In Rotterdam hoeft niemand op straat te slapen
Het plan van aanpak kwetsbare Rotterdammers (2019 – 2022) vormt het uitgangspunt voor de verbetering van de zorg en ondersteuning aan kwetsbare Rotterdammers. Op basis hiervan wordt samen met partners gewerkt aan het voorkomen van dakloosheid en het bieden van passende ondersteuning en opvang en uitstroom. In 2021 is de grootste uitstroom ooit gerealiseerd door honderd daklozen aan een (eigen) woning te helpen. Deze operatie heeft duurzaam perspectief geboden aan deze doelgroep zodat ze kunnen werken aan hun toekomst. Ook is ingezet op de realisatie van vier ‘doorstroomvoorzieningen’ waar mensen tot rust kunnen komen voordat ze de stap naar volledig zelfstandig wonen maken. Mede dankzij deze acties is in 2021 definitief afscheid genomen van de twee tijdelijke nachtopvanglocaties (het hotel en het schip) met 115 plekken voor daklozen die aanvullend waren gecreëerd als gevolg van corona.

 

Gevolgen van de coronacrisis
De uitbraak van het coronavirus heeft Rotterdam voor een grote uitdaging gesteld. Voor de maatschappelijke opvang zijn diverse maatregelen getroffen om verspreiding van het virus onder deze kwetsbare groepen tegen te gaan. Hierbij gaat het onder andere om de inzet van extra tijdelijke reguliere opvanglocaties om te kunnen voldoende aan 1,5 meter afstand. Deze opvanglocaties zijn gedurende 2021 volledig afgebouwd dankzij de operatie versnelde uitstroom in de opvang en de realisatie van extra doorstroomvoorzieningen. In lijn hiermee is de noodopvang voor niet-rechthebbende daklozen met ingang van 2 juni gesloten en is eind 2021 ook afscheid genomen van de laatste tijdelijke nachtopvanglocatie (het schip).

 

Extra impuls kabinet in de aanpak dakloosheid
Medio 2020 heeft de gemeente Rotterdam in het kader van de brede landelijke aanpak dak- en thuisloosheid een bedrag van in totaal € 19,6 mln toegekend gekregen voor de jaren 2020 en 2021. Deze extra middelen worden ingezet voor de versnelling en versterking van het plan van aanpak kwetsbare Rotterdammers langs de volgende thema’s:

• Van opvang naar (zelfstandig) wonen met begeleiding.
• Kwaliteitsslag nacht- en crisisopvang.
• Voorkomen van dakloosheid.
• Realisatie beschermd wonen plus.

Met deze extra gelden is ingezet op Project010 en Housing First, de kwaliteitsslag in de opvang (realisatie bed-ombouwen en 24-uurs openstelling), realisatie van doorstroom- en tussenvoorzieningen en de opstart van de preventieve projecten in het kader van het voorkomen van dakloosheid. Bij dit laatste gaat het om drie innovatieve projecten: flexwonen voor bankslapers, Pilot ‘voorkom verder van huis’ en resourcegroepen voor bankslapers.

 

Mensen wonen zo zelfstandig mogelijk in de wijk
Gezamenlijk is met de regio gewerkt aan een nieuw regionaal beleidsplan voor beschermd wonen 2022 t/m 2026. Dit plan is eind 2021 in de raad vastgesteld. In het plan is opgenomen wat er binnen deze regionale samenwerking is afgesproken, denk bijvoorbeeld aan afbakening van de doelgroep, hoe de toegang is georganiseerd en hoe de voorzieningen in de regio verspreid worden. Ook zijn de juridische en organisatorische afspraken over deze samenwerking in het plan uitgewerkt. We gaan uit van een gezamenlijke verantwoordelijkheid om cliënten beschermd wonen een passende plek te bieden in de gehele regio. Er is een spreidingsopgave geformuleerd, passend bij de visie op een beschermd thuis. Binnen vijf tot tien jaar wordt toegewerkt naar een realistische spreidingsopgave.

Per 2021 is de Wet langdurige zorg (Wlz) opengesteld voor de GGZ-doelgroep. Het gaat hierbij om de mensen die permanent toezicht of 24 uurs zorg in de nabijheid nodig hebben. De indicatiestelling aan de kant van het CIZ had vertraging opgelopen en daarom was er in de eerste helft van 2021 een landelijke overgangsregeling getroffen zodat de zorg en ondersteuning vanuit gemeenten aan deze doelgroep gecontinueerd blijft. Medio 2021 is duidelijk geworden dat bijna 700 cliënten met een intramurale beschermd wonen indicatie naar de Wlz zijn overgegaan. Ongeveer 1200 cliënten hebben nog een indicatie voor beschermd wonen vanuit de Wmo.

In de Septembercirculaire 2021 heeft de definitieve uitname plaatsgevonden in het gemeentebudget op basis van de werkelijke uitstroom van de beschermd wonen cliënten naar de Wlz.

 

Voorkomen, signaleren en oplossen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld
Het beleidskader Bouwen aan een toekomst zonder geweld (2019-2022), de Rotterdamse aanpak om huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld terug te dringen is in juni 2019 vastgesteld door de gemeenteraad. Op basis van dit beleidskader hebben we in 2021 de wettelijke taken uitgevoerd (VTRR, opvang slachtoffers huiselijk geweld, meldcode, tijdelijk huisverbod). Ook zijn we aan de slag gegaan met specifiek Rotterdamse ambities zoals hieronder beschreven.

Met het Rotterdamse Verandertraject Huiselijk geweld (gestart in april 2021) beogen we bij te dragen aan een vernieuwende en effectievere aanpak van huiselijk geweld, waarin het perspectief van de cliënt centraal staat, sneller tot duurzame veiligheid en herstel wordt gekomen en een aanpak waarin de veiligheid en de bescherming van betrokkenen altijd centraal staan. Het richt zich ook op een verandering in het samenwerken en leren van elkaar in de keten huiselijk geweld. De belangrijkste partners zijn mede-eigenaar van dit traject en zijn daarvoor georganiseerd in het platform Beschermpartners. Het afgelopen jaar is een stagetraject gestart waarbij professionals uit de keten een korte stage konden lopen bij één van de andere organisaties uit de keten. Ruim 75 professionals uit 13 organisaties deden hieraan mee. Daarnaast is er in Delfshaven een samenwerkingsnetwerk huiselijk geweld gestart, waarin professionals van Veilig Thuis, het Wijkteam, de politie én een ervaringsdeskundige samen werken in de wijk bij huiselijk geweld-casuïstiek. In Feijenoord is een proeftuin gestart waarbij Veilig Thuis vanuit de Vraagwijzers heeft gewerkt.

Vanuit het beleidskader is veel aandacht voor preventie. In 2021 is gestart met de uitvoering van het plan Preventie. Verder wordt vanuit het plan Complexe scheidingen gewerkt aan een informatieloket Ouders & Scheiding.

Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond heeft in opdracht van de gemeente het netwerk ‘Ervaring in huis’ opgericht. Het afgelopen jaar is de inzet van deze ervaringsdeskundigen heel waardevol gebleken, zowel bij het begeleiden van betrokkenen huiselijk geweld als bij het ontwikkelen van beleid.

Dit jaar zijn er stappen gezet om de toegang tot hulp voor slachtoffers te verbeteren: is er een directe toegang tot de crisisopvang met een uitbreiding van het opvang- en hulpverleningsaanbod voor slachtoffers van huiselijk geweld. Daarnaast is er een laagdrempelig inloopspreekuur gestart bij Filomena (het centrum huiselijk geweld en kindermishandeling) waar slachtoffers zonder afspraak binnen kunnen lopen.

Er is in 2021 inzet gepleegd op het vergroten van deskundigheid bij professionals. Er zijn diverse (digitale) bijeenkomsten op verschillende thema’s georganiseerd. Daarnaast zijn er binnen de gemeentelijke organisatie rond huiselijk geweld verschillende stappen gezet: alle medewerkers van VraagWijzers en stedelijke loketten zijn getraind op het signaleren van huiselijk geweld, en er zijn stappen gezet om de regie in het wijkteam bij huiselijk geweld casuïstiek te verbeteren.

Wegens de complexiteit van huiselijk geweld zaken is besloten om een inkooptraject voor tweedelijns hulp bij huiselijk geweld en kindermishandeling te starten. In 2021 zijn hiervoor de contouren ontwikkeld. Er wordt ingezet op passende, integrale hulp voor slachtoffers en plegers (zowel volwassenen als kinderen) specifiek gericht op het duurzaam stoppen van geweld. Om snel de eerste noodzakelijke hulp te kunnen bieden en als ondersteuning bij het opstellen van de probleemanalyse en het ondersteuningsplan wordt een startarrangement ontwikkeld.

De hulpaanbod voor plegers is dit jaar uitgebreid en verder ontwikkeld.

Tijdens de coronacrisis is er veel aandacht voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Doordat gezinnen, door de genomen maatregelen, meer thuis zijn is het aannemelijk dat huiselijk geweld toeneemt. We hebben verschillende acties ondernomen om ervoor te zorgen dat deze Rotterdammers in beeld blijven. Zo is de campagne ‘Let op elkaar’ herhaald waarin we burgers en professionals oproepen alert te blijven op signalen en hulp in te schakelen als dat nodig is. In het voorjaar van 2021 was de campagne met name gericht op het onderwijs. Via nieuwsbrieven werden professionals geïnformeerd over alle (extra) mogelijkheden die er zijn voor deze kwetsbare gezinnen. Veilig Thuis heeft een chatfunctie op de site zodat laagdrempelig om hulp kan worden gevraagd. Vanuit de gemeente werden er SIM-kaarten verstrekt aan kwetsbare vrouwen, zodat ze laagdrempelig via internet hulp kunnen zoeken.

Tot dit taakveld behoren alle opvang- en beschermd wonen-voorzieningen met inbegrip van eventuele maatwerk-dienstverlening en maatwerkvoorzieningen voor personen die in de betreffende opvangvoorzieningen verblijven. Hierbij valt te denken aan vrouwenopvang, aanpak huiselijk geweld (Veilig thuis); beschermd wonen voor personen met psychische of psychosociale problemen; inloopfunctie GGZ; maatschappelijke opvang voor cliënten met een meervoudige problematiek, waaronder verslaving en Wmo maatwerkdienstverlening en - maatwerkvoorzieningen bij opvang.

Rotterdam heeft een centrumgemeentefunctie voor de maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang, en voor beschermd wonen.
Hierdoor voert de gemeente de maatschappelijke opvang en beschermd wonen ook uit voor de inwoners van Albrandswaard, Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan de IJssel, Lansingerland en Ridderkerk. Door de gefaseerde afbouw van de centrumgemeentefunctie (doordecentralisatie Beschermd Wonen) wordt de samenwerking met de regiogemeenten verstevigd. Dit betekent op termijn een aanpassing van dit taakveld.