Voortgang 2022
Nieuw Rotterdams Welzijn
Begin 2021 is door de Raad het beleidsplan Heel de Stad vastgesteld. Aan de hand van dit kader is in februari van 2022 overgegaan tot de definitieve gunning van het welzijnswerk in de 14 gebieden van Rotterdam, De nieuwe opdracht, met een looptijd van 5 jaar en 7 maanden met de mogelijkheid deze 2 keer met 2 jaar te verlengen, is gestart op 1 juni 2022. De periode vanaf de gunning tot 1 juni is gebruikt voor de implementatie van de welzijnsopdracht.
De welzijnsopdracht die in het kader van het Nieuw Rotterdams Welzijn in 2018 is gestart, is op 31 mei 2022 beëindigd.
De eindverantwoordingen worden door de welzijnspartijen vóór 1 september ingediend. Deze worden beoordeeld en op basis daarvan kunnen de opdrachten worden afgerond.
Eind 2021 is begonnen met een evaluatie van de huisbezoeken 75+. De uitkomsten van de evaluatie (Q2 van 2022) zijn betrokken bij de verdere doorontwikkeling van de huisbezoeken. Zo zullen de gesprekken aan de voordeur, die ontwikkeld zijn tijdens de coronacrises, onderdeel uit blijven maken van dienstverlening in het kader van de aanpak van eenzaamheid. Ook is op basis van de evaluatie de vragenlijst omgebouwd tot een topiclijst. Dit ook mede op basis van een motie die hierover door de Raad is aangenomen.
Voorkomen, signaleren en oplossen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld
De basis voor het beleid is het beleidskader Bouwen aan een toekomst zonder geweld. Dat is de Rotterdamse aanpak om huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld terug te dringen.
Voor het Rotterdamse Verandertraject Huiselijk geweld dat startte in 2021 is in 2022 een inkooptraject ingezet voor tweedelijnshulp bij huiselijk geweld en kindermishandeling. Om snel de eerste hulp te kunnen bieden is een startarrangement in ontwikkeling. Dat biedt ook ondersteuning bij het opstellen van de probleemanalyse en het ondersteuningsplan.
Een ander onderdeel van het Verandertraject is de pilot Vrouwenopvang-plus. Deze pilot is gericht op een snellere toegang tot de crisisopvang huiselijk geweld en op uitbreiding van het opvang- en hulpverleningsaanbod voor slachtoffers. De bevindingen van de pilot spelen een rol bij het inkooptraject. Verder is er inzet op een betere hulp aan plegers van huiselijk geweld en komt er opvang voor kwetsbare plegers aan wie een tijdelijk huisverbod is opgelegd.
Filomena, het Centrum huiselijk geweld en kindermishandeling, is tijdelijk in het GGD-gebouw gehuisvest. Hiermee is de nauwe samenwerking met het Centrum seksueel geweld 16+ bestendigd. Er is een nieuwe locatie gevonden vlakbij het Erasmus MC. Dit leidt ook tot een betere samenwerking met het Centrum seksueel geweld 16-. De verwachting is dat de verhuizing nog in 2022 plaatsvindt.
Verder heeft Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond in opdracht van de gemeente ‘Ervaring in huis’ opgericht. Dit is een netwerk van ervaringsdeskundigen. In het eerste kwartaal van 2022 is het netwerk ingezet om voormalige slachtoffers en plegers een stem te geven in de beleidsontwikkeling en de activiteiten van het actieprogramma.
In het beleidskader is er veel aandacht voor preventie. Stappen zijn gezet in het plan Complexe scheidingen, zoals de realisatie van het informatieloket Ouders & Scheiding, en in het plan Preventie. Dat is een plan van aanpak voor een betere preventie van huiselijk geweld en kindermishandeling. In het eerste kwartaal van 2022 zijn bijeenkomsten georganiseerd voor deskundigheidsbevordering.
Tijdens de coronamaatregelen was er veel aandacht voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Nu de maatregelen bijna volledig zijn opgeheven, monitort de gemeente wat dit betekent voor het signaleren van en hulp bieden bij huiselijk geweld en kindermishandeling. De chatfunctie die Veilig Thuis in mei van 2020 is gestart, loopt goed en is blijvend. De gemeente heeft in het eerste kwartaal van 2022 SIM-kaarten gegeven aan kwetsbare vrouwen, zodat ze laagdrempelig via internet hulp kunnen zoeken.
Programma Drug & Alcohol 2019-2022
Het programma Drugs & Alcohol 2019-2022 is het vervolg van het preventieprogramma Drugs & Alcohol II: ‘Blijf Helder’. Dit programma zet succesvolle maatregelen voort en zet waar nodig vernieuwing en verbetering in gang. Terugdringing van middelengebruik onder jongeren is binnen het jeugdbeleid een belangrijke taak, omdat het gebruik de gezondheid, talentonwikkeling en veiligheid van jongeren ondermijnt. De resultaten van de maatregelen uit het programma maakt de gemeente najaar 2022 bekend. Binnen het programma is er ook aandacht voor problematisch gamen, lachgasgebruik en het gebruik van social media.
Wat is gerealiseerd tot augustus 2022:
Onderwijs:
- Interventies en ouderavonden gericht op voorkoming van alcoholgebruik. Is gerealiseerd op 42 basisscholen (ongeveer 126 klassen; 3150 ll)
- Helder op School (preventieve interventie Roken, alcohol, drugs en gamen) voor het VO op 42 VO-locaties (3150 ll).
- Op alle 8 VSO Cluster IV-scholen, alle 7 praktijkonderwijsscholen en alle locaties met een MBO 1-2 niveau is een gezondheidscoach actief voor laagdrempelige begeleiding van studenten, training van personeel en ondersteuning aan, informatie van en lichte hulp voor ouders. 118 jongeren zijn door vroegtijdige signalering individueel begeleid.
- Met de studentenverenigingen, de hogescholen en de EUR heeft de gemeente met Youz een plan van aanpak opgesteld voor het terugdringen van overmatig alcohol-, drugs- en medicijngebruik onder studenten.
Vrije tijd:
- De aanloop bij de drugstestservice is na Corona flink toegenomen. Tot en met augustus 2022 waren er 2.809 gebruikers die drugs hebben laten testen. De boodschap blijft: ‘Gebruik nooit drugs!’
- Op sportverenigingen is geen inzet gevoerd zolang de coronamaatregelen golden. In najaar 2022 krijgen verenigingen weer nieuw NIX18 materiaal en wordt de naleving onderzocht. In 2023 wordt in nauwe samenwerking met sportverenigingen gestart met een integrale aanpak alcoholpreventie in het kader van NIX18. Onderdeel van deze aanpak is het schenkbeleid van de vereniging, communicatie van leden en ouders en jonge leden en informatie en training voor barvrijwilligers.
Thuis:
- In 66 ouderbijeenkomsten zijn ongeveer 1.075 ouders en opvoeders bereikt. Tijdens de coronatijd waren er webinars over alcohol en lachgas, tabak, waterpijp en cannabis, gamen en social-mediagebruik, en het onderwerp puberbrein en opvoeding.
- Op de ‘Maak je keus’-website staat informatie over middelen en de risico’s van gebruik, en zelftestjes. Site is sinds 2019 189.795 keer bezocht.
- De ‘Puber&Co’-website met informatie voor ouders en docenten is 48.153 keer bezocht.
- Via Open & Alert (ook met aandacht voor LVB) zijn 554 professionals getraind om problematisch gebruik vroegtijdig te kunnen signaleren.
- Begeleiding van 19 organisaties die werken met jongeren. zodat ze een alcohol- en drugsbeleid binnen hun instelling kunnen realiseren.
- Via doorverwijzingen door Halt en ziekenhuizen zijn 174 jongeren, soms met hun ouders, op gesprek geweest bij de jeugdafdeling verslavingspreventie van Youz.
| Financiële bijstellingen Zorg, welzijn en wijkteams (x 1.000) | - € 26.555 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ouderen | - € 1.000 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Herstelaanpak jongeren | - € 1.052 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Indexatie WMO | - € 2.651 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Meerkosten zorg Corona | - € 5.000 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Technische wijzigingen, gemeentefondsmutaties, taakmutaties, kasschuiven en kleine bijstellingen | - € 16.852 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| NB Voor een uitgebreide toelichting zie het blokje Financiën onder dit programma. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Herstelaanpak "Rotterdam sterker door jongeren"
Het effect van ‘corona’ op jongeren is nog niet helemaal duidelijk. Recente onderzoeken tonen echter aan dat de invloed van corona groot is. De corona-uitbraak heeft problemen blootgelegd, ook van niet-kwetsbare jongeren. Vanuit de Herstelaanpak ‘Rotterdam. Sterker door jongeren’ werkt de gemeente in 2022 verder aan het herstel.
In 2021 waren 11 jongerenhubs gerealiseerd. Voor 2022 was het doel om daar vier jongerenhubs aan toe te voegen. Drie daarvan zijn – augustus 2022 - in oprichting, in Feijenoord (Antes Hefhuis), de Agniesebuurt en in IJsselmonde Beverwaard (Huis van de Wijk de Focus). De uitbreiding naar 20 jongerenhubs is een taakstelling binnen de welzijnsopdracht die is gestart in juni 2022.
In samenwerking met ‘Wijk aan zet’ en Young010 start de gemeente een pilot om de plannen en behoeftes van jongeren mee te nemen in de wijkakkoorden.
Om het effect van de activiteiten te vergroten, is het doel om in nog in 2022 het netwerk van jongeren, organisaties en gemeente dat binnen ‘Rotterdam. Sterker door jongeren’ is ontstaan stevig neer te zetten.
Vanuit de snelle acties pakt de gemeente door op een duurzaam herstel van en passende dienstverlening aan jongeren.
Doorbraak aanpak en verscherpt toezicht
De Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ) kwam in juli 2021 met het rapport ‘Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd’. De IGJ constateerde voor het Rijnmondgebied dat gemeenten, jeugdhulpaanbieders, gecertificeerde instellingen en de gemeenschappelijke regeling jeugdhulp Rijnmond (GRJR) nog onvoldoende resultaat hadden behaald. Er was al wel geregeld dat er voor alle jeugdigen tijdig een jeugdbeschermer was. Het was echter nog niet gelukt om voor alle kinderen die ‘onder een maatregel’ vallen tijdige en passende zorg te realiseren. De norm hiervoor is 3 maanden na de instelling van de maatregel. De IGJ heeft de betrokken instellingen in de regio onder verscherpt toezicht geplaatst. Het Rijk heeft interbestuurlijk toezicht ingesteld op de jeugdhulpregio Rijnmond.
In de tweede helft van 2021 zijn met succes de wachttijden voor jeugdigen met en zonder maatregel teruggedrongen. Begin 2022 heeft de IGJ daarop het verscherpt toezicht beëindigd. De IGJ heeft er vertrouwen in dat de genomen maatregelen tot resultaat leiden. Het interbestuurlijk toezicht door het Rijk liep tot half 2022. De Doorbraakaanpak, specifiek voor jeugdigen met een maatregel, is nu onderdeel van de brede wachttijdaanpak. De Uitvoeringsorganisatie (UO)/GRJR zet deze aanpak voort, samen met instellingen - al dan niet gecertificeerd -, gemeenten en wijkteams. Het streven is om zo snel mogelijk te voldoen aan de norm voor ‘jeugdigen met een maatregel’.
Bij de aanpak spelen verschillende risico’s. Zo vraagt de beschikbaarheid van residentiele hulp extra inspanningen. Daarnaast heeft de aanpak last van de schaarste op de arbeidsmarkt.
Extra middelen jeugdhulp
Voor de jeugdhulp ontvangt Rotterdam in 2022 ruim € 62 miljoen extra van het Rijk. Dit is inclusief geld voor de 4 SPUKS. Dit zijn doeluitkeringen van het Rijk voor specifieke onderdelen van de jeugdhulp (onder andere crisiszorg en jeugdhulp plus). De extra middelen zijn bedoeld voor beleidsintensiveringen, maar daarnaast is een aanzienlijk deel toegevoegd aan de bestemmingsreserve.
De projecten die met het extra geld zijn gestart, sluiten aan bij het programma ‘Heel de Stad’. De wijkteams zijn uitgebreid met 12 fte om in Rotterdam de wachttijden aan te pakken. Daarnaast introduceren de wijkteams intensieve vrijwillige hulpverlening, met verzoek tot onderzoek bij de jeugdbeschermingstafel.
Een andere intensivering is de integratie van de manier van werken van Moeders van Rotterdam in de werkwijze van de wijkteams. Voor de pilot ‘Nazorg na detentie’ is de inzet van extra jeugdigencoaches ingekocht. De verwachting is dat hierdoor op den duur minder inzet van zware zorg nodig is. Daardoor kan de gemeente de kosten voor de jeugdcoaches terugverdienen. Deze kosten vallen namelijk hoger uit dan was begroot.
De gemeente ziet mentale gezondheid als een beschermende factor. Daarom investeert de gemeente in 2022 in praktijkondersteuners bij huisartsen. Dit is ook voor jeugdigen van belang, omdat zij door corona nog steeds stress ervaren. Door tegelijkertijd de consultatiefunctie van de specialistische geestelijke gezondheidszorg (ggz) te versterken en extra eerstelijns generalistische ggz in te kopen, vergroot de gemeente de veerkracht van jongeren zonder dat de wachtlijsten verder oplopen. De gemeente blijft in 2022 inzetten op vermindering van de wachtlijsten. Het streven is om vanaf 2023, bij de start van de nieuwe contracten, met een schone lei te beginnen. Doel is nog steeds dat de wachttijden niet langer zijn dan de landelijke Treeknorm. Uit de beschikbare cijfers blijken bemoedigende resultaten van de gemeentelijke aanpak.
Informele zorg en ondersteuning
In 2019 en 2020 vond de inkoop en implementatie van een nieuwe stedelijke ondersteuningsstructuur Informele zorg en ondersteuning (IZO) plaats. De verschillende onderdelen hiervan zijn sinds medio 2020 operationeel. Hierdoor staat een stevige structuur met Zorgzaam010, Advies op Maat, Cursussen en Workshops en Mantelfoon. De eerste resultaten zijn goed. Hierover werd uitgebreid gerapporteerd in een voortgangsbrief die in april 2021 uitging. Een nieuwe voortgangsbrief wordt eind september 2022 verzonden . De komende periode wordt besproken met IZO-partijen hoe deze staande structuur te evalueren en als dat nodig is bij te sturen
Het stedelijke mantelzorgsteunpunt Mantelfoon bestond op 1 mei 2022 twee jaar. De bekendheid van het steunpunt bij mantelzorgers en partners in stad groeit nog steeds gestaag. Het contract is inmiddels verlengd.
De afgelopen periode is ingezet op waardering. Zo zijn er ter waardering van Rotterdamse vrijwilligers die zich hebben ingezet in coronatijd, 6.000 Rotterdampassen beschikbaar gesteld. Voor mantelzorgers was al een Rotterdampas met OV-tegoed beschikbaar. Nu is er een keuzemogelijkheid: of een pas met OV-tegoed of een cadeaubon.
Naar behoefte passende (langdurige) ondersteuning
In het voorjaar van 2022 is de raadsmonitor welzijn, zorg en jeugdhulp over het jaar 2021 naar de raad verstuurd. Te zien is dat het aantal Rotterdammers met een indicatie voor een Wmo-arrangement met 2% is gestegen wanneer de cijfers voor tweede helft van 2021 wordt vergeleken met die voor de tweede helft van 2020. In de eerstvolgende raadsmonitor worden cijfers over (de eerste helft van) 2022 bekend gemaakt.
Opzoomer mee
Het aantal unieke straten dat deelneemt aan de Opzoomercampagne is tijdens de coronatijd gestegen. Eind 2021 deden ruim 2.200 straten mee aan de verschillende Opzoomer campagnes. Dit aantal stabiliseert zich in 2022.
Begin 2022 heeft Opzoomer mee een nieuw beleidsplan opgesteld, met de naam Van Onderop gepresenteerd. Daarin presenteert de gemeente de volgende 3 belangrijke voornemens :
- Een vernieuwde programmering van de Opzoomercampagne
- Lief & Leed en Groen & Schoon (twee Rotterdamse speerpunten) verder door ontwikkelen en verdiepen
- Bouwen aan een nieuwe ondersteuningsstructuur voor het Opzoomeren, in samenwerking met de welzijnsaanbieders.