De Voortgang 2023 kijkt naar het lopende jaar 2023. Het geeft inzicht in de stand van zaken en belangrijkste ontwikkelingen en financiële bijstellingen per programma. Onderdeel hiervan zijn ook de collegetargets. Het helpt ons om de maatschappelijke en financiële opgave scherper te krijgen en om de juiste beslissingen te nemen voor Eén stad.

Maarten Struijvenberg, Wethouder Financiën, Organisatie, Dienstverlening en Grote Projecten

Weerstandsvermogen

Jaarstukken 2022: 1,5

Eerste herziening 2023: 0,9

Het weerstandsvermogen geeft aan of de gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen. Er wordt gestuurd op een weerstandsvermogen van minimaal 1,0, passend bij de financiële risico’s die de gemeente loopt. Het college kiest ervoor  een tijdelijke dip in het weerstandsvermogen te accepteren om zo verdere bezuinigingsmaatregelen te voorkomen. De begroting is meerjarig in evenwicht en vanaf 2025 is het weerstandsvermogen tenminste 1,0.

Wilt u meer weten over de financiële kengetallen, ga dan naar de paragraaf Financiële kengetallen.

Financiële bijstellingen per programma

In de tabel hiernaast staan de financiële bijstellingen per programma. Hieronder volgt de toelichting op de programma's met de grootste financiële bijstellingen, het gaat om de bijstellingen groter dan € 10 mln:

• Algemene middelen (€ 169 mln): verlagen van de toevoeging aan de RIM voor eerder ontvangen, in 2022 in plaats van in 2023, baten bijzondere erfpachtconversies, zie ook het programma Stedelijke ontwikkeling (€ 72 mln); toevoegingen aan de bestemmingsreserves voor Duurzaamheidstransitiebudget (€ 29 mln) en Doorbouwfonds (€ 25 mln) uit de RIM als onderdeel van het Investeringsvoorstel 2023; en ontvangen indexaties van het rijk uit de circulaires 2022 en 2023 (€ 35 mln)
• Beheer van de stad (- € 29 mln): nota kapitaalgoederen (- € 11 mln)
• Belastingen (€ 23 mln): bijstelling raming lokale belastingen door areaaluitbreiding en een groter aantal bouwplaatsen (€ 19 mln)
• Energietransitie (- € 32 mln): de toevoeging aan de bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget  vanuit de RIM als onderdeel van het investeringsvoorstel 2023 (- € 29 mln) 
• Stedelijke ontwikkeling (- € 100 mln): lagere baten erfpachtconversie omdat die al in 2022 in plaats van in 2023 zijn ontvangen (- € 72 mln); en de toevoeging aan de bestemmingsreserve Doorbouwfonds uit de RIM als onderdeel van het investeringsvoorstel 2023 (- € 25 mln)
• Werk en inkomen  (- € 31 mln): om het lagere BUIG budget van het rijk op te vangen én om de reserve BUIG eind 2023 op het gewenste niveau van € 25 mln te laten uitkomen wordt er een toevoeging gedaan aan de bestemmingsreserve BUIG  (- € 28 mln)

Nieuw Stadion Feijenoord

In 2022 is geconcludeerd dat BVO (Betaald voetbal organisatie) Feyenoord en Stadion Feijenoord een nieuw stadion op korte termijn niet kunnen realiseren. Ook over de lange termijn (10 jaar) bieden zij geen zekerheid. Het college heeft besloten niet langer geld voor het stadion te reserveren. Daarmee vallen de meerjarig begrote kapitaallasten van € 1 mln vrij. Deze worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor.

Gemeentefonds

De verdeling van het gemeentefonds tussen de verschillende gemeenten gebeurt op basis van verdeelmaatstaven. Deze maatstaven zijn kenmerken van gemeenten en hun inwoners. Meerdere keren per jaar vindt een actualisatie plaats. De uitkomst van de laatste actualisatie is ingegaan op 1 januari 2023.

Vanaf 2026 wordt er een nieuwe financieringssystematiek toegepast. Het Rijk heeft in zijn Voorjaarsnota 2023 een beschrijving van de hoofdlijnen van een nieuwe financieringssystematiek opgenomen.

Nadere toelichtingen op het gemeentefonds kunt u lezen in het hoofdstuk Gemeentefonds.

Organisatieopgave

De gemeentelijke organisatie is als gevolg van diverse ontwikkelingen op bepaalde onderdelen flink gegroeid. In de breedte van de organisatie is hierop onvoldoende (bij)gestuurd. Het omgaan met (onverwachte) complexe opgaven hoort bij een wereldstad als Rotterdam. Groei van de gemeentelijke organisatie is hiervoor volgens het college echter geen lange termijn oplossing. Het college zet in op een klantgerichte, wendbare en efficiënte organisatie die snel inspeelt op de actualiteit. Een organisatie met ambtenaren die met hart voor de stad naast de Rotterdammer staat, in de eigen wijk, buurt of straat. Klaar om met hen mee te denken, mee te doen en te zorgen voor ondersteuning op maat.

Daarbij leggen hogere salarislasten, voortvloeiend uit de nieuwe cao voor gemeenteambtenaren, de stijgende rente en een toenemende vraag naar financiële ondersteuning van Rotterdammers een enorme extra claim op de gemeentelijke begroting. De rekening van deze stijgende kosten wil het college zo min mogelijk bij de Rotterdammers neerleggen. Daarom kiest het college ervoor de kosten van de gemeentelijke organisatie fors te verlagen. Het college zet in op een klantgerichte, wendbare en efficiënte organisatie die snel inspeelt op de actualiteit. 

Deze besparing op de organisatie van opgeteld € 150 mln komt bovenop de besparing op de organisatie in het coalitieakkoord. De besparingen moeten zo min mogelijk ten koste gaan van de dienstverlening aan de Rotterdammers en worden de komende periode verder uitgewerkt. Onderdeel van de begroting 2024 is een concreet plan onder de jaarschijf 2024 en een doorkijk naar 2025, 2026 en 2027. Periodiek zal het college de gemeenteraad hierover informeren in de P&C-cyclus, in ieder geval bij de Begroting en Jaarrekening.

Weerstandsvermogen

Volgens het coalitieakkoord wordt met ingang van de huidige bestuursperiode gestuurd op een weerstandsvermogen van minimaal 1,00, passend bij de financiële risico's die de gemeente loopt. Dit houdt in dat de beschikbare weerstandscapaciteit voldoende is om de financiële risico's op te vangen. Met andere woorden: de beschikbare weerstandscapaciteit is tenminste gelijk aan de benodigde weerstandscapaciteit. In de paragraaf Financiële kengetallen wordt uiteengezet dat het structureel exploitatiesaldo vanaf 2024 tot en met 2027 positief is en het weerstandsvermogen vanaf 2025 1,0 is. 

Inburgering

Op 1 januari 2022 trad de Wet inburgering in werking. De regie op inburgering ligt sindsdien bij gemeenten. De gemeente is verantwoordelijk voor de begeleiding en biedt inburgeraars een programma inburgering aan op allerlei aspecten, zoals wonen, geld, participatie, leren en werken. Alle inburgeraars krijgen een inburgeringstraject op maat. Zo kunnen inburgeraars snel meedoen aan de Rotterdamse samenleving.

Binnen de opgave valt de taakstelling; de rijksoverheid bepaalt elk half jaar aan hoeveel statushouders - vluchtelingen met een verblijfsvergunning - gemeenten een woning en begeleiding bij de inburgering moeten bieden. De taakstelling voor 2023 is 1.795 te huisvesten statushouders. Hiervan zijn reeds 438 statushouders (tot en met april) gehuisvest.

Oekraïne

De gemeente Rotterdam heeft half maart de bestuurlijke afspraak gemaakt om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Afgesproken is dat Rotterdam 2.016 gemeentelijke opvangplekken realiseert. Begin mei werden er in Rotterdam ongeveer 2.300 Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Van hen verblijven er 1.124 in gemeentelijke opvanglocaties en 1.235 bij particulieren. De gemeente maakt kosten op het gebied van opvang, leefgeld, onderwijs, zorg en werk. Deze kosten worden gedekt door het Rijk.

LED-transitie

Het LED-transitieproject loopt vanaf 2020 t/m 2025 waarbij 90.000 armaturen worden vervangen. Inmiddels zijn er in totaal circa 60.000 armaturen vervangen.

Uitrol groente, fruit, etensresten (gfe) hoogbouw

In Blijdorp, Bergpolder, Oosterflank, Lage Land, 's Gravenland en Prinsenland, Hoek van Holland en Pernis is er een gescheiden inzameling van groente-, fruit- en etensresten (gfe). In mei 2023 waren 362 gfe-wijkcontainers geplaatst. Deze containers hebben nog ontwerpfouten. Die worden er op dit moment uitgehaald; de containers komen waarschijnlijk eind 2023 weer in productie. 

Eind 2023/begin 2024 komen er ongeveer 450 wijkcontainers in Kralingen en IJsselmonde. Half 2024 komen daar Delfshaven en het Oude Westen bij. De planning is elk jaar tussen 400 en 500 nieuwe containers te plaatsen. In totaal komen er in Rotterdam 2500-2800 gfe-containers. Het streven is erop gericht dat elk huishouden in Rotterdam eind 2028 de mogelijkheid heeft om het gfe (en tuinafval) gescheiden aan te leveren.

Voor het dichtstedelijke gebied - de hoge woontorens, het centrum – loopt onderzoek naar de mogelijke inzet van voedselvermalers en van een nieuw ondergronds inzamelmiddel voor gfe. Bij een positief onderzoeksresultaat gaat de gemeente dit in het centrum faciliteren, na afronding van de plaatsing van de reguliere gfe-containers.

Zero- emissionvoertuigen

Het programma 'verduurzaming gemeentelijk wagenpark' is in volle uitvoering. De doelstelling, een emissieloos wagenpark in 2030, is nog actueel. Hieronder is de stand van zaken emissieloos per voertuigcategorie in percentages vermeld:

• De personenwagens (80%) zijn, conform doelstelling, eind 2023 emissieloos.
• De lichte bedrijfsvoertuigen < 2,5 ton (38 %) liggen op schema (eind 2025 emissieloos).
• De zware bedrijfsvoertuigen > 2,5 ton  (9 %) vormen nog een grote uitdaging (eind 2030 emissieloos). Met de invoering van Zero Emissie Zone Stadslogistiek per 1 januari 2025 (met diverse overgangsregelingen tot 2030) vindt een verdere aanscherping van regelgeving plaats voor die (werk)voertuigen die de zone in moeten kunnen.   

Verlaging onroerendezaakbelasting 

Rotterdam moet een aantrekkelijke stad zijn en blijven om in te wonen. Eén van de financiële uitgangspunten van het huidige coalitieakkoord is dat de gemeente stuurt op een gemiddelde lokale lastendruk binnen G4-verband.
Het tarief voor onroerendezaakbelasting is in Rotterdam hoger dan het gemiddelde van de G4-gemeenten. Met een bijstelling op de verwachte opbrengsten voor onroerendezaakbelasting voor woningen brengt het college het tarief in de buurt van dat gemiddelde. Bij het bepalen van het uiteindelijke tarief spelen ook andere factoren een rol, zoals de inflatie en de waardeontwikkeling van de huizenmarkt. Bij de behandeling van de begroting 2024 stelt de gemeenteraad het daadwerkelijke tarief vast. 

Betaalgedrag

Meer Rotterdammers en ondernemers hebben moeite om hun belastingaanslagen te betalen. De oorzaak is veelal de financiële nasleep van de coronamaatregelen en de stijgende lasten. Met hen maakt de gemeentelijke belastingdienst individuele afspraken, bijvoorbeeld door betalingsregelingen te treffen of actieve doorverwijzing naar schuldhulpverlening, en waar nodig een combinatie van beide. Tot nu toe heeft de gemeentelijke belastingdienst ongeveer 16% meer betalingsregelingen getroffen dan in dezelfde periode in 2022. Ondanks de hulp die de gemeente biedt, loopt de gemeente een groter risico op de inning van de opgelegde belastingen. Ook faillissementen spelen hierbij een rol. Uiteraard wordt de invloed op de verwachte belastingopbrengsten gevolgd.

Vitale wijken

Goed Huren en Verhuren

Op 1 juli 2023 treedt de Wet goed verhuurderschap in werking. Hiermee is goed verhuurderschap een wettelijke taak van gemeenten. Na inwerkingtreding is de gemeente aan zet voor toezicht en handhaving op het verhuurderschap. Een nieuwe bevoegdheid is dat gemeenten gebieden waar de leefbaarheid onder druk staat kunnen aanwijzen voor een verhuurvergunning. Rotterdam start met een pilot verhuurvergunning in Carnisse. Met de komst van de wet moet de gemeente per 1 juli 2023 een meldpunt hebben opgezet waar huurders verhuurexcessen, zoals discriminatie of intimidatie, kunnen melden. 

Verstedelijken en verbinden

De omgevingswet

De Omgevingswet treedt in werking op 1 januari 2024. Dat geldt ook voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. De afdeling Bouw- en Woningtoezicht is bezig met de voorbereiding op beide wetten. Alles is erop gericht het proces van vergunningen, de toezicht en handhaving en de bestemmingsplannen zo goed mogelijk te laten verlopen. Bij nieuwe wetten of wetswijzigingen doen zich altijd onvoorziene vragen en kwesties voor. Daarom staat het eerste jaar na invoering in het teken van leren van de praktijk en op basis daarvan processen en werkwijzen bijstellen. Binnen de mogelijkheden van het landelijke Digitaal Stelsel Omgevingswet heeft Rotterdam zich zoveel mogelijk gericht op de Rotterdamse situatie, om Rotterdammers en andere betrokkenen zo goed mogelijk te informeren.

Voor de lange termijn

Na 1 januari 2024 is er nog niet meteen één omgevingsplan, zoals de Omgevingswet beoogt. Daarvoor is er tot 2029 de tijd. Dat lijkt lang. Dat is het niet. Alle losse bestemmingsplannen moet de gemeente namelijk samenvoegen tot één omgevingsplan, volgens een nieuwe methode. Het is een grote en ingewikkelde opdracht. De voorbereidingen lopen daarom nu al.

Verder staat de woningbouwproductie onder druk. De achtergrond hiervan is beschreven in de Voortgang 2023 bij Programma Stedelijke Ontwikkelingen. Als de woningbouw vertraagt, kan dat gevolgen hebben voor de legesopbrengsten.

Eigenheid en erfgoed

In 2022 zijn de werkzaamheden vanwege de motie ‘Versnelde toekomst voor erfgoed’ voor het belangrijkste deel afgerond. In de motie was gevraagd om een versnelling in het aanwijzen van gemeentelijke monumenten. Voor een aantal objecten is de procedure in het eerste kwartaal van 2023 afgerond. 

De Erfgoedagenda Rotterdam is in 2023 geactualiseerd en van een uitvoeringsprogramma tot en met 2027 voorzien.  In deze Erfgoedagenda staan de ambities en activiteiten rond het gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed van Rotterdam beschreven.

Raad en griffie

Fractiekosten

Het aantal gemeenteraadsfracties steeg na de gemeenteraadsverkiezing 2022 van 13 naar 14. Alle gemeenteraadsfracties ontvangen een vaste vergoeding en een bedrag per zetel. Vanwege ontbrekende indexatie voor fractiekosten is een correctie van 4% doorgevoerd.

MBO Debat 010

Het MBO Debat 010 komt voort uit een motie van de gemeenteraad. Op 8 maart was de finale van het MBO Debat 010, waar studenten van vijf mbo’s in Rotterdam (Grafisch Lyceum Rotterdam, HMC, STC, Zadkine en Albeda) het tegen elkaar opnamen. De finale was het sluitstuk van een langer traject met een kick-off, lessen over lokale democratie en masterclasses debatteren. Hiermee zijn ongeveer 400 MBO-studenten bereikt. Het doel van het MBO Debat 010 was om de lokale democratie (en in het bijzonder de gemeenteraad) dichterbij mbo-studenten te brengen en de interesse hiervoor aan te wakkeren.

Audiovisuele middelen

De aanbesteding voor het vervangen van de audiovisuele middelen in de Raadzaal en de Suze Groenewegzaal heeft plaatsgevonden; er is een partij gekozen. De huidige apparatuur zal in de komende drie jaar worden vervangen.

Een evenwichtig cultureel ecosysteem

• De gemeente heeft dit voorjaar verder gewerkt aan vijf verbonden ‘new deals’. Deze deals dragen bij aan de transitie van de culturele sector naar een bloeiend geheel. De deals zijn opgesteld naar aanleiding van het advies van de Denktank New Deal Cultuur en verder uitgewerkt in de werkconferentie in oktober 2022. De new deals komen medio 2023 gereed. Het college heeft hiervoor ongeveer € 2,3 mln beschikbaar gesteld.
• Medio 2023 stelt de gemeenteraad de Uitgangspuntennota voor cultuurbeleid 2025-2028 vast. Dit beleidskader is richtinggevend voor het Cultuurplan 2025-2028.
• Tegelijkertijd werken makers, kunstenaars, instellingen, organisaties en gemeente samen aan de transitie van cultuur naar een florerend ecosysteem.
• De laatste plekken binnen het kernteam transitie worden binnenkort ingevuld, de werving van een kwartiermaker zal voor de zomer zijn afgerond, en de uitvoeringsstrategie/veranderagenda van de transitie krijgt de komende periode verdere uitwerking met als basis de rijke opbrengst van de kick-off van 27 maart 2023.

Verkiezingen

De verkiezingen van de Provinciale Staten en Waterschappen, op 15 maart 2023, zijn goed verlopen. De opkomst in Rotterdam was 42% in totaal 299 stembureaus. Ondanks een storing in de stembureauapp is op verkiezingsdag toch nog om middernacht een voorlopige uitslag gepresenteerd. Op 16 maart was de definitieve telling en deze is doorgegeven aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK). Ruim 4.800 vrijwilligers hebben geholpen om de verkiezingen succesvol te laten verlopen. De volgende verkiezingen zijn voor het Europees Parlement, op 6 juni 2024.
 

Stadsarchief

In 2023 heeft het Stadsarchief Rotterdam op verschillende manieren gewerkt aan de zichtbaarheid van de geschiedenis in de stad. In februari was er een tentoonstelling van het werk van de Rotterdamse fotograaf Jan Henderik. Vanwege Koningsdag zijn foto’s van koninklijke stadsbezoeken in de Maastunnel getoond. In de aanloop naar de herdenking van het bombardement van 14 mei 1940 zijn nooit eerder vertoonde stadsfoto’s van de Rotterdamse fotograaf Grimeijer online gegaan. Een bijzonder hoogtepunt was de verwerving van het eerste aandeel van de Nederlandsch-Amerikaanse Stoomvaart Maatschappij Lijn, de voorloper van de Holland-Amerika Lijn. Dat gebeurde ter gelegenheid van 150 jaar Holland-Amerika Lijn (HAL).
In de komende maanden start het Stadsarchief in samenwerking met Rotterdam Inclusief met de digitalisering van 3,5 strekkende km bouwtekeningen. Dit grote project duurt ongeveer 6 jaar. Een tweede meerjarig project is de samenstelling van een namenlijst van de naar schatting 52.000 slachtoffers van de grote razzia van 10 en 11 november 1944. Dit gebeurt in samenwerking met het gemeentearchief Schiedam, het Netwerk Oorlogsbronnen en het Nationaal Archief. Tot slot begint in de tweede helft van 2023 het versneld wegwerken van de achterstanden in de toegankelijkheid van archieven en collecties per 1 januari 2024. Ook dit is een meerjarig project.
 

Tevredenheid concerndienstverlening

Collegetarget tevredenheid concerndienstverlening: We willen dat aan het eind van de collegeperiode 2023-2026 minder Rotterdammers ontevreden (≤6) zijn over hun contact met de gemeente Rotterdam. In 2025 is het percentage Rotterdammers dat ontevreden is over hun contact met de gemeente met 30% gedaald ten opzichte van 2021.

Realisatie 2022: + 12%

Mijlpaal 2023: - 7%

Realisatie januari t/m april 2023: + 9%

In de eerste 4 maanden van 2023 is iets meer dan 85% van de Rotterdammers tevreden (rapportcijfer 7 of hoger) en iets minder dan 15% is ontevreden over het contact met de gemeente. Er is een lichte daling van het percentage ontevreden Rotterdammers ten opzichte van 2022. Dit is een positieve ontwikkeling, maar er moet nog veel gebeuren.

De gemeente gebruikt signalen van Rotterdammers om de dienstverlening te blijven verbeteren. Uit de analyse van de eerste vier maanden van 2023 komen enkele signalen naar voren die de (on)tevredenheid kunnen duiden.
•    Dienstverlening in de publiekslocaties voor Burgerzaken: Rotterdammers zijn vooral tevreden over de vriendelijkheid van de medewerkers en noemen hen klantvriendelijk, prettig en empathisch. Ontevreden Rotterdammers vinden dat zij soms te lang moeten wachten voordat ze aan de beurt zijn voor hun afspraak of voordat zij een afspraak kunnen maken.
•    Telefoon: Rotterdammers zijn het meest tevreden over de vriendelijkheid van de medewerkers en noemen hen geduldig en begripvol. Het minst tevreden zijn ze over de oplossingsgerichtheid aan de telefoon. Rotterdammers krijgen niet altijd in één keer goed antwoord, moeten dan soms terugbellen en ze zeggen soms ‘van het kastje naar de muur’ te worden gestuurd.

Op basis van deze signalen zijn er verschillende initiatieven voor verbetering van contactkanalen. Bijvoorbeeld om telefonisch vaker meteen het juiste antwoord te kunnen geven, zodat terugbellen en doorverbind voorkomen wordt. Maar ook het opleiden en aannemen van uitvoerend Burgerzaken personeel voor de publiekslocaties en het efficiënter inzetten van personeel door betere planning zodat Rotterdammers sneller een afspraak hebben en geholpen worden aan de balie. De komende vijf jaar wordt vooral een piek in vraag naar reisdocumenten verwacht. Het college maakt in de Voorjaarsnota geld vrij om de capaciteit in de stadswinkels de komende jaren te vergroten, om daarmee pieken op te vangen en de wachttijden te beheersen (zie ook: tegel financiën).

Zelfevaluaties BRP

Persoonsgegevens staan opgeslagen in de Basisregistratie Personen (BRP). Iedere gemeente is verplicht om zelfevaluaties uit te voeren op de BRP. Dit onderzoek kent onder meer een technisch onderdeel. Hier was de score in 2022 99,9%. Hiermee scoort de gemeente boven de norm van 99,6%.
Ook kent het onderzoek een inhoudelijke controle. Hierbij worden 100 persoonslijsten gecontroleerd, circa 0,02% van het totaal. De score op de inhoudelijke controle was in 2022 69%. Dat is onder de norm van 80%. Dat komt vooral door kleine vormfouten, zonder noemenswaardige gevolgen voor burger of samenleving. Dit betekent dus niet dat er een verkeerd adres in iemands persoonslijst zit of dat het onduidelijk is waar een Rotterdammer nu woont. Met andere woorden: met de feitelijkheid zit het goed. Wel zijn verbeteracties ingezet om ook de kleine vormfouten weg te werken.

• Vanuit de subsidieregeling bedrijfsruimte maakindustrie is de eerste subsidieaanvraag toegekend. De gemeente levert een bijdrage van € 200.000 aan verbetering van de omgeving en intensiever ruimtegebruik in de Spaanse Polder en aan de doorgroei van een mkb-maakbedrijf. Deze subsidie maakt een private investering van meer dan € 1 mln in de Spaanse Polder mogelijk
• Er is ruim € 60 mln beschikbaar uit het Just Transition Fund (JTF)-programma voor de regio Groot-Rijnmond. In januari is de eerste 41 miljoen opengesteld. Dit bedrag wordt voor de zomer bestemd voor projecten voor verduurzaming van de haven.

Collegetarget bedrijfsruimte: De doelstelling voor deze collegeperiode is voldoende bedrijfsruimte door te zorgen dat de omvang m² bedrijfsruimte gelijk blijft aan het huidige niveau.

Realisatie 2022: nulmeting 4.269.525 m²

Mijlpaal 2023: 4.269.525 m²

Realisatie 1 januari 2023: 4.287.397 m²

Het meten van het collegetarget is jaarlijks op 1 januari. De voorraad is sinds de nulmeting 2022 met ca 18.000 m2 toegenomen. Dit is een voorzichtige groei ten opzichte van structurele daling in de vorige collegeperiode. Echter, we verwachten op basis van een aantal grote gebiedsontwikkelingen nog een forse afname in de komende jaren. Dit omdat op enkele binnenstedelijke bedrijventerreinen woningbouw gepland staat met geringe vervanging ter plekke of compensatiemogelijkheden elders in de stad.

In het -nog in de maak zijnde- actieplan bedrijfsruimte worden acties en instrumenten benoemd om te sturen op de (toekomstige) hoeveelheid bedrijfsruimte en de juiste ruimtelijke invulling daarvan. 

Aanpak 25 winkelstraten

Aanpak van 25 winkelstraten om deze te transformeren naar aantrekkelijker ontmoetings- /verblijfsgebied  in deze collegeperiode

De basis van deze meting en monitoring is het programma vitale kerngebieden op basis van de gebiedsgerichte aanpakken. 

Tussenstand april 2023:De aanpak is sinds 2022 gestart in 13 winkelgebieden.   Als start hanteren we in de regel een afspraak tussen collectieve ondernemers, vastgoedeigenaren en de gemeente om een gezamenlijk document op te stellen. In zo'n document wordt de ambitie en een strategie voor de straat omschreven. In 7 gebieden bezig met het opstarten van een programma, dat gebeurt d.m.v. voorgesprekken met allerlei vertegenwoordigers en belanghebbers in het gebied. De gemeente zet hiervoor kwartiermakers en bedrijfscontactfunctionarissen in.  

Energietransitie in de gebouwde omgeving

In 2023 zijn tot en met april 17 Verenigingen van Eigenaren (VvE's) begonnen met de begeleiding naar een duurzaam meerjarenonderhoudsplan (DMJOP) en duurzame investeringen. In totaal zijn 40 grote VvE’s gestart; er is nog ruimte voor 20 grote VvE's om aan te sluiten.

Het college stelt € 52,9 mln beschikbaar om de lopende gebiedsaanpakken aardgasvrij af te maken en een gebiedsaanpak aardgasvrij te starten in Agniesebuurt-Oost.

In de gebiedsaanpak Heindijk zijn 320 woningen aangesloten op stadsverwarming. De resterende 48 woningen komen worden het komende jaar aangesloten. De gebiedsaanpakken in Pendrecht-Zuid en Reyeroord-West kunnen verder als er een oplossing is voor de huidige investeringsonzekerheid voor het warmtebedrijf.  Daarnaast starten in 2023 de voorbereidingen voor Pendrecht-Noord en Reyeroord-Oost.

De gebiedsaanpak Bospolder-Tussendijken I is al ver in de uitvoering. De overige 800 woningen van Havensteder volgen. De particuliere woningeigenaren krijgen samen met VVE010 een aanbod om aan te sluiten op stadsverwarming. De VvE’s worden gestimuleerd om ook andere verduurzamingsmaatregelen te nemen.

In Prinsenland–Het Lage Land is de gemeente samen met de woningcorporaties en Capelle aan de IJssel bezig met de aanbesteding voor aanleg, beheer en exploitatie van een warmtenet. Eind 2023 komt het definitieve aanbod van Eneco. Met Havensteder is een overeenkomst afgesloten om 750 woningen aan te sluiten op stadsverwarming.

In 2023 lopen 7 projecten die geld krijgen uit de specifieke uitkering energiearmoede van het Rijk, waaronder:

• Duurzaamwitgoedfonds: ruim 1.000 huishoudens geholpen aan energiezuinig witgoed
• Energieklussers: hielpen ongeveer 3.500 huishoudens
• Waterzijdig inregelen waardoor 130 huishoudens veel minder gas verbruiken. 
• Waterzijdig inregelen waardoor huishouders veel minder gas verbruiken
• Collectieve coaching: sinds begin 2023 10 groepen afgerond; 5 groepen zijn bezig.
• Opzoomer Mee: met actieve bewoners een Energiekeet plaatsen in straten met veel energiearmoede. Bewoners krijgen er informatie over energiebesparing. Vanwege een succesvolle proef in Feijenoord wordt het uitgebreid naar 26 straten in verschillende wijken.

De subsidieregeling - met een gemiddelde waarde tot € 300.000 - voor VvE’s loopt sinds 1 april 2023. Alle aanvragen lopen via VVE-010. De eerste aanvragen zijn ingediend; meerdere VvE’s hebben interesse, waaronder grote VvE’s.

Schouders onder de energietransitie in mobiliteit

Om CO2-reductie voor mobiliteit te realiseren is een brede aanpak nodig. Naast het autoluwer maken van de binnenstad en het aantrekkelijker maken van het openbaar vervoer, maakt de gemeente Rotterdam het gemotoriseerde verkeer uitstootvrij (elektrisch). Invulling van de indicator ‘20% schone passages in 2025’ gebeurt volgens de Aanpak Nul Emissie Mobiliteit, in 4 pijlers:

1. Goederenvervoer: Binnen de ring voert Rotterdam op 1 januari 2025 een zero-emissiezone in voor alle zakelijke bestel- en vrachtauto’s. Rotterdam werkt samen met het Convenant ZES en de community Logistiek010 aan slimme en schone logistiek. Ondernemers krijgen informatie over de ZES-zone, via brieven, social media, radiospots en, billboards. Tijdens het evenement Plug In 010 op 30 maart kregen de 400 bezoekers advies, een probeeraanbod en ondersteuning van initiatieven, aangevuld met nationale subsidieregelingen.
2. Personenvervoer: schonere mobiliteit vindt plaats via gerichte afspraken over elektrificatie met eigenaren en exploitanten van ov-bussen, doelgroepenvervoer (Wmo), deelauto’s en taxi's. Daarnaast werkt de gemeente samen met werkgevers in de Klimaatalliantie Duurzame Mobiliteit (68 grote werkgevers, meer dan 100.000 werknemers in de regio).
3. Gemeentelijk wagenpark: verschoning van eigen voertuigen. Van de personenauto’s is 80% volledig uitstootvrij. Dat geldt voor 38% van de lichte en 9% van de zware bedrijfsvoertuigen.
4. Laadinfrastructuur: iedereen in Rotterdam moet makkelijk kunnen laden, waar en wanneer dat nodig is. Voor 2026 komen er 4.000 openbare laadpunten bij de bestaande 4.800 punten. Er komen 100 extra snellaadpunten en 4 ‘heavy duty’-laders voor vrachtauto’s. 500 bedrijven krijgen advies en alle 45 bedrijfsterreinen krijgen een gebiedsgerichte aanpak voor laadinfrastructuur. 

Uit diverse proeven en ervaringen blijkt dat er in grote raamwerkcontracten met zero-emissie mobiele werktuigen, zoals bouwmaterieel, veel mogelijkheden liggen voor CO2-reductie en reductie van andere luchtvervuilende stoffen. Er komt een aanpak voor schonere mobiele werktuigen.

Rotterdams Onderwijsbeleid (ROB)

Het werken aan een nieuw Rotterdams Onderwijsbeleid is één van de belangrijkste ontwikkelingen binnen het programma onderwijs. Dit beleid bepaalt de strategische koers voor onze samenwerking met het Rotterdamse onderwijs in de komende jaren. We stellen het Rotterdamse kind en de jongvolwassene centraal in dit nieuwe onderwijsbeleid. Het onderwijs moet aansluiten bij hun talenten en ambities, en hen voorbereiden op een actieve deelname aan de samenleving. Om ervoor te zorgen dat het nieuwe Rotterdams Onderwijsbeleid optimaal aansluit bij de behoeften van onze stad, krijgen succesvolle lopende activiteiten, zoals de aanpak van het lerarentekort, een prominente plek in het beleid.

Eind november 2023 volgt de bestuurlijke vaststelling van het nieuw Rotterdams Onderwijsbeleid.

Leraren
De Rotterdamse aanpak leraren is gericht op beperking van het lerarentekort en van de personeelstekorten in de kinderopvang. Het project ‘Leraar van Buiten’ is hét oriëntatieprogramma voor zij-instromers. Daarnaast ondersteunt Leraar van Buiten de matching tussen kandidaat en school(bestuur) en moet het zorgen voor een goede start voor de klas. In het voorjaar van 2023 zijn diverse informatiebijeenkomsten gehouden voor mensen die een carrièreswitch overwegen als leraar. De sector kinderopvang neemt voortaan ook deel aan het oriëntatieprogramma. Daarnaast hebben we in samenwerking met het onderwijs een specifiek zij-instroomtraject ontwikkeld voor het speciaal onderwijs. Dit zij-instroomtraject biedt professionals uit diverse vakgebieden een unieke kans om over te stappen naar het gespecialiseerd onderwijs.

Bijstellingen
Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. De gemeentelijke subsidie aan scholen voor burgerschapsonderwijs vervalt vanaf schooljaar 2024-2025.  Daarnaast leidt een scherpere aanpak van indicatie voor het leerlingenvervoer naar verwachting tot een verminderde instroom van leerlingen, en een groeiende uitstroom en doorstroom naar meer persoonsvervoer of zelfstandig reizen. 

Integraal Huisvestingsplan Sport (IHP Sport)

Er zijn stappen gezet in de uitvoering van het IHP Sport. Op basis van een bewonersprijsvraag krijgt het nieuwe sportcentrum op Zuid - een zwembad en een sporthal - de naam Sportcentrum Feijenoord. Oplevering is gepland eind 2023/begin 2024.

Collegetarget

Collegetarget toename sportdeelname: realisatie van 10% toename in de sportdeelname in de periode 2022-2026.

• Seizoen '21/'22: 61%
• Mijlpaal seizoen '22/'23: 62%

In april is een nieuwe meting voor de collegetarget verhoging sportdeelname gedaan.

Wonen en bouwen

Afspraken wonen

In maart 2023 hebben het Rijk, de provincie, de regiogemeenten en de corporaties de regionale realisatieagenda (Woondeal) ondertekend. Hierin staan afspraken over gezamenlijke ambities voor woningbouw en betaalbaar bouwen tot en met 2030. De betrokken partijen werken deze regionale Woondeal de komende periode verder uit. Daarbij bepalen zij onder meer de kritische succesfactoren.

In de aanloop naar een nieuwe Woonvisie heeft de gemeenteraad in februari 2023 het Woonakkoord vastgesteld. Dit akkoord bevat 10 uitgangspunten die belangrijke input vormen voor de nieuwe Woonvisie.

Woningbouwproductie

Collegetarget bouw nieuwe woningen: Het college start in de komende 4 jaar met de bouw van 14.000 – 16.000 nieuwe woningen. Van deze woningen behoort 20% tot het sociale segment en 35% tot het middensegment. Een uitzondering daarop zijn de tijdelijke woningen.

Realisatie 2022: 3.006 (waarvan 10% in het sociale segment en 26% in het middensegment)

Mijlpaal 2023: cumulatief 7.000 – 8.000

Realisatie cumulatief t/m april 2023: 3.331 (waarvan ongeveer 11% in het sociale segment, 24% in het middensegment en 65% in het hogere segment, het topsegment en de categorie onbekend.

De daadwerkelijke bouw van woningen – en vooral van betaalbare woningen – staat momenteel sterk onder druk. Dit komt vooral door een combinatie van:

• Stijgende bouwkosten. Er is een gebrek aan capaciteit vanwege de krappe arbeidsmarkt en door schaarste in materialen. Die schaarste is het gevolg van de verstoorde wereldhandel door de naweeën van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne.
• Afvlakkende woningmarkt. De sterk gestegen hypotheekrentes en hoge inflatie zorgen voor minder koopkracht en minder vraag naar woningen, met name in het hoge segment.
• Toenemende voorzichtigheid bij investeerders. Er zijn minder investeringen vanwege de toekomstige regulering van de vrije sector door het Rijk. Deze maatregelen leiden tot veel onzekerheid over het te behalen rendement. Dat leidt ertoe dat investeringen uitblijven of op de lange baan worden geschoven.

Deze ontwikkelingen hebben verschillende gevolgen:

• De start van bouwplannen vertraagt of valt stil.
• Marktpartijen moeten projecten in de eindfase deels herontwikkelen.
• Per locatie is maatwerk nodig om zo veel mogelijk door te bouwen.

Deze negatieve ontwikkelingen op de woningmarkt hebben grote gevolgen voor de daadwerkelijke realisatie van betaalbare woningen in 2023. Wanneer het aantal gebouwde betaalbare woningen laag blijft, loopt de woningmarkt verder vast. Met name het achterblijven van het betaalbaar segment (sociaal en midden) is zorgelijk en vraagt de komende tijd om extra maatregelen. Denk hierbij aan afspraken met corporaties, het plaatsen van flexwoningen en het verkopen van gemeentegrond met als voorwaarde dat er veel betaalbare woningen op worden gebouwd.

De gemeente werkt met corporaties en marktpartijen aan een zogenoemd Doorbouwakkoord om de bouw zo goed mogelijk op stoom te houden. Daarnaast zijn er financiële randvoorwaarden om op de korte termijn door te kunnen bouwen en op de middellange termijn de ambitie van 65% betaalbare woningen te halen. Voorbeelden hiervan zijn een Doorbouwfonds, een startbouwimpuls van het Rijk en rijksbijdragen voor toekomstige betaalbare woningbouw.

Het college zet zich met het Doorbouwakkoord maximaal in op de realisatie van betaalbare woningen conform de collegedoelstelling. Ook de inzet van de € 25 mln voor betaalbare woningbouw zal hieraan bijdragen.

Ondermijnende criminaliteit in haven en stad 

Aanpak van drugscriminaliteit in de haven

Al een aantal jaar pakt de gemeente samen met publieke en private partijen drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven aan. De internationale samenwerking is geïntensiveerd na het werkbezoek dat de burgemeester en de burgemeester van Antwerpen brachten aan Colombia, Panama en Costa Rica. Dit heeft ertoe geleid dat in februari 2023 de gemeenten Rotterdam en Antwerpen en de regeringen van België en Nederland een samenwerkingsovereenkomst hebben getekend met de vijf grote rederijen. Hierin is afgesproken een aantal actiepunten uit te werken, zoals de mogelijkheid om havenpersoneel verdiepend te screenen. Daarnaast zijn diverse aanpakken en projecten doorontwikkeld, zoals de integrale uithalersproblematiek, Virtueel Hek en bewustwording; het VR-brillenproject ‘Coco’ (Cocaïne Collectors) is in het voorjaar van 2023 gestart als proef op scholen in Rotterdam-Charlois. In het lesprogramma ervaren jongeren hoe ze als uithaler geronseld kunnen worden.

Het Rijk financiert in 2023 de aanpak met structurele middelen (€ 13 mln). Vanaf 2025 financiert het Rijk de aanpak jaarlijks met € 16,5 mln. De resultaten en inspanningen van de aanpak van drugscriminaliteit in de haven zijn beschreven in het Jaarverslag Ondermijnende Criminaliteit in stad en haven 2022. Het verslag is op 20 april 2023 verschenen.

Aanpak van ondermijnende criminaliteit in de stad

In 2023 zijn voorbereidingen getroffen voor een campagne gericht op drugsgebruikers en er loopt een onderzoek naar de achtergronden van drugsdealers. Ook is in 2023 is voor de tweede keer een rioolwateronderzoek uitgevoerd om een beter beeld te krijgen van drugsgebruik in de stad. De resultaten hiervan worden rond de zomer verwacht.

Ondermijnende criminaliteit is een breed maatschappelijk probleem waarvan slachtoffer- en daderschap niet altijd even duidelijk zijn. Aandachtspunten zijn vooral de meldingsbereidheid en de bewustwording onder professionals. De campagne ‘Chaterover!’ is voorjaar 2023 van start gegaan. In Lombardijen en Delfshaven is een pilot gestart om professionals te trainen.

Ook is in 2023 een pilot gestart om te verkennen of de aanpak van cybercriminaliteit en gedigitaliseerde criminaliteit mogelijk is vanuit RIEC-verband.

(Extreem) geweld

In de eerste maanden van 2023 vonden meerdere explosies plaats bij woningen en andere panden in de stad. De burgemeester heeft de gemeenteraad hierover geïnformeerd en beschreven welke acties gemeente, politie en Openbaar Ministerie tot dan toe hadden genomen.

Wapengeweld

De aanpak van jeugdige plegers van wapengeweld, in het bijzonder messengeweld, wordt in 2023 voortgezet. De campagne Geweldig Rotterdam vroeg de afgelopen maanden op verschillende manieren aandacht voor messengeweld. Eén van de middelen was de collegetour ‘Shanks Down’ die in februari voor het eerst werd georganiseerd, met de burgemeester en Najib Amhali als gasten. In mei 2023 volgde de tweede editie. Later dit jaar volgen meer collegetours. Ook op social media gaat de campagne door, met de hashtag #shanksdown, en tweemaandelijks stuurt de gemeente een nieuwsbrief over de aanpak van messengeweld aan een breed scala aan professionals.

Radicalisering, extremisme, polarisatie en maatschappelijke onrust

In februari 2023 is de ‘Vernieuwde aanpak radicalisering, extremisme en polarisatie’ door de gemeenteraad vastgesteld.

Digitale criminaliteit

Traditionele criminaliteit daalt en digitale criminaliteit stijgt. Het aantal meldingen van cyberincidenten is sinds 2019 verdrievoudigd. Daarom zet de gemeente in 2023 in op:

• Bewustwording van cyberveiligheid bij jongeren, ouderen, ondernemers en kwetsbare doelgroepen. Dit is gedaan door een brede bioscoopcampagne, diverse theatervoorstellingen bij mbo-instellingen en – gericht op senioren - bij de bibliotheek.
• Bieden van nazorg aan slachtoffers, in samenwerking met de politie, het Openbaar Ministerie (OM) en Slachtofferhulp Nederland;
• Vergroten van de weerbaarheid van de stad door bestuurlijke oefeningen op het gebied van gevolgbestrijding van cybercriminaliteit.
• Weerbaar maken van de haven door samen te werken met bij te dragen aan FERM. Deze stichting zet zich in voor een hogere cyberweerbaarheid van organisaties en van de hele keten in het havenindustrieel complex.

Sociale veiligheid Openbaar Vervoer

Om het veiligheidsgevoel ’s avonds in de metro te vergroten, is de volledig risicogestuurde inzet van ov-surveillanten in de metro in het eerste kwartaal van 2023 voortgezet. Om toezicht en handhaving in de avond en het begin van de nacht verder uit te breiden, is in maart van dit jaar een nieuwe klas aspirant-BOA’s met de opleiding begonnen.

In maart 2023 zijn de resultaten van de ov-klantenbarometer 2022 gepubliceerd. Het Rotterdamse openbaar vervoer scoort op sociale veiligheid over de gehele linie ruimschoots een voldoende en blijft op peil. De scores komen overeen met het landelijk gemiddelde.

GGD

Het reguliere GGD-werk vraagt na COVID-19 extra aandacht. Het gaat om de taken gezondheid en milieu,  infectieziektebestrijding, TBC-bestrijding, reizigerszorg, technische hygiënezorg, toezicht kinderopvang, en  het Centrum Seksuele Gezondheid en het Centrum Seksueel Geweld. De GGD is voorgoed veranderd  door de pandemie. De huidige en komende periodes staan in het licht van het opnemen in de totale GGD- organisatie van de kennis en ervaring die zijn opgedaan in de programmaorganisatie corona. Voor het jaar 2023 en 2024 heeft het Rijk geld beschikbaar gesteld bedoeld voor de versterking van infectieziektebestrijding en pandemische paraatheid.

De GGD heeft een rol in de publieke gezondheid bij de opvang van vluchtelingen. Samen met de GHOR  (Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen) borgt de GGD de coördinatie van zorg voor vluchtelingen.

Programma organisatie corona

Een groot deel van de inwoners heeft door vaccinatie of doorgemaakte infectie immuniteit voor corona  opgebouwd. Hierdoor is corona een besmettelijke maar beheersbare ziekte geworden. Het virus is niet  weg. Daarom blijft het belangrijk om zicht te houden op de verspreiding van het coronavirus, de eigenschappen van het virus, de ziektelast en de mate van bescherming door het vaccinatieprogramma. De GGD heeft hiervoor een regionale surveillance ingericht.

De activiteiten van de programmaorganisatie corona worden afgeschaald. De opdracht van het ministerie van VWS loopt tot 1 juli 2023. Financiering vindt plaats vanuit de COVID-19-meerkostenregeling. GGD GHOR Nederland en de GGD’en zijn in gesprek met het ministerie van VWS over de opdrachtverlening,  financiering en taken in de coronabestrijding vanaf 2024.

Rechtmatigheid

Iedereen die recht heeft op een bijstandsuitkering krijgt die ook. Bijstandsfraude wordt aangepakt. De kans dat fraude loont, moet zo klein mogelijk zijn. Tegelijk hanteert de gemeente de menselijke maat in de reguliere heronderzoeken. Wie niks verkeerds heeft gedaan, hoeft zich geen verdachte te voelen. De gemeente gaat tijdens elk rechtmatigheidsonderzoek zorgvuldig om met de rechtspositie van de betrokken Rotterdammer. Tot en met eind april zijn 234 fraudeonderzoeken afgerond. Hiermee ligt de gemeente op koers richting de 700 onderzoeken ambitie voor het hele jaar. Momenteel (voorjaar 2023) vindt een herijking plaats van de handhavingsaanpak. Het doel is om de productiviteit van onder meer fraudeonderzoeken te verhogen. Ten opzichte van vorig jaar, met 279 fraudeonderzoeken, is het resultaat van de herijking nu al merkbaar. 

Inzet loonkostensubsidie

De Participatiewet biedt met de loonkostensubsidie (LKS) een effectief middel om meer mensen aan de slag te helpen. Met deze subsidie krijgt een werkgever compensatie voor een beperkte arbeidsproductiviteit. Het vaker inzetten van deze subsidie biedt meer kwetsbare werkzoekenden een kans op duurzaam werk. In 2023 worden daartoe verschillende inspanningen verricht. Een daarvan is de mensen die in aanmerking komen voor loonkostensubsidie vaker vroegtijdig en beter te herkennen. Verder wordt al tijdens de arbeidsontwikkeling gezocht naar een passende baan. Voor 2023 is de ambitie een netto groei naar 1.500 banen met LKS. Eind april hebben 1.277 Rotterdammers een LKS-baan. Rotterdam ligt daarmee op koers om de doelstelling van 2023 te realiseren.

Monitor eerste tertaal 2023 Werk en Inkomen

Voor meer informatie over de voortgang in het programma Werk en Inkomen wordt verwezen naar de eerste tertaalmonitor 2023 die op 13 juni 2023 wordt gepubliceerd.

Heel de stad: Welzijn

Begin 2021 is door de Raad het beleidsplan Heel de Stad vastgesteld. Aan de hand van dit kader is in februari van 2022 overgegaan tot de definitieve gunning van het welzijnswerk in de 14 gebieden van Rotterdam, De nieuwe opdracht, met een looptijd van 5 jaar en 7 maanden met de mogelijkheid deze 2 keer met 2 jaar te verlengen, is gestart op 1 juni 2022. De periode vanaf de gunning tot 1 juni is gebruikt voor de implementatie van de welzijnsopdracht.

De welzijnsopdracht die in het kader van het Nieuw Rotterdams Welzijn in 2018 is gestart, is op 31 mei 2022 beëindigd.

De eindverantwoordingen zijn door de welzijnspartijen vóór 1 september 2022 ingediend. Deze zijn beoordeeld en op basis daarvan zijn de opdrachten afgerond.

Eind 2021 is begonnen met een evaluatie van de huisbezoeken 75+. De uitkomsten van de evaluatie (tweede kwartaal van 2022) zijn betrokken bij de verdere doorontwikkeling van de huisbezoeken. Zo maken de gesprekken aan de voordeur, die ontwikkeld zijn tijdens de coronacrises, onderdeel uit van de dienstverlening in het kader van de aanpak van eenzaamheid die in 2023 gecontinueerd wordt. Ook is op basis van de evaluatie de vragenlijst omgebouwd tot een topiclijst. Dit ook mede op basis van een motie die hierover door de Raad is aangenomen.

De welzijnspartijen zijn in 2023 gestart aan het 2de jaar van de opdracht die loopt tot en met 2027. Was in de eerste maanden nog sprake van opstart zijn de welzijnspartijen nu vol aan de slag met het uitvoeren van de opdracht.

De in het kader van de evaluatie huisbezoeken 75+ ontwikkelde verbeteringen, zoals de gesprekken aan de voordeur en het gebruiken van de topiclijst zijn verankerd in de nieuwe welzijnsopdracht.

Jongerenhubs gericht op talentontwikkeling

Met het beleidsplan Heel de Stad maken we ons hard voor het laten opgroeien van een generatie zonder achterstanden. Het welzijnswerk heeft daarin de taak om door het inzetten van jeugdwerk (kinder-, tiener- en jongerenwerk) kinderen en jongeren te stimuleren in hun sociaalemotionele ontwikkeling, hen te ondersteunen in hun schoolsucces en bij te dragen aan een positief pedagogisch opgroeiklimaat in wijken. Om het jeugdwerk stevig en zichtbaar neer te zetten zijn formatie- en kwaliteitsafspraken gemaakt en hebben we ingezet op het creëren van fysieke locaties: jongerenhubs. Deze hubs zijn een plek waarin jongeren elkaar kunnen ontmoeten, hun talenten en weerbaarheid respectievelijk ontwikkelen en versterken, en waarin zij laagdrempelig de weg kunnen vinden naar hulp, ondersteuning op het gebied van school, werk of mentale gezondheid. 

 In de welzijnsopdracht is de realisatie van 22 jongerenhubs in 9 van de 14 gebieden opgenomen. Deze realisatie gebeurt in de Huizen van de Wijk. Middels een verkenning weten we dat 11 van deze 22 hubs niet binnen deze voorziening kunnen worden gerealiseerd vanwege ruimtegebrek, sloop-nieuwbouw, verhuisplannen, of de nadrukkelijke wens uit het gebied voor een andere locatie. Hiervoor wordt naar een satellietconstructie (een kleinere locatie in de wijk) gezocht.

De pilot om de plannen en behoeftes van jongeren mee te nemen in de wijkakkoorden is uitgevoerd. Uit deze exercitie is naar voren gekomen dat er behoefte is aan 6 extra jongerenhubs, waarvan 5 jongerenhubs in de gebieden waar in de welzijnsopdracht de realisatie van deze hubs niet opgenomen is. Hiermee is het totaal te realiseren jongerenhubs 33 hubs.

 De voorbereiding van de realisatie van de jongerenhubs is in volle gang. In de voorjaarsnota doet het college een voorstel voor het extra beschikbaar stellen van middelen om in alle gebieden deze voorziening voor jongeren mogelijk te maken. Hiermee kunnen ook 6 acties uit de wijkakkoorden worden uitgevoerd.

 Inzet 2023:

1. In de 5 gebieden zonder opdracht voor realisatie van een jongerenhub, voegen we deze opdracht toe aan de welzijnsopdracht (kosten voor huur + beheer). 
2. Om jongerenhubs te realiseren vanuit de opdracht, stellen we budget beschikbaar voor een satellietconstructie (een kleine locatie in de wijk).
3. Om uitvoering te kunnen geven aan de 6 extra jongerenhubs uit de wijkakkoorden stellen we budget beschikbaar voor de realisatie van 6 jongerenhubs.

Uitbreiding jongerenwerk

Vanaf 1 september 2023 breiden we de inzet van het jongerenwerk uit. In lijn met de collegetarget Schil om de School en gevoed door aanbieders en partners kiest het college ervoor met deze middelen een extra impuls te geven aan het jongerenwerk op scholen. We kiezen ervoor de bestaande opdrachten (welzijn en grenzen stellend jongerenwerk) uit te breiden en deze specifieke focus toe te voegen aan de beide opdrachten. We geven hiermee invulling aan een afspraak uit het coalitieakkoord. Een half jaar na de start van de uitvoering ontvangt u een voortgangsbericht.

Jeugdpreventie

Collegetarget Jeugdpreventie: Vanaf 2023 ronden jaarlijks gemiddeld 5.000 kinderen en jongeren (en/of hun ouders/verzorgers) een goed onderbouwde of bewezen effectieve preventieve jeugdinterventie af.

Mijlpaal 2023: 5.000

Realisatie t/m april 2023: Nog niet te meten

De realisatie voor het jaar 2023 is nog onbekend. De aantallen volgen in de tweede herziening van de begroting 2023.

In 2023 zijn tot nu toe voor plusminus 6.300 deelnemers goed onderbouwde en bewezen effectieve preventieve jeugdinterventies gesubsidieerd. Of het collegetarget in 2023 gehaald wordt, hangt onder meer af van de werving van deelnemers en van de tussentijdse uitval uit de trainingen. Bij de halfjaarrapportages van de grote jeugdpreventie-aanbieders (met meer dan € 100.000,- subsidie) deze zomer ontstaat een eerste beeld of de beoogde realisatie wordt behaald.

Met de subsidies die via het Subsidiekader Jeugdpreventie: ‘Versterken en Voorkomen’ beschikbaar worden gesteld, zetten we in op kwalitatief hoogwaardige preventieve jeugdinterventies. Dit zijn individuele trajecten en groepstrainingen (interventies) voor Rotterdamse kinderen, jongeren en/of hun ouders, die hen helpen om gezond, veilig en kansrijk te kunnen opgroeien.

De indicatoren en doelen gericht op jeugd onder het programma Drugs & Alcohol zijn onderdeel van de indicator Jeugdpreventie.

Programma Drugs & Alcohol - Preventie- en Handhavingsplan 2023-2027

Het college stuurde het Preventie en Handhavingsplan Alcohol & Drugs 2023-2027 in juni naar de gemeenteraad. In het nieuwe plan is er opnieuw veel aandacht voor jeugd. Er is daarnaast aandacht voor preventie van alcohol- en drugsgebruik onder volwassenen.

De lopende inzet in de eerste drie maanden van 2023 op jeugd heeft geleid tot een aantal resultaten:

• Binnen het onderwijs werken gezondheidscoaches aan vroegtijdige signalering van problemen rond alcohol, drugs en gamen. Zij hebben op het mbo 56 jongeren gesproken en ondersteund, op het voortgezet speciaal onderwijs (vso) 22 en op het praktijkonderwijs (pro) 7 jongeren.
• Testservice: 372 bezoekers hebben hun drugs laten testen. Dit zijn er 61 meer dan in de vergelijkbare periode van 2022, het drukste jaar. In 65% van de aangeleverde drugs ging het om XTC.
• Ouderbijeenkomsten: 5 ouderbijeenkomsten met aandacht voor alcohol, lachgas, tabak, waterpijp, cannabis, gamen en social-mediagebruik binnen de opvoeding. In totaal zijn 63 ouders bereikt.
• Open & Alert: 6 trainingen met in totaal 60 deelnemers.  Open & Alert is een training voor professionals in de jeugdhulp, wijkteams of jeugdorganisaties. Het kunnen ook jeugd- en jongerenwerkers zijn, politie en medewerkers van de rechtbank. In de training leren zij zo vroegtijdig mogelijk problematisch gebruik te signaleren.

Informele Zorg en Ondersteuning

De stedelijke ondersteuningsstructuur voor informele zorg en ondersteuning (IZO) draait. Er is ervaring opgedaan met de nieuwe instrumenten Mantelfoon, Zorgzaam010, Advies op Maat en cursussen en workshops. In 2023 vindt een evaluatie plaats. Aan de hand daarvan is het mogelijk keuzes te maken voor 2024 en verder voor mogelijke verleningen of nieuwe inkoop van instrumenten.

De inzet op waardering van informele 'zorgers’ wordt voortgezet. Voorbeelden zijn het stedelijke vrijwilligersontbijt en de lokale waardering in de wijken. Mantelzorgers kunnen kiezen voor een cadeaubon als extra vorm van waardering.

Afsluitend is er aandacht voor de balans tussen formele en informele zorg. Kansen hiervoor liggen in een SPUK-regeling (specifieke uitkering) gericht op terugdringing van gezondheidsachterstanden. De wens van de gemeente is een uitgebreider respijtaanbod te realiseren voor mantelzorgers en een sterkere verbinding tussen het lokale en stedelijke informele aanbod en de formele zorg.

Schoolzorgteams

Op 45 scholen is een Schoolzorgteam actief. De opgave is dat er in 2023 op alle scholen met een hoge tot zeer hoge weging (125 in totaal) een werkend Schoolzorgteam actief is. Er zijn goede ervaringen opgedaan met de Schoolzorgteams. Scholen melden kortere wachttijden voor het wijkteam en meer direct contact met de zorg door de extra aanwezigheid van de schoolmaatschappelijk werker en de wijkteammedewerker. Dit directe contact maakt de drempel voor ouders en kinderen lager en brengt rust en structuur op school rond het regelen van zorg voor kwetsbare kinderen en gezinnen. Op zijn beurt maakt dat mogelijk om steeds meer preventief te werken. Hiermee neemt op termijn de druk op het zorgstelsel af.

Via een aantal pilottrajecten loopt in 2023 het Centrum voor jeugd en gezin (CJG) mee als onderdeel van de Schoolzorgteams. Hierbij wordt bepaald welke dienstverlening en inzet van het CJG nodig is. Voor 2024 en daarna komt deze dienstverlening waar mogelijk beschikbaar voor schoolzorgteams in Rotterdam.

Ketensamenwerking

Ook in 2023 is het doel om passende, tijdige en integrale hulp van het lokale wijknetwerk te verlenen en zo het beroep op dure gespecialiseerde jeugdhulp te verminderen. Daarom organiseert het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in alle gebieden wijkgerichte bijeenkomsten. Die gaan over het verstevigen van de ketensamenwerking tussen partners die een rol spelen bij het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. Ook neemt het CJG deel aan de invoering van PACT Jonge Kind. In de wijken en gebieden wordt maatwerk geleverd op basis van de signalen van CJG-professionals en ketenpartners. Ook is (ortho)pedagogische expertise vanuit het CJG beschikbaar. Hiermee koerst Rotterdam nog steeds op een neerwaartse beweging in de keten. 

Kinderopvang Plus

Voor het jaar 2023 zijn in totaal 93 plekken Kinderopvang Plus voor 0-4 jarigen en 69 plekken BSO-plus voor kinderen van 4 tot 13 jaar gerealiseerd. Doel van Kinderopvang Plus is om gespecialiseerde begeleiding te bieden aan kinderen met gedragsproblematiek of een ontwikkelingsachterstand – of een combinatie van deze. De begeleiding is erop gericht hen te laten uitstromen naar reguliere kinderopvang en onderwijs. In 2022 draaide de pilot Pact Jonge Kind. Het doel hiervan is een sterkere doorgaande lijn te organiseren tussen de reguliere opvang, de Kinderopvang Plus en de jeugdhulp voor jonge kinderen.

De pilot is afgerond, maar in 2023 vindt verdere ontwikkeling plaats van de Intakecommissie en van het aanbod aan jeugdhulp in de Kinderopvang Plus. Het doel daarvan is deze vernieuwingen zo goed mogelijk te laten landen in het nieuwe beleidskader Kinderopvang Plus van 0 tot 4 jaar. Het nieuwe beleidskader is in ontwikkeling en zal naar verwachting per januari 2025 ingaan.

Herijking Schoolmaatschappelijk Werk (SMW)

Begin 2023 zijn de schoolbesturen van het Primair Onderwijs (PO) akkoord gegaan met de herijking van het sociaalmaatschappelijk werk in het PO (SMW-PO). In samenspraak met de schoolbesturen, aanbieders en de gemeente is hiervoor een nieuw sturings- en kwaliteitskader en een verdeelmodel ontwikkeld. Het nieuwe subsidiekader wordt naar verwachting in 2024 van kracht. Uitgangspunt van het verdeelmodel is dat de meeste uren schoolmaatschappelijk werk beschikbaar zijn voor scholen met leerlingen die relatief gezien de zwaarste ondersteuningsbehoefte hebben. Hiermee wordt voorkomen dat ondersteuningsvragen onnodig uitgroeien tot multi-problematiek waarvoor inzet van het wijkteam of van specialistische jeugdhulp – of van beide - nodig is.