Cultureel erfgoed - Monumenten | Jaarstukken Rotterdam 2020

De gemeente Rotterdam draagt zorg voor haar gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed waaronder de beschermde monumenten en stadsgezichten. Dit wordt bereikt door middel van drie hoofdthema’s: Bescherming en instandhouding, Kennisontwikkeling en Kennisoverdracht. De thema's zijn samengebracht in de Erfgoedagenda Rotterdam.

De gemeente Rotterdam zet gebouwd erfgoed in als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen.

Saldo Cultureel erfgoed - Monumenten incl. reserveringen		2020
Begroot		- 660
Realisatie		- 631
Afwijking		30

Voortgang en ontwikkeling

In 2020 is verder gewerkt met de Rotterdamse Erfgoedagenda 2017-2020. De Erfgoedagenda, zet de koers uit en schetst de concrete activiteiten rond het gebouwde cultuurhistorisch erfgoed van Rotterdam. Naast de vergunningverlening betreft dit projecten die direct verbonden zijn met de bescherming en instandhouding van erfgoed. In 2020 is nader onderzoek uitgevoerd naar religieus erfgoed en is gewerkt aan kennisdeling en draagvlakverbreding rond de herbestemmingsproblematiek van religieuze gebouwen. In het najaar is ook een start gemaakt met cultuurhistorisch onderzoek naar schoolgebouwen in Rotterdam. Dit onderzoek zal in 2021 worden voortgezet. Eind 2019 is de motie ‘Versnelde toekomst voor erfgoed’ met algemene stemmen aangenomen. In de motie is gevraagd naar een versnelling van het aanwijzen van gemeentelijke monumenten vanuit de bestaande groslijst. In 2020 is het eerste deel van deze werkzaamheden uitgevoerd. De verwachting is dat het project in 2021 zal worden afgerond. In 2020 hebben ook de voorbereidingen plaatsgevonden voor de nieuwe Erfgoedverordening Rotterdam, die ter besluitvormig is aangeboden aan de gemeenteraad. Voor 2021 wordt ook de geactualiseerde Erfgoedagenda 2021-2026 voorbereid.

Bescherming en instandhouding

Bescherming en instandhouding van het gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed waaronder de beschermde monumenten en stadsgezichten (thema 1 van de Erfgoedagenda).

Kennisontwikkeling: Geschiedenis in beeld

Gericht op het toepassen van instrumenten voor stadsonderzoek en het inzichtelijk maken van cultuurhistorische waarden (thema 2 van de Erfgoedagenda).

Kennisoverdracht: Het vertelde verhaal

Gericht op het ontsluiten en verspreiden van cultuurhistorische informatie en het verbreden van draagvlak (thema 3 van de Erfgoedagenda).

Stimuleren van de inzet van erfgoed als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen

De gemeente Rotterdam zet gebouwd erfgoed in als ontwikkelkracht bij de belangrijke transities in de stad.

Bescherming en instandhouding

Beoordeling en advisering over bouwinitiatieven, de vergunningverlening bij beschermde monumenten en stadsgezichten;
Het aanwijzingen van nieuwe gemeentelijke monumenten;
Cultuurhistorische Verkenningen voor gebieden;
Inbrengen van cultuurhistorische kennis bij plan- en gebiedsontwikkeling en bestemmingsplannen;
Inpassen van cultuurhistorische kennis binnen de ontwikkelingen rondom de Omgevingswet;
Het Siteholderschap van de Van Nellefabriek UNESCO Werelderfgoed;
Structureel contact onderhouden met de Rotterdamse erfgoedpartners en burgers;
De uitvoering van de Erfgoedagenda als onderdeel van het monumentenbeleid. Deze bouwt voort op het bestaande wettelijk instrumentarium, waaraan nieuwe op de Rotterdamse situatie toegesneden projecten zijn toegevoegd. Ze zijn samengebracht in thema’s.

Kennisontwikkeling: Geschiedenis in beeld

Religieus Erfgoed - uitvoeren van thematisch onderzoek en inventarisatie: het erfgoed, de bescherming ervan, het vergroten van kennis en draagvlak verder in kaart brengen;
Schoolgebouwen - uitvoeren van thematisch onderzoek en waardering: het erfgoed, de bescherming ervan, het vergroten van kennis en draagvlak verder in kaart brengen.

Kennisoverdracht: Het vertelde verhaal

In navolging van eerder gemaakte wijkfilms over cultuurhistorie in zes Rotterdamse wijken op zuid, zijn er in 2020, in samenwerking met Open Rotterdam, opnieuw een aantal uitzendingen over gebouwd erfgoed gemaakt. In drie films worden de veranderingen van Rotterdam en haar architectuur onderzocht in de perioden 1968-1984, 1985-2008 en 2009-2020, de decennia van het jongste erfgoed;
De publicaties in de serie Rotterdams Erfgoed zijn ook in 2020 voortgezet. Deze uitgaven (4x per jaar een boekje) belichten een gebouw, gebied of moment en vertellen iets over de geschiedenis van het betreffende monument. Als gevolg van de maatregelen rond covid-19 zijn de boekjes in 2020 zonder publiciteit uitgebracht;
Het aanbrengen van het Rotterdams monumentenschildje op monumentale panden die in het bezit zijn van de gemeente. Particuliere eigenaren van monumenten worden uitgenodigd om ook zelf een schildje aan te brengen. Deze worden gratis ter beschikking gesteld. Hiermee maakt Rotterdam haar erfgoed beter zichtbaar in de stad;
De gemeente Rotterdam draagt bij aan de organisatie van de jaarlijkse Open Monumentendag Rotterdam.

Stimuleren van de inzet van erfgoed als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen

In nauwe samenwerking is de Architectuurnota 2010 herijkt en voorzien van een uitvoeringsagenda waarin ook het gebouwde erfgoed nadrukkelijk als aanjager is meegenomen. De in 2020 gemaakte films over de tijdlagen in de stad tussen 1968 en 2020 zijn mede vanuit de nieuwe Architectuurnota 'Rotterdam Architectuurstad' tot stand gekomen.

Wat heeft het gekost?


Overzicht van baten en lasten Cultureel erfgoed - Monumenten	Oorspr. Begroting 2020	Bijgestelde Begroting 2020	Realisatie 2020	Afwijking
Baten exclusief reserves	0	0	2	2
Overige opbrengsten derden	0	0	2	2
Lasten exclusief reserves	654	660	632	-28
Intern resultaat	271	352	236	-116
Intern resultaat	271	352	236	-116
Programmalasten	382	308	396	88
Inkopen en uitbestede werkzaamheden	265	191	254	63
Subsidies en inkomensoverdrachten	117	118	142	25

Saldo voor vpb en reserveringen	-654	-660	-631	30
Saldo voor reserveringen	-654	-660	-631	30
Saldo	-654	-660	-631	30

Overzicht afwijkingen


Overzicht afwijkingen	Afwijking baten	Afwijking lasten	Afwijking reserves	Afwijking saldo
1. Diverse kleine afwijkingen	2	-28	0	30
Totaal afwijkingen	2	-28	0	30

Toelichting overzicht afwijkingen

1. Diverse kleine afwijkingen

Het budget op het taakveld Cultureel erfgoed - Monumenten kent in 2020 een klein positief resultaat van € 28 door minder interne lasten.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Rotterdam staat internationaal bekend als stad van moderne architectuur. Daarnaast heeft de stad inmiddels ook een volwassen monumententraditie. Het erfgoed vertelt het verhaal van Rotterdam. In Rotterdam zijn verschillende monumenten. Rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, UNESCO Werelderfgoed, beeldbepalende panden en beschermde stadsgezichten.

De cultuurhistorische verantwoordelijkheid van de gemeente heeft een basis in de wettelijke taken in het kader van de vergunningverlening en de instandhouding van monumenten en beschermde stadsgezichten en het sinds 1986 bestaande Rotterdamse monumentenbeleid.

De gemeente zorgt voor een aantrekkelijke woon-, leef- en verblijfsomgeving door behoud, beheer en ontwikkeling van gebouwd cultureel erfgoed (monumentenbeleid).

In december 2016 heeft het college de ‘Erfgoedagenda Rotterdam 2017 – 2020’ vastgesteld. Hierin worden de ambities en activiteiten rond het gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch waardevolle erfgoed van Rotterdam beschreven en voorzien van een planning. De Erfgoedagenda wordt periodiek geactualiseerd, verbreed en vernieuwd. De Erfgoedagenda Rotterdam vormt de basis voor de invulling van het monumentenbeleid voor de komende jaren. De activiteiten zijn gericht op de invulling van wettelijke taken vanuit de Wabo, Erfgoedwet en Erfgoedverordening Rotterdam (thema: Bescherming en instandhouding, aangevuld met specifieke activiteiten binnen de thema’s Kennisontwikkeling en Kennisoverdracht. Ieder jaar wordt de gemeenteraad inhoudelijk gerapporteerd via het college van B&W.