Maatwerkdienstverlening 18+ - Schulddienstverlening

Voor 2022 is voor 15.000 Rotterdammers met financiële problemen een individueel ondersteuningsplan opgesteld

Baten en Lasten totaal taakveld


Saldo Maatwerkdienstverlening 18+ - Schulddienstverlening incl. reserveringen		2020
Begroot		- 17.729
Realisatie		- 18.023
Afwijking		- 293

In 2020 hebben we verder gewerkt aan de implementatie en continuering van de Rotterdamse schuldenaanpak ‘Reset Rotterdam’. Centraal hierbij staat het voorkomen en aanpakken van schulden bij Rotterdammers en vooral bij jongeren. Er is vooral aandacht voor vroegsignalering van schulden en het beter toegankelijk maken van de schulddienstverlening. Hiervoor is geïnvesteerd in het Expert Team Financiën. In 2020 is deze werkwijze in alle 14 gebieden in Rotterdam versneld uitgerold waardoor in de gehele stad nu dichtbij de burger begeleiding bij het aanpakken van schulden wordt geboden. Uit de evaluatie van het ETF blijkt dat dit succesvol is. De uitval bij schulddienstverleningstrajecten is teruggebracht van 70% in 2019 naar 34% in 2020. Voor wat betreft vroegsignalering heeft er bijvoorbeeld uitbreiding van het aantal postcodegebieden van 4 naar 20 plaats gevonden waar op basis van betalingsachterstanden in de vaste lasten Rotterdammers worden benaderd voor een hulpaanbod bij aanpakken van financiële problemen.

De criteria van het Jongeren Perspectief Fonds (JPF) zijn verruimd waardoor meer jongeren kunnen instromen.

Door de beperkte mogelijkheid van fysiek contact in verband met corona is het voor sommige kwetsbare Rotterdammers met financiële problemen moeilijker ondersteuning te vragen bij het aanpakken hiervan. De ondersteuning verloopt nu voornamelijk digitaal en via de telefoon en is opgenomen in de corona-aanpak. Ook is de werkwijze voor vroegsignalering aangepast aangezien huisbezoeken niet meer mogelijk zijn. De werkwijze voor vroegsignalering bij de voedselbank hebben we als gevolg van corona aangepast door buiten bij de voedselbank onder het genot van warme chocolademelk met bezoekers in gesprek te gaan. Ook zijn er 150 jongeren die als wanbetaler zorgverzekering staan geregistreerd (problematische schulden) gebeld om te vragen of de gemeente hen kan ondersteunen bij het aanpakken van hun financiële problemen. Naar aanleiding van de resultaten van deze belactie zijn de te benaderen doelgroepen uitgebreid met Jongeren met schulden bij de zorgverzekering.

Door minder fysiek contact is het aantal opgestelde ondersteuningsplannen achtergebleven bij het aantal geprognotiseerde ondersteuningsplannen voor 2020. Fysiek contact voor het opbouwen van een vertrouwensrelatie is essentieel bij het aanpakken van een probleem waar een groot taboe op rust. In 2020 zijn er ondanks twee keer een lockdown 3.994 ondersteuningsplannen opgesteld. Hierdoor is de streefwaarde van 6.000 ondersteuningsplannen in 2020 niet gerealiseerd. Dit is voornamelijk te verklaren door dichte loketten, coulancemaatregelen en er werden bijvoorbeeld tijdens de lockdowns
ook geen huisuitzettingen gedaan, waardoor de noodzaak minder was om de hulp te
zoeken.

In de eerste maanden van de crisis hebben we onder andere ingezet op het bieden van ondersteuning bij directe nood door middel van noodfondsvoorzieningen(voedsel en eerste levensbehoeften) en het voorkomen van schulden bij jongeren door middel van het Jongeren Overbruggings Budget (JOB). Daar bovenop hebben we naast de armoede en schuldenaanpak, een aanvullende aanpak voor 2020 en 2021 ontwikkeld, genaamd; ‘We zijn er voor je. Laat deze gezondheidscrisis geen armoedecrisis worden’. Met deze aanpak zetten we een aantal acties in om financiële problemen in het bijzonder bij jongeren (samenwerking scholen en achterstand betaling zorgverzekering), flexwerkers (samenwerking UWV en aandacht voor financiën bij aanvraag uitkering) en zzp-ers (actief informeren bij contact met gemeente over ondersteuningsmogelijkheden) zo veel als mogelijk te voorkomen. De intensivering op vroegsignalering is als gevolg van de coronacrisis hard nodig en sluit ook aan op de wijziging van de wet gemeentelijke schuldhulpverlening die per 1 januari 2021 die gemeenten voorschrijft om op basis van signalen van betalingsachterstanden inzet te plegen op vroegsignalering. Ook is er in 2020 weer een nieuw convenant afgesloten met de woningcorporaties om huisuitzettingen als gevolg van huurachterstanden te voorkomen (Meldpunt Preventie Huisuitzettingen).

De samenwerking binnen de gemeente tussen clusters en met het UWV is geïntensiveerd. Ook zijn we eind 2020 gestart met de voorbereiding voor een pilot hoe we sneller schulden kunnen regelen voor Rotterdammers die hun baan zijn kwijtgeraakt en waar de schulden nog niet problematisch zijn. Ook is in september 2020 weer de meerjarige campagne gericht op het verkleinen van het taboe om te praten over schulden in de stad zichtbaar geweest.

Verder zijn we een samenwerking aangegaan met de Gemeentelijke Ombudsman en is er een ondersteuningsteam geformeerd om ouders die gedupeerd zijn in de ‘Toelagen affaire Kinderopvang’ te ondersteunen bij het aanpakken van hun schulden en ook op andere (psychische) terreinen.

Ook zijn er stappen gezet om sociaal incasseren binnen de gemeente vorm te geven en incassoprocedures meer op elkaar af te stemmen.

We willen voorkomen dat Rotterdammers schulden maken, te beginnen bij jongeren. Daarnaast gaan we meer Rotterdammers helpen hun schulden onder controle te krijgen. Verder gaan we op zoek naar innovaties die helpen bij het ontstaan en aanpakken van schulden.

In ‘Reset Rotterdam’ hebben we de volgende acties geformuleerd:

Schuldpreventie op scholen.
Geldzaken en schulden bespreekbaar maken.
Meer energie in vroegsignalering.
Sociaal incasseren.
Perspectiefpact en fonds voor jongeren.
Laagdrempelige en betere ondersteuning.
Stress-sensitieve dienstverlening.
Beter afweging inzetten schuldenbewind.
Inzetten studenten en vrijwilligers.
Discussie starten over voorkomen en aanpakken van schulden.
Stadsmarinier schulden.


Effectindicatoren		2019	2020	2021
Collegetarget 5: Voor 2022 is voor 15.000 Rotterdammers met financiële problemen een individueel ondersteuningsplan opgesteld.*	Streefwaarde	3.000	9.000	15.000
	Realisatie (cumulatief)	3.523**	7.517 ***
Toelichting: 15.000 Rotterdammers met financiële problemen hebben in het kader van de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (WGS) in de periode 2019-2020 een ondersteuningsplan van de gemeente ontvangen gericht op duurzame aanpak van schulden. * In de raadsmonitor schulden is een realisatie 2019 van 3.525 gerapporteerd. De Rekenkamer heeft in haar toets het verantwoorde aantal met 2 naar beneden gecorrigeerd, dus 3.523. ***Als gevolg van de lockdown in het eerste kwartaal van 2020 en het hierdoor beperkte fysieke contact tussen Rotterdammers en de gemeente loopt het aantal ondersteuningsplannen achter bij de prognose voor 2020. De verwachting is in 2021 er meer ondersteuningsplannen worden opgesteld dan geprognotiseerd voor 2021 waardoor de verwachting is dat collegetarget van 15.000 ondersteuningsplannen gedurende de gehele collegeperiode wordt gerealiseerd.

Wat heeft het gekost?


Overzicht van baten en lasten Maatwerkdienstverlening 18+ - Schulddienstverlening	Oorspr. Begroting 2020	Bijgestelde Begroting 2020	Realisatie 2020	Afwijking
Baten exclusief reserves	968	727	945	218
Bijdragen rijk en medeoverheden	78	120	218	98
Financieringsbaten	565	239	289	50
Overige opbrengsten derden	324	368	438	70
Overige baten	0	1	0	-1
Lasten exclusief reserves	18.846	18.457	18.968	511
Apparaatslasten	12.711	15.223	14.350	-873
Inhuur	680	3.101	2.582	-519
Overige apparaatslasten	478	437	316	-121
Personeel	11.553	11.685	11.452	-233
Intern resultaat	109	1.405	2.300	895
Intern resultaat	109	1.405	2.300	895
Programmalasten	6.026	1.828	2.318	489

Inkopen en uitbestede werkzaamheden	5.940	1.646	1.615	-30
Kapitaallasten	0	70	591	521
Overige programmalasten	86	113	111	-2
Subsidies en inkomensoverdrachten	0	0	0	0
Saldo voor vpb en reserveringen	-17.878	-17.729	-18.023	-293
Saldo voor reserveringen	-17.878	-17.729	-18.023	-293
Saldo	-17.878	-17.729	-18.023	-293

Overzicht afwijkingen


Overzicht afwijkingen	Afwijking baten	Afwijking lasten	Afwijking reserves	Afwijking saldo
1. Schulddienstverlening	218	511	0	-293
Totaal afwijkingen	218	511	0	-293

Toelichting overzicht afwijkingen

1. Schulddienstverlening

Op het onderdeel Schulddienstverlening is er per saldo een nadeel van € 293.

Vanwege een grotere inzet van Vroegsignalering voor Schuldenaanpak zijn meer kosten doorbelast dan begroot. Ook heeft de Kredietbank de voorziening Leningen moeten verhogen vanwege de financiële ontwikkelingen als gevolg van corona. De verwachting is dat er minder wordt afgelost op leningen.

De Kredietbank heeft in 2020 te maken gehad met lagere personeels- en inhuurkosten. Gezien het lagere aantal aanvragen is men terughoudend geweest bij aanname van personeel.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

De kern van het schulddienstverleningsbeleid is het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van Rotterdammers. Daar waar Rotterdammers nog niet voldoende financieel zelfredzaam zijn en problematische schulden hebben worden de schulden aangepakt en het verder oplopen hiervan voorkomen. Schulddienstverlening bestaat uit schuldpreventie, vroegsignalering van (problematische) schulden, ondersteuning bij het aanpakken van problematische schulden, stabilisatie van schulden, schuldbemiddeling door de Kredietbank Rotterdam (KBR) en het vergroten van de financiële zelfredzaamheid.

Er zijn geen exacte cijfers bekend van hoeveel Rotterdammers problematische schulden hebben. Als indicator wordt het hebben van een betalingsachterstand van zes maanden bij de zorgverzekering gehanteerd. Dit zijn ongeveer 22.500 Rotterdammers. De gevolgen van problematische schulden kunnen ingrijpend zijn. Er is een nauwe verwevenheid tussen armoede en schulden enerzijds en gezondheidsproblemen anderzijds. Onderzoek naar de samenhang tussen problematische schulden en gezondheid wijst bijvoorbeeld uit dat mensen met grote financiële problemen gemiddeld genomen vaker roken, kampen met overgewicht en last hebben van depressies. Daarnaast toont onderzoek aan dat geldstress door armoede en schulden van grote invloed is op het gedrag van mensen. Geldstress draagt eraan bij dat mensen: meer bij de dag gaan leven, minder goed in staat zijn om de aanpak van hun problemen te organiseren, verlangens en andere emoties minder goed kunnen reguleren.