Beleid

De gemeente Rotterdam wil een betrouwbare, transparante en integere overheidsorganisatie zijn, een organisatie die toekomst- en doelgericht werkt. Basis hiervoor is de visie dat de gemeente Rotterdam een aantrekkelijke en goede werkgever is voor huidige en, waar nodig toekomstige medewerkers. Deze aantrekkelijke werkgever stelt alle medewerkers in de gelegenheid hun werk zo goed mogelijk te doen en vanuit hun eigen expertise en verantwoordelijkheid bij te dragen aan de ontwikkeling van de stad. Om dit voor elkaar te krijgen creëert de gemeente een veilige en vitale werkomgeving. Preventie en terugdringing van verzuim is een groot onderdeel. Dat gebeurt onder andere door een inzichtelijk verzuimproces voor iedereen die met verzuim te maken krijgt. Verder krijgen belangrijke cultuurthema’s een concrete invulling, zoals integriteit, menselijke maat, een veilige werkomgeving en een diverse, inclusieve en gelijkwaardige organisatie.

De huidige organisatieopgaven uit het coalitieakkoord en de voorjaarsnota vragen om goed en aantrekkelijk werkgeverschap. In deze context gebeurt dit onder andere door flexibele inzet mogelijk te maken en door medewerkers mogelijkheden te geven om toekomstbestendig te leren en zich te ontwikkelen. Het blijft van cruciaal belang dat de juiste mensen met de juiste kwaliteiten op de juiste plek zitten. Dat zijn mensen die al bij ons werken of, waar het niet anders kan, nieuwe medewerkers. De arbeidsmarkt blijft voorlopig een uitdaging, ook voor organisaties om ons heen. Juist in het licht van de organisatieopgaven vraagt dit van de gemeente Rotterdam om een bewust en weloverwogen inzet op het werkgeversimago en positionering op de arbeidsmarkt. Dit vraagt om blijvende aandacht voor het vinden, binden en boeien van (toekomstige) medewerkers.

Ontwikkelingen

Corona-organisatie
De resterende corona-organisatie gaat in afgeslankte vorm door, voor onder andere de ondersteuning van de komende vaccinatiecampagnes ter voorkoming van COVID-19, monkeypox, en baarmoederhalskanker (HPV-vaccinatie). Momenteel wordt bij vaccineren opgeschaald voor de najaarscampagne. Er is tijdelijk geld voor de campagne in 2023 en voorbereidend ook voor 2024. Voor de vaccinatie en ondersteuningsorganisatie werkt de organisatie met externe inhuur. Daarmee is snelle afbouw van de capaciteit mogelijk als de budgetten niet structureel worden.

Een groot deel van de ambtelijke medewerkers die werkzaam waren voor de coronaorganisatie zijn inmiddels werkzaam elders binnen de gemeente. De overige medewerkers blijven werkzaam voor de vaccinatiecampagne of worden ingezet in de crisisorganisatie Opvang Vluchtelingen Oekraïne. Een deel blijft mogelijk achter bij de GGD als de budgetten wel van structurele aard worden.  

 

Diverse, inclusieve en gelijkwaardige organisatie
Onze organisatie werkt met een brede vertegenwoordiging vanuit alle organisatieonderdelen aan de verdere bevordering van diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid. De ambitie is het binnenbrengen en binnenhouden van verschillende perspectieven in de organisatie, die doorwerken aan een open en veilige werkcultuur. Dat is een cultuur waarin iedereen meedoet, zich gezien voelt, zichzelf kan zijn en talenten kan ontplooien. Deze cultuur moet aansluiting tot stand brengen met de stad, het vertrouwen in de Rotterdamse ambtenaren vergroten, de behoeften en wensen van Rotterdammers beter begrijpen en vertalen naar oplossingen. Dat is een combinatie van goed werkgeverschap en goed overheidsbeleid, die nodig is in de diverse stad die Rotterdam is. Daarom is het ook belangrijk om dit onderwerp te borgen in de hele HR-keten van beleid, proces en dienstverlening. Concreet gaat het daarbij over het werven en behouden van talent, met als uitgangspunt ‘de beste medewerker voor de juiste plek, bewustwording en communicatie’. Daar hoort ook leiderschap en werknemerschap bij, sociale veiligheid, goede omgangsvormen, sturing en monitoring. Deze beweging loopt de komende jaren door.

 

Integriteit
De collegeopdracht om het ambtelijk integriteitsbeleid te intensiveren is in 2021 gestart en vastgelegd in het Actieplan ambtelijke integriteit. Het grootste deel daarvan is uitgevoerd. Als vervolg is eind 2022 de toekomstvisie ambtelijk besproken en vastgesteld: de ingezette intensivering ligt de komende jaren vast. Aanpak en maatregelen sluiten aan bij de vijf pijlers van het gemeentelijk integriteitsbeleid: regelgeving, bewustwording, coördinatie & toetsing, blik naar buiten en blik naar binnen. In het jaarverslag ambtelijke integriteit 2023 zijn deze pijlers uitgebreid beschouwd. Het jaarplan ambtelijke integriteit 2024 wordt ter informatie verzonden aan de gemeenteraad.

Verzuim 2023

De lichte daling in het verzuim ten opzichte van eind 2022, die al zichtbaar was bij de voorjaarsnota in april 2023, heeft zich doorgezet. Het voortschrijdend verzuimpercentage is ten opzichte van april 2023 met 0,1% gedaald naar 6,6%.

De daling is zichtbaar in het kort en middellang verzuim, en geldt bij alle clusters. Een lichte stijging (0,02%) is zichtbaar in het lang verzuim en is verdeeld over meerdere clusters.

Gezien de omvang van het verzuim blijft aandacht nodig voor veilig, gezond en met plezier werken, thuis en op locatie. Leidinggevenden krijgen training voor en ondersteuning bij het faciliteren en begeleiden van hun medewerkers. Er is meer en meer aandacht voor het versterken van duurzame inzetbaarheid. Er is onder andere extra aandacht voor preventie van verzuim via fitfestivals, webinars en gesprekken over welbevinden, werkplezier, en mentale en fysieke fitheid.

Daarnaast is er onderzoek gedaan naar de hele verzuimketen. Alle ketenpartners waren hierbij betrokken. Het resultaat is een top 4 van verbeterpunten. Deze zijn omgezet in concrete acties met een planning. De verbeterpunten zijn gericht op de hele verzuimketen. De inmiddels gestarte aanpak loopt door in 2024.

 

Verzuim begroting 2024
Jaarlijks vindt er een herijking plaats van de verzuimnorm. In sommige organisatieonderdelen is de norm bijgesteld. Deze bijstellingen hebben per saldo geen effect gehad op de organisatiebrede norm voor 2024.

Bemensing

Formatie en bezetting

Formatie Tweede herziening 2023

In de Tweede Herziening 2023 is de formatie met ruim 300 fte naar boven bijgesteld. Grotendeels gaat het om al in de begroting opgenomen budgetten die zijn geoormerkt voor loonkosten. In de begrotingsherziening zijn ze omgezet in de bijbehorende fte’s. In deze tweede begrotingsherziening zijn de effecten van de voorjaarsnota financieel verwerkt, zij het nog niet van alle hieraan gerelateerde fte’s. Daarnaast is er een kanteling in de organisatie in de kijk op de koppeling tussen formatie en budgetten. Voorheen was de formatie de registratie van de structureel benodigde capaciteit op basis van structurele middelen. Tegenwoordig worden nu steeds meer ook incidentele middelen omgezet naar formatie. Dit is een positieve ontwikkeling. Zo wordt namelijk de formatie de norm waartegen de realisatie van de loonkosten wordt afgezet. Dat is belangrijk voor de sturing op de realisatie van de begroting en de duiding van eventuele afwijking van de begroting.

In grote lijnen is de stijging van de formatie toe te schijven aan:

• Bijstelling van de formatie bij Dienstverlening met +50 fte; hieraan ligt recente bestuurlijke besluitvorming ten grondslag. Het gaat om formatie voor grote opgaven, zoals Wijk aan Zet, Menselijke Maat en ‘1 Loket’. Het gaat ook om externe ontwikkelingen, zoals de voortdurende oorlog in Oekraïne (inschrijving in de bevolkingsregistratie (BRP), het Briefadres en het Adres in Onderzoek.
• Maatschappelijke Ontwikkeling stelt de formatie bij met +92 fte. Hierbij worden vooral de incidentele middelen omgezet in formatie. Dit is het geval bij Moeders van Rotterdam en bij de wijkcoaches, en voor extra benodigde capaciteit bij het Jongerenloket.
• Volgend uit het coalitieakkoord is de formatie van Stadsbeheer bijgesteld met +80 fte. Het gaat hierbij vooral om Schone Stad en Toezicht & Handhaving.
• Stadsontwikkeling stelt de formatie bij met +92 fte. Gezien de financieringsstructuur van Stadontwikkeling was het minder noodzakelijk om de financiële dekking op voorhand om te zetten in formatie. Gezien de huidige organisatieopgaven en de noodzaak voor sturing op de omvang van de organisatie. Wordt dit nu, waar mogelijk, wel ingeregeld.
• De formatie van Werk & Inkomen wordt bijgesteld met +26 fte, bij zowel beheer van uitkeringen als bij het Werkgeversservicepunt.
• Bestuurs- en Concernondersteuning stelt de formatie bij met –27 fte. Deze daling is in lijn met de opgaven uit het coalitieakkoord en de voorjaarsnota.

 

Formatie 2024 en verder
Bovenstaande geschetste ontwikkelingen zijn meerjarig doorgetrokken. In het algemeen zijn de intensiveringen in de voorjaarsnota vertaald naar loonkosten, maar nog niet omgezet naar formatie. De formatie stijgt daarp, meerjarig nog iets verder, onder andere bij Dienstverlening (Paspoorten uitgifte). In de Eerste Herziening 2024 zal hier verder invulling aan worden gegeven.

 

Bezetting 2023
Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2023 is de bezetting licht toegenomen, met 23 fte. In deze herziening is de trend gesignaleerd dat de organisatie lang niet meer zo hard groeit als daarvoor. Momenteel is bij het merendeel van organisatieonderdelen al een krimp van de bezetting te zien (Maatschappelijke Ontwikkeling, Werk & Inkomen en Bestuurs- en Concernondersteuning). Daar waar nog sprake is van groei gaat het grotendeels om functies in de uitvoering. Dat is in lijn met het coalitieakkoord en geldt vooral voor de onderdelen Stadsbeheer, Dienstverlening, Stadsontwikkeling en Directie Veilig.

 

Stages
‘De stagiair van vandaag is de medewerker van morgen’. Vanuit die gedachte sluit onze organisatie aan op de strategische visie op arbeidsmarktbenadering. Inzet is zoveel mogelijk stageplekken te bieden: 1.000 per jaar. Extra aandacht gaat uit naar stageplaatsen in de organisatie waar sprake is van moeilijk vervulbare vacatures. Daarnaast is er aandacht voor mbo-stages (25% van de totale stages), zoals is opgenomen in het coalitieakkoord.

Tot en met augustus 2023 waren er 456 stagiairs gestart. Dat is 46% van de in het coalitieakkoord gestelde norm van 1.000 stageplekken per jaar. Van de gestarte stages is 28% ingevuld door mbo’ers. In september 2023 is de volgende stageperiode begonnen. De ervaring leert dat veel stages in september starten.

Arbeidskosten

Arbeidskosten bestaan uit loonkosten voor de medewerkers in dienst van de gemeente Rotterdam en de kosten van ingehuurde medewerkers.

Arbeidskosten 2023

De Tweede Herziening 2023 laat een stijging van de begrote arbeidskosten zien (+€ 38 mln) Dit is verdeeld over verschillende programma's. De hoofdlijnen van de mutaties in de tweede begrotingsherziening zijn hieronder toegelicht op zowel loonkosten als kosten externe inhuur.

• Programma Stedelijke Ontwikkeling (+€ 12,8 mln, waarvan +€ 7,9 mln loonkosten en +€ 4,9 mln inhuur). De bijstelling bij Stadsontwikkeling gaat om ophoging van de formatie naar een realistisch niveau en een uitbreiding in formatie op het programma Stikstof, geluid en milieu. Het inhuurbudget is enerzijds verlaagd voor de dekking van de loonkosten en anderzijds verhoogd vanwege onder andere een actualisatie van het werkpakket Wijk aan Zet, het openbaar ruimteplan en automatisering. De bijstelling bij Stadsbeheer is gedaan voor invoering, uitvoering en beheer van de uitbreiding betaald parkeren.
• Programma Volksgezondheid (+€ 8,6 mln, waarvan +€ 4,9 mln loonkosten en +€ 3,7 mln inhuur). Het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling heeft de formatie bijgesteld voor de inzet van tijdelijk personeel (artsen, verpleegkundigen en voorlichters) voor de uitvoering van de vaccinaties COVID-19 en HPV, voor versterking infectiebestrijding en pandemische paraatheid, en voor tijdelijk personeel voor aanvullende seksuele gezondheidszorg en het centrum seksueel geweld.
• Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams (+€ 8,7 mln, waarvan +€ 8,6 mln loonkosten en +€ 136.000 inhuur). De bijstelling bij Maatschappelijke Ontwikkeling komt onder andere door het opvoeren van formatie bij Moeders van Rotterdam, formatie-uitbreiding voor het team Zorg en Maatschappelijke opvang, Toeslagen010 en Opvang vluchtelingen Oekraïne; beide laatste zaken zijn gefinancierd door de rijksoverheid.
• Programma Beheer van de Stad (+€ 3,5 mln, waarvan +€ 3,5 mln loonkosten en -€ 19.000 inhuur). In het cluster Stadsbeheer is de formatie bijgesteld voor een opleidingstraject waarbij handvegers en beladers zijn geworven om de structurele inhuur op deze functies te verminderen. Ook gaat het bij de bijstelling om de afdeling Schoon uit te breiden en herwaarderen van verschillende functies, zoals chauffeurs, milieuparkmedewerkers, projectmedewerkers, projectleiders en teamleiders.
• Programma Energietransitie (+€ 2,3 mln loonkosten en -€ 25.000 inhuur). Het cluster Stadsontwikkeling heeft de formatie bijgesteld, hoofdzakelijk vanwege de toegekende exploitatiekosten voor de uitvoering energietransitie (Voorjaarsnota) en ontvangen rijksmiddelen.
• Programma Dienstverlening (+€ 1,7 mln, waarvan +€ 1,8 mln loonkosten en -€ 40.000 inhuur). Door opvoering van de flexibele schil voor de verkiezingen nemen zowel de begrote loonkosten als de formatie toe. Ook heeft indexering van dit budget plaatsgevonden.
• Programma Armoede, Schuldhulpverlening, Inburgering en Samenleving (+€ 1,5 mln, waarvan +€ 1,1 mln loonkosten en +€ 356.000 inhuur). De bijstelling bij Maatschappelijke Ontwikkeling is onder andere bedoeld voor de begeleiding van gezinsmigranten, voor het Team Statushouders & Vreemdelingen en Grip op geldzaken energiearmoede.
• Programma Veilig (+€ 1,0 mln, waarvan +€ 485.000 loonkosten en +€ 519.000 inhuur). De bijstelling bij Stadsbeheer is bedoeld voor uitbreiding van de handhaving voor een veilige en schone stad, en voor veilige uitgaansgebieden. De directie Veilig heeft de bijstelling doorgevoerd voor formatie-uitbreiding bij team Haven (gefinancierd vanuit de rijksoverheid) en indexatie.
• Programma Overhead (-€ 1,3 mln, waarvan -€ 5,1 mln loonkosten en +€ 3,7 mln inhuur). Bestuurs- en Concernondersteuning heeft de loonkosten verlaagd door invulling van het restant organisatieopgave 2023 van diverse afdelingen binnen HRO en Communicatie (HRO-C). Inhuur is verhoogd door technische verschuivingen.
• Programma Bestaande Stad (-€ 1,4 mln, waarvan +€ 1,3 mln loonkosten en -€ 2,8 mln inhuur). Bij Vastgoed, onderdeel van Stadsontwikkeling, is de bijstelling bedoeld voor formatie-uitbreiding en actualisatie van de formatie. Bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht is de inhuur verlaagd door het teruglopen van de baten van WABO-leges (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht).

 

Arbeidskosten 2024 en verder
Bij de formatie en arbeidskosten zijn de geschetste ontwikkelingen meerjarig doorgetrokken. Dit is ook verwerkt in het meerjarig beeld van de arbeidskosten. Indexering en cao-effecten zijn meerjarig doorgevoerd, evenals de intensiveringen vanuit de voorjaarsnota.