De stad is aantrekkelijker, veiliger, duurzamer en prettiger leefbaar geworden voor iedereen.

Door groen, parken, singels en verblijfs- en speelplekken beschikbaar en veilig te houden draagt het college bij aan een prettige leefbare stad voor iedereen. Dit hebben we gedaan met aandacht en zorg voor de biodiversiteit en hiermee hebben we bijgedragen aan de leefomgeving voor mens en dier. 

Ook sluit ons aanbod beter aan bij de behoefte van Rotterdammers, om in een aantrekkelijke en gezonde stad te wonen. En waarmee we het gebruik en de tevredenheid vergroten. 

Een onderhoudbare stad die veilig en beschikbaar is voor gebruik

Door het ontwerp af te stemmen op het beheer en het beheer af te stemmen op het ontwerp, hebben we de buitenruimte van de stad in balans gehouden. Ook hebben we de materiaal- en ontwerpkeuzes beter afgestemd op het beoogde gebruik, zodat het langer veilig en beschikbaar blijft. Daarnaast hebben we ons ingezet om robuust groen te creëren, zodat we beter om kunnen gaan met bedreigingen, zoals ziekten, plagen en klimaatverandering en stemmen we ontwerp en beheer intensiever af op de biotopen en de biodiversiteit.

Meer Rotterdammers in beweging: spelen, sporten, ontmoeten en recreëren

Door divers aanbod en voldoende aantrekkelijke plekken te ontwerpen die aansluiten bij de behoefte van de Rotterdammers, hebben we conform de Integrale visie Kom op naar buiten!, het gebruik van de plekken bevorderd. En zo de gezondheid en vitaliteit van de Rotterdammers bevorderd met aandacht voor samenspelen, sporten en ontmoeten voor mensen met en zonder beperking.

Rotterdam ontwikkelt zich door als een toekomstbestendige en klimaat adaptieve deltastad

Een robuuste, gevarieerde en aaneengesloten groenvoorziening zorgt in samenhang met de oppervlaktewatersystemen voor een belangrijke bijdrage aan klimaatadaptatie. Dit helpt de hittestress te verminderen en de sponswerking van de bodem te vergroten om zo overtollig regenwater te bergen en beschikbaar te houden voor droge perioden. Bij de inrichting, het onderhoud en de soortkeuze van bomen en plantsoenen is de beoogde biodiversiteit richtinggevend, bijvoorbeeld door inheemse soorten of lokaal verzameld zaad te gebruiken. Op deze manier hebben we ziekten en plagen zoveel mogelijk beheerst en de levende natuur in de stad weerbaar gemaakt. Ook hebben we gezorgd voor meer aaneengesloten groen en waterbergingen voor opvang van extreme regenval en op die manier is overlast beperkt. Parken, bomen en plantsoenen zijn steeds duurzamer onderhouden, o.a. door het voorkomen of hergebruiken van organisch 'afval’ en het werken met uitstoot- en geluidsarme machines.

Samenwerking met betrokken bewoners versterken in het groen en gedeeld eigenaarschap stimuleren

Betrokken bewoners werken steeds vaker met de gemeente samen. Dit wordt gestimuleerd door zelfbeheer in het groen te organiseren en bewoners gedeeld “eigenaarschap” te geven. Bewoners worden bijvoorbeeld gemotiveerd om hun eigen woning, tuin en straat groen en klimaatbestendig en duurzaam in te richten en daarbij aandacht te hebben voor de biodiversiteit. Op deze manier willen we bijdragen aan de medeverantwoordelijkheid, betrokkenheid en de gezondheid van de Rotterdammers. Hierbij werken we samen met de woningcorporaties en waterschappen. Ook wordt steeds vaker bij grote rioolvervangingsprojecten een Tuincoach ingezet die particulieren adviseert hoe zij hun voortuinen zo groen mogelijk kunnen maken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van subsidieregelingen en de hemelwaterverordening.

Een aantrekkelijke, veilige, duurzame en prettig leefbare stad voor iedereen.

Uitvoeren risicogestuurd beheer en onderhoud

• Uitvoeren van beheer- en onderhoudsplannen voor de assets openbaar groen, bomen, speelvoorzieningen en water, waarbij de balans tussen prestaties, risico’s en kosten optimaal is afgewogen. Wet- en regelgeving, veiligheid, beschikbaarheid, milieu- en gezondheid, kwaliteit leefomgeving, imago en weerbaarheid, zijn hierbij onze kernwaarden vanuit het Strategisch Assetmanagementplan Stadsbeheer.
• Door beheer en onderhoud in het groen meer te differentiëren in zowel beheerbeeld als onderhoudsfrequentie, is meer ecologische waarde toegevoegd aan de stad (bijvoorbeeld door het gevarieerd maaien).
• Met het omvormen van harde beschoeiing naar natuurvriendelijke oevers wordt een bijdrage geleverd aan de biodiversiteit van de stad.
• Bewust om te gaan met de logistieke stromen vanuit een circulaire gedachte, zoals die van de afvalstromen van groen en de bagger uit de singels.
• Machines en transportmaterieel selectief en zoveel mogelijk emissievrij en geluidsarm in te zetten.
• Samen te werken met verschillende partners in het onderhoud, waaronder de Waterschappen in het baggerprogramma om de singels en watergangen op voldoende diepte te houden voor een goede doorstroming en om de waterkwaliteit op peil te houden.

Een onderhoudbare stad die veilig en beschikbaar is voor gebruik

Inspecteren en schouwen

• Alle assets zijn, afhankelijk van de mogelijke risico's, met regelmaat geïnspecteerd op afwijkingen en technische gebreken op basis van  de Assetmanagementplannen. Deze inspecties dienen ook om de onderhoudsbehoefte te kunnen bepalen en beheer- en onderhoudsplannen op te stellen.
• Voor oppervlaktewater gerelateerde assets zijn georiënteerd op innovatieve schouwmethodes, o.a. camera inspecties vanaf een drijvend platform. Hiermee kan efficiënter en effectiever de staat van de assets in beeld worden gebracht, zodat een nauwkeuriger onderhoudsprogramma kan worden vastgesteld.  
• Verder zijn ieder jaar de bomen en plantsoenelementen geschouwd op veiligheid en vervangingsbehoefte. Met het doel om een toekomstbestendig groen- en bomenbestand te houden, passend bij de functie.

Uitvoeren periodiek onderhoud

• Alle assets zijn conform de onderhoudsplannen periodiek onderhouden, om de assets beschikbaar en veilig te houden in de stad.
• Het college zet bovendien in op het bosplantsoen en de bomen inboet om een deel van het achterstallig onderhoud weg te werken. Door beperkte middelen in eerdere jaren zijn er keuzes gemaakt op basis van de Nota Kapitaalgoederen. Er is prioriteit gegeven aan de veiligheid van het bosplantsoen.
• Voor ander onderhoud, bedoeld voor de instandhouding, waren onvoldoende middelen beschikbaar. Echter door kritieke situaties in het bosplantsoen en toenemende overlast zoals zichtbelemmering en overhangend groen bij paden of watergangen, zijn toch op basis van de Nota Kapitaalgoederen 2019-2022 extra middelen toegevoegd aan het periodiek onderhoud van het groen inclusief het bosplantsoen. Hierdoor was Stadsbeheer in staat om paden en voor publiek toegankelijke delen nabij het bosplantsoen veilig en beschikbaar te houden. Afgelopen jaren is met regelmaat een actieve schouw gelopen, om inzicht te krijgen in de urgentie van de gebieden en de noodzakelijke onderhoudsmaatregelen.
• Bij de uitvoering van het groen onderhoud is steeds vaker circulair gewerkt. Gevallen blad laten we vaker in plantsoenen liggen of wordt ter plaatste verwerkt. Hier is in 2021 een nieuwe bladmulchmachine voor ontwikkeld en ingezet om bladafval in gazons te kunnen verwerken. Snoeihout van bosplantsoenen wordt zoveel mogelijk opgestapeld in ‘rillen’ om de ecologische kwaliteit te verhogen en nest- of schuilgelegenheid te bieden aan wilde fauna.
• Het groenonderhoud is meer maatwerk en gevarieerder geworden. Grasvegetaties en gazons zijn op verschillende manieren gemaaid, omdat variatie meerwaarde oplevert voor de biodiversiteit.

Uitvoeren projectmatig onderhoud

• Assets die technisch einde-levensduur (versleten) zijn, vervangen we afgestemd op de behoefte en de opgave van het gebied.
• Bij speelprojecten hebben we oog voor gebruikers met een beperking. De speel- en sportplekken zijn bewust ingericht op toegankelijkheid en samenspelen.
• Bij (her)inrichtingsprojecten komen er, in overeenstemming met de vergroeningsambitie, waar mogelijk meer groenvoorzieningen en bomen bij, met extra aandacht voor biodiversiteit, functionaliteit, toekomstbestendigheid, variatie en spreiding in de wijk en stad. Het doel om in deze collegeperiode 20ha extra groen in de stad te realiseren is behaald. Ook zijn bewonersinitiatieven ten aanzien van het planten van bloembollen in geveltuinen en vergrote boomspiegels ondersteund.
• Bij herinrichtingsprojecten is het beleid uit de Bomenstructuurvisie en beheeraanpak groen geïmplementeerd om zo een toekomstbestendig en gevarieerd groen- en bomenbestand te behouden.
• Bij onderhoud aan de monumentale torens, molens en fonteinen worden waar mogelijk duurzame materialen toegepast en wordt onderzocht of het toepassen van CO2-reductie, groene daken of circulair materiaalgebruik mogelijk is. Doordat veel objecten uniek zijn in hun soort wordt dit per object bepaald.

Calamiteiten; ziekten, plagen en invasieve exoten

• Door veranderende weers- en klimaatomstandigheden zien we een veranderend groeiseizoen en andere calamiteiten in de stad. Hierbij valt te denken aan minder vorstschade maar verhoogde kans op onder andere ziekten en plagen als de eikenprocessierups, essentaksterfte, invasieve exoten zoals de Japanse duizendknoop, Kastanjebloedingsziekte, de rode kroosvaren en stormschade. Door het maken van plannen van aanpak, nota's, vervangingsplannen, een kroosprotocol en het doen van pilots streven we ernaar beter grip te krijgen op verschillende ontwikkelingen.
• In het kader van het project ‘Bestrijding blauwalgenbloei Kralingse Plas’ is Phoslock toegepast om het fosfaatoverschot aan te pakken. Dit heeft een positief effect opgeleverd en geleid tot een reductie van 90% van de aanwezige fosfaat. De verwachting is dat er in toekomst mogelijk nog onderhoudsdoseringen van Phoslock nodig zijn. Dat hangt af van hoeveel fosfaat er vanaf nu de plas nog inkomt. Vanuit het Beheerplan Kralingse Plas worden (beheer)maatregelen getroffen om de toevoer van nieuw fosfaat te minimaliseren.

Meer Rotterdammers in beweging: spelen, sporten, ontmoeten en recreëren

Met de Integrale visie Kom op naar buiten! staat het spel, sport, bewegen en ontmoeten in de openbare ruimte centraal. Hierin zijn meerdere ambities benoemd, waaronder:

Meer variatie, verblijf en vrije ruimte in de wijk

• Door bij vervangingsprojecten op speel- en sportplekken in te zetten op een meer divers aanbod voor meerdere doelgroepen, verschillende spel- en sportactiviteiten en verschillende uitstralingen. Zodat plekken een eigen identiteit krijgen en meer aansluiten bij de verschillende behoeftes in de wijk. Waarbij het inzetten van flexibel en tijdelijk aanbod, zoals de "move-fit" kan voorzien in een veranderende behoefte voor bootcamp en calisthenics. Door het ontwikkelen van een QR-bomenwandelroute worden bewoners gestimuleerd om de buitenruimte actief te beleven.

Behoeftegericht werken

• Door een brede groep bewoners, met en zonder beperking aan de voorkant te betrekken in de (jeugd) participatie om zo aan te sluiten bij de behoefte in de wijk.
• Aan de hand van het Samenspeelakkoord, wil Rotterdam nog meer aandacht vragen voor samenspelen en toegankelijke speelplekken, zodat iedereen zich fysiek en sociaal welkom voelt op de plek.
• Naar aanleiding van de Motie Schaakmat! is in 2021 het participatietraject gestart voor het plaatsen van nieuwe schaak- en damvoorzieningen in de openbare ruimte. Hiervoor is er contact geweest tussen de gemeente en verschillende schaak-verenigingen. Met als doel om zo op meer plekken in de stad het spel en de ontmoeting voor jong en oud te stimuleren.

Rotterdam ontwikkelt zich door als een toekomstbestendige en klimaat adaptieve deltastad

Participeren in innovatieve klimaatadaptieve concepten

• Samen met universiteiten zoals Wageningen Universiteit en de TU Delft werkt het college aan klimaatadaptieve concepten voor groen en bomen. Hierbij wordt gewerkt aan onderzoek naar bomen in relatie tot droge perioden en hitte.

Programma Biodiversiteit

• We zetten ons in om de biodiversiteit in de stad te borgen en te vergroten. In 2021 is een monitoring systematiek ontwikkeld en aanbesteed voor de flora en fauna in de stad. Op basis hiervan kan de ontwikkeling van biodiversiteit in de stad gemeten worden. Dit kan tevens als basis gebruikt worden voor de nieuwe Natuurkaart 2021 op basis van biotopen.  In 2021 is de Uitvoeringsagenda Biodiversiteit behandeld door de gemeenteraad, waarmee we de komende jaren werken om de stadsnatuur van Rotterdam mooier, duurzamer en ‘biodiverser’ te maken.
• De omwenteling die biodiversiteit vraagt gaat langs 3 sporen;
  • Snelle winst: we willen de betekenis van biodiversiteit voor andere beleidsthema’s vergroten en implementeren, denk aan Rotterdam gaat voor groen, Gezond 010, Rotterdams Weerwoord en Rotterdam Loopt. De verbetering van de biodiversiteit gaat over verblijfplaatsen van en voor planten en dieren in het water, het groen en de bebouwing. Het gaat om de verbindingen op de diverse schaalniveaus van de stad.  De ondergrond en verlichting zijn daarbij ook belangrijke factoren net zoals de effecten op de gezondheid een cruciale factor is. Met de campagne "De 10 van 010" maken we het begrip biodiversiteit begrijpelijk en toegankelijk voor bewoners. Hierin worden 10 planten en dieren die symbool staan voor biodiversiteit in Rotterdam bekendgemaakt. Tevens vragen we bewoners een steentje bij te dragen aan het verbeteren van de biodiversiteit in de stad.
  • Transitie: Daadwerkelijk de stad meer biodivers maken vraagt kennis van de huidige situatie en een toekomstbeeld en een manier om te sturen op de transitie.  Er komt in 2022 een nul-monitoring die uitmondt in een waardering, een monitoringsysteem, en een Natuurkaart 2021. Tevens wordt er op basis van scenario’s een toekomstbeeld ontwikkeld met een uitvoeringsplan hoe daarmee om te gaan.
  • Borging: Het inbedden van biodiversiteit in de ontwikkeling van de stad en de processen en producten waaraan we werken is van groot belang. Dat geldt voor bouwontwikkelingen, maar in deze context is de inbedding in inrichting- en beheerprincipes en richtlijnen van groot belang.

Gebruiken speel- en boomdepot

• Bomen die binnen een project niet ingepast of hergebruikt kunnen worden, maar die kwalitatief nog goed zijn, zijn naar andere locaties in de stad of in laatste instantie naar het bomendepot gegaan. De bomen blijven daar totdat er een definitieve nieuwe locatie beschikbaar is.
• Daarnaast is ingezet op het hergebruik van materialen zoals speeltoestellen. Toestellen zijn elders hergebruikt wanneer deze vervangen worden bij herinrichtingsprojecten, maar nog in goede staat zijn.
• Organisch afval krijgt een herbestemming, zoals boomstammen als meubilair en bomenpalen. En houtsnippers die hergebruikt worden als verhardingsmateriaal voor wandelpaden of bladafval dat gecomposteerd of ter plaatse verwerkt wordt.

Baggerspecie

• In het kader van circulariteit wordt bagger niet meer uitsluitend afgevoerd maar steeds vaker lokaal op de kant verwerkt. In 2021 is hiermee op enkele locaties in Rotterdam al mee gestart. Het doel is om dit op termijn zoveel mogelijk te doen.

Bewuste keuze ondergronden

• Bij vervanging van speel- en sportvelden zijn verharde ondergronden zo veel mogelijk omgevormd naar gras-, boomschors- en zandbodems. Op deze natuurlijke manier dragen de ondergronden bij aan de wateropgave en helpen ze tegen hittestress. Kunstgras is toegepast in combinatie met kratten voor het opvangen van water bij hevige regenbuien. In 2021 is dit o.a. gerealiseerd aan de Meidoornweide in Schiebroek, de Marthalaan in Hoogvliet en de Kokerstraat in de wijk Feijenoord.
• De groeiplaatsen van bomen en struiken zijn in combinatie met de vervanging van speelplaatsen verbeterd, zodat het groen weer voor langere tijd kan bijdragen aan de klimaatbestendigheid van de speelplaatsen.
• Organisch afval is zoveel mogelijk beperkt door het op locatie meteen te verwerken. Hiermee zijn logistieke stromen beperkt en levert het materiaal een bijdrage aan de biodiversiteit. Voorbeelden zijn het in ‘rillen’ verwerken van snoeiafval bij bosplantsoen en het verzamelen en hakselen van gevallen blad om het vervolgens als bemesting van de ondergrond te kunnen gebruiken.

Samenwerking met betrokken bewoners versterken in het groen en gedeeld eigenaarschap stimuleren

Samenwerkingen met betrokken bewoners

• Faciliteren van vrijwilligersgroepen voor onderhoud in parken en het stimuleren en faciliteren van zelfbeheer in het groen. Door samen te werken met bewoners vergroten we de betrokkenheid en delen we het 'eigenaarschap' over het groen.
• Stimuleren bewoners om hun eigen tuinen en straten te vergroenen en bewust te maken van de positieve effecten hiervan met onder andere acties rondom het NK Tegelwippen en ‘tegel eruit, groen erin’. Ook is de tuincoach in de wijken ingezet.
• Er is in juli 2022 een Keep it Green Day georganiseerd. Op deze dag zijn een aantal zelfbeheer-initiatieven in het zonnetje gezet om op deze manier aandacht te vragen voor de mogelijkheden voor zelfbeheer.

Organiseren (kinder)participatiesessies bij projecten

• Rotterdammers zijn steeds meer betrokken bij ontwikkelingen in hun buurt. Dit willen we stimuleren door kinderen, jongeren en volwassenen de gelegenheid te geven om aan te geven waar zij behoefte aan hebben en wat zij graag zouden willen doen in de openbare ruimte.
• Gebruikmaken van de ontwikkelde kinderparticipatie toolbox bij verschillende projecten, bijvoorbeeld het speelplekje op de hoek van de straat of de sportplek in het park.