De Rotterdammer en de Rotterdamse ondernemers meer structureel betrekken bij beleid en uitvoering. Van consultatie en inspraak naar meer coproductie en co-creatie.

De overheid zorgt voor handhaving van de rechtsorde en de openbare orde. Dit is van belang voor het versterken van de stabiliteit van een goed functionerende samenleving.

Een veilig leef- en uitgaansklimaat in Rotterdam, waarin bewoners en bezoekers zich vrij kunnen bewegen en kinderen veilig kunnen opgroeien. Tegelijkertijd zet het college in op het voorkomen van inmenging vanuit criminaliteit en op vermindering van overlast.

• In gesprek met Rotterdammers
• Bewonersparticipatie

In ongeveer 60 buurten in Rotterdam zijn bewoners actief in Buurt Bestuurt. Deze Rotterdamse werkwijze bestaat nu 10 jaar. Mensen in de buurt bepalen hiermee samen wat de problemen zijn en ze krijgen ruimte om er iets aan te doen. Ze kunnen daarbij rekenen op de steun van de gemeente en de politie. In een betrokken stad is het aan de gemeente om betrokken bewoners te helpen hun werk te doen. Als Rotterdammers samenwerken in Buurt Bestuurt kunnen ze daarom een Wild Card krijgen. Dit geeft recht op hulp en ondersteuning. De Wild Card geeft ook recht op de inzet van de gemeente Rotterdam. Van de 50 comités leverden er 34 een Wild Card in.

• Betrouwbare en zichtbare overheid

Er wordt ook in deze coronatijd zoveel mogelijk gewerkt vanuit de wijk, rekening houdend met de RIVM richtlijnen. De gemeente is binnen dat kader zo veel mogelijk zichtbaar aanwezig en er worden (digitaal) gesprekken gevoerd, wat bewoners waarderen want het contact werd en wordt gemist.

Er zijn inmiddels drie fysieke wijkhubs gerealiseerd voor Tarwewijk / Carnisse, Oude Westen  en Bloemhof / Hillesluis. Deze zijn kleinschalig, midden in de wijk, laagdrempelig voor buurtbewoners, en bieden een werkplek en ontmoetingspunt voor medewerkers en ketenpartners. Er is extra aandacht voor Carnisse, waar de burgemeester sinds medio 2020 vanuit de wijk werkt en een stadsmarinier actief is.

​Ondermijning

De aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit is innovatief en toekomstgericht. Via deze insteek pakken de gemeente en haar partners onder meer drugscriminaliteit, mensenhandel, illegale prostitutie, crimineel vermogen en misstanden in de vastgoedsector aan. Ook richt de gemeente zich op specifieke branches waaronder horeca, vastgoed, shisha-lounges en sportclubs en er gaat bijzondere aandacht uit naar locaties waar een of meerdere van één of meerdere vormen van ondermijning zich afspelen, zoals de haven, Spaanse Polder en Delfshaven. Over de ontwikkeling en voortgang van de bestuurlijke handhaving en de aanpak ondermijning in 2020 wordt in het voorjaar 2021 gerapporteerd.

De afgelopen jaren is in nauwe samenwerking met partners geïnvesteerd in een brede aanpak van ondermijnende criminaliteit in de stad en haven. Vanaf 2019 is de bestuurlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit geïntensiveerd met behulp van de €4.42 miljoen die de gemeenteraad tot en met 2023 beschikbaar heeft gesteld. Hiermee is het fundament gelegd voor een langdurige, stevige en duurzame bestuurlijke ondermijningsaanpak. Deze aanpak Ondermijning berust op een viertal uitgangspunten: 1) We zorgen dat misdaad niet loont 2) We zorgen voor weerbare wijken en een weerbare haven 3) We werken als één overheid en 4) De aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit is innovatief en toekomstgericht.

Verder worden opleidingen en cursussen in het kader van awareness digitaal aangeboden. De aanpak van ondermijnende criminaliteit in de stad en haven is het afgelopen jaar verbreed. Begin 2020 is de Uitvoeringsagenda Haven met 22 actiepunten verder uitgewerkt. Deze agenda is opgesteld naar aanleiding van het rapport ‘Drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven: aard en aanpak van het fenomeen’ (uit 2019). De gemeente richt zich daarnaast samen met de partners van het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) op verhuurmakelaars en -bemiddelaars die bewust of onbewust criminelen faciliteren in bijvoorbeeld huisvesting.

Polarisatie en maatschappelijke onrust

Om verscherping van polarisatie verder tegen te gaan en spanningen binnen de Rotterdamse samenleving te verminderen zijn uiteenlopende activiteiten ondernomen. Nieuwe sleutelpersonen zijn geworven die een brede afspiegeling van de samenleving zijn, goed op de hoogte zijn van wat speelt in de samenleving en met elkaar een breed palet aan signalen van onder andere maatschappelijke spanningen en polarisatie kunnen opgevangen. Met hen is samengewerkt bij het de-escaleren van maatschappelijke spanningen in Rotterdam, zoals bijvoorbeeld bij demonstraties en bij spanningen tussen groepen bewoners in wijken. Door de coronapandemie konden niet alle geplande activiteiten doorgaan. Waar mogelijk zijn zij in digitale vorm georganiseerd, zoals bijvoorbeeld bij een deel van de trainingen en themabijeenkomsten voor sleutelpersonen. Met zeven trainingen en themabijeenkomsten zijn in 2020 198 sleutelpersonen bereikt. Over de inzet op deze thema’s is nauw afgestemd met het actieprogramma ‘Relax. dit is Rotterdam’.

Radicalisering, extremisme en terrorisme

De inzet tegen radicalisering en extremisme bestaat uit een persoonsgerichte aanpak, het vergroten van weerbaarheid van kwetsbare groepen en deskundigheidsbevordering. Vanuit deze aanpak hebben in 2020, veelal in digitale vorm, 577 professionals een voorlichting of training gevolgd over radicalisering en extremisme. Er zijn 2343 (kwetsbare) rotterdammers bereikt met vijf verschillende trajecten gericht op het vergroten van weerbaarheid tegen extreme ideologieën en wij- zij denken. Voorbeelden hiervan zijn trajecten rond intercultureel opvoeden voor ouders, vergroten van mediawijsheid onder jongeren en weerbaarheidstraining voor kwetsbare jongeren.

Het dreigingsniveau in Nederland is in december 2019 van niveau vier (substantieel) naar niveau drie (aanzienlijk) gegaan. De kans op een aanslag is daarmee nog steeds voorstelbaar. Net als in voorgaande jaren is in 2020 in gezamenlijkheid met partners als veiligheidsregio, politie, rijksoverheid en G4 gewerkt aan voorbereiding op een eventuele terroristische aanslag, bijvoorbeeld door het herzien van plannen.  In 2019 zijn inrijbeperkende maatregelen getroffen op de Meent en de Witte de With, in 2020 werd dit ook meegenomen bij de herinrichting van de Coolsingel.

In 2019 is ook gestart met een project gericht op het vergroten van de veiligheid van islamitische instellingen. Activiteiten hierbij zijn o.a. het verzorgen van veiligheidstrainingen, het uitvoeren van schouwen en het nemen van fysieke maatregelen. Dit project is in 2020 afgerond (Brief afdoeningsvoorstel Motie Beveiliging islamitische instellingen d.d. 16 november 2020 (19bb13537)). Door de corona-maatregelen is het helaas niet gelukt om in 2020 veiligheidstrainingen voor religieuze instellingen te organiseren. Deze worden in 2021, wanneer de maatregelen dat toelaten, ingehaald.

High Impact Crime (HIC)

Ten opzichte van 2019 zijn alle HIC-delicten in Rotterdam het afgelopen jaar met circa een vijfde afgenomen. Bovendien is in 2020 voor het eerst ook het aantal overvallen meer dan gehalveerd ten opzichte van 2012. De impact van de coronacrisis en bijbehorende maatregelen zijn al als een van de aannemelijke oorzaken van deze forse daling aangemerkt. Opmerkelijk is wel dat de landelijke politiecijfers van het aantal HIC-delicten niet overal een dergelijke sterke daling laten zien. Ondanks de coronacrisis heeft de gemeente ook in 2020 fors geïnvesteerd in preventieve maatregelen, zoals de verbetering van hang- en sluitwerk in samenwerking met de woningbouwcorporaties in met name de inbraakhotspots. In de eerste drie maanden van 2020 vonden er in Rotterdam meer overvallen (+23% totaal 48) plaats dan in de eerste drie maanden van 2019. Deze stijging zat onder andere in het toenemende aantal overvallen op maaltijdbezorgers. De gemeente heeft samen met de politie bij ondernemers aangestuurd op cashfree bezorging. Tijdens de zomermaanden (juni, juli, augustus) was er in 2020 sprake van een afname van het aantal overvallen (-28% totaal 18) ten opzichte van 2019. De dalende trend in de High Impact Crime-cijfers willen we vasthouden. De gemeente blijft daarom aandacht vragen voor preventieve maatregelen, zoals cashless betalen.

Cyber resilience

Digitalisering en nieuwe technologieën bieden grote maatschappelijke en economische kansen. Tegelijkertijd zorgen deze ontwikkelingen ook voor dreigingen en kwetsbaarheden. Nieuwe technieken, diensten en aanbieders zorgen dat de maatschappelijke afhankelijkheid van internet en ICT-middelen steeds groter werd. Deze afhankelijkheid is toegenomen gedurende de coronacrisis. Tijdens de eerste golf was er daarnaast al sprake van een piek in cybercriminaliteit. Daarom heeft de gemeente in 2020 op verschillende manieren ingezet op het vergroten van de digitale weerbaarheid van de stad Rotterdam, de inwoners en ondernemers/bedrijven. Voorbeelden hiervan zijn de pilot ‘digitale vaardigheden en weerbaarheid’ in het basis- en middelbaaronderwijs in Hoogvliet, het project HackShield, een online scouting waar kinderen van 9-12 spelenderwijs worden opgeleid tot cyberagents en aparte webinars voor ondernemers en senioren, bijvoorbeeld de webinar ‘AppJeEvenVoorMij’. Een ander mooi voorbeeld is een communicatiecampagne over cybercrime en privacy gericht op jonge vrouwen, een kwetsbare doelgroep waar het gaat om slachtofferschap van cybercrime. Met deze campagne zijn 13.500 jonge vrouwen bereikt.

Ook investeerde de gemeente in de digitale weerbaarheid van de Rotterdamse haven door bij te dragen aan de oprichting van stichting FERM, een samenwerkingsverband gericht op het vergroten van de cyberweerbaarheid in de Rotterdamse haven.

Omdat de digitale infrastructuur in hoge mate is verweven met processen die van groot belang zijn voor de stad, kan verstoring, uitval of misbruik hiervan leiden tot maatschappij-ontwrichtende effecten. Dit kan leiden tot een crisis waarbij de openbare orde en veiligheid in de stad kan worden bedreigd of aangetast. Daarom is in G4 verband de handreiking cybergevolgbestrijding ontwikkeld, die de gemeente helpt om snel en effectief te kunnen reageren op een cybercrisis.

 

​Leefbare wijken

Zoals onder meer staat aangegeven bij het taakveld Bestuur-Gebieden, inspraak en Participatie is een integrale aanpak, met name in de focuswijken, noodzakelijk. In enkele gebieden, wijken en buurten wordt bestaande problematiek, samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties, meerjarig en integraal aangepakt. Deze aanpak vindt plaats in de focuswijken Tarwewijk, Hillesluis, Bloemhof, Carnisse en Oude Westen, de kleine kernen Rozenburg, Hoek van Holland en Pernis, Middelland (Mooi, mooi Middelland), Bospolder-Tussendijken (BoTu 2028), Schiebroek-Zuid, Oud-Crooswijk en de Pupillenbuurt. Het doel van deze integrale aanpak is het breed oppakken van complexe problematiek omdat deze problematiek vaak interventies vraagt in verschillende disciplines.

Cameratoezicht

1. Nieuwe gebieden: In 2020 zijn in diverse straten en gebieden camera’s ingezet of bijgeplaatst ter handhaving van de openbare orde:

• Zuiderpark (april, 8 camera’s)
• Museumstraat (juni, 2 camera’s)
• Boomgaardhof (september, 1 camera)
• Wolphaertsbocht/Bas Jungeriusstraat (september, 1 camera)
• Nieuwe Binnenweg (oktober, 3 camera’s)
• Driehoeksplein (oktober, 2 camera’s)
• Teilingerstraat (november, 2 camera’s)

De voorbereidingen zijn getroffen voor nieuwe cameragebieden in 2021, te weten Carnisse, Essenburgbuurt en Nesselande. Ook zal een uitbreiding in het cameragebied Bloemhof worden gerealiseerd.

2. Cameravervanging

Er waren cameragebieden met verouderde analoge camera’s waarbij de behoefte bestaat om een vervanging naar digitale IP-camera’s te realiseren. Met financiering uit het coalitieakkoord is er in 2020 opdracht gegeven om voor de resterende 15 cameragebieden de vervanging te realiseren. Enkel het cameragebied Beijerlandselaan dient nog vervangen te worden. Dit wordt na noodzakelijke werkzaamheden aan de sektiekast binnen afzienbare termijn uitgevoerd.

3. Inzet cameratoezicht op grond van de Politiewet

Naast inzet op grond van art. 151c Gemeentewet kunnen mobiele camera’s kortstondig door de politie worden ingezet op basis van art. 3 Politiewet ter handhaving van de rechtsorde. In 2020 is er met deze grondslag circa 12 keer mobiel cameratoezicht ingezet binnen de gemeente Rotterdam. Daarnaast is op een vijftal hotspot locaties ingezet rondom de jaarwisseling.

Levendige en gastvrije stad

In 2020 had Covid-19 een enorme economische impact op de horecabranche. Door de gemeente is ingezet om deze branche te faciliteren waar mogelijk binnen de bestrijding van de pandemie en bijbehorende maatregelen, onder meer door te experimenteren met tijdelijk beleid en maatwerk voor de vormgeving van zomer- en winterterrassen. Als gevolg van de COVID-maatregelen ligt de evenementenbranche langdurig stil sinds maart 2019. Hierdoor heeft het centrale vraagstuk, namelijk de balans tussen rust en reuring in de praktijk niet gespeeld.

Vanuit veiligheidsperspectief houdt de gemeente vinger aan de pols rond de vraag hoe de evenementensector zich in de voorzienbare toekomst zal vormen en wat dit betekent voor de gemeentelijke inzet.

Veiligheid in het Openbaar Vervoer

Voor de coronapandemie stegen de cijfers rond sociale veiligheid in het openbaar vervoer gestaag en lagen ruimschoots boven de door MRDH gestelde norm van 7,0. Vooralsnog is het onduidelijk wat de impact Corona zal zijn op veiligheidsbeleving van de reizigers in het OV (raadsbrief 20bb14638). In relatie tot de pandemie zijn afspraken gemaakt met onderwijsinstellingen voor wat betreft de spreiding van studenten over het OV. Voor reizigers in het OV geldt een mondkapverplichting (inclusief stations en haltes). Op het gebied van sociale veiligheid in het OV loopt een loopt breed pakket instrumenten. Daartoe behoort de inzet van door gemeente gefinancierde en volledig risicogestuurde inzet van OV-surveillanten in de metro bovenop de inzet van OV-surveillanten van de RET en de inzet van het OV-reis- en verblijfsverbod. Het OV-verbod is in 2020 uitgebreid met coronaspugen (raadsbrief 20bb016117). Ook wordt momenteel gewerkt aan uitbreiding van het OV-verbod met wapenbezit. De raad zal naar verwachting in april 2021 worden geïnformeerd over deze uitbreiding.

Kwetsbare doelgroepen

Jeugdoverlast

De coronapandemie heeft de groepsaanpak tijdelijk stilgezet en de veiligheidsprofessionals hebben deels het werk vanuit huis uitgevoerd, waardoor het contact met de doelgroep tijdelijk is beperkt. Bovenal heeft de coronapandemie het dagelijks leven van de Rotterdamse jeugd hard geraakt. Voor de zomer werden scholen gesloten en moest de jeugd voor het grootste gedeelte van de dag zich thuis vermaken. Dit levert op korte termijn vooral verveling en een leerachterstand op, maar kan op langere termijn grotere negatieve gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan een verslechterde thuissituatie wanneer ouders/verzorgers werkloos thuis komen te zitten.

Inzet op actuele fenomenen doen we door op operationeel niveau met partners nieuwe ontwikkelingen actuele uitingsvormen van risicogedrag, overlast en criminaliteit in kaart te brengen, te analyseren en hierop actie te ondernemen. Zo is de afgelopen twee jaar intensief gewerkt aan het tegengaan van jeugdoverlast in de openbare ruimte. Er is onder regie van de directie Veilig stevig ingezet op hotspot locaties door integrale handhavingsafspraken tussen politie, toezicht en handhaving en ondersteunt door het jongerenwerk (Jongerenwerk Op Zuid). Voorbeelden van hotspots zijn het strand in Nesselande, diverse parken zoals Vroesenpark en Roel Langerakpark. Daarnaast is met de collega’s van de directie Jeugd aandacht en inzet voor risicofactoren van overlastgevend en delinquent gedrag bij jeugd. Er zijn gerichte campagnes en seizoensgebonden projecten gedraaid om de doelgroep te informeren over de negatieve effecten van alcohol, drugs en andere middelen zoals lachgas. Naast de inzet in de openbare ruimte heeft de Directie Veiligheid ook initiatief op voorlichtingsprogramma’s in het onderwijs op onder andere cybercrime, sexting en ook excessief geweld verzorgd door HALT. Door een reeks aan steekincidenten en de negatieve impact hiervan op de stad, is een stevige integrale aanpak ingericht.

Seksuele straatintimidatie

Ook verbaal geweld, in de vorm van seksuele straatintimidatie, blijft een belangrijk aandachtspunt van dit College. Begin dit jaar is er een nieuwe campagne geweest om aandacht te vragen voor dit probleem en slachtoffers te wijzen op de StopApp. De doelgroep is via deze campagne verbreed naar LHBTI+ers. In 2020 is de StopApp ruim 700 keer gedownload. Sinds juli 2020 zijn er ruim 50 gesprekken gevoerd met slachtoffers van straatintimidatie. We horen dat deze gesprekken worden gewaardeerd door de slachtoffers en ze leveren ons meer inzicht op in de vormen en impact van straatintimidatie.  In navolging van deze acties wordt door het college een nieuwe aanpak Seksuele straatintimidatie ontwikkeld.

Woonoverlast

 De aanpak van woonoverlast was in het afgelopen jaar 2020 nog belangrijker dan andere jaren. Doordat Rotterdammers gedwongen thuis moesten werken, kinderen voor langere periodes niet naar school konden en er massaal werd geklust in woningen was er meer woonoverlast. De woonoverlast bestond voornamelijk uit geluidsoverlast en vervuiling. Er werd meer stress ervaren, waardoor de woonoverlast als extra lastig werd ervaren. Dit heeft dan ook z’n weerslag op het aantal meldingen bij de gemeente, de Advieslijn Woonoverlast Rotterdam, de politie en de verhuurders. Er is een duidelijke stijging in het aantal meldingen, die ook landelijk te zien was.

Ondanks de coronamaatregelen is woonoverlast aangepakt. Dit is gedaan met behulp van verschillende instrumenten. Sommige instrumenten om woonoverlast aan te pakken zijn minder goed of in mindere mate inzetbaar, met name waar het gaat om face-to-face gesprekken. De fysieke ruimten om die gesprekken te kunnen voeren zijn beperkt. Er is ingezet op telefonisch overleg en ‘telebemiddeling’. De vrijwilligers van buurtbemiddeling, die gesprekken voeren met bewoners, afzonderlijk en gezamenlijk, hebben training gehad in het ‘telebemiddelen’. Er zijn in 2020 80 nieuwe vrijwilligers opgeleid om Rotterdammers te ondersteunen bij het stoppen van woonoverlast.

In 2020 is het uitvoeringsplan ‘Samen tegen woonoverlast’ opgeleverd. In dit plan is omschreven hoe complexe woonoverlast wordt aangepakt onder regie van de gemeente. Een belangrijk aandachtspunt in de aanpak van complexe woonoverlast is de samenwerking met onze zorgpartners. Vanaf 1 september 2020 zijn er 4 veiligheidsregisseurs die zich als procesregisseur onder meer richten op de samenwerking met de zorgaanbieders. Nieuw in de aanpak van complexe woonoverlast is dat het al bestaande instrument ‘intrekken kamerverhuurvergunning’ is toegevoegd als mogelijkheid om woonoverlast te stoppen.

Samen met de 25 gemeenten van de VeiligheidsAlliantie regio Rotterdam is in september 2020, onder leiding van Rotterdam, een convenant opgeleverd, waarin de afspraken en wettelijke grondslagen zijn beschreven om woonoverlast aan te pakken. Dit convenant is in Rotterdam door 11 woningcorporaties, de politie en 3 vertegenwoordigers van verhuurders of eigenaren ondertekend.

De aanpak van complexe woonoverlast heeft een plek in het actieplan ‘Goed huren en verhuren’ dat eind 2020 is gepresenteerd aan de gemeenteraad. In het actieplan ‘Goed huren en verhuren’ wordt een aantal acties, gericht op het goed huren en verhuren van woningen, uitgevoerd om de leefbaarheid van wijken te verbeteren. Door acties te koppelen aan reeds bestaande aanpakken en maatregelen, wordt ook ingezet op het voorkomen van woonoverlast. In Carnisse is het mogelijk om een verhuurdersvergunningsplicht op te leggen bij woonoverlast.