Musea - Cultuur | Jaarstukken Rotterdam 2020

Het cultureel klimaat versterken.

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen.

Saldo Musea - Cultuur incl. reserveringen		2020
Begroot		- 37.551
Realisatie		- 37.293
Afwijking		258

De musea hebben - na aanvankelijke beperkte openingsmogelijkheden – in de loop van 2020 hun deuren moeten sluiten. Veel geplande tentoonstellingen konden niet doorgaan. Voor de musea betekent dit bovendien aanmerkelijk minder bezoekers dan verwacht. Net als theaters, concertpodia, festivals en evenementen zullen zij een groot deel van hun prestatieafspraken in 2020 dan ook niet kunnen realiseren. Hoewel de subsidie wordt gecontinueerd, zullen de musea door lagere eigen inkomsten aanzienlijke financiële schade leiden. Om te voorkomen dat belangrijke culturele organisaties door de coronacrisis verdwijnen heeft de gemeente in 2020 circa € 10 miljoen noodsteun verleend aan meerjarig gesubsidieerde instellingen waarvoor faillissement dreigde. Ook voor 2021 wordt noodsteun voorzien naast plannen voor herstart van het culturele leven. Enkele van de Rotterdamse musea hebben in 2020 een beroep gedaan op ondersteuning uit het fonds.

Als gevolg van de – gedeeltelijke – sluiting van de scholen in 2020 hebben cultuureducatieprogramma’s ook stilgelegen. Het resultaat zal naar verwachting achterblijven bij het streefcijfer voor 2020.

Ondanks dat zijn er ook positieve zaken te noemen:

- De cultuursector heeft een enorme energie en veerkracht getoond om de Rotterdammers ondanks alle beperkingen toch te blijven voorzien van cultureel aanbod; daarbij is volop geëxperimenteerd met digitaal en ander aanbod.

- Het leverde voor het publiek onder moeilijke omstandigheden aanbod om je hart op te halen, te verpozen en verbinding te vinden.

- Het Cultuurplan 2021-2024 is vastgesteld met als speerpunten inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit en met nadruk op fair practice, fair pay en diversiteit.

- Het subsidie-instrumentarium is vernieuwd en verder gedifferentieerd, zodat het meer mogelijkheden biedt voor een grote diversiteit aan projecten en organisaties.

Het cultureel klimaat versterken

Doelstelling van het cultuurbeleid is onder meer het culturele klimaat te versterken door:

• Optimale voorzieningen bieden voor de presentatie van een breed, artistiek hoogwaardig aanbod voor een divers publiek met ruimte voor nieuw talent.

• Cultuurmakers stimuleren en in staat stellen hun talent te ontwikkelen en zich te professionaliseren, opdat zij mede zorgdragen voor een breed, artistiek hoogwaardig aanbod voor een divers publiek.

• Ervoor zorgen dat Rotterdammers zo min mogelijk belemmeringen ondervinden als zij kunst en cultuur willen ervaren, beoefenen en beleven.

• De aantrekkelijkheid van Rotterdam voor bewoners, bedrijven en bezoekers verder ontwikkelen zodat de stad ook op langere termijn nationaal en internationaal interessant is als vestigingsplaats en toeristische trekpleister.

Als gevolg van Covid-19 zijn deze doelstellingen in 2020 op concreet niveau niet of nauwelijks gerealiseerd. Zij vormen wel de basis van het gemeentelijk handelen op het gebied van cultuur.

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen

Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.

Het cultureel klimaat versterken

Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente cultuurbeleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgt een aantal culturele organisaties meerjarige subsidies. Behalve om subsidies in het kader van het in november 2020 vastgestelde Cultuurplan 2021-2024 gaat het dan onder andere om een tweejarige Impulsregeling. Daarnaast verleent de gemeente eenmalige subsidies voor projecten, ondersteunt zij crowdfundingcampagnes en verleent zij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Een bijzondere vorm van subsidiëring is Pitcher Perfect010. Meer informatie over cultuursubsidies en andere ondersteuningsvormen is te vinden op de gemeentelijke website en gerelateerde pagina’s.

Covid heeft een zware wissel getrokken op de plannen van veel culturele instellingen en de cultuursector in den brede. Toch is de uitvoering van een aantal beleidsvoornemens zoals vastgelegd in diverse nota’s (zo goed als) onveranderd uitgevoerd. Dat geldt bijvoorbeeld voor Beleidsvisie Creatieve Industrie en de nota Rotterdam Architectuurstad.

Als gevolg van Covid-19 is het toerisme in 2020 vrijwel tot stilstand gekomen. Toerisme was tot dat moment een sterk groeiende economische sector in Rotterdam. Musea als Boijmans Van Beuningen en de Kunsthal spelen daarin een belangrijke rol. De gemeente wil dat de stad ook op langere termijn kan blijven profiteren van toerisme. De activiteiten van de gemeente waren er in 2020 op gericht de toeristische sector zo snel als mogelijk een doorstart te geven.

In het cultuurbeleid voor de komende jaren staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:

• Cultuur is voor alle Rotterdammers bereikbaar en toegankelijk; alle Rotterdammers kunnen iets van hun gading vinden en meedoen.

• We geven ruimte aan nieuwe makers, creatieven en talenten en stimuleren een sterkere verbinding tussen deze nieuwe makers, creatieven en talenten enerzijds en de bestaande culturele organisaties anderzijds.

• We streven naar een compleet en evenwichtig cultureel ecosysteem in de stad dat de brede culturele sector intern verbindt en dat een stevige meerwaarde heeft voor vele andere sectoren.

Publieksbereik is een van de belangrijkste onderdelen van het cultuurbeleid. Onduidelijk is hoelang en hoezeer Covid-19 de ontwikkelingen op dit gebied nog in de weg staat. Evident is dat de beperkingen in 2020 een zware wissel hebben getrokken op het publieksbereik in de cultuursector.

De gemeente vindt het verder noodzakelijk dat de cultuursector diversiteit, inclusiviteit, eerlijke beloning en good governance in praktijk brengt. De gemeente ziet daarop toe bij de verlening van subsidies. Voor de uitvoering van het beginsel van fair pay is het cultuurplanbudget in 2020 verhoogd.

Naast het vierjarige Cultuurplan heeft de gemeente besloten acht jonge, Rotterdamse culturele organisaties die zich willen ontwikkelen en professionaliseren, op te nemen in de tweejarige Impulsregeling. De subsidie geldt voor zowel de ontwikkel- als de artistieke activiteiten.

Daarnaast heeft de gemeente acht voormalige cultuurplanorganisaties ondergebracht in de zogeheten Rotterdamse Culturele Basis. Tot deze groep behoren culturele instellingen met draagkracht, ervaring en capaciteit. Van hen wordt verwacht dat zij in staat zijn verantwoordelijkheid voor de gehele sector te nemen en een bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van de stedelijke opgaven van Rotterdam. Met behulp van deze instellingen wil de gemeente de cultuursector als geheel de ruimte en gelegenheid geven om haar strategische rol verder te versterken.

Op het terrein van musea verwacht het gemeentebestuur in de periode 2021-2024 enkele belangrijke ontwikkelingen:

- Ingrijpende renovatie van Museum Boijmans Van Beuningen. Door deze renovatie zal het museum bouwkundig en museaal weer voldoen aan de wettelijke en functionele eisen.

- Ontwikkeling van een Nationaal Cultuur-Wetenschappelijk Instituut op Rotterdam-Zuid. De Rotterdamse musea spelen een belangrijke rol in deze ontwikkeling.

- Ingebruikneming van Depot Boijmans Van Beuningen dat zijn voltooiing nadert.

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen

Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het niet alleen om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, maar ook om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Samen met de culturele sector neemt de gemeente initiatieven om de kennis bij de diverse betrokkenen over het bereiken van nieuw publiek te vergroten. Het in 2018 begonnen onderzoek naar publieksbereik, waaraan alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties deelnemen, heeft in 2020 een aantal resultaten en aanbevelingen opgeleverd. Op basis daarvan is besloten het programma te continueren in de periode 2021-2024. De aanbevelingen uit de rapportage over de eerste fase in combinatie met de aanbevelingen van de Rekenkamer Rotterdam hebben geleid tot enkele wijzigingen en verbeteringen in het proces worden aangebracht. Focusgroepen voor de komende jaren zijn de Wijkgerichte Vrijetijdgenieters en de Stedelijke Toekomstbouwers (Rotterdam Festivals, De Rotterdamse culturele doelgroepen).
De noodzaak van het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en innovatieve kracht (bij jongeren en op economisch terrein) wordt steeds meer onderkend. Nieuwe technologieën en de inzet van creatieve vaardigheden bij de ontwikkeling en uitvoering van productieprocessen blijken onmisbaar. Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs.
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, zet de gemeente onverkort in op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs. Doordat het Rijk per 2020 de Brede Regeling Combinatiefuncties heeft verlengd en uitgebreid, werken inmiddels 60 scholen met een of meerdere cultuurcoaches en is de inzet van cultuurcoaches uitgebreid naar mbo en speciaal onderwijs. In het lopende coalitieakkoord is voor cultuureducatie als indicator opgenomen dat in 2022 30% van de basisscholen een of meer niveaus gestegen is in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2020 was het streefcijfer 22%. Het resultaat wordt bekend in april 2021, maar zal naar verwachting als gevolg van corona achterblijven bij het streefcijfer.

Wat heeft het gekost?


Overzicht van baten en lasten Musea - Cultuur	Oorspr. Begroting 2020	Bijgestelde Begroting 2020	Realisatie 2020	Afwijking
Baten exclusief reserves	0	0	2	2
Bijdragen rijk en medeoverheden	0	0	2	2
Overige opbrengsten derden	0	0	0	0
Overige baten	0	0	0	0
Lasten exclusief reserves	31.914	36.781	34.217	-2.564
Apparaatslasten	801	785	738	-47
Inhuur	32	32	27	-5
Overige apparaatslasten	24	23	9	-14
Personeel	744	729	701	-28
Intern resultaat	0	10	16	6
Intern resultaat	0	10	16	6
Programmalasten	31.113	35.986	33.462	-2.523

Inkopen en uitbestede werkzaamheden	800	1.055	822	-233
Subsidies en inkomensoverdrachten	30.313	34.931	32.640	-2.291
Saldo voor vpb en reserveringen	-31.914	-36.781	-34.215	2.566
Saldo voor reserveringen	-31.914	-36.781	-34.215	2.566
Reserves	-2.000	-770	-3.078	-2.308
Onttrekking reserves	0	4.872	2.564	-2.308
Toevoeging reserves	2.000	5.642	5.642	0
Saldo	-33.914	-37.551	-37.293	258

Overzicht afwijkingen


Overzicht afwijkingen	Afwijking baten	Afwijking lasten	Afwijking reserves	Afwijking saldo
1. Noodfonds Sport en Cultuur		-2.308	-2.308	0
2. Diverse afwijkingen	2	-256		258
Totaal afwijkingen	2	-2.564	-2.308	258

Toelichting overzicht afwijkingen

1. Noodfonds Sport en Cultuur

Bij het verlenen van de Noodsteun aan culturele en sport instellingen is vooraf een indicatieve verdeling over de verschillende taakvelden gemaakt. In realiteit is het bedrag op programmaniveau onder dat van de begroting gebleven. Op dit taakveld is sprake van lagere uitgaven dan begroot. Hierdoor valt ook de onttrekking aan de bestemmingsreserve lager uit.

2. Diverse afwijkingen

Diverse kleine afwijkingen onder dit taakveld.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.

Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.

Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.

Musea - Cultuur

Het cultureel klimaat versterken.

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen.

Baten en Lasten totaal taakveld

Voortgang 2020

Wat hebben we bereikt?

Het cultureel klimaat versterken

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Het cultureel klimaat versterken

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen

Wat heeft het gekost?

Overzicht afwijkingen

Toelichting overzicht afwijkingen

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Omschrijving taakveld