Economische ontwikkelingen

De economische groei vlakt in 2023 af, na een stevig herstel van de Rijnmondse economie van ruim 4,4 % in 2022. Een deel van de ondernemers, zoals uit de horeca, kampt nog met een grote schuldenlast uit het ‘coronatijdperk’. In het eerste halfjaar van 2023 zijn de opgelopen energielasten gelukkig gedaald. De gemeente volgt de ontwikkelingen nauwgezet en speelt daar zo goed mogelijk op in. Via het project Klus & coach krijgen ondernemers in winkelgebieden hulp door het laten maken van een energiescan, invoering van energiebesparende maatregelen en een coachgesprek. Het plan is om tot eind 2025 nog zo’n 1.000 ondernemers te helpen.

Voor 2023 verwachten economen een matige groei. Dit komt doordat de coronacompensatie niet meer beschikbaar is, bedrijfsfaillissementen geleidelijk toenemen, de hoge inflatie bestedingen van huishoudens beperkt en doorat de arbeidsmarkt nog uiterst krap is. De Rotterdamse economie heeft het met een stevige economische groei en lage werkloosheid (4,5%) in de afgelopen jaren dus goed gedaan. Wel zijn er met de krappe arbeidsmarkt en hoge inflatie zorgen. Waakzaamheid blijft dus geboden.

De belangrijkste gebeurtenissen in 2023 zijn hieronder weergegeven.

• Onder de vlag van het Mkb actieprogramma zijn er in 2023 diverse activiteiten ontplooid om de gemeentelijke dienstverlening te versterken. Zo heeft het coronaloket sinds begin 2023 een structurele doorstart gemaakt met het Team Ondernemersmaatwerk (TOM). Tussen januari en medio juli heeft dit team 42 maatwerkverzoeken van horecaondernemers behandeld. Daarnaast is in juni livechat op Ondernemen010 gelanceerd. Nieuw in Rotterdam gevestigde ondernemers krijgen een persoonlijke welkomstbrief van de wethouder Economie: in het eerste half jaar van 2023 waren dat ruim 1.300 brieven.
• Op 23 februari 2023 stelde de gemeenteraad het nieuwe Uitvoeringsplan Horeca vast. Ondernemers mogen nu op vrijdag en zaterdag een uur langer open zijn en hun terras uitbreiden. Ook worden meer ‘verlaatjes’ (incidenteel langer open zijn) en meer geluid toegestaan. De gemeente stelt gratis circulaire terrasvlonders beschikbaar - meer dan 170 ondernemers hebben hiervan gebruikgemaakt. Eind 2023 volgt onderzoek naar de effectiviteit van het uurtje-langer-open-zijn. Ook vindt een evaluatie plaats van het hele Uitvoeringsplan Horeca. Begin 2024 gaan de resultaten naar de gemeenteraad.
• In maart 2023 startte Rotterdam Square officieel. Deze stichting is opgericht op initiatief van Erasmus MC en de gemeente Rotterdam en werkt aan versterking van de Life Sciences and Health-sector in Rotterdam. Fysiek uit zich dat in de realisatie van een campus bij het Erasmus MC. Daar kunnen innovatieve zorgondernemers zich vestigen, zodat ondernemerschap, onderzoek, onderwijs en zorg effectiever samengaan. Rotterdam Square heeft hierin een verbindende rol en vult die in door netwerkbijeenkomsten, coachingstrajecten voor startende ondernemers en koppeling van partijen die elkaar kunnen versterken.
• Er is ruim €60 mln beschikbaar uit het Just Transition Fund (JTF)-programma voor de regio Groot-Rijnmond. In januari 2024 is de eerste 41 miljoen beschikbaar. Dit bedrag is verbonden aan 29 projecten. De eerste zes projecten hebben een positief besluit ontvangen. Alle JTF-projecten dragen bij aan de energietransitie in de haven, aan het opvangen van de effecten voor huidige banen en aan ontwikkeling van toekomstige werkgelegenheid. In augustus 2023 startte een nieuwe JTF-openstelling van €0,5 miljoen. Scholen kunnen scholingsvouchers aanvragen voor de opleiding van mensen voor banen in de energietransitie en de haven.
• Er is in 2023 een eerste subsidieaanvraag toegekend uit de derde ronde van het Europese programma Kansen voor West II. Inzet van deze ronde zijn activiteiten die ondernemers helpen in de transitie naar de circulaire economie. Er is subsidie verleend aan een Rotterdamse mkb-onderneming die een innovatieve verwerkingsinstallatie voor textiel ontwikkelt.
• In mei 2023 vond in samenwerking met de gemeente Rotterdam Upstream plaats. Dit is  het grootste evenement voor vernieuwende bedrijven in de regio. Het evenement brengt startups, scale-ups, investeerders, corporates, beleidsmakers en studenten samen. Doel is dat ze de innovatiekracht van de regio vergroten en voor groei van bedrijven zorgen. Op het evenement kwamen ongeveer 3000 deelnemers af.
• De volgende generatie internet voegt zintuigelijke beleving toe aan websites en internetproducten. Augmented Reality kan bijvoorbeeld een kledingstuk tonen die op afstand tast kan overdragen voor fabrieksmedewerkers op afstand: ‘immersive experiences’. Vanwege de potentie kent het Rijk maximaal €200 mln. toe uit het Nationale Groeifonds aan de Creative Industries Immersive Impact Coalition (CIIIC). De gemeente is partner en wil de technologiebedrijven helpen in Rotterdam te laten landen die actief zijn in zintuigelijke internettechnologie,.
• In mei 2023 heeft de gemeente de eerder toegezegde €2,6 miljoen geïnvesteerd in het regionale innovatiefonds UNIIQ. Deze investering steunt kansrijke innovatieve bedrijven die bijdragen aan slimme energieoplossingen en een toekomstbestendige economie. Het fonds biedt ondernemers startkapitaal om plannen te realiseren en de meest risicovolle fase - van concept tot veelbelovend bedrijf - te overbruggen. Samen met andere publieke partners wordt totaal €10 mln. extra geïnvesteerd.
• Op 28 juni 2023 ging in het M4H-gebied het pand aan de Vierhavenstraat 56/Keileweg 4, ook bekend als Keilewerf 1, door brand volledig verloren. Daarbij raakten 52 creatieve en ambachtelijke makers hun werkplek kwijt. In stad en land zijn acties in gang gezet om hen te helpen. De gemeente staat de Keilewerf zoveel mogelijk bij. Een integraal ambtelijk crisisteam staat dagelijks in contact met de oprichters van de Keilewerf B.V. en inventariseert via hen de vragen en behoeften van de gedupeerde ondernemers. Zo denkt de gemeente mee over mogelijkheden voor alternatieve huisvesting en werkt de gemeente samen met het Regionaal Bureau Zelfstandigen (RBZ), het Ondernemersklankbord en de Belastingdienst. Ondernemers kunnen snel direct contact opnemen met een medewerker die op de hoogte is van hun situatie. Waar mogelijk biedt de gemeente maatwerk.