rotterdam Circulair zijn maatregelen opgenomen om dit te stimuleren.
Wat gaan we daar voor doen
Prestatie indicatoren- De gemeente zamelt gescheiden het huishoudelijk afval van Rotterdammers in. Het fijn huishoudelijk afval wordt ingezameld aan huis of nabij de huishoudens met huis- of wijkcontainers. Voor het grof huishoudelijk afval kunnen Rotterdammers gebruik maken van één van de milieuparken of een grofvuilafspraak maken.
- De invoering van gescheiden gft-inzameling in de kansrijke gebieden met laagbouwwoningen wordt in 2022 voortgezet. Ook in gestapelde bouw en hoogbouw wordt ingezet op verruiming van de mogelijkheden tot gescheiden gft(e)-inzameling.
- Nadrukkelijk aandacht besteden aan het terugdringen van voedselverspilling met communicatiecampagnes. Het restafval bestaat voor een groot deel uit gft (38-40%). Het gft zelf bestaat voor een groot deel uit voedselresten.
- Meer wijkcontainers plaatsen voor gescheiden grondstoffen. Wijkcontainers zoveel mogelijk clusteren om inwoners eenvoudig op één plek alle gelegenheid te geven voor het gescheiden aanbieden van grondstoffen. De wijkcontainers zijn inmiddels allemaal voorzien van een vulgraadsensor die het mogelijk maakt dynamische routes te rijden en alleen containers te ledigen die voor een bepaald percentage gevuld zijn. Op deze manier voorkomen we dat inwoners voor een volle container komen te staan.
- Verdere voorbereiding van een nieuw milieupark aan de Soesterbergstraat, de Upcycle Mall. Hier staat het stimuleren van hergebruik door en het bewustzijn hierover van Rotterdammers centraal. Ook het ontwerp- en bouwproces van de voorziening is innovatief en circulair. In 2022 wordt verdere opvolging gegeven aan het eerdere markt- en haalbaarheidsonderzoek en wordt de exploitatie- en organisatievorm uitgewerkt.
- Afvalscheiding als thema op scholen onder de aandacht brengen bij de jeugd en indien mogelijk ook afvalscheiding op scholen realiseren.
- Meer circulair handelen: Een belangrijk ijkjaar is 2030 op weg naar een afvalvrij Rotterdam in 2050. Circulair is dan de maatstaf en er is sprake van een halvering van het grondstoffengebruik.
- De programmatische aanpak van Rotterdam Circulair wordt dicht bij de uitvoering georganiseerd, bij Grondstoffen. Hier worden ook de programmabudgetten verantwoord.
-
Voor het bereiken van onze ambities kiezen we twee routes: we verhogen het circulaire bewustzijn onder Rotterdammers en we vergroten de bedrijvigheid in de circulaire economie en werkgelegenheid.
- Naastplaatsingen vaker en strenger beboeten. Hiervoor gebruiken we onder meer bestaande camera’s zoals benoemd in het programma 'In de bak'.
Toelichting indicatoren
* Dit betreft de realisatie van de indicator per eind 2019.
In de loop van 2019 is na onder meer een onderzoek van OBI en op basis van een CROW-nulmeting een indicator naastplaatsingen bepaald:
- Ten minste 80% van de containers scoort een A+ of A als CROW-score
- Waarvan ten minste 50% van de containers een A+ als CROW-score heeft
Verklaring van de CROW-score:
- A+ = 0 naastplaatsingen
- A = 1 naastplaatsing
- B = 2 of 3 naastplaatsingen
- C = 4 of 5 naastplaatsingen
- D = > 5 naastplaatsingen
Wat kost het
| Tweede Herziening | Begroting 2022 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Overzicht van baten en lasten Afval - Grondstoffen | Realisatie 2020 | Begroting 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | |
| Baten exclusief reserves | 102.925 | 105.441 | 108.949 | 107.790 | 107.790 | 107.790 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | -13 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 102.937 | 105.441 | 108.949 | 107.790 | 107.790 | 107.790 | |
| Overige baten | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 90.341 | 89.837 | 93.348 | 86.086 | 84.281 | 84.303 |
|
| Apparaatslasten | 23.830 | 23.169 | 23.330 | 23.324 | 23.328 | 23.328 | |
| Inhuur | 6.549 | 4.824 | 4.920 | 4.920 | 4.920 | 4.920 | |
| Overige apparaatslasten | 910 | 612 | 723 | 713 | 717 | 717 | |
| Personeel | 16.371 | 17.733 | 17.687 | 17.691 | 17.691 | 17.691 | |
| Intern resultaat | 16.752 | 15.970 | 14.579 | 14.579 | 14.579 | 14.579 | |
| Intern resultaat | 16.752 | 15.970 | 14.579 | 14.579 | 14.579 | 14.579 | |
| Programmalasten | 49.759 | 50.698 | 55.438 | 48.183 | 46.374 | 46.396 | |
| Financieringslasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 43.772 | 45.234 | 50.064 | 42.936 | 41.573 | 42.086 | |
| Kapitaallasten | 5.803 | 5.425 | 5.374 | 5.246 | 4.800 | 4.310 | |
| Overige programmalasten | 29 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 155 | 38 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | 12.584 | 15.604 | 15.601 | 21.704 | 23.509 | 23.487 | |
| Saldo voor reserveringen | 12.584 | 15.604 | 15.601 | 21.704 | 23.509 | 23.487 | |
| Reserves | 3.413 | 2.385 | 2.253 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 3.413 | 2.385 | 2.253 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | 15.997 | 17.989 | 17.853 | 21.704 | 23.509 | 23.487 | |
Financiële bijstellingen
| Tweede Herziening | Begroting 2022 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bijstellingen Afval - Grondstoffen | Begroting 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 |
|||
| Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 | 19.842 | 22.457 | 22.029 | 23.813 | 23.813 | |||
| Bijstellingen Tweede Herziening 2021 / Begroting 2022 | -1.853 | -4.603 | -325 | -303 | -326 | |||
| Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| Bijstelling opbrengst afvalstoffenheffing | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -1.228 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| Hogere kosten inzameling 2022 | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -4.400 | 0 | 0 | 0 | ||
| Concernbrede opgave Integriteit | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 0 | 27 | 1 | 1 | 1 | ||
| Concernbrede opgave Wob | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 8 | 25 | 2 | 2 | 2 | ||
| Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT) | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 0 | 31 | 0 | 0 | 0 | ||
| Wijk aan Zet | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 17 | 47 | 4 | 4 | 4 | ||
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -651 | -334 | -332 | -311 | -333 | ||
| Begroting na wijzigingen | 17.989 | 17.853 | 21.704 | 23.509 | 23.487 | |||
Toelichting financiële bijstellingen
Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast op basis van bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen en de bouwrente van de jaarschijven 2021, 2022, 2023, 2024 en 2025. Een volledig beeld van de kredieten is opgenomen in de paragraaf Investeringen. Dit is een saldoneutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.
Bijstelling opbrengst afvalstoffenheffing
De tariefsberekening en de baten voor de afvalstoffenheffing (ASH) zijn gebaseerd op verschillende aannames, onder andere over het verloop van de hoeveelheid afval en het aantal huishoudens. Op basis van de laatste inzichten wordt er een lagere opbrengst afvalstoffenheffing verwacht.
Hogere kosten inzameling 2022
De stijging van het tarief van de afvalstoffenheffing 2022 is beperkt tot de CPI verhoging (1,8%). Toch nemen we voorzichtigheidshalve incidenteel een extra kostenpost van € 4.4 mln op in de begroting, omdat nog onzeker is in hoeverre Rotterdammers in 2022 thuis blijven werken en wat het effect daarvan is op de hoeveelheid op te halen en te verwerken huisafval. De kans bestaat dat deze hoeveelheid niet helemaal terugzakt naar de hoeveel aangeboden huisafval pre-corona, maar dat is op dit moment erg lastig te voorspellen. Daarnaast zitten er ook onzekerheden in de ontwikkeling van het aantal huishoudens. Het college kiest er niet voor om deze incidentele kostenpost door te belasten aan de Rotterdammer, maar dekt dit eenmalig uit de algemene middelen. Stadsbeheer zal de komende maanden de ontwikkeling van de hoeveelheid aangeboden huisafval nauwlettend in de gaten houden, zodat in de volgende bestuursperiode er een goed beeld ligt ten aanzien van een eventuele structurerele kostenontwikkeling (positief dan wel negatief) ten aanzien van het ophalen en verwerken van afval.
Concernbrede opgave Integriteit
Het Actieplan Integriteit omvat een samenhangend pakket van ruim 30 maatregelen waarmee we de aanbevelingen uit verschillende (externe) rapporten en onderzoeken opvolgen. Daarmee intensiveren en verstevigen we ons integriteitsbeleid. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.
Concernbrede opgave Wob
Om verzoeken uit hoofde van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) nu én in de toekomst professioneler en binnen de wettelijke termijn te kunnen afhandelen, wordt een centrale eenheid (“Wob-unit”) opgericht. Deze unit heeft het afhandelen van Wob verzoeken als kerntaak en heeft daarvoor ook de benodigde expertise in huis. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.
Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT)
Vanaf 2022 wordt het huidige financiële administratiesysteem vervangen. Omdat wordt overgestapt naar een cloudapplicatie, kunnen deze kosten beperkt worden geactiveerd. Dit zorgt voor een (incidentele) dekkingsopgave van € 8,7 mln. De opgave wordt enerzijds ingevuld door een aantal meevallers/onderbestedingen in 2021. Het restant van ca € 2 mln wordt (voor)gefinancierd door bijdragen vanuit het hele concern.
Wijk aan Zet
Deze budgetverschuiving naar programma Bestuur en Dienstverlening is ter dekking van kosten voor de implementatie van Wijk aan zet/Werken in stad en wijk.
Technische wijzigingen
In dit taakveld zijn er diverse technische wijzigingen geweest. De grootste wijzigingen zijn de herverdeling clusteropgaven (- € 162 in 2021), formatie wijzigingen zoals de overplaatsing herplaatskandidaten vanuit programma Werk en Inkomen (- € 446 in 2021 tot - € 455 in 2025), de indexatie (€ 79 in 2022 tot € 101 in 2025) en diverse kleine technische wijzigingen (- € 43 in 2021 tot € 21 in 2025).
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Het taakveld Grondstoffen omvat alle inspanningen die de gemeente verricht voor de gescheiden inzameling van grondstoffen, zowel bij huishoudens als bij bedrijven. De fysieke handelingen van het gescheiden inzamelen en afvoeren bij de desbetreffende verwerkingsbedrijven vallen onder dit taakveld, evenals de kosten voor de invordering van de afvalstoffenheffing en reinigingsrechten.
- afvalscheiding en recycling
- vuilophaal en -afvoer
- vuilstort en -verwerking
- baten afvalstoffenheffing en reinigingsrechten
- kosten van de heffing en invordering van de afvalstoffenheffing
Tot dit taakveld behoren niet:
- aanpak van zwerfvuil en veegdiensten
Zoals in het programma Beheer van de Stad is opgenomen, vormt de omvang van het huishoudelijk restafval (in kilo's) per inwoner per jaar de indicator voor de prestaties op dit taakveld. Er vindt bij overheden net als binnen de bredere maatschappij een ontwikkeling plaats in de richting van een circulaire economie waarin afval niet meer bestaat. Op Europees, nationaal en lokaal niveau wordt beleid gepresenteerd dat hier naartoe werkt. Ook in Rotterdam is beleid hiertoe ontwikkeld in de vorm van het programma Rotterdam Circulair en specifiek ten aanzien van huishoudelijk afval de Grondstoffennota 2019-2022. De ingezette beleidslijn leidt ertoe dat Rotterdammers bewuster met hun afval omgaan en naar verwachting minder grondstoffen in het restafval laten.