Cruciale sectoren zijn onder andere de clusters Life Sciences and Health, maakindustrie, logistiek, digitale dienstverleners en toerisme. Belangrijkste opgaven daarin zijn circulair, digitaal, energie, inclusiviteit en talent. Rotterdamse bedrijven weten talent in de stad te vinden. In de herstel- en vernieuwingsagenda wordt het belang onderschreven van een arbeidsmarkt die aansluit bij de gevraagde vaardigheden in de (nieuwe) economie. Opleidingen leiden op voor die sectoren waar vraag en groei naar is, maar ook leven lang ontwikkelen en het behouden en aantrekken van talent is daarin cruciaal.

De transitiepaden uit de Roadmap Next Economy (RNE) geven richting aan een aantal samenhangende en elkaar versterkende (systeem)doorbraken op het gebied van digitalisering, energietransitie, circulaire economie, onderwijs en inclusieve samenleving. Nieuw ondernemerschap is daarbij nodig. We stimuleren acquisitie van bedrijven die een belangrijke rol kunnen spelen in de ontwikkeling van deze nieuwe economie en passen in het Rotterdamse DNA. Waar dat kan treden we op als launching customer of brengen we kennis samen van markt en overheid. De nieuwe economie is aantrekkelijk voor talenten, ondernemers en investeerders. De gemeente geeft richting aan deze koers. Ondernemers nemen het voortouw in het ontwikkelen van nieuwe bedrijfsinitiatieven en voeren uit. De gemeente ondersteunt en zet hiervoor diverse instrumenten in. Omdat de economie niet stopt bij de gemeentegrens doet Rotterdam dat samen met de andere gemeenten in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en de provincie Zuid-Holland.

Via het thema Circulair zijn in 2020 een serie innovaties gefaciliteerd op een aantal onderdelen. Bij het onderdeel “Waste to Value” zijn betekenisvolle pilots in gang gezet naar “hoogwaardige recycling”, zoals het verder op kleur scheiden en opwaarderen van de plastics uit de Rotterdamse vuilniszak. Maar ook het polyester textielafval omzetten naar PET-grondstof bij PlantOne. Bij CabonCaptureUsage is via UPRotterdam een buitenlandse partij naar binnen gehaald die koolstof via CO2 afvang gaat benutten voor visvoeder. Bij Citylab010 waren er dit jaar veel Food gerelateerde initiatieven die we hebben gesteund. Het faciliteren van de vroege innovaties geschiedde via diverse regelingen, zoals het Energie Transitie Budget en Citylab010.

De ambitie is om in 2030 de maritieme hoofdstad van Europa te zijn, wat betekent dat het meest complete en concurrerende maritieme ecosysteem zich in de Rotterdamse regio bevindt. We stimuleren en faciliteren daarom de maritieme economie met o.a. ook maritieme hoofdkantoorfuncties van rederijen en scheepsbouwbedrijven en commodity traders en innovatieve techbedrijven in het Central district.

Om mondiaal concurrerend te kunnen blijven zullen het petrochemisch en energiecomplex als de transport en logistieke functie in het haven-industrieel cluster moeten verduurzamen en digitaliseren. Hiervoor is kennis en kunde nodig van bedrijven, kennisinstellingen en talenten uit de stad en de regio. We zien de energietransitie in het haven-industrieelcomplex daarom niet alleen als een duurzaamheids- en maatschappelijke opgave, maar vooral ook als een economische opgave.

De aantrekkelijkheid van Rotterdam is van groot belang voor de ontwikkeling van de economie. Naast de kwaliteit van het woonklimaat is ook de aanwezigheid van voldoende werkgelegenheid (en daarmee samenhangend voldoende ruimte om te kunnen werken) en een aantrekkelijk voorzieningenaanbod (cultuur, retail, horeca, leisure hotels, onderwijs, sport en openbaar groen) een belangrijke factor. Een fijne woonomgeving, waar kinderen sporten, waar het goed samenleven is versterkt de talentontwikkeling en het arbeidspotentieel. Dit geldt zeker voor het aantrekken van hoogopgeleide, creatieve en innovatieve arbeidskrachten en samenhangend daarmee voor internationale bedrijven. Wij willen onze inzet voor het creëren van een aantrekkelijke stad verder verstevigen om aantrekkelijk te blijven voor bedrijven, werknemers, bewoners en bezoekers van de toekomst.

Intensivering van het programma Rotterdam Digitaal door onder andere:

• Verdere versterking van de uitvoering handvest Rotterdam Digitaal inclusief digitale spelregels: we verbinden externe en interne partijen aan een integrale aanpak van stedelijke digitaliseringsopgaven en we zetten in op het aantrekken en inzetten van bedrijven in de digitale economie en Smart City toepassingen;

• Opzetten en uitvoeren van een programma digitale economie. Hieronder valt o.a. de platformeconomie;

• Implementeren antennebeleid;

• Faciliteren en versnellen van de uitrol glasvezel in Rotterdam;

• Binnen de MRDH werken we aan een gezamenlijke regionale digitale
  strategie en uitvoeringsagenda, o.a. voor 5G en glasvezel en voor de
  harmonisering van de aanleg van digitale infrastructuren.

Herstel naar een duurzame en veerkrachtige economie door werken aan cruciale en kansrijke sectoren in de stad en een toekomstbestendige arbeidsmarkt

• We hebben afgelopen jaar het innovatieprogramma van de luchthaven (financieel) ondersteund en gefaciliteerd. De uitvoering van dit programma ligt bij de stichting Rotterdam The Hague Innovation Airport (RHIA). De stichting RHIA richt zich voornamelijk op de projecten die een bijdrage leveren aan de verduurzaming en digitalisering van de luchtvaart en luchthaven. Het afgelopen jaar heeft de stichting RHIA vijf projecten gerealiseerd en verder ontwikkeld. Een voorbeeld hiervan is het Airport Technology Lab. Dit is een plek voor bedrijven waarmee zij nieuwe producten en diensten rondom datagedreven innovaties voor luchthavens kunnen testen. Dit heeft de regio € 5 miljoen aan investeringen opgeleverd;
• We hebben een boost gegeven aan de Rotterdam Science Tower. Er is hier een verdieping ontwikkeld en uitgebouwd om innovatieve bedrijven en laboratoria rondom de Life Sciences & Health sector te huisvesten. Daarnaast zijn er ook flexplekken en locaties ontwikkeld waarin men met elkaar kan samenwerken en ontmoeten. Deze ontwikkeling past binnen het beleid om een aantrekkelijk werk- en vestigingsklimaat aan te bieden in de stad en de Life Sciences & Health sector te stimuleren;
• We hebben een internationale communicatiecampagne rondom de Life Sciences & Health sector gelanceerd: deze zet Rotterdam internationaal op de kaart als de spil in Nederland waar gewerkt wordt aan de toekomst van de gezondheidszorg. Health Holland en Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) nemen het narratief van deze campagne prominent mee in hun marketingcampagne over Life Science & Health (LS&H) kansen in Nederland;
• We zijn trekker geweest om de beroepsgroepen in de zorg innovatie en scholingstrajecten aan te laten bieden om digitaal vaardig en innovatief te zijn, opdat innovaties van begin af aan met die doelgroep ontwikkeld zal kunnen worden door bedrijven. Rotterdam E health Academy en Health Innovation School Rotterdam (HIS) is van de grond gekomen. Rotterdam E-Health Academy heeft 2 edities summer/springschool gedraaid waarbij in totaal 150 professionals aan hebben deelgenomen. De 1e editie van het uitgebreide HIS Rotterdam scholingstraject heeft 48 alumni opgeleverd die het traject hebben doorlopen en nu een actieve alumnigroep vormen. 100.000 views op linkedin post over de HIS.

Duurzame groei

• In 2020 zijn we gestart met implementatie van de in 2019 vastgestelde acquisitie-strategie. Deze is erop gericht om pro-actief internationale bedrijvigheid aan te trekken die bijdraagt aan de transitie naar een nieuwe digitale, circulaire en duurzame economie. Door covid-19 zijn internationale acquisitie-activiteiten op een lager pitje komen te staan maar zorgen we samen met RP en InnovationQuarter er ook voor dat als het weer aantrekt we klaar staan om juist die bedrijven aan te trekken die onze economie versterken. In 2021 zal de inzet dichter bij huis plaats vinden zoals op internationale bedrijven die hier al zijn gevestigd en die willen uitbreiden;
• Er is ingezet in op de uitstraling van Rotterdam als innovatielaboratorium met veel plek en ruimte voor start-ups en nieuwe samenwerkingsverbanden met het programma Start-up en Scale-up Rotterdam, een van de activiteiten was het online uitvoeren van het Up-Streamfestival in september 2020, waar bijvoorbeeld de pilot voor CO2 afvang en hergebruik voor diervoeders is gepresenteerd;
• De rol van lokale overheid als launching customer voor herstel en innovatie geven we vorm, dit doen we gemeentebreed, door bedrijven uit te dagen de benodigde technologieën en diensten gericht in te zetten; Zo hebben we met Stadsbeheer pilots ingezet voor innovatieve verwerking van veegafval en plastics. Economie scant de vroege innovaties en bij succesvolle pilots kan Stadsbeheer ze later opnemen in hun innovatieve aanbesteding. Daarnaast faciliteren we een vroege innovatie voor de verwerking van kunststof grasvelden. Vanuit Circulaire Economie hebben we een actief netwerk om win/win situaties te benutten;
• We hebben samengewerkt met het ministerie van Economische Zaken (EZK), Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en marktpartijen om voorbereid te zijn op een snelle maar zorgvuldige en verantwoorde uitrol van 5G. Het nieuwe antennebeleid is één van de resultaten;
• In 2020 zijn afspraken gemaakt met KPN, T-Mobile/Primevest en Delta Fiber voor de aanleg van glasvezel in de stad. KPN heeft op 30 juni 2020 aangekondigd om alle woonwijken in Rotterdam te voorzien van glasvezel. In totaal betreft dit 285.000 woningen, winkels en bedrijfseenheden buiten de bedrijventerreinen. KPN is gelijk begonnen in het Centrum en in Delfshaven. De laatste woningen zullen aangesloten worden in 2026. T-Mobile en Primevest hebben samen op 15 december aangekondigd glasvezel aan te gaan leggen in Rotterdam. Zij nemen het netwerk van L2Fiber in Kralingen over en bouwen dit netwerk af. In 2021 gaan zij aan de slag in IJsselmonde. Delta Fiber heeft in 2020 glasvezel aangelegd in Hoek van Holland. De werkzaamheden worden begin 2021 afgerond. Daarnaast heeft VodafoneZiggo haar netwerk geüpgraded zodat in vrijwel elke woning met een Ziggo aansluiting een internetabonnement met een downloadsnelheid van 1Gbs kan afnemen. De gemeente werkt actief samen met deze partijen om de aanleg zo efficiënt mogelijk voor alle betrokken partijen uit te voeren. Met deze ontwikkelingen is Rotterdam op weg naar haar doelstelling dat alle bewoners en bedrijven in woonwijken keuze hebben uit 2 of meer hoogwaardige digitale infrastructuren met bijbehorende dienstenaanbieders;
• We faciliteren en ondersteunen een fysieke IT-Campus in Rotterdam Zuid die zich inzet om iedereen, van jong tot oud, oud, te helpen met digitale skills tot aan leren programmeren, en om zich te ontwikkelen in de laatste digitale ontwikkelingen. Ook zorgt de IT Campus voor een veel betere relatie tussen de marktvraag aan mensen en verschillende partners in de stad;
• Er is een werkplan digitale economie gemaakt waarmee beter gestuurd kan worden op de integrale digitale opgaven van de economische ontwikkelingen.

Wij stimuleren circulaire initiatieven en ondersteunen het huidige MKB en broedplaatsen voor innovatieve start-ups & Scale-ups. We zetten in op het verbeteren van het investeringsklimaat door initiatieven te ondersteunen met subsidies, vouchers en opdrachten. We hebben met elkaar gezegd, dat deze tweede hoofdroute een succes is als in deze bestuursperiode tenminste 40 nieuwe circulaire initiatieven zijn gerealiseerd in de stad. We zien dat er mooie stappen zijn gezet. Het is hoopvol om te zien, dat we juist in deze tijden samen met ondernemers doorpakken en kansen weten te benutten. Het circulair worden van de economie biedt kansen voor Rotterdam. Dat is ook zichtbaar als het gaat om het aantrekken van internationale bedrijven door Rotterdam Partners en InnovationQuarter. In 2019 en 2020 vestigden vijf nieuwe internationale circulaire bedrijven zich in Rotterdam. Bij elkaar leveren die bedrijven 255 nieuwe circulaire banen op. Als we kijken naar de ontwikkeling in het havengebied en de stad, ondersteunden we vanuit de gemeente al 40 initiatieven: 16 in de haven, 13 in de stad en 11 initiatieven via CityLab010.

De gemeente Rotterdam heeft zich de afgelopen jaren met succes gepositioneerd als dé aanjager van de noodzakelijke vernieuwing van de haveneconomie. Onder regie van de gemeente is een sterk, en nog steeds groeiend publiek privaat netwerk ontstaan met honderden partijen die samenwerken aan

1. De ontwikkeling van een goed vestigingsklimaat voor kansrijke en vernieuwende maritieme bedrijvigheid;
2. De ontwikkeling van een sterk nationaal en internationaal imago van dit cluster als toonaangevende maritieme innovatiehoofdstad. Er wordt geïnvesteerd in het creëren van de juiste randvoorwaarden realisatie van een hoogtechnologische, niet-fossiele haven en maritieme economie, met 12 maritieme groeimarkten. De vele acties die zijn ingezet op om beide doelstellingen te realiseren, slaan neer in diverse programma’s van de gemeente en haar partners op het gebied van marketing, acquisitie, lobby, human capital, ruimte, kapitaal en innovatie;
3. Door de focus op de 12 maritieme groeimarkten, de innovatiekracht van het Zuid Hollandse maritieme cluster, de al ingezette verduurzaming en digitalisering binnen de sector en de aanwezigheid van een sterk en op innovatie georiënteerd publiek – privaat netwerk, zal de maritieme sector een belangrijke positie innemen in het herstel van de regio na de Coronacrisis en met succes onze ambities m.b.t. de energietransitie verwezenlijken.

We werken samen met partners aan een internationaal herstelplan maritieme economie.

• Het Merwe-Vierhavengebied, de plek voor de innovatieve maakindustrie, wordt verder ontwikkeld; Zo heeft zich in 2020 Umincorp gevestigd een bedrijf de afvalplastics (o.a. uit de Rotterdamse vuilniszak) verder opwerkt voor direct hergebruik en zo bijdraagt aan hoogwaardige recycling. We continueren de inzet op het creëren van een "3e Maasvlakte op het Weena" voor maritieme dienstverlening;
• We ondersteunen het havenbedrijf Rotterdam (HBR) en het havenbedrijfsleven met de majeure energietransitie opgaven en de transitie naar de circulaire economie; We geven verdere uitvoering aan projecten klimaattafel energietransitie en circulaire ontwikkeling havengebied. Hierbij ontwikkelen en implementeren we beleidskaders voor (1) bijdrage aan investeringsprojecten in haven en maritieme industrie (2) Inzet op biomassa, walstroom, wind, waterstof, nieuwe brandstoffen, industriepolitiek (Waste to Value, CCU en Biomassa);
• Op projectniveau werken we intensief samen met Hbr, InnovationQuarter en provincie Zuid-Holland. We bundelen zo krachten en kunnen ons als gemeente focussen op datgene waar we meerwaarde bieden;
• We organiseren intern en extern de samenwerking aan een toekomstbestendig maritiem cluster, dat internationaal bekendheid geniet als dé meest innovatieve maritieme hoofdstad van Europa. Hiervoor zetten wij ons in een breed publiek-private netwerk in, waarbij we onder andere met de Provincie Zuid-Holland en de Drechtsteden zorgen dat er uitvoering wordt gegeven aan de internationale maritieme hotspot aanpak, regionale maritieme acquisitie en maritieme marketing en communicatie strategie en human capital agenda;
• Rotterdam Maritime Capital of Europe (RMC) is een samenwerkingsprogramma om alle regionale activiteiten en diensten samen te bundelen en als hele regio zich te profileren onder deze noemer. Rotterdam moet de plek zijn in Europa waar alle voorzieningen met betrekking tot maritiem beschikbaar zijn. Ook is het een programma om de, aan de maritieme activiteiten gekoppelde, dienstensector te versterken en uit te breiden. Dit gebied loopt van Gorinchem tot aan de Maasvlakte. In 2020 hebben we verder ingezet op: 
  
  - Verdienstelijking van de Rotterdamse economie
  - samenwerking met strategische regiopartners om Rotterdam als maritieme hoofdstad op de kaart zetten bij Rijk, Europa en de wereld en de juiste randvoorwaarden te creëren voor een toekomstbestendig regionaal maritiem cluster met een uitstekende concurrentiepositie
  - samenwerkingsrelaties met Europa, bedrijfsleven, kennisinstellingen en maritieme hotspots wereldwijd
  - intensiveren samenwerking met Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) voor organiseren afstemming met regiogemeenten
  - contacten en maritieme overleggen benutten om de boodschap van RMC uit te dragen en het netwerk te verstevigen
  - inzet op Bidbook op Global Maritime Forumcongres naar Rotterdam.

We verkennen de mogelijkheden van herstel van de aantrekkelijke stad, o.a. ten aanzien van versterking van de Werklocaties in de (binnen) stad:

• Met de uitvoering van het Actieplan Werken in Wijken maken we mogelijk dat er meer ruimte komt voor werkmilieus voor kleine ondernemers en makers op buurt- en wijkniveau. Vanuit dit actieplan worden instrumenten ingezet en getoetst op effectiviteit: hoe bijvoorbeeld beter gebruik te maken van deels leegstaande (kantoor/bedrijfs) panden, zodat werkruimte beter kan worden benut;
• In samenwerking met onze partners in de Taskforce Retail faciliteren we de community van stakeholders in de retailsector, bestaande uit ondernemers/ retailers en vastgoedeigenaren. Op buurt- en wijkniveau, maar ook rondom de ontwikkeling van instrumenten ter bevordering van upgrading en transformatie. En door te helpen met het oprichten  van het platform Retailontwikkelingen Rotterdam (ROR) met belangrijke vastgoedpartijen in Rotterdam;
• We hebben gestuurd op het compacter maken van de winkelgebieden en het tegengaan van leegstaand in de verspreide bewinkeling. Er zijn in 3 pilotgebieden verschillende instrumenten ingezet om transformaties te stimuleren.  De pilotgebieden zijn:  de aanloopstraten van Boulevard Zuid en Noorderboulevard en 2. het transformatiegebied Katendrechtse Lagendijk;
• We hebben kleine vastgoedeigenaren gestimuleerd om hun leegstaande incourante winkelvastgoed te transformeren naar andere duurzame functies waarbij de integrale kwaliteit en het functioneren van gebieden en wijken wordt verbeterd. In 2021 evalueren we deze transformatieaanpak van winkels. Dit manifest is tot stand gekomen door de Taskforce Retail. De visie, de uitvoeringsagenda en de instrumentenkoffer wordt door vastgoedpartijen, ondernemers en de gemeente onderschreven via een convenant. We zorgen voor voldoende ruimte voor nieuwe en bestaande bedrijven in de stad (werklocaties) door zowel ruimtelijk beleid uit te voeren als uitvoeringsplannen op prioritaire locaties te realiseren;
• We sturen op het transformeren van 180.000 m2 incourante kantoorruimte naar woon eenheden en of andere economische functies samen, met en op initiatief van marktpartijen. In het eerste half jaar van 2020 werd 159.000 m2 kantoor getransformeerd. In totaal ging het om 21 adressen. Hierbij telde de transformatie van Europoint 2 (deel van Lee Towers) met 33.000 m2 substantieel mee. In 2020 is ook gestart met de voorbereiding van transformatie van grote kantoren in het Zomerhofkwartier (bv. het voormalige Nationale Nederlanden kantoor Benthemstraat 30 van ruim 20.000. 

• Het afgelopen jaar is gewerkt aan het leggen van relaties met en in de stad, het uitbreiden van netwerken in en tussen gemeentelijke clusters, het bepalen en vaststellen van ‘waarden’ die belangrijk zijn in onderhavige transformatie, de totstandkoming van een breed in de stad gedragen digitaal handvest(inmiddels door ca. 40 partijen ondertekend), de succesvolle lancering van het platform Rotterdam Digitaal (op Black Friday jl.), het organiseren van meerjarig en het bewustzijn dat de wereldwijde digitale transformatie leidt tot andere werkwijzen en de vorming van het CDO-office als verbindend team tussen verschillende organisatieonderdelen onderling en tussen de gemeentelijke organisatie en partijen in de stad.

• In 2020 heeft KPN aangekondigd om in de periode 2020-2025 in totaal 285.000 woningen en winkels aan te sluiten op hun glasvezelnetwerken.T-Mobile heeft aangekondigd om de wijken Kralingen en IJsselmonde te voorzien van glasvezel. De Glazen Maas BV is een publiek glasvezelnetwerk in grote delen van Rotterdam met een tiental klanten, waarvan veel in de culturele sector. Voor deze 100% deelneming van de gemeente wordt nu onderzocht wat het beste toekomstscenario is. De wethouder heeft gevraagd om een strategie voor digitale infrastructuren zodat op basis daarvan besloten kan worden wat we met de Glazen Maas gaan doen, maar ook daarin meegenomen de andere glasvezelverbindingen waar de gemeente zelf eigenaar van is of deze huurt. De oplevering van dit rapport wordt in april 2021 verwacht.

• Rotterdam loopt voorop in het Nederlandse 5G dossier. Rotterdam is de eerste gemeente met een (vernieuwd) Antennebeleid dat al anticipeert op de komst van small cells die verwacht worden na de veiling van de 3.5Ghz frequentieband in 2022. Met een aantal grotere gemeenten, VNG en het ministerie van EZK wordt de impact van 5G op een aantal vlakken nader uitgewerkt.

• Samen met InnovationQuarter en de MRDH is een datacenterstrategie gemaakt. Doelstelling is om een sterk cluster te hebben van regionale datacenters.

• Internet of Things (IoT) en sensoren: we werken samen met externe en interne partijen aan het ontdekken en leren toepassen van nieuwe digitale toepassingen en technologieën.Een belangrijk resultaat in 2020 was de lancering van de CENT-R: de modulaire slimme (licht)mast.