Bestuur - Gebieden, inspraak en participatie
Beleidskaders, -monitors en wetgevingHet vergroten van de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en organisaties bij gemeentelijke beleidsbepaling en -uitvoering.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-documentOm meer betrokkenheid en invloed voor Rotterdammers te stimuleren, is in maart 2020 het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad vastgesteld. Onderdeel van dit uitvoeringsprogramma zijn uitgangspunten voor participatie die gelden voor de hele gemeente:
1. Participatie is maatwerk
2. Betrokken bij de eigen leefomgeving
3. Heldere verwachtingen en goede terugkoppeling
4. Uitgaan van het initiatief
5. Beter en inclusiever
6. Participatie is een vak
In maart 2021 is een nieuwe omnibus enquête afgenomen ten behoeve van de eindverantwoording op het collegetarget om meer Rotterdammers mee te laten denken en doen (14a & 14b). Na een mooie stijging in de tussenmeting van februari 2020, liet de meting van maart 2021 helaas een sterke daling zien van de percentages op beide targets.
Samenvattend zien we een aantal mogelijke verklaringen voor deze daling, namelijk:
- Het moment van afnemen van de enquête (maart 2021), tijdens de lockdown van begin 2021.
- Minder mogelijkheden voor fysieke participatie door maatregelen en veelal digitale of anderszins vervangende opties. Deze opties zijn pas later in de crisis op gang gekomen, daarnaast nam de behoefte tot fysieke ontmoeting toe, merkten we in gesprekken met Rotterdammers, ook al was dit niet of nauwelijks mogelijk door de beperkende maatregelen.
- De overheid en maatschappelijke partners waren door beperkende maatregelen minder fysiek aanwezig in de wijk en dus minder zichtbaar. Het ontbreken van aanspreekpunten in de wijk en verminderde aanwezigheid van andere wijkprofessionals hebben geleid tot minder (ervaren) participatiemogelijkheden
- Vanwege beperkende maatregelen waren ontmoetingslocaties gesloten waardoor er minder spontane en geplande ontmoetingen plaatsvonden tussen bewoners en partners.
- Het aantal bewonersinitiatieven, die van invloed zijn op de beleving van participatie in de wijk, nam sterk af door de maatregelen, dit is ook te zien in overschot van het huidige budget voor bewonersinitiatieven.
Bij een volgende meting, kunnen we beter zien wat de langetermijneffecten van deze periode zijn op de beleving van inspraak en participatie door Rotterdammers. De afgelopen periode heeft ons gesterkt in onze ambitie om Rotterdammers meer invloed te geven op hun leefomgeving en hen meer te betrekken als gesprekspartner bij wat er speelt in de wijk.
Afgelopen periode hebben we ons samen met de gemeenteraad ingezet om deze ambitie te versterken en vorm te geven. Een aantal keuzes en intensiveringen waarvan we hopen dat deze op korte of iets langere termijn vruchten gaan afwerpen zijn:
Samenwerken met Initiatiefrijke Rotterdammers in een betrokken stad
Eind 2020 hebben de Rekenkamer Rotterdam en Ombudsman Rotterdam twee onderzoeken opgeleverd die raken aan participatie en de betrokkenheid van Rotterdammers. Op basis van art 12.4 van de verordening Rekenkamer Rotterdam heeft de gemeenteraad in juni 2021 het plan van aanpak ‘Samenwerken met Initiatiefrijke Rotterdammers’ vastgesteld om invulling te geven aan de door de raad aangenomen aanbeveling. Gezien de samenhang worden in het plan van aanpak ook de vijf aanbevelingen van de Ombudsman en de wensen vanuit de gemeenteraad op beide rapporten meegenomen. In de uitvoering van het plan van aanpak is een sterke link met het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad. Op hoofdlijnen zijn in het plan van aanpak ‘Samenwerken met Initiatiefrijke Rotterdammers’ en het uitvoeringsprogramma ‘Betrokken Stad’ zes sporen te onderscheiden, waarop in 2021 de volgende resultaten zijn behaald:
- Doorontwikkeling initiatievenloket en initiatieventeam
In 2020 is een start gemaakt met een initiatievenloket en een initiatieventeam, waarin de hele ambtelijke organisatie is betrokken, vertegenwoordigd. Rotterdammers kunnen via het loket een initiatief indienen. Het initiatieventeam zorgt dat het bij de juiste contactpersoon van een bestaande subsidieregeling terechtkomt of neemt het initiatief zelf in behandeling als het nergens bij past. In 2021 hebben bijna 100 Rotterdammers het initiatievenloket benaderd met vragen, klachten, ideeën en initiatieven. In 5 gevallen betrof het een initiatief waarbij de indiener ook zelf een rol wilde spelen. Om initiatiefnemers nog beter te ondersteunen bij de realisatie van hun ideeën is in 2021 het projectplan "Rotterdam Regelt" opgesteld. Het streven is om tot één basisproces voor initiatieven te komen. Om dit te onderzoeken én te ontwerpen schakelden we onderzoeksbureau Hiemstra en de Vries in. Naar verwachting zullen de resultaten aan het einde van het eerste kwartaal van 2022 beschikbaar komen.
- Digitale participatie
Het inzetten van digitale participatie is in 2021 een belangrijke actie met het doel om de toegankelijkheid voor initiatiefrijke Rotterdammers te verbeteren. De pilot met het platform Sterker door nieuwe ideeën is in het eerste kwartaal van 2021 als zeer succesvol bestempeld na evaluatie. Deze pilot is versneld uitgerold om een bijdrage te leveren aan de lokale economie en sociale cohesie in de wijk n.a.v. de coronacrisis. De leerpunten en techniek worden gebruikt voor de ontwikkeling van een generiek participatieplatform voor alle clusters en wijken. In februari 2021 is het ontwikkelteam gestart met het platform dat dé virtuele plek wordt om mee te denken, doen en beslissen. Een eerste versie van het platform is klaar. Deze wordt ingezet om te experimenteren met vijf wijken ten behoeve van ‘Wijk aan Zet’: Crooswijk, Lage Land, Kop van Zuid en Hillegersberg en Carnisse.
De proefwijken starten met de mogelijkheden die Mijn Rotterdam (mijn.rotterdam.nl) gaat bieden aan Rotterdammers. Bewoners kunnen een persoonlijk profiel aanmaken en thema’s aangeven waarin zij geïnteresseerd zijn, bijvoorbeeld Sport of Heel, Schoon en Veilig. Via het platform kunnen ze op de hoogte worden gehouden over de mogelijkheden om mee te denken en mee te doen bij gemeentelijke projecten die in de wijk worden uitgevoerd. Voor de gemeente biedt het platform een kans om digitaal in gesprek te gaan met bewoners over beleidsvoornemens zoals een gebiedsplan voor de horeca in Hillegersberg. Bijna 400 Rotterdammers maakten een profiel aan in de oefenwijken en dachten mee over de toekomst van het Prinsepark en de Wijkvisie wonen in Carnisse. In twee wijken is ook geoefend met het nieuwe proces voor bewonersinitiatieven dat in maart 2022 van start gaat in alle 39 wijken. Daarnaast is er een module ontwikkeld waarmee kandidaat wijkraadleden zich in februari 2022 kunnen voorstellen aan de kiezers in hun wijk. Het is straks mogelijk om een subsidie aan te vragen voor bewonersinitiatieven en wijkbewoners krijgen op het platform een stem in het toekennen van deze subsidies.
Een andere uitbreiding in het kader van ‘De Wijk aan Zet’ is de ontwikkeling van een module voor meedenken en meebeslissen over de wijkakkoorden. Ook kunnen wijkbewoners meepraten over welke thema’s belangrijk zijn voor hun wijk en op belangrijke ontwikkelingen binnen deze thema’s. Deze uitbreiding is naar verwachting het tweede kwartaal 2022 gereed. Daarna wordt er gewerkt aan het verder integreren van bestaande (digitale) participatiemogelijkheden om te komen tot één ingang voor digitale participatie en initiatieven zoals benoemd in het plan van aanpak als reactie op de aanbevelingen van de Rekenkamer en de Ombudsman. Het Initiatievenloket krijgt naar verwachting in het derde kwartaal van 2022 een plek op Mijn Rotterdam.
Met Mijn Rotterdam geven we Rotterdammers meer inspraak in het lokale democratisch stelsel. Zij krijgen een toegankelijk platform om mee te denken en te doen (target 14a & 14b). Het wordt dé plek waar Rotterdammers elkaar kunnen vinden en kunnen meedoen.
- Cultuur & Training
Vanuit het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad is een aantal initiatieven gestart die ambtenaren beter faciliteren bij het samenwerken met initiatiefrijke Rotterdammers. Niet alleen door trainingen maar ook binnen afdelingen wordt in personeelsgespreken aandacht gevraagd voor het onderwerp:
- In mei 2021 is gestart met de training Meedenken Meedoen voor ambtenaren. Tijdens deze training krijgen ambtenaren tips om beter samen te werken met Rotterdammers. De module wordt een regulier onderdeel van het opleidingsaanbod voor ambtenaren. Tijdens de Zomerschool, de maandelijkse trainingen en een aantal maatwerktrainingen zijn in 2021 al 100 ambtenaren opgeleid. In 2022 kunnen ambtenaren de leergang ‘Democratisch Vakmanschap’ volgen die samen met de G5 en BZK is opgezet en waar in 2021 de trainers voor zijn klaargestoomd.
- Eind 2020 is een start gemaakt met een Participatiepoule waarin collega’s hun kennis en expertise elders in de organisatie kunnen inzetten.
- Er is een verkenning gedaan in welke bestaande trainingen participatie een plek heeft of zou moeten krijgen. In de laatste maanden van december vonden er gesprekken plaats om het aanbod te verrijken of als vervolg op een bestaande training (bijvoorbeeld de training in de Rotterdamse standaard projectmatig werken) de Meedenken Meedoen training aan te bieden voor praktische verdieping. Ook wordt dit thema onderdeel van het Onboarding programma voor nieuwe medewerkers en trainees.
- Tot slot brachten we in 2021 het thema participatie meer onder de aandacht tijdens gesprekken op de afdeling, zowel individueel als in groepsverband. Een voorbeeld hiervan is tijdens het opstellen van het plan ‘Samenwerken met initiatiefrijke Rotterdammers’. Dit plan is inmiddels gepresenteerd aan alle directies binnen de organisatie. Tijdens deze besprekingen is specifiek aandacht gevraagd voor het belang van samenwerken met de stad. De reacties waren zeer positief en het thema leeft binnen de clusters waarbij met elk cluster afspraken zijn gemaakt over de verdere uitwerking over dit onderwerp. Om te stimuleren dat samenwerking met de stad ook wordt besproken in de gesprekscyclus is hiervoor een voorbeeldvraag opgenomen in het gespreksformulier.
- Onderzoek
De Rekenkamer geeft aan dat de gemeente Rotterdam te weinig stil staat bij de samenwerking met initiatiefrijke Rotterdammers en de toegevoegde waarde van deze initiatieven voor de stad. Om deze kennis uit te breiden zijn in 2021 drie onderzoeken gestart:
- De samenwerking met initiatiefrijke Rotterdammers vormt een belangrijke toegevoegde waarde voor de stad. Daarom startten we in 2021 een onderzoek naar de impact van maatschappelijke initiatieven. Onderzoekers van de Hogeschool Rotterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam namen interviews af en benaderden initiatiefnemers met online vragenlijsten. Hierin konden de initiatiefnemers zelf het resultaat benoemen van de samenwerking met de partners en gemeente Rotterdam. Eind 2021 zijn de eerste onderzoeksresultaten beschikbaar die de basis zullen vormen voor een vervolg in 2022.
- Er zijn enkele gebruikersreizen uitgevoerd met initiatiefnemers. Voor het maken en in kaart brengen van een goede klantreis is een face-to-face sessie een vereiste. Helaas waren de mogelijkheden daarvoor het afgelopen jaar beperkt. Nu de maatregelen zijn versoepeld, gaan we deze sessies met de initiatiefnemers snel opstarten.
- Een onderzoek naar tevredenheid onder initiatiefnemers over de terugkoppeling tijdens de samenwerking op basis van de motie ‘Streven naar meer tevredenheid onder Rotterdamse initiatiefnemers’ (20bb017958) door de start van een tevredenheidsonderzoek onder initiatiefnemers. Door in kaart te brengen hoe Rotterdamse initiatiefnemers het initiatievenloket ervaren, kunnen we onze toekomstige dienstverlening verder verbeteren.
- In april 2021 is het CLEAR-onderzoeksrapport door de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences afgerond. Het rapport bevat aanbevelingen voor de onderzochte participatie-instrumenten en het participatie instrumentarium als geheel. De bevindingen en aanbevelingen zijn besproken met de 17 betreffende proceseigenaren van de instrumenten en gebruikt om ontwerpprincipes voor nieuwe instrumenten op te stellen. Ook zijn de aanbevelingen benut om lopende projecten te verbeteren binnen de Betrokken stad en het implementatieplan van Wijk aan zet!
- Communicatie
Een vijfde voornemen is om de communicatie over participatiemogelijkheden te verbeteren. Niet alleen voor Rotterdammers maar ook voor ambtenaren. In 2021 wordt een brede overkoepelende communicatieaanpak opgesteld om aan de ene kant Rotterdammers beter te informeren over de participatiemogelijkheden en aan de andere kant de clusters te helpen om collega’s beter te inspireren en faciliteren om meer samen te werken met Rotterdammers. Hier wordt gewerkt aan meer integrale benadering tussen de thema’s Betrokken Stad, Werken in stad en wijk, Wijk aan Zet, de Menselijke maat en Anders Werken. Het uitgangspunt is een samenwerkende overheid die samen met bewoners en partners in de stad werken aan de opgave uit de wijken.
Betere communicatie betekent betere participatie. Het communicatieteam gebiedsadvies van het cluster dienstverlening experimenteerde afgelopen jaar verder met data gestuurde communicatie in de wijken Tarwewijk, Carnisse, Bloemhof en Hillesluis. Een aanpak die zich kenmerkt door online en offline te luisteren naar wat er speelt, maar ook door de inzet van de zogenaamde ‘volle café-strategie’.
We plaatsten dit jaar een online contactformulier voor initiatiefnemers op de website. Op basis van de ingezonden informatie bekijkt het Initiatievenloket op welke manier het idee bijdraagt aan het verbeteren van de stad en/of de wijk(en). Past er geen bestaande samenwerkingspartner of regeling bij het ingezonden idee, wordt er een contactpersoon aangewezen die de Rotterdammer helpt om de juiste weg te vinden. Om Rotterdammers te inspireren, is er ook een webpagina aangemaakt met voorbeelden van reeds uitgevoerde initiatieven. Deze pagina is ontwikkeld naar aanleiding van de raadsmotie ‘Go tell it on the mountain’.
- Jongeren
Binnen uitvoeringsprogramma Betrokken Stad valt ook de ambitie om de kracht van jongere Rotterdammers te benutten. Voorbeelden van extra inzet op jongerenparticipatie zijn:
- In mei organiseerden we een meedenksessie voor basisscholen in Rotterdam, waarvan we de input verwerkten in het projectplan ‘Kinderburgemeester’. Accounthouders van de afdeling Onderwijs nodigden vervolgens scholen uit om zich aan te melden voor de verkiezing. We werken aan een geschikt aanmeldproces voor kinderen via het platform Kinderburgemeester/rotterdam.nl. Daarnaast betrokken we kinderen van een Rotterdamse basisschool bij het testen van de communicatiemiddelen. In januari 2022 start de Kinderburgemeester verkiezing. Dit communiceren we via relevante (online) mediakanalen en we trappen af met de promotievideo. Het plan is om uit alle aanmeldingen vijf kinderen uit te nodigen voor de selectiedag. Op deze dag - die zal plaatsvinden in april 2022 in het Stadhuis - kunnen de kandidaten zich presenteren aan het jurypanel. De winnaar zal officieel worden beëdigd als kinderburgemeester. Vanaf augustus 2022 zal de verkozen kinderburgemeester een schooljaar lang het ambt bekleden. Bijbehorende taken zijn onder meer het meepraten over belangrijke beleidsthema’s voor kinderen en lintjes doorknippen bij ceremoniële gebeurtenissen. De kinderburgemeester wordt altijd bijgestaan door een begeleider. Een rol die wordt vormgegeven in samenwerking met de afdeling Onderwijs. Verder gaan we een pagina aanmaken op het participatieplatform ‘Mijn Rotterdam’. Hier plaatsen we bijvoorbeeld een poll met vragen over met welke thema’s de kinderburgemeester zich zou moeten bezighouden.
- De evaluatie van de pilot kinderwijkraad op de Paus Johannesschool in Lombardijen is inmiddels uitgevoerd. Kinderen en jongeren verdienen een plek in het nieuwe bestuurlijke stelsel ‘Wijk aan Zet’. Hoe en op wat voor manier gaan we in 2022 onderzoeken in samenwerking met experts vanuit de gemeente, vertegenwoordigers van het basisonderwijs en natuurlijk de kinderen zelf.
- Naar aanleiding van de Jongerentop010 van vrijdag 11 december 2020 is er een rapport overhandigd aan het college van B&W. Tijdens de Jongerentop010 gingen jongeren in gesprek met o.a. Burgemeester Aboutaleb, wethouder Kathmann en Diederik Gommers over het herstel vanuit de coronacrisis. Binnen het uitvoeringsprogramma Herstelaanpak Jongeren Covid-19 vanuit het cluster MO worden deze adviezen o.a. toegepast (Rotterdam Sterker Door Jongeren). Een concreet voorbeeld van jongerenparticipatie zijn de jongerenhubs waar jongeren kunnen meedenken, meedoen en meebeslissen als het gaat om o.a. de programmering binnen de hubs.
- Ter voorbereiding van de EUDigit hebben we samen met de programma’s Goed Geregeld (DV), Smart City (SO) en Betrokken Stad een sessie met o.a. jongeren georganiseerd. Tijdens deze sessie hebben we gesproken over wat de invloed van corona is op digitaal onderwijs. Deze input hebben we meegenomen en gepresenteerd tijdens de EUDigit. Op lokaal niveau voeren we op dit moment gesprekken met stichtingen en organisaties waar jongeren worden gestimuleerd om te kunnen meedenken, meedoen en mee te praten over hun eigen leefomgeving.
CityLab010
Voor 2021 is de regeling voor CityLab010 inhoudelijk aangepast aan “Rotterdam Sterker Door!”. Voor de bepaling van de maatschappelijke bijdrage van een aanvraag is beoordeeld in welke mate een initiatief op een vernieuwende manier bijdraagt aan het sterker uit de Covid19-crisis komen van Rotterdam op het gebied van:
- Nieuwe toekomstbestendige economie;
- Werkwerkgelegenheid voor kwetsbare groepen;
- De mogelijkheden voor individuele of groepen Rotterdammers om mee te doen aan de Rotterdamse samenleving;
- Aantrekkelijke stad door het vrij, veilig en prettig kunnen bewegen of verblijven in Rotterdam
De Stadsjury is gevraagd om met dit perspectief naar de plannen te kijken. Met de regeling wordt een flinke impuls gegeven aan de innovatie en creativiteit in de stad door initiatiefnemers hun ideeën en initiatieven te laten realiseren samen met inzet van henzelf en anderen. Initiatiefnemers krijgen met CityLab010 een opstap naar realisatie en uitvoeren van hun plan voor Rotterdam. In 2021 zijn zo’n 150 aanvragen ingediend. Een vergelijkbaar aantal als in 2020. Uiteindelijk is aan 49 plannen een startbudget toegekend voor een totaalbudget van € 3,1 miljoen. Er zijn over een breed terrein vernieuwende projecten goedgekeurd. Het project WEAR is een winkel waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt sneakers schoonmaken met duurzaam schoonmaakmiddel en tweedehands sneakers verkopen. Ook de huisvestingsproblemen voor studenten krijgt de aandacht. Met Floating Students wordt een nieuw woonconcept voor studenten ontwikkeld. Het betreft een bijzondere combinatie van wonen op het water en regeneratief bouwen. Met 010Nurse wordt een digitaal platform ontwikkeld om Rotterdamse zorgexperts te verbinden met verpleegkundigen. Het plan, waar een sterk samenwerkingsnetwerk achter zit, sluit aan bij een groot probleem in een kritieke sector in crisistijd. Daarnaast zijn de nadere regels voor de ronde in 2022 vastgesteld. In 2022 is de laatste ronde van CityLab010. Het komende jaar kan door het volgende college worden benut om te bekijken of het wenselijk is om, en zo ja op welke wijze, de ondersteuning van deze groep initiatiefnemers te continueren.
Rotterdammers aan zet in nieuwe wijkdemocratie ‘De Wijk aan Zet!’
Op 17 juni jl. heeft de raad het nieuwe bestuursmodel vastgesteld en kunnen we toewerken naar de eerste wijkraadsverkiezingen in maart 2022. Vanaf 2022 komt er meer zeggenschap voor Rotterdammers over hun eigen wijk. Een nieuwe wijkdemocratie waarin Rotterdammers meebeslissen over hun wijk. Daadwerkelijk een andere manier van werken, waarin de krachten van denken en doen waar onze stad van bruist, beter worden benut. We gaan nog meer werken vanuit de behoefte van de Rotterdammer, waarbij we als lokale overheid zichtbaar en benaderbaar zijn en we ervoor zorgen dat iedereen die mee wil doen, ook mee kan doen. Dat is ‘Wijk aan Zet!’, het resultaat van de evaluatie van het huidige bestuursmodel gecombineerd met vele stadsgesprekken met de gemeenteraad, gebiedscommissies, wijkraden, wijkcomités, actieve Rotterdammers en maatschappelijke partijen over de vraag hoe de Rotterdamse wijkdemocratie optimaal kan functioneren.
Vanaf maart 2022 krijgt Rotterdam een nieuw stelsel van lokale democratie met 39 wijkraden en passende wijkvertegenwoordiging. Deze wijkraden vervangen het huidige stelsel met gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités. Via dit stelsel staan gemeente en wijk dichter bij elkaar en is het mogelijk meer maatwerk te leveren. De vertegenwoordigers gaan de kloof tussen gemeente en de wijk overbruggen door goede informatie-uitwisseling, het kennen en versterken van het wijknetwerk, het stimuleren van participatie in de wijk, de voortgang van het wijkakkoord (afspraken met de wijk, wijkraad, partners en gemeente over belangrijkste opgave en acties) bewaken en monitoren en het geven van advies hoe participatietrajecten vorm moeten krijgen in de betreffende wijk en toezicht te houden of de gemeente dit voldoende kwalitatief organiseert. Daarnaast hebben zij vaste afstemmingsmomenten met het gemeentebestuur, het wijknetwerk en de ambtenaren om de lijnen kort te houden.
Wijkbewoners krijgen meer zeggenschap over beleidsontwikkeling en inzet van middelen. Bijvoorbeeld via het opstellen van een wijkakkoord, meer inspraakmogelijkheden via het participatieplatform bij beleid of projecten vanuit de gemeente en kan er laagdrempelig budget worden verdeeld door bewoners voor bewonersinitiatieven in hun wijk.
De Coolsingel aan Zet
Dit vraagt uiteraard ook een verandering van werken van ambtenaren. Om voor deze manier van werken bewustwording te creëren en als organisatie klaar te staan voor meer zeggenschap in de wijk wordt er gewerkt aan een nieuwe manier van werken en cultuur die past bij het genoemde ideaal., De ‘Wijk aan Zet!’ betekent dus ook dat de ‘Coolsingel aan Zet!’ is om aan te sluiten en te werken volgens die ambitie. Want om echt te luisteren naar de mooie ideeën vanuit de wijken is een flinke verandering van de manier van werken nodig van onze gemeentelijke organisatie. Daarom gaan we het werken in de wijken versterken. Dit vraagt van de gemeentelijke organisatie herbezinning en kanteling op twee manieren. Allereerst op beleid, programma’s en projecten. Deze zijn dienstbaar aan wat de buitenwereld van ons vraagt. En ten tweede op integrale opgaven. Zowel opgaven in stad als wijk staan centraal. Het uitvoeren van de wijkakkoorden is net zo belangrijk als de uitvoering van grote projecten en het collegeprogramma. We doen deze aanpassingen in de organisatie voor zichtbare resultaten in de stad en in de wijken, waarbij Rotterdammers het verschil merken. Het stelt ons in staat maatwerk te leveren waar nodig. Met de menselijke maat, want verschil mag en moet er zijn. Bewoners, ondernemers en andere betrokkenen bij onze stad moeten groei van vertrouwen in de overheid ervaren. Wij moeten op een bewuste, professionele en innovatieve wijze samenwerken met de stad zodat we tevreden medewerkers hebben die slagvaardig zijn en plezier hebben in hun werk. Op veel plekken in de organisatie zijn de veranderingen in werkwijze al gestart. Het versterken van het werken in de wijken staat immers niet op zichzelf. Het is een onderdeel van het programma Werken in stad en wijk. Daarnaast richt Anders Werken zich op het hybride werken en met het programma Betrokken Stad maken we werk van participatie.
Hoe we deze bestuurlijke en organisatorische verandering met elkaar de komende tijd mogelijk gaan maken, staat beschreven in een implementatieplan Wijk aan Zet. Dit plan, dat in nauwe samenwerking met Werken in de stad en wijk wordt ontwikkeld en uitgevoerd, maakt inzichtelijk wat de opgave en de aanpak is voor het mogelijk maken van de doorontwikkeling van het bestuursmodel én wat de organisatie gaat doen om het werken in de wijken te versterken. Dit implementatieplan is eind september 2021 ter informatie aangeboden aan de gemeenteraad.
Wijkbedrijf (Wijk BV)
De aankomende periode wordt gewerkt aan het verstevigen van de bestaande Wijkbedrijven. Dit betekent dat er geïnvesteerd wordt in:
- Het verkrijgen van een stabiele opdrachten portefeuille.
- Het doorgroeien van het aantal aandeelhouders.
- Het investeren in uitbreiden en vergroten van een breed netwerk van relaties en opdrachtgevers (Gemeenten, hogere overheden, waterschappen, particulieren, fondsen).
Daarnaast is er in 2021 teruggeblikt op het oprichtingsproces en de leerpunten en resultaten van de afgelopen periode zodat die kunnen dienen voor eventuele toekomstige intensiveringen.
Kleine Kernen Aanpak
De gebieden Rozenburg, Pernis en Hoek van Holland hebben sinds begin 2020 een eigen programma: de Kleine Kernen Aanpak. Deze aanpak heeft als doel om binnen de looptijd van 10 jaar de gebieden weer vitaal en aantrekkelijk te maken, voor zowel de huidige als toekomstige generaties. Het programma heeft vorm gekregen aan de hand van vijf verbindende thema’s:
- Zelfbewuste dorpen in de regio
- Duurzaamheid en energietransitie
- Vitaliteit
- Aantrekkelijkheid
- Infrastructuur en bereikbaarheid
Bij de start van het programma is een totaal van 114 maatregelen opgesteld om gedurende de looptijd van 10 jaar uit te voeren. Ieder jaar wordt een aantal van deze maatregelen geprioriteerd.
Belangrijke ontwikkelingen die in 2021 gespeeld hebben zijn:
1) Woningbouwplanning
Voldoende geschikte woningen voor alle doelgroepen is een belangrijk speerpunt van de Kleine Kernen Aanpak. Om meer inzicht te geven in de planning en mee te laten denken over de invulling van de locaties voor woningbouw, is een methodiek ontwikkeld om tijdig informatie uit te wisselen.
2) Toeristisch-recreatief ontwikkelperspectief (TROP) in Hoek van Holland
Het TROP is in 2019 door het college goedgekeurd en bevat een verzameling van alle kansen en ambities voor Hoek van Holland als vierseizoenenbadplaats. In het TROP zijn in totaal 74 kansen en ambities benoemd.
3) Ambitiedocument Brinkplein & centrumplan Hoek van Holland
Sinds het voorjaar 2020 loopt een uitgebreid participatieproces op basis van een plan van aanpak voor een nieuw masterplan van het Brinkplein en het dorpscentrum van Hoek van Holland waarbij ideeën, zorgen en wensen opgehaald bij bewoners, ondernemers, vastgoedeigenaren en de gebiedscommissie. Met alle inbreng en de volbrachte onderzoeken wordt het eindconcept masterplan afgemaakt, dit zal naar verwachting eerste kwartaal 2022 behandeld worden in het college.
4)Toekomst bestendige aanpak & ambitie
Het afgelopen jaar zijn gesprekken gevoerd met zowel interne als externe stakeholders van de Kleine Kernen Aanpak zoals de woningbouwvereniging, cultuurinstellingen, het Havenbedrijf, maar ook met omliggende gemeenten zoals het Westland. Met deze input is een Ambitiedocument 2022-2026 ontstaan met kansen en risico's voor de gebieden.
Adviezen
In de eindmeting van 2021 voor de tweede herziening zagen we dat 96% van de adviezen afgedaan is of in het proces zit (nog binnen lopende termijn). Het percentage wijkt per meetmoment af in verband met de gekoppelde termijnen en binnenkomende adviezen.
Wat hebben we bereikt?
Effect indicatoren- Het vergroten van de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties bij de gemeentelijke beleidsbepaling en –uitvoering.
- Betere aansluiting van het gemeentelijk beleid en de gemeentelijke activiteiten bij de vragen die leven in de wijk.
- Bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties tijdig en op een juiste wijze betrekken bij de ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijke beleid en daaruit voortvloeiende projecten. Bijvoorbeeld bij het realiseren van de energietransitie en bij de vestiging van nieuwe instellingen voor opvang van kwetsbare inwoners.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatie indicatorenNaast alle bovengenoemde maatregelen zullen we ook de ondergenoemde maatregelen en inspanningen onverkort doorzetten in 2021.
Uitvoeren van wijkagenda's en wijkactieplannen
-
In de wijkagenda’s, die onder regie van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités worden opgesteld, staan de doelen die het gemeentebestuur voor de afzonderlijke wijken nastreeft. De wijkagenda’s geven daarmee in belangrijke mate richting aan de ontwikkeling van de wijken en daarmee aan de ontwikkeling van Rotterdam. Zij vormen een belangrijke basis voor de activiteiten die de gemeente per wijk onderneemt. De activiteiten worden in wijkactieplannen vastgelegd.
Advies vragen aan de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités
-
Binnen het nieuwe bestuursmodel is een belangrijke rol weggelegd voor het adviesrecht van de gekozen en gelote vertegenwoordigers. Onderwerpen die de wijkagenda raken worden eerst voor een gevraagd advies voorgelegd aan de gebiedscommissie, de wijkraad of het wijkcomité.
Subsidiëren van bewonersinitiatieven
-
Bewoners kunnen bij een gebiedscommissie, wijkraad of wijkcomité een initiatief voor de wijk indienen, waar zij subsidie voor kunnen aanvragen.
Stadsbreed inzetten van participatie-instrumenten
-
Er zijn een aantal instrumenten die stadsbreed worden ingezet om structureel de initiatieven van (georganiseerde) bewoners te honoreren en te faciliteren. Bijvoorbeeld Right-to-Challenge, Right-to-Cooperate en CityLab010. Deze instrumenten worden in de komende collegeperiode verder ontwikkeld en in gebruik genomen.
Organiseren gebiedsconferenties en Tour-de-wijken
- In het eerste jaar van het college vindt in elk gebied een conferentie plaats waarbij het college kennis maakt met bekende en onbekende thema’s uit het gebied. Zij ontmoeten belangrijke stakeholders en betrokken bewoners. We ontwikkelen een model waarbij ook bewoners en stakeholders bereikt worden die normaal gesproken hun stem en ideeën minder laten horen.
-
In 2019 heeft het college alle gebieden bezocht en is er in de gebiedsconferenties naar veel bewoners geluisterd. Maar het werk is nog niet af. Tour-de-wijk is het vervolg op de veertien gebiedsconferenties. Begin 2020 is een aantal wijken bezocht echter ontstond in maart 2020 de coronacrisis waardoor de tour stilgelegd is. Vanaf 3 juni 2020 heeft de Tour-de-wijk een herstart gemaakt. Verschillende wethouders trekken wekelijks de Rotterdamse wijken in om in gesprek te gaan met bewoners, ondernemers en vakmensen over hoe de stad ervoor staat tijdens de coronacrisis. Bij alle bezoeken houden we rekening met de regels van de 1,5 meter maatschappij. Dat betekent dat er steeds in kleine kring, op afstand, met elkaar gesproken wordt.
Regisseren van een integrale aanpak van problematiek in wijken
- In enkele gebieden, wijken en buurten wordt bestaande problematiek, samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties, meerjarig en integraal aangepakt. Deze aanpak vindt plaats in de focuswijken Tarwewijk, Hillesluis, Bloemhof, Carnisse en Oude Westen, de kleine kernen Rozenburg, Hoek van Holland en Pernis, Middelland (Mooi, mooi Middelland), Bospolder-Tussendijken (BoTu 2028), Schiebroek-Zuid, Oud-Crooswijk en de Pupillenbuurt. Het doel van deze integrale aanpak is het breed oppakken van complexe problematiek omdat deze problematiek vaak interventies vraagt in verschillende disciplines. Daarnaast zorgt het actief betrekken van inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in de wijk tot extra kennis die kunnen bijdragen aan een gerichte oplossing. Ook draagt een integrale aanpak bij aan het stimuleren van verantwoordelijkheidsgevoel in de wijk waardoor community building versterkt wordt en vertrouwen tussen inwoner en overheid toeneemt.
Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Collegetarget 14a: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meedenken over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 32% | 35% | n.t.b. | n.t.b. |
Realisatie¹ | n.v.t. | 30% | 34% | 25% | |||
Collegetarget 14b: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meebeslissen over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 23% | 25% | n.t.b. | n.t.b. |
Realisatie¹ | n.v.t. | 21% | 24% | 17% | |||
¹ Bron: Omnibusenquête |
Prestatie-indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Mate waarin gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités een terugkoppeling ontvangen op door hen verstrekte adviezen | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | 90% |
90% |
Realisatie¹ | 59% | 93% | 91% | 96% | |||
Voortgangsrapportages experiment wijkraden en wijkcomités | Streefmoment | n.v.t. | X | X | X | n.v.t. | n.v.t. |
Realisatie | n.v.t. | X | X | X | |||
¹ Bron: Gebiedsverslagen |
Wat heeft het gekost?
Overzicht van baten en lasten Bestuur - Gebieden, inspraak en participatie | Oorspronkelijke begroting 2021 | Bijgestelde begroting 2021 | Realisatie 2021 | Afwijking | |
---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 0 | 0 | 17 | 17 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 0 | 0 | 17 | 17 | |
Overige opbrengsten derden | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 23.472 | 28.291 | 26.936 | -1.355 |
|
Apparaatslasten | 13.238 | 13.880 | 14.373 | 494 | |
Inhuur | 11 | 42 | 96 | 54 | |
Overige apparaatslasten | 193 | 199 | 321 | 121 | |
Personeel | 13.034 | 13.638 | 13.957 | 318 | |
Intern resultaat | 12 | 121 | 768 | 647 | |
Intern resultaat | 12 | 121 | 768 | 647 | |
Programmalasten | 10.223 | 14.290 | 11.794 | -2.496 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 2.369 | 4.427 | 3.737 | -691 | |
Overige programmalasten | 0 | 0 | 1 | 1 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 7.854 | 9.863 | 8.057 | -1.806 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -23.472 | -28.291 | -26.919 | 1.372 | |
Saldo voor reserveringen | -23.472 | -28.291 | -26.919 | 1.372 | |
Reserves | 240 | 217 | -178 | -395 |
|
Onttrekking reserves | 240 | 623 | 228 | -395 | |
Toevoeging reserves | 0 | 406 | 406 | 0 | |
Vrijval reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -23.232 | -28.074 | -27.097 | 977 |
Toelichting overzicht baten en lasten
Overzicht afwijkingen taakveld | Afwijking baten | Afwijking lasten | Afwijking reserves | Afwijking saldo |
---|---|---|---|---|
1. Loonkosten Gebieden | 140 | 318 | - 178 | |
2. Participatiebudget | - 1.800 | 1.800 | ||
3. Citylab010 | 634 | - 634 | ||
4. Programma Bospolder- Tussendijken | - 295 | 295 | ||
5. Programma Pupillenbuurt | - 113 | - 113 | 0 | |
6. Mooi Mooi Middelland | - 282 | - 282 | 0 | |
7. Overige afwijkingen | - 123 | 184 | - 307 | |
Totaal afwijkingen | 17 | - 1.355 | - 395 | 977 |
Het saldo van dit taakveld bedraagt € 977 voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:
1. Loonkosten Gebieden
Een overschrijding van € 318 wordt enerzijds veroorzaakt door overbezetting als gevolg van areaal uitbreiding, opgelegde taakstellingen en doorontwikkeling van de afdelingen. Anderzijds door medewerkers die in de hoogste periodiek van hun schaal zitten. Voor een deel van de personeelslasten zijn baten gerealiseerd vanuit detacheringen (€ 130) en overige dekking (€ 10). Per saldo is sprake van een overschrijding van € 178.
2. Participatiebudget
Het participatiebudget van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités is niet volledig besteed als gevolg van de coronamaatregelen. Bij de begroting 2023 wordt een claim ingediend voor 10% van het oorspronkelijk budget (€ 553).
3. Citylab010
Eind 2021 is € 634 uitgekeerd aan subsidies uit boekjaar 2019-2020 die per jaareinde afgewikkeld waren. Bij de 10-maandsrapportage waren deze kosten nog niet bekend en daarom heeft geen begrotingswijziging plaatsgevonden. Er zijn voldoende middelen beschikbaar in de bestemmingsreserve Citylab om deze extra uitgaven te dekken.
4. Programma Bospolder- Tussendijken
Het projectbudget van Programma Bospolder- Tussendijken is niet volledig besteed als gevolg van de coronamaatregelen. De activiteiten schuiven door naar 2022 en verder. Bij de jaarrekening is een bestemmingsvoorstel ingediend waarmee € 295 wordt geclaimd.
5. Programma Pupillenbuurt
Het projectbudget van Programma Pupillenbuurt is niet volledig besteed als gevolg van de coronamaatregelen. In 2021 is een bijdrage van € 93 vanuit het programma Beheer van de Stad ontvangen. Dit heeft geleid tot verlaging van de lasten en daardoor een lagere onttrekking uit de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor.
6. Mooi Mooi Middelland
Het projectbudget van Mooi Mooi Middelland is niet volledig besteed als gevolg van de coronamaatregelen. Dit heeft geleid tot een lagere onttrekking uit de bestemmingsreserve Mooi Mooi Middelland.
7. Overige afwijkingen
Op diverse budgetten zijn kleine afwijkingen die leiden tot een nadeel van € 307.
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Dit taakveld omvat de werkzaamheden van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomité’s. Zij organiseren de betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij de gemeentelijke besluiten over onderwerpen die hen aangaan. Zij subsidiëren ook kleinschalige initiatieven die inwoners en ondernemers nemen.
Het taakveld omvat ook de ontwikkeling en toepassing van instrumenten en werkwijzen, die tot meer betrokkenheid en participatie van inwoners en ondernemers leiden.