Financieel beeld 2023-2027
Algemeen
Bij de voorjaarsnota vindt de integrale afweging van beleidskeuzes en het bijbehorend financieel kader plaats. De gemeentelijke financiën laten voor de eerstkomende jaren een tekort zien. Dit is vooral het gevolg van de toenemende kosten waaronder de nieuwe cao Gemeenten, stijgende financieringsrente en stijgende vraag naar schuldhulpverlening. De tekorten in deze jaren worden via de algemene reserve opgevangen.
Belangrijkste bijstellingen
Hieronder is een overzicht opgenomen van de belangrijkste bijstellingen die in deze voorjaarsnota worden voorgesteld. Een uitgebreide toelichting op de wijzigingen staat in het blokje Financiën van het programma waarop de bijstelling van toepassing is.
Een overzicht van alle bijstellingen is te vinden op de pagina Samenvatting bijstellingen .
Belangrijkste bijstellingen x 1 mln |
2023 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
Programma |
---|---|---|---|---|---|---|
Effecten nieuwe cao | - € 35 | - € 53 | - € 53 | - € 53 | - € 53 |
2023: Alle 2024 en verder: Algemene middelen |
Nota kapitaalgoederen | - € 11 | - € 9 | - € 10 | - € 11 | - €13 | Beheer van de stad |
Actualisatie rente | - € 3 | - € 11 | - € 10 | - € 10 | - €11 | Alle |
Toegenomen vraag schuldhulpverlening | - € 9 | - € 8 | - € 7 | - € 7 | - € 7 |
Armoede, schuldhulpverlening, inburgering en samenleving en Werk en inkomen |
Actualisatie BUIG | - € 28 | - € 1 | Werk en inkomen | |||
Afdracht groeimiddelen aan Rotterdamse Investeringsmotor (RIM) | € 6 | - € 7 | - € 20 | - € 1 | Algemene middelen | |
Schoolzorgteams | - € 5 | - € 5 | - € 5 | - € 5 | Zorg, welzijn en wijkteams | |
Collegetarget dienstverlening | - € 2 | - € 5 | - € 4 | - € 4 | - € 4 | Dienstverlening |
Ontwikkelagenda Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond | - € 4 | - € 5 | - € 5 | - € 5 | Veilig | |
Bijstelling dividendramingen | € 7 | - € 1 | € 3 | € 6 | € 10 | Algemene middelen |
Raming parkeerbaten | € 5 | € 5 | € 5 | € 5 | € 5 | Stedelijke ontwikkeling |
Bijstelling raming lokale belastingen | €19 | € 12 | € 12 | € 12 | € 13 | Belastingen |
Mutatie algemene uitkering september- en decembercirculaire | € 48 | € 48 | Algemene middelen | |||
Organisatieopgave | €19 | € 24 | € 53 | € 48 | Algemene middelen | |
Indexatie september-, december- en meicirculaire | € 31 | € 24 | € 23 | € 0 | € 1 | Algemene middelen |
Een negatief bedrag (met een – ervoor) is een financiële tegenvaller: de gemeente geeft meer geld uit of er komen minder opbrengsten binnen. Een positief bedrag is een financiële meevaller: de gemeente geeft minder geld uit of er komen meer opbrengsten binnen. Voor een uitgebreide toelichting zie het blokje Financiën onder het programma waarop de bijstelling betrekking heeft. |
Financiële kengetallen
Voor de sturing op en de verantwoording over de financiële positie van de gemeente wordt gebruik gemaakt van verschillende financiële kengetallen. Hieronder worden de twee belangrijkste financiële kengetallen kort toegelicht. Wilt u meer weten over de financiële kengetallen, ga dan naar de paragraaf Financiële kengetallen.
Het weerstandsvermogen geeft een indicatie van de mate waarin de gemeente in staat is om niet begrote financiële tegenvallers op te vangen, zonder de noodzaak om direct te bezuinigen. Het college streeft naar een weerstandsvermogen van tenminste 1,0 in alle jaren.
Het college heeft als uitgangspunt om de rekening van de stijgende kosten zo min mogelijk bij de Rotterdammers neer te leggen. Besparingen moeten zo min mogelijk ten koste gaan van de uitvoering en onze dienstverlening aan de Rotterdammers. Besparingen zullen pas in latere jaren geëffectueerd kunnen worden. Dit betekent dat een tijdelijke dip in het weerstandsvermogen wordt geaccepteerd. Het weerstandsvermogen is vanaf 2025 1,0.
Het structureel exploitatiesaldo is al vanaf 2024 weer op orde. Dit betekent dat de gemeente Rotterdam de structurele lasten kan dekken door structurele baten en dus voldoet aan de daarvoor gestelde eisen.
Opbouw baten en lasten
Opbouw baten (inclusief reserves)
Het onderstaande overzicht geeft een selectie van de grootste posten.
Opbouw baten (grootste posten) x 1 mln | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
---|---|---|---|---|---|
Bijdragen rijk en medeoverheden | |||||
Gemeentefonds | € 2.147 | € 2.264 | € 2.254 | € 2.178 | € 2.175 |
Werk en inkomen | € 556 | € 575 | € 538 | € 541 | € 541 |
Onderwijs | € 74 | € 58 | € 56 | € 56 | € 56 |
Armoede, schuldhulpverlening, inburgering en samenleving | € 46 | € 9 | € 9 | € 9 | € 9 |
Energietransitie | € 36 | € 36 | €33 | € 33 | € 33 |
Belastingen, tarieven en heffingen | |||||
Onroerend zaakbelasting | € 319 | € 309 | € 311 | € 314 | € 317 |
Parkeren (belastingen en garages/P&R) | € 136 | € 150 | € 156 | € 161 | €161 |
Afvalstoffenheffing | € 103 | € 104 | € 107 | € 107 | € 107 |
Rioolheffing | € 96 | € 96 | € 97 | € 98 | € 98 |
Omgevingsvergunning | € 31 | € 31 | € 31 | € 31 | € 31 |
Reclame- en precario | € 14 | € 13 | € 13 | € 13 | € 13 |
Logiesbelasting | € 14 | € 15 | € 15 | € 15 | € 15 |
Dividenden en financiering | € 100 | € 100 | € 99 | € 102 | € 106 |
Opbouw lasten (inclusief reserves)
Lasten per programma x 1 mln | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
---|---|---|---|---|---|
Algemene middelen | € 174 | € 248 | € 292 | € 273 | € 291 |
Armoede, schuldhulpverlening, inburgering en samenleving | €168 | € 126 | € 123 | € 122 | € 121 |
Beheer van de stad | € 479 | € 455 | € 460 | € 465 | € 470 |
Belastingen | € 24 | € 18 | € 18 | € 18 | € 17 |
Bestaande stad | € 175 | € 164 | € 153 | € 131 | € 134 |
Bestuur | € 22 | € 21 | € 21 | € 21 | € 21 |
Cultuur | € 167 | € 156 | € 156 | € 156 | € 156 |
Dienstverlening | € 91 | € 87 | € 87 | € 88 | € 87 |
Economische ontwikkeling | € 43 | € 35 | € 32 | € 32 | € 32 |
Energietransitie | € 103 | € 45 | € 38 | € 38 | € 38 |
Onderwijs | € 225 | € 211 | € 207 | € 204 | € 204 |
Overhead | € 458 | € 424 | € 418 | € 415 | € 413 |
Sport en recreatie | € 99 | € 96 | € 94 | € 93 | € 93 |
Stedelijke ontwikkeling | € 438 | € 305 | € 285 | € 272 | € 270 |
Veilig | € 205 | € 196 | € 196 | € 196 | € 196 |
Volksgezondheid | € 74 | € 50 | € 50 | € 50 | € 50 |
Werk en inkomen | € 873 | € 823 | € 782 | € 773 | € 769 |
Zorg, welzijn en wijkteams | € 939 | € 919 | € 919 | € 914 | € 898 |
Totaal | € 4.758 | € 4.381 | € 4.333 | € 4.261 | € 4.261 |
Reserves
Omvang en ontwikkeling reserves
De reservepositie lijkt zich de komende jaren gunstig te ontwikkelen. Tegelijkertijd is de algemene reserve ten opzichte van de Begroting 2023 gedaald. Vanaf 2025 is deze in combinatie met de overige risicoreserves wel voldoende groot voor het weerstandsvermogen.
Zoals gebruikelijk wordt er rekening gehouden met het effect van de jaarrekening ondanks dat de gemeenteraad hier ten tijde van publicatie van de voorjaarsnota nog niet over heeft besloten.
Bestemmingsreserve (top 10) x 1 mln | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
---|---|---|---|---|---|
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor | € 1.988 | € 2.006 | € 2.046 | € 2.093 | € 2.128 |
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid | € 166 | € 178 | € 193 | € 207 | € 218 |
Algemene Reserve * | € 103 | € 95 | € 111 | € 117 | € 151 |
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds | € 56 | € 56 | € 56 | € 56 | € 56 |
Bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget | € 52 | € 68 | € 88 | € 108 | € 128 |
Bestemmingsreserve Energietoeslag | € 33 | € 33 | € 33 | € 33 | € 33 |
Bestemmingsreserve Bodem | € 26 | € 25 | € 25 | € 24 | € 24 |
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | € 26 | € 23 | € 21 | € 21 | € 20 |
Bestemmingsreserve BUIG (uitkeringen Participatiewet e.d.) * | € 25 | € 25 | € 25 | € 25 | € 25 |
Bestemmingsreserve tweedelijns WMO en Jeugdhulp * | € 22 | € 32 | € 42 | € 52 | € 52 |
* Onderdeel van het beschikbare weerstandsvermogen |
Lokale lasten
Bij de Begroting 2024 worden de belastingverordeningen (inclusief tariefvoorstellen) voor komend heffingsjaar zoals gebruikelijk aangeboden. In de Voorjaarsnota worden altijd echter al alle baten en lasten geïndexeerd op basis van de CPB-cijfers. Voor de belastingen en retributies is dit de Consumenten Prijs Index (CPI). Voor de lokale lasten betekent dit het volgende:
- OZB-woningen: De OZB-opbrengsten woningen wordt normaal gesproken verhoogd met de CPI en voor areaaluitbreiding. De tariefstijging is daar een afgeleide van. In deze Voorjaarsnota maakt het college geld vrij om de OZB-woningen minder te laten stijgen dan anders nodig was geweest, waardoor deze meer in lijn komt met het gemiddelde tarief van de G4. De exacte stijging van het tarief hangt af van cijfers die pas in juli beschikbaar komen. In het raadsvoorstel voor de belastingverordening zal de exacte stijging worden opgenomen.
- Afvalstoffenheffing: De afvalstoffenheffing is voor 2023 niet geïndexeerd, als tegemoetkoming voor inwoners die te maken hebben met sterk stijgende kosten. Het college maakt in deze Voorjaarsnota geld vrij om deze indexatie niet in 1 jaar, maar in 2 jaar weer in te lopen, waardoor de kostendekkendheid weer op peil komt. De stijging van de afvalstoffenheffing voor 2024 komt daarmee uit op 13,9%.
- Rioolheffing: Het basistarief rioolheffing wordt zoals eerder in de raad is vastgesteld elk jaar geïndexeerd met €6 + CPI (8,5%). Verder is besloten tot extra dekking van de exploitatiekosten Weerwoord t/m 2026. Dit betekent dat het basistarief uiteindelijk met € 1,50 stijgt, huidige inschatting is dat dit vanaf 2030 nodig zal zijn.
- Overig: De tarieven van de overige lokale lasten worden in principe met maximaal 8,5% (CPI) verhoogd t.o.v. 2023.
Investeringsvoorstel 2023
Vanuit de reguliere investeringsruimte worden, op basis van het principe van ‘groei met groei’ (zie de Beleidsnota Investeringen Rotterdam 2020) nieuwe investeringen voorgesteld die optellen tot € 121,4 miljoen.
Door de eenmalige bijzondere erfpachtbaten is extra investeringsruimte ontstaan voor nieuwe investeringen. Passend binnen de afgesproken spelregels wordt voor een bedrag van € 135,8 miljoen aan voorstellen gedaan voor het benutten van deze ruimte. Er resteert dan nog € 185 miljoen.
In de paragraaf Investeringen worden alle nieuwe en lopende investeringen gepresenteerd, inclusief het Investeringsvoorstel 2023.