Overzicht baten en lasten

Toelichting overzicht baten en lasten

Baten
De baten hebben vooral betrekking op inkomsten uit lokale lasten. Dat zijn heffingen voor onder andere het gebruik van gemeentelijke bezittingen en voor gemeentelijke diensten. De lokale lasten bestaan onder andere uit rioolheffing, afvalstoffenheffing, bedrijfsreinigingsrecht, de lijkbezorgingsrechten, leges leidingen en leges gebruik van de weg. Daarnaast bestaan de baten uit reclameactiviteiten en opbrengsten van het bedrijfsonderdeel Vervoer & Materieel.


Lasten
De lasten hebben betrekking op afvalinzameling, reiniging, archeologie, begraven en cremeren, kosten van het bedrijfsonderdeel Vervoer en Materieel, beheer en onderhoud van wegen en openbare verlichting, civiele kunstwerken, water en groen, riolen en gemalen en het ruimen van ontplofbare oorlogsresten.


Reserves
Er zijn onttrekkingen begroot uit de bestemmingsreserve Rotterdamse investeringsmotor voor de kapitaallasten voor onder andere de Weenatunnel, de ondergrondse straat Kruispleingarage, Rotterdams weerwoord en elektrificering Lease. Daarnaast zijn er onttrekkingen begroot uit de bestemmingsreserve Energietransitie voor kapitaallasten van de ledverlichting en verduurzaming gemeentelijk wagenpark. Verder is voor Blauwalg Kralingseplas ook een onttrekking  begroot uit de bestemmingsreserve.


Meerjarig verloop
De belangrijkste mutaties aan de batenkant:

• Conform het gemeentelijke rioleringsplan 2021-2025 (GRP5) is er sprake van een structurele stijging van de rioolheffing.
• Terugloop van de baten Vervoer en Materieel in de komende jaren doordat externe opdrachtgevers een deel van de contracten niet meer zal verlengen.

De belangrijkste mutaties aan de lastenkant komen voort vanuit het Coalitieakkoord 2022-2026:

• Gedurende deze collegeperiode is er meer geld beschikbaar gesteld voor het sneller en effectiever schoon maken van de stad door het inzetten van reinigingsteams.
• Voor het handhaven van het huidig niveau van dienstverlening door het intensiever gebruik van de buitenruimte en noodzakelijk inzet op naastplaatsingen is meer geld beschikbaar gesteld.
• In 2023 is ook de begroting bijgesteld voor de gestegen energieprijzen. Door de grote mate van onzekerheid en beperkte voorspelbaarheid is de bijstelling niet doorgetrokken naar de jaren 2024 en verder.
• Er zijn structurele middelen beschikbaar gesteld voor de transitieopgave van Rotterdam naar een circulaire economie.
• Door een toename van de vervangingsinvesteringen stijgen de kapitaallasten meerjarig.

   

Financiële bijstellingen

Toelichting financiële bijstellingen

(Runners) reinigingsteams
Eén van de maatregelen om de stad sneller en effectiever schoon te maken, is het vaker inzetten van de reinigingsteams.


20 ha vergroenen en klimaatadaptatie
Het weerbaar maken van de stad voor de effecten van klimaatverandering is belangrijk. Daarom gaat de gemeente aansprekende klimaatadaptieve openbare buitenruimte projecten realiseren, variërend van (school)pleinen tot straten. De focus ligt op de meest urgente gebieden. Deze projecten dragen ook direct bij aan de uitbreiding, kwaliteit en biodiversiteit van het groen in Rotterdam en aan een aantrekkelijke, gezonde en leefbare stad. Om deze projecten na realisatie goed te kunnen onderhouden, wordt extra budget toegevoegd.


40 ha bijenlandschap
De gemeente gaat de komende 4 jaar 40 hectare extra bijenlandschap realiseren. Dit realiseren we door in en om de stad veel grasbermen, -velden en zomen van parken op een andere manier te gaan maaien en om te vormen. Voor deze andere wijze van onderhoud en de monitoring van de biodiversiteit worden extra middelen toegekend.


Tekort afvalinzameling
In opdracht van het college is onderzoek gedaan naar de meerjarige (2023-2026) kostenontwikkeling van de afvalstoffenheffing (ASH). De toename in de kosten wordt veroorzaakt door onder andere extra personele capaciteit, stijging transportkosten, extra plaatsen van containers en kostenstijging van de grondstoffen. Dit leidt tot een tekort in 2023 van € 2,5 mln dat verder oploopt tot € 3,7 mln in 2026. 


Tekort reiniging
Door het intensiever gebruik van de buitenruimte (verdichting stad, evenementen, bezoekers) en de noodzakelijke inzet op naastplaatsingen zijn er meer middelen nodig om het huidige niveau van dienstverlening te handhaven.


Verhoging afvalstoffenheffing
Het tekort op afvalinzameling wordt financieel gedekt door de afvalstoffenheffing de komende collegeperiode te egaliseren en de jaarlijkse stijging vast te stellen op 1% plus jaarlijkse indexatie.


Waterberging
Dit betreft het klimaatbestendig maken van de stad. Meer waterberging, meer groen, betere bescherming tegen hoogwater nu en in de toekomst. Daartoe wordt elk buitenruimteproject en nieuwbouwproject beoordeeld op de mogelijkheid klimaatadaptieve maatregelen te realiseren. Voor gebieden waar de behoefte aan extra waterberging, groen of andere klimaatadaptieve maatregelen urgent is, wordt de realisatie hiervan als eis meegegeven.


Watertappunten en bankjes
Om de verblijfskwaliteit in de openbare ruimte voor alle leeftijdsgroepen (0-100 jaar) te verbeteren, worden er de komende vier jaar 10 extra watertappunten en 50 extra banken per jaar geplaatst, langs routes voor ouderen, bij scholen, aan de rivieroevers en langs groene routes.


Programma Rotterdam Circulair
Rotterdam heeft de ambitie om het grondstoffengebruik in 2030 te halveren en in 2050 een volledige circulaire stad te zijn. Er zijn structurele middelen beschikbaar gesteld voor de personele inzet voor deze transitie naar een Circulaire economie. De komende vier jaar staan in het teken van opschaling en het vergroten van de impact. Voor de uitvoering van de projecten in de stad, die de transitie naar een circulaire economie bevorderen en versnellen, zal een beroep worden gedaan doen op het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB).


Organisatie 
Omdat we scherpe keuzen maken in ons beleid en nog efficiënter gaan werken, is het reëel om een bezuiniging op de gemeentelijke organisatie te realiseren (inhuur en apparaat). Dit geldt niet voor de medewerkers in de uitvoering. Als uitgangspunt hanteren we natuurlijk verloop.


Lagere opbrengsten Vervoer & Materieel
Voor het realiseren van omzet is de organisatie afhankelijk van externe opdrachtgevers die hun voertuigen bij Vervoer & Materieel leasen en in onderhoud geven. De afgelopen periode is duidelijk geworden dat een deel van de externe opdrachtgevers hun contracten niet meer zullen verlengen, waardoor het resultaat de komende jaren zal teruglopen. 


Onderhoudskostenregeling 
De kosten voor het onderhoud en beheer van nieuw of veranderd gemeentelijk areaal worden jaarlijks berekend en toegevoegd aan het onderhoudsbudget conform afdoening motie Sies “Onderhoud nieuwe buitenruimte geregeld”.


Stijgingen energiekosten eigen gebouwen
De energieprijzen zijn de afgelopen periode sterk gestegen. Gezien de grote onzekerheid en beperkte voorspelbaarheid is de begroting alleen voor 2022 en 2023 bijgesteld.


Actualisatie afvalstoffenheffing
De tariefberekening en de baten voor de afvalstoffenheffing (ASH) zijn gebaseerd op verschillende aannames, onder andere over het verloop van de hoeveelheid afval en het aantal huishoudens. Op basis van de laatste inzichten wordt de begroting aangepast. Dit heeft een saldo neutraal effect.


Actualisatie kapitaallasten 
De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen.


Bestuursopdracht Financiële Sturing SO Duurzaamheidsopgave
Tijdens de voorjaarsretraite 2021 heeft het toenmalige college de concerndirecteur Stadsontwikkeling en de concerncontroller de bestuursopdracht financiële sturing Stadsontwikkeling gegeven. Onderdeel van de bestuursopdracht was een vanaf 2024 (gedeeltelijke) terugloop in algemene middelen voor de structurele bouw-, duurzaamheids- en economische opgaven.

De oplossingen vanuit de Bestuursopdracht hebben tot effect dat vanaf 2023 jaarlijks € 66 beschikbaar wordt gesteld voor de benodigde gemeentelijke inzet vanuit het begrotingsprogramma Beheer van de stad ten aanzien van de ruimtelijke impact van de energietransitie.


Bijdrage EU-subsidie Veerkrachtig BoTu 2028
Voor het Wijkontwikkelingsprogramma Bospolder-Tussendijken (BoTu) is lastenbudget overgeheveld naar het programma Dienstverlening.


Bijdragen derden
Voor een aantal activiteiten in 2022 worden bijdragen van derden verkregen, de baten zijn saldo neutraal opgevoerd. Het betreft:

• de Rijksbijdrage voor derden bij de bommenregeling  (€ 1,6 mln);
• de bijdrage van de VNG (€ 1,1 mln) voor T3D Spoorregistratie;
• de bijdrage van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (€ 632) en de provincie Zuid-Holland (€ 500) voor de bestrijding blauwalg Kralingse plas.​​​​

Leges Gebruik van de weg
​De gemeente verleent verschillende vergunningen op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), waarvoor geen kosten worden berekend. De gemeente heeft onderzoek gedaan naar het heffen van leges voor het verstrekken van vergunningen voor werken langs de weg. Bij de voorjaarsnota 2019 is besloten om deze leges in te voeren. Na 2 jaar uitstel vindt de invoering van deze nieuwe leges  ( - € 1,6 mln) plaats met ingang van 2023. Deze is saldo neutraal verwerkt. 


Leges Leidingen
Op basis van zowel historische als recente gegevens zijn de leges leidingen voor 2023 en volgende jaren geactualiseerd. De toename van de baat met € 602 is saldo neutraal verwerkt.


Lijkbezorgingsrechten
Op basis van zowel historische als recente gegevens zijn de lijkbezorgingsrechten voor 2023 en volgende jaren geactualiseerd. De afname van de baat met € 124 is saldo neutraal verwerkt.


Overdracht havengerelateerde assets
Een aantal havengerelateerde assets die in het beheer waren bij het Havenbedrijf hebben hun havenfunctie verloren. Deze assets, hoofdzakelijk kademuren, worden niet langer door het Havenbedrijf geëxploiteerd. In het verleden zijn afspraken gemaakt tussen de gemeente en het Havenbedrijf dat de assets in zo'n situatie weer overgedragen kunnen worden naar de gemeente. Voor de teruggave van deze assets is een vaststellingsovereenkomst opgesteld. Op grond hiervan ontvangt de gemeente een afkoopsom van € 10 mln voor de kosten van beheer en onderhoud.


Retributie openbare werken
Op basis van zowel historische als recente gegevens zijn de retributies openbare werken voor 2023 en volgende jaren geactualiseerd. De afname van de baat met € 2 is saldo neutraal verwerkt.


Rioolheffing
De begroting is in overeenstemming gebracht met de meest actuele inzichten (aantal woningen) en de tariefstijging in 2023 zoals besloten bij de vaststelling van het Gemeentelijk rioleringsplan. Dit resulteert in een bijstelling op de baten van € 1,2 mln in 2022 tot - € 2,7 mln in 2026. Deze bedragen zijn verrekend met de voorziening.


Bestemmingsreserve Afvalstoffenheffing
Voor 2022 is er een toevoeging gedaan aan de reserve Afvalstoffenheffing (€ 1,5 mln), waardoor financiële schommelingen voorkomen worden die ontstaan door het niet gelijk opgaan van het verloop van de kosten en de groei van de stad. De baten blijven hierdoor behouden voor het opvangen van tegenvallers of nieuwe uitdagingen binnen afvalinzameling. Dit is een saldo neutrale bijstelling.


Bestemmingsreserve Blauwalg Kralingse Plas
Op basis van de huidige planning zal de financiële afwikkeling van de bestrijding van de blauwalg in de Kralingse Plas (met Phoslock) in 2022 plaatsvinden. De begroting wordt in overeenstemming met de planning saldo neutraal aangepast met € 1,3 mln.


Bestemmingsreserve Energietransitie

• De actualisatie van de raming van het investeringskrediet voor de ombouw van de openbare verlichting naar LED verlichting heeft een bijstelling van de onttrekking uit de reserve tot gevolg.
• Vanuit het Energietransitiebudget zijn middelen beschikbaar gesteld voor de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van het verduurzamen van het gemeentelijk wagenpark. De voertuigen welke hiervoor worden aangeschaft betreffen investeringen die meerjarig worden afgeschreven. De bestemmingsreserve Energietransitie zal voor dit deel worden ingebracht in de bestemmingsreserve RIM (Rotterdamse Investeringsmotor) zodat de meerjarige kapitaallasten gedekt kunnen worden.
• Voor het grondstoffenstation Afrikaandermarkt wordt aan de bestemmingsreserve onttrokken.

Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
Ter stimulering van projecten in het kader van Rotterdams Weerwoord worden subsidies verstrekt. Voor een bedrag van € 100 zullen deze uitgaven gedekt worden door een bijdrage vanuit de reservering voor Groenoffensief. Dit is een saldo neutrale bijstelling. Daarnaast zijn voor de investeringsprojecten Architectenbuurt en Grassenbuurt voor € 972 bijdragen toegezegd vanuit deze bestemmingsreserve waarvan de financiële afwikkeling in 2022 wordt verwacht.


Bestemmingsreserve Herstelmaatregelen Corona korte termijn
Vanuit de bestemmingsreserve is een bedrag beschikbaar gesteld (€ 75 ) ter dekking van een deel van kosten van de vlonders. De onttrekking aan de bestemmingsreserve is saldo neutraal verwerkt.


Bestemmingsreserve Niet-gesprongen explosieven
In 2021 is voor de aankoop van een pand aan de Claes de Vrieselaan een koopovereenkomst aangegaan, de financiële afwikkeling vindt plaats in 2022. Ter dekking hiervan wordt een bedrag van € 700 onttrokken uit de hiervoor gevormde bestemmingsreserve. De onttrekking aan de bestemmingsreserve is saldo neutraal verwerkt.


Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor
De begrotingswijzigingen betreffen onderstaande saldo neutrale mutaties:

• ramingsbijstellingen van diverse investeringen waardoor de kapitaallasten aangepast zijn;
• voor de investering in bankjes in de stad is een budget toegekend ter dekking van de kapitaallasten, dit budget wordt toegevoegd aan deze reserve;
• voor te verstrekken subsidies in 2022 inzake Rotterdams Weerwoord wordt een bedrag van € 350 onttrokken. Dit is een saldo neutrale bijstelling.

Bommenregeling
Voor de financiële afwikkeling van de kosten voor het ruimen van ontplofbare oorlogsresten in 2021 is door het Rijk via de algemene uitkering een bedrag toegekend van € 1,2 mln.

 

Eenmalige compensatie lokale heffingen 2023

Om Rotterdammers tegemoet te komen in de stijgende woonlasten stijgen de afvalstoffenheffing (ASH)-tarieven voor 2023 niet t.o.v. 2022. Hierdoor betalen alle Rotterdamse huishoudens in 2023 hetzelfde bedrag ASH als in 2022. Hiermee wijkt het college eenmalig af van de uitgangspunten in het coalitieakkoord. In de begroting 2023 is dit administratief nog niet juist verwerkt en raakt de programma's Belastingen en Beheer van de stad. Deze omissie zal bij de 1e herziening 2023 rechtgezet worden. De eenmalige compensatie kost de gemeente € 8 mln.

Technische wijzigingen
In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen geweest. De grootste wijzigingen zijn:

• indexatie (structureel - € 1,1 mln vanaf 2023)
• als gevolg van een uitbreiding van de eigen formatie (€ 4,7 mln), onder andere voor de toegenomen investeringen in de kapitaalgoederen (groen, wegen en water), is een budget naar het programma Overhead overgeheveld (structureel € 1,1 mln vanaf 2023). De uitbreiding is binnen de begroting van het programma opgevangen.
• diverse bijdragen (concernopgaven) aan andere programma’s  (€ 534 in 2023 tot € 482 in 2026) en diverse budgetoverhevelingen aan en van andere programma’s, zoals biodiversiteit, Blue City en Opzoomer Mee (- € 82 in 2022 tot € 699 in 2026)
• een herverdeling van de interne opgaven (- € 486 in 2022 tot - € 63 in 2026)
• diverse kleine technische wijzigingen (- € 68 in 2022 tot € 304 in 2026)