Onderwijshuisvesting
Beleidskaders, -monitors en wetgevingDe beste basisschool is altijd in de buurt.
Evenwichtige spreiding van een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijs.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-documentDe gemeente is verantwoordelijk voor het goed huisvesten van scholen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs en investeert daarom fors in onderwijshuisvesting. Onder andere om de kwaliteit van de huisvesting van scholen te verbeteren, maar ook om een evenwichtiger onderwijsaanbod in de stad te realiseren.
Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2020-2023 (IHP)
In samenwerking met het Rotterdamse onderwijs is het Integraal Huisvestingsplan 2020-2023 (IHP) opgesteld. Hierin staat hoe de huisvesting van Rotterdamse scholen in de komende jaren gerenoveerd of vernieuwd wordt. Het IHP kent twee centrale ambities die vooruitkijken naar 2035: een evenwichtiger onderwijsaanbod en een betere kwaliteit van de huisvesting. Onderdeel van het IHP 2020-2023 is ook de vervanging van gymzalen voor het bewegingsonderwijs. De raad heeft in 2021 het IHP voor de gymzalen vastgesteld. Hiermee investeert de gemeente ruim 93 miljoen euro in de bouw van 55 nieuwe gymzalen voor basisscholen en middelbare scholen. Deze gymzalen zijn nodig als uitbreiding en ter vervanging van gymzalen die niet meer voldoen aan de eisen.
Over de voortgang van het IHP zijn prestatieafspraken gemaakt, deze zijn opgenomen onder het onderdeel ‘prestatie-indicatoren’.
Huisvestingsprogramma 2021
Jaarlijks kunnen schoolbesturen een aanvraag indienen voor huisvestingsvoorzieningen via het gemeentelijk huisvestingsprogramma. Bijvoorbeeld voor de uitbreiding van een schoolgebouw, tijdelijke huisvesting, medegebruik en ingebruikname. Nieuw was in 2021 de mogelijkheid om ruimte voor voorschoolse educatie aan te vragen. Hierdoor is de huisvesting van voorschoolse educatie binnen de basisschool op veel plaatsen gegarandeerd.
Ventilatie in scholen
Goede ventilatie is van belang voor een gezond binnenklimaat. De corona crisis heeft het belang van een goede ventilatie benadrukt. Het Rijk heeft hiervoor middelen beschikbaar gesteld. De Specifieke Uitkering Ventilatie In Scholen (SUVIS) is een uitkering voor scholen om het binnenklimaat van bestaande schoolgebouwen te verbeteren. Landelijk is hiervoor 200 miljoen euro beschikbaar gekomen. Gemeenten konden in overleg met schoolbesturen een aanvraag indienen. Het gaat hierbij vooral om de financiering van de bouw- en installatiekosten. Er zijn 44 aanvragen door de gemeente ingediend, waarvan er tot nu toe 34 zijn toegekend.
Aanbevelingen Algemene Rekenkamer
Een groot deel van de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot onderwijshuisvesting wordt inmiddels toegepast door aanpassingen in de uitvoering van projecten. Ook verwerken we de aanbevelingen in de vernieuwde Leidraad bouwprojecten onderwijs. Bijvoorbeeld door het risicomanagement meer specifiek te omschrijven.
Herontwerp voortgezet onderwijs op Zuid
Doelen van het convenant ‘Voortgezet onderwijs Rotterdam Zuid’ zijn betere huisvesting, meer plek voor leerlingen, spreiding van scholen en een betere doorstroming naar verschillende onderwijsniveaus. De nieuwbouwprojecten uit het convenant zijn in voorbereiding. De verwachte oplevering voor scholen in het Stadionpark is in 2024. Het Zuider Gymnasium ligt op schema en wordt in het eerste kwartaal van 2022 opgeleverd. Verder is in 2021 besloten dat de gemeente, stichting BOOR en Hogeschool Rotterdam samenwerken aan een nieuw schoolcomplex in het ontwikkelgebied Parkstad, de Onderwijslocatie Laan op Zuid. Een unieke samenwerking tussen het voortgezet en hoger onderwijs en een verrijking van het onderwijsaanbod op Zuid. De nieuwbouw zal naar verwachting in 2026 klaar zijn. Dat er nu meer ruimte komt voor hoger onderwijs past ook bij de ambitie van de gemeente Rotterdam en de onderwijspartners voor meer hoger onderwijs op Zuid.
Campus Internationaal onderwijs en sport
Door de toenemende behoefte aan internationaal onderwijs, is onderzocht of een campus voor publiek bekostigd internationaal onderwijs en sport haalbaar is. Het haalbaarheidsonderzoek is in het najaar opgeleverd met een positieve uitkomst. In de komende jaren zal de businesscase worden uitgewerkt.
Wat hebben we bereikt?
Effect indicatorenEvenwichtiger onderwijsaanbod
Betere geografische spreiding over de stad en de wijken van sterk, gevarieerd en kwalitatief goed onderwijs. Vraag en aanbod sluiten beter op elkaar aan. Voor elk kind is aantrekkelijk onderwijs binnen redelijke afstand bereikbaar. Zo bevorderen we kansengelijkheid en streven we naar vermindering van segregatie.
Betere kwaliteit huisvesting
Bij nieuwbouw duurzamer en flexibeler bouwen zodat groei, krimp en medegebruik makkelijker op te vangen en in te passen zijn. Schoolgebouwen worden geschikt voor passend onderwijs en voor kinderopvang met VVE. Het betreft ook de reguliere vervangingsopgave van verouderde schoolgebouwen.
Integraal Huisvestingsplan 2020-2023
Het uitvoeren van het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) 2020-2023. In het IHP landen de huisvestingsplannen die gemaakt zijn met de onderwijsinstellingen. Hierbij is extra aandacht voor duurzaamheid bij renovatie en nieuwbouw van schoolgebouwen conform wettelijke BENG eisen (Bijna Energie Neutraal) en extra aandacht voor cultuurhistorische waarde van gebouwen.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatie indicatoren- Uitvoeren van onze wettelijke taken: de gemeente heeft een wettelijke zorgplicht voor de huisvesting van het primair, voortgezet en het (voortgezet) speciaal onderwijs (inclusief gymzalen voor bewegingsonderwijs).
- Opleveren van het Huisvestingsprogramma 2022. Hierin staat welke huisvestingsvoorzieningen de gemeente bekostigt. Schoolbesturen dienen hiervoor een aanvraag in.
- Uitvoeren en opleveren van twaalf gebouwen waarvan zeven uit het Integraal Huisvestingsplan (IHP) 2015-2019 en vijf overige projecten.
- Voorbereiden van ten minste acht projecten uit het Integraal Huisvestingsplan (IHP) 2020 - 2023.
- We werken aan een uniforme aanpak voor de 45 gymzalen uit het Integraal Huisvestingsplan (IHP) gym en de tien gymzalen uit de eerder opgestarte investeringen voor binnensportaccommodaties.
- Uitvoeren van de afspraken uit het convenant Voortgezet Onderwijs Rotterdam Zuid. In 2022 wordt het Zuidergymnasium opgeleverd en in gebruik genomen. Voor het Stadionpark is de definitiefase klaar en voor Plot Z de voorontwerpfase.
- De uitkomsten uitvoeren van het haalbaarheidsonderzoek naar de Campus internationaal onderwijs en sport.
- Opleveren van een geactualiseerd Voortschrijdend Indicatief Meerjaren Investeringsplan. Hierin zetten we de planning van projecten en het benodigd budget af tegen het nog beschikbare investeringsbudget.
- We werken aan het concentreren van maatschappelijke voorzieningen. Bijvoorbeeld door voorschoolse educatie zo veel mogelijk binnen of nabij het schoolgebouw te huisvesten.
Prestatie-indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Aantal gerealiseerde projecten opgenomen in IHP 2015-2019 | Streefwaarde | 1 | 4 | 8 | 13 | 18 | |
Realisatie | 3 | 2 | 1 | 3 | |||
NPRZ Onderwijshuisvesting: start nieuwbouw aantal vo-scholen * | Streefwaarde | 3 | |||||
Realisatie | - | - | - | 3 | |||
* De indicator betreft de vo-scholen omdat deze zijn gekoppeld aan de Regio Deal Rotterdam Zuid. |
Toelichting indicatoren
In 2021 is een Voortschrijdend Indicatief Meerjaren Investering Plan (VIMIP) opgeleverd. Hierin wordt de planning van projecten en het benodigde budget afgezet tegen het nog beschikbare investeringsbudget. Het VIMIP geeft een realistisch overzicht van de verwachte oplevering van projecten voor vijf jaar en de uitputting van het investeringskrediet als gevolg daarvan.
Er worden inmiddels meer projecten uitgevoerd dan opgenomen in het oorspronkelijke IHP 2015-2019. In de loop van de tijd zijn er projecten toegevoegd, waaronder investeringsprojecten uit het huisvestingsprogramma. Ook is er gestart met de uitvoering van de renovatie en vernieuwing van schoolgebouwen uit het IHP 2020-2023. De oorspronkelijke streefwaarde wordt nog niet gehaald. Wel wordt voor meer projecten de business case vastgesteld die daardoor in de uitvoeringsfase belanden. Gemiddeld is de looptijd van een project van voorbereiding tot uitvoering vijf tot zeven jaar. Voor de komende jaren verwachten we een toenemend aantal gerealiseerde projecten.
De stand van zaken van de uitvoering is als volgt:
Integraal Huisvestingsplan (IHP) 2015-2019
Er zijn drie projecten in 2021 opgeleverd.
Integraal Huisvestingsplan (IHP) 2020-2023
Inmiddels zijn er tien projecten in voorbereiding.
Daarnaast zijn de nieuwbouwprojecten uit het convenant ‘Voortgezet onderwijs Rotterdam Zuid’ in een ver gevorderd stadium van voorbereiding. Eén school (Zuider Gymnasium) wordt in het eerste kwartaal van 2022 opgeleverd.
Wat heeft het gekost?
Overzicht van baten en lasten Onderwijshuisvesting | Oorspronkelijke begroting 2021 | Bijgestelde begroting 2021 | Realisatie 2021 | Afwijking | |
---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 302 | 360 | 329 | -30 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 0 | 0 | 2 | 2 | |
Overige opbrengsten derden | 302 | 360 | 328 | -32 | |
Lasten exclusief reserves | 65.903 | 66.687 | 65.402 | -1.285 |
|
Apparaatslasten | 1.966 | 2.027 | 2.043 | 16 | |
Inhuur | 18 | 39 | 41 | 2 | |
Overige apparaatslasten | 35 | 34 | 20 | -15 | |
Personeel | 1.914 | 1.954 | 1.982 | 28 | |
Intern resultaat | 53.831 | 48.815 | 48.564 | -251 | |
Intern resultaat | 53.831 | 48.815 | 48.564 | -251 | |
Programmalasten | 10.106 | 15.845 | 14.795 | -1.050 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 4.114 | 3.237 | 1.755 | -1.482 | |
Overige programmalasten | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Sociale uitkeringen | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 5.992 | 12.608 | 13.040 | 432 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -65.601 | -66.327 | -65.073 | 1.254 | |
Saldo voor reserveringen | -65.601 | -66.327 | -65.073 | 1.254 | |
Saldo | -65.601 | -66.327 | -65.073 | 1.254 |
Toelichting overzicht baten en lasten
Het saldo van dit taakveld bedraagt € 1,3 mln voordelig. Dit is een afwijking van 1,9 procent op de totale begroting op het taakveld Onderwijshuisvesting. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:
1. Tijdelijke huisvesting
Vanuit het integraal huisvestingsplan (IHP) onderwijs zijn er meer bouwprojecten gestart, hierdoor is de vraag naar tijdelijke onderwijshuisvesting gestegen.
2. Spoedaanvragen
Er zijn meer IHP-bouwprojecten gestart waardoor er minder is uitgegeven aan spoedaanvragen
3. Doorbelasting
Vanuit vastgoed zijn er minder lasten doorbelast aan taakveld Onderwijshuisvesting voor verzekeringen en belastingen nieuwe panden. Ook is er minder doorbelast voor schadeherstel aan schoolpanden.
4. Overig
Een aantal geraamde lasten zijn lager uitgevallen, onder andere voor inhuur, automatisering en planschade.
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
- Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2015-2019
- Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2020-2023
- Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Rotterdam 2019
- Wet op het primair onderwijs (WPO)
- Wet op het voortgezet onderwijs (WVO)
- Wet op de expertisecentra (WEC)
- Wet op hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW)
Omschrijving taakveld
De gemeente investeert in toekomstbestendige schoolgebouwen, die bijdragen aan de ontwikkeling van de leerlingen. Het accent ligt bij onderwijshuisvesting op het efficiënt en doelmatig gebruik van onderwijsgebouwen en het beschikbaar stellen van voldoende gymcapaciteit. Belangrijk daarbij zijn:
- een goede spreiding in de stad, zodat kinderen altijd een school in de nabijheid kunnen vinden
- leegstandsreductie, scholen hebben meer m² tot hun beschikking dan op basis van de genormeerde ruimtebehoefte noodzakelijk is, elke m² extra kost ook extra geld
- het terugbrengen van het aantal kleine scholen in het primair onderwijs, want het kost veel extra aandacht en geld om de kwaliteit van het onderwijs op kleine scholen te kunnen realiseren
- verbeteren van het binnenklimaat (fris!) op de scholen. Een goed binnenklimaat zorgt voor betere leerprestaties
- bij de investeringen wordt extra aandacht aan duurzaamheid besteed. Vanaf 2020 worden alleen (bijna) energieneutrale scholen opgeleverd, conform BENG-norm (energieneutraal houdt in dat energieverbruik van het gebouw kleiner of gelijk is aan wat het gebouw zelf opwekt, door bijvoorbeeld zonnepanelen)
- de gemeente investeert in toekomstbestendige schoolgebouwen, die bijdragen aan de ontwikkeling van de leerlingen