Regiodeal Rotterdam Zuid

1. Wat willen we bereiken?

In deze periode vindt een versnelling plaats op vijf thema’s, waarvoor een integrale aanpak wordt nagestreefd om tot het grootste maatschappelijk effect te komen. De te behalen doelen van deze thema’s zijn:

• School: het aanpakken van onderwijsachterstanden, het vergroten van de ontwikkelkansen van kinderen en het toerusten van jongeren voor de arbeidsmarkt met name richting Techniek en Zorg. Hiertoe wordt onder meer de verlengde schooltijd in Rotterdam Zuid uitgebreid naar andere wijken buiten de Children’s Zone en investeren we in onderwijshuisvesting van het voortgezet onderwijs.          
• Werk: het vergroten van de arbeidsparticipatie van bewoners van Rotterdam Zuid, waardoor het aantal mensen dat structureel afhankelijk is van de bijstand wordt verminderd.
• Wonen: ingrepen in de verouderde woningvoorraad van Rotterdam Zuid moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus gerealiseerd worden, zodat woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid. Bij dit alles is verduurzaming een belangrijk uitgangspunt.
• Cultuur: het verhogen van het voorzieningenniveau en het gebruik ervan, ter bevordering van de cultuurparticipatie, de aantrekkelijkheid van de leefomgeving en van de economische activiteit in Rotterdam Zuid.
• Het streven is Veiligheid: het effectiever signaleren, voorkomen en aanpakken van ondermijnende activiteiten.

 De te behalen resultaten aan het einde van de periode zijn als volgt gedefinieerd:

• School: de huidige achterstand in onderwijsresultaten (PO/VO) op Zuid ten opzichte van het gemiddelde van de G4 is in 2022 relatief kleiner geworden. Verschil in cito-eindtoets groep 8 t.o.v. G4 wordt verder ingelopen tot de helft van het verschil in 2011, dus 531,9 in 2022 (2015/16: 530,8)
• Werk: een absolute daling van het aantal mensen in de bijstand op Zuid c.q. van 15.200, stand maart 2018 naar 11.200 (streefwaarde eind 2022) en een trendbreuk in de bijstandsontwikkeling op Zuid: van disproportioneel (nu 40%) naar evenredig (31%) in 2031 (tussenwaarde 37,4% eind 2022).
• Wonen: het streven is om in de periode t/m 2022 de basiskwaliteit van 3.000 woningen te verbeteren, 700-900 woningen in particulier eigendom grondig aan te pakken en 4.200 corporatiewoningen te renoveren of nieuw te bouwen. Door woningmarktontwikkelingen zijn de targets voor de grondige aanpak van de particuliere voorraad in overleg met het rijk bijgesteld.
• Veiligheid: de veiligheid in Rotterdam Zuid is in 2022 verbeterd door het versterken van een integrale aanpak van de problematiek. Belangrijke elementen daarin zijn het creëren van nieuwe/uitbreiden van bestaande (bestuurlijke) mogelijkheden, innovatie van de aanpak in de vorm van concrete pilots en het adresseren/wegnemen van knelpunten die daarbij naar voren komen.
• Cultuur: verhoging van de cultuurparticipatie en verbetering van het aanbod van culturele voorzieningen op Rotterdam Zuid, o.a. door het ontwikkelen van een cultuurcampus die zorgt voor hoger onderwijs, meer cultuur en toerisme op zuid.

Onder de verschillende beleidsprogramma’s in deze jaarrekening is de realisatie van de verschillende indicatoren opgenomen. Hierin zijn de indicatoren terug te vinden die ook betrekking hebben op het Nationaal Programma Rotterdam Zuid, met uitzondering van het thema Veiligheid. In de tabel hieronder zijn deze indicatoren overzichtelijk opgenomen.

Toelichting School effectindicatoren

Het hoofddoel van de pijler school van het NPRZ is het behalen van hogere onderwijsresultaten. Het in te lopen verschil in onderwijsresultaten tussen die in Rotterdam Zuid en de rest van de G4 wordt vooralsnog gemeten aan de hand van de prestaties op de Centrale Eindtoets (Cito). Eerder is gemeld dat steeds minder scholen gebruik maken van de Cito en dat er in de komende jaren met andere indicatoren van de onderwijsinspectie zal worden gewerkt; er zal dan gewerkt worden met referentieniveaus (fundamenteel en streef) en daarnaast met eindadviezen. Dit gebeurt echter geleidelijk, en tot dat moment blijft het vastgestelde doel de gemiddelde score op de Centrale Eindtoets te verhogen naar 531,9. De effecten van het wegvallen van de eindtoets in 2020 en het advies van het rijk om kansrijk te adviseren in 2020 en 2021 vanwege de coronamaatregelen, zijn in de cijfers nog niet zichtbaar.

Toelichting Cultuur effectindicatoren

Verhogen Cultuurparticipatie is een afgeleid resultaat van een impuls voor het verhogen van het voorzieningenniveau en het gebruik ervan voor Zuid. Het gaat hier om onder andere het faciliteren en activeren van initiatieven/ aanbod van programma en infrastructuur. Wat is er gerealiseerd:

• Tussen 2018-2021 is het aandeel meerjarig gesubsidieerde instellingen/ initiatieven op Zuid gestegen/ verstevigd van 13 naar 21. Inclusief een groei in programmering.
• Het Kunstenpand Zuidplein is in 2020 als Cultuuranker toegevoegd inclusief aanvullende programmering in 2020/2021.
• Het nieuwe beeldbepalende instituut is in ontwikkeling tot circa 2029.

Het effect van de inzet is nog niet zichtbaar in de indicator Cultuurparticipatie door het uitblijven van programmering in de periode 2020-2021 in verband met COVID-19. Met de opening van de culturele sector en de mogelijkheid om weer (inclusief) te programmeren in 2022 is een effectmeting pas weer mogelijk.

 

2. Wat hebben we gedaan in 2021?

2.1 Pijler school

Children’s Zone
De Children’s Zone is gericht op verhoging van de leerprestaties en verbetering van de sociaal-emotionele ontwikkeling van de schoolkinderen, alsmede de vergroting van hun leefwereld. Deze kinderen krijgen daartoe 10 uur extra per week extra activiteiten aangeboden op het gebied van extra en intensiever taal en rekenen, techniek, loopbaanoriëntatie, sport, kunst, cultuur en natuur.

Binnen de Children's Zone bieden nu alle 30 po-scholen Dagprogrammering aan, waaronder drie scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo). Buiten de focuswijken van de Children’s Zone doen zes scholen mee waaronder één sbo school. Daarnaast is in 2021 de Dagprogrammering uitgebreid naar het voortgezet onderwijs (vo) op Rotterdam-Zuid. Voor het voortgezet onderwijs geldt een ander programma van eisen dan voor het primair onderwijs. De vo scholen voeren zes uur Dagprogrammeringsactiviteiten uit voor een derde van de leerlingen.  Op acht vo-scholen krijgt nu een derde van de leerlingen zes extra uren per week. In schooljaar 2020-2021 experimenteerden twee scholen voor voortgezet onderwijs (vo) met de Dagprogrammering en met ingang van schooljaar 2021-2022 zijn de overige zes vo scholen gestart.

In 2021 zijn in totaal 8.479 po leerlingen en 1.340 vo leerlingen met Dagprogrammering bereikt.

Scholen kampten in 2021 met uitval van Dagprogrammeringsactiviteiten vanwege corona. Tijdens de schoolsluiting begin 2021 lag de Dagprogrammering grotendeels stil. Sommige scholen boden nog wel een online Dagprogrammeringsaanbod aan en buitenactiviteiten op de schoolpleinen. Aanbieders van Dagprogrammering hielpen vooral tijdens de eerste schoolsluiting, maar in mindere mate ook tijdens de tweede schoolsluiting, in de coronanoodopvang. Ook werden medewerkers van de Dagprogrammering ingezet om schoolteams te ontlasten toen de scholen weer open gingen. Verder deden alle scholen een beroep op de tijdelijke corona-coulanceregeling van de gemeente.

In 2021 is het Programma van Eisen Dagprogrammering aangepast, vereenvoudigd en opnieuw vastgesteld. De eisen zijn hetzelfde gebleven, maar de toelichting over wat Dagprogrammering inhoud is ingekort, omdat sommige informatie in de toelichting niet meer relevant of overbodig was.

Met ingang van 2021-2022 experimenteren we met specifieke interventies gericht op het verbeteren van taal en rekenen. Dit doen we via Rekenfaculteit en de opzet van een speciaal tutorprogramma voor taal en rekenen. Het tutorprogramma is onderdeel van het Nationaal Programma Onderwijs. Leerlingen krijgen zes maanden lang twee tot drie uur per week taal en rekenen in groepjes van twee. 

Herstructurering VO
Projecten voor de Herstructurering VO zijn deels nog in uitvoering.

De start van de bouw van het onderwijs rondom het Stadionparkgebied is begin 2023 gepland. De businesscase en architectenselectie zijn goedgekeurd en afgerond. Door de verschillende betrokken scholen en schoolbesturen wordt gewerkt aan de inhoudelijke ontwikkeling van het sportprofiel.

De businesscase van de Onderwijslocatie Laan op Zuid (voorheen Plot Z) is ook goedgekeurd. Dit wordt tot één nieuwe onderwijslocatie ontwikkeld waarin het instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie (CMI) van de Hogeschool Rotterdam en de nieuwe Hugo de Groot (voortgezet onderwijs) van stichting BOOR zullen worden gehuisvest. Op 3 februari 2022 hebben de gemeente, de Hogeschool Rotterdam en stichting BOOR hiervoor een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Het CMI gaat zich in ht gebouw de Onderwijslocatie Laan op Zuid vestigen met circa 3.000 studenten en Hugo de Groot met circa 800 havo- en vwo-leerlingen. We verwachten dat de bouw van de Onderwijslocatie Laan op Zuid medio 2024 start en de oplevering is medio 2026.

De renovatie van het Zuidergymnasium is afgerond, de oplevering heeft op 16 februari 2022 plaatsgevonden. Vanaf 7 maart 2022 zal de school definitief in gebruik genomen worden.

Aanpak lerarentekort
Om voldoende en goede leraren te krijgen en te behouden op scholen in Rotterdam Zuid, is er vanuit de aanpak lerarentekort voor de scholen in het primair onderwijs in de Children’s Zone en het speciaal onderwijs middels diverse actielijnen ingezet op: het verhogen van de instroom, het beperken van uitval en anders organiseren. Tevens wordt er extra geïnvesteerd in individuele leraren via de professionalisering.

Bij de oktober 2021 telling was het lerarentekort op scholen in de Children’s Zone 112 fte. In oktober 2020 bedroeg het lerarentekort in de Children’s zone nog 70 fte, dus in een jaar tijd was er in dit gebied sprake van een stijging van het lerarentekort. De gegevens van oktober 2021 zijn vergeleken met de gegevens van een jaar geleden (oktober 2020).

Het totale tekort op Zuid is bij de oktobertelling 2021 210 fte (18,4% van het totaal fte dat op dat moment in dienst is). Ook voor het totale gebied is het tekort in een jaar gestegen, want in oktober 2020 was het tekort 131 fte (12,0 %) voor Zuid. Voor heel Rotterdam is het tekort toegenomen van 339 fte (9,0%) per oktober 2020 naar 518 fte (13,0%) per oktober 2021.

Het lerarenkort is dus in de tweede helft van 2021 gestegen ten opzichte van een jaar geleden. Corona zorgde eind 2020 voor een kleine daling van het tekort, maar inmiddels nemen in heel Nederland de tekorten weer toe. Er is in 2021 sprake van een effect van uitgestelde mobiliteit, de uitstroom was in 2020 lager omdat mensen kozen voor de zekerheid van hun vaste baan in het onderwijs in de onzekere eerste periode van Covid-19.

In 2021 zijn er extra middelen vrijgekomen voor het intensiever begeleiden van stagiaires en starters op Zuid en in het speciaal onderwijs, evenals extra stimuleringsmiddelen voor het opscholen van onderwijsassistenten. Er is een stedelijk programma LOB-talentscouting waarbij alle vo locaties op Zuid worden bezocht en snuffelstages plaatsvinden op scholen in Zuid. Ook is talentscouting voor Onderwijsassistenten en pedagogisch medewerkers voortgezet met daaraan gekoppeld de Aan-de- Bak garantie. De activiteiten rond talentscouting en snuffelstages hebben last gehad van de corona maatregelen. Er zijn minder activiteiten geweest dan gewenst.

Vanuit de subsidieregeling ontzorgen personeel voor scholen in de Children’s Zone (CZ) hebben alle zes primair onderwijs schoolbesturen met scholen in het CZ gebied én negen speciaal onderwijs besturen aanvragen ingediend en gehonoreerd gekregen.

Vanuit de subsidieregeling anders organiseren, innoveren en ruimte directies voor scholen in de Children’s Zone hebben alle zes po schoolbesturen met scholen in het CZ gebied én zeven speciaal onderwijs besturen aanvragen ingediend en gehonoreerd gekregen.

Er zijn in totaal 210 aanvragen van de lerarenbeurs gehonoreerd in NPRZ, waarvan 100 in CZ en 17 bij scholen van het so/vso. In heel Rotterdam zijn 663 beurzen toegekend. Het aandeel NPRZ is 31%.
 

2.2 Pijler Werk

Het in 2019 ingerichte programma Samen voor Zuid is in 2021 gecontinueerd. Veel bijstandsafhankelijke werkzoekenden op Zuid ervaren verschillende problemen en belemmeringen in het vinden van werk. Om meer aandacht voor deze mensen te kunnen hebben en deze belemmeringen zoveel mogelijk weg te nemen, is het aantal Rotterdammers dat door één medewerker begeleid wordt aanzienlijk verlaagd. Met de extra middelen uit de regiodeal is er door de gemeente op Zuid in 2021 totaal 152,79 fte voor circa 14.000 werkzoekenden ingezet. De inzet in de rest van Rotterdam telde op tot 124,06 fte voor circa 21.000 werkzoekenden. Vanwege de veelheid en complexiteit van de problemen is Samen voor Zuid gericht op werk en zorg. In de begeleiding wordt gewerkt met een multidisciplinaire aanpak. Met bijvoorbeeld jobcoaching, kinderopvang en taal wordt breed ingegaan op het wegnemen van de belemmering om stap voor stap weer aan het werk te kunnen gaan. Om de ondersteuning te verstevigen kunnen hierbij ook schulddienstverlening en zorg via de wijkteams worden ingezet. In 2021 zijn leerpraktijkcentra (LPC) geopend. Dit zijn voorzieningen in de wijk waar mensen die graag willen, maar in omstandigheden verkeren die het moeilijk maken om in één keer de stap naar duurzaam betaald werk te zetten, werkritme en werkervaring kunnen opdoen. Er zijn inmiddels LPC in Carnisse, de Tarwewijk, Hillesluis, de Beverwaard en Feijenoord, 

Ook op het gebied van de Leerwerkakkoorden is in 2021 de lijn doorgezet. Via deze sectorale akkoorden zijn afspraken gemaakt tussen onderwijsinstellingen, lokale overheden in de arbeidsmarktregio Rotterdam Rijnmond en werkgevers. Deze zijn gericht op het verbeteren van de aansluiting van school naar werk, werk naar werk en uitkeringssituatie naar werk te verbeteren. Een deel van de afspraken binnen deze akkoorden speelt zich af op Zuid. Ook de afgifte van AanDeBak-garanties is in 2021 gecontinueerd: hierbij geven werkgevers jongeren van Zuid met een arbeidsmarktrelevante opleiding (MBO-2, MBO-3 en MBO4) een garantie voor hun eerste arbeidscontract wanneer zij hun opleiding afronden.

Het onderzoeks- en professionaliseringsprogramma KNAP’RZ van de Erasmus Universiteit, de Hogeschool Rotterdam en SEOR is in 2020 gestart met een nulmeting om een beeld te krijgen van de uitgangspositie van het programma Samen voor Zuid. In 2021 is een procesevaluatie uitgevoerd. In het kader van de professionalisering zijn de masterclasses Arbeidsmarkt en Participatie in gang gezet.

De corona-crisis heeft vooral degenen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie geraakt. Deze groep is op Zuid groter dan in de rest van Rotterdam en Nederland. Door het programma Samen voor Zuid heeft de ontwikkeling van het bijstandsvolume op Zuid gelijke tred kunnen houden met de rest van Rotterdam.
 

2.3 Pijler Wonen

De middelen in de pijler dragen bij aan de fysieke doelstellingen van het NPRZ-programma. De projecten zijn concreet opgezet om invulling te geven aan de gemeentelijke opgave binnen het NPRZ of dienen ter ondersteuning en facilitering van de opgave van derden (zoals woningcorporaties).

Particuliere voorraad: Basisaanpak - Steigers op Zuid
In 2018 heeft het college het Uitvoeringsplan Steigers op Zuid 2.0 vastgesteld waarmee de aanpak voor de volgende 3.000 woningen is gegarandeerd. Per jaar wordt een selectie van woningen gemaakt waar zichtbaar sprake is van achterstallig onderhoud en waar vanuit het netwerk signalen zijn binnengekomen. Dat kunnen signalen vanuit de gebieden zijn, van VvE-beheerders, maar ook van eigenaren van woningen die door middel van Steigers op Zuid het complex en de VvE willen verbeteren.

Inmiddels zijn de eigenaren waarvan de woning in de 1e en 2e ronde is aangewezen benaderd. In totaal zijn de eigenaren van 1956 woningen (1654 particuliere aanpak – 302 nazorg) benaderd. Ondanks de lastigere opstart van projecten wegens de huidige maatregelen met betrekking tot covid-19, zijn de opnames van woningen uitgevoerd en eigenaren op aangepaste wijze persoonlijk benaderd. In totaal zijn er nu inmiddels 91 woningen gereed.

De aanbestedingsprocedure voor de uitvoer van de 3e ronde is met een beperkte uitloop naar 2022 afgerond. Hierdoor kan gestart worden met het benaderen van de eigenaren van 864 woningen voor de basisaanpak. Het gaat dan om wegwerken achterstallig onderhoud en activeren van de VVE’s.

Eind 2021 heeft het college de aanwijzing van 778 woningen vastgesteld. De voorbereidingen op de aanbesteding en uitvoer van deze 4e ronde zijn inmiddels gestart. De verdere koppeling van onderhoud en verduurzaming binnen Steigers op Zuid is een stap verder gebracht door de inzet van rijksmiddelen voor het stimuleren van het aardgasvrij/gereed maken van wijken in de projecten van Steigers op Zuid. Door middel van Steigers op Zuid wordt invulling gegeven aan het spoor VvE’s binnen het overkoepelende programma gericht op aardgasvrije wijken.

Particuliere voorraad: Samenvoegen / vergroten
Er zijn meerdere woonblokken in de focuswijken geselecteerd waar het de ambitie is om zoveel mogelijk woningen samen te (laten) voegen. Het gaat om projecten aan de Van Swietenlaan naast de Carnissepoort, Oud Carnisse, Frans Beckerstraat en andere locaties. Zo worden woningen aangekocht rondom de Carnisse Poort en de Boulevard Zuid ten behoeve van deze doelstelling. Op deze locaties worden woningeigenaren benaderd door een gemeentelijke samenvoegadviseur. Die informeert en adviseert eigenaren over de (subsidie)mogelijkheden. Als eigenaren op deze locaties hun woningen willen verkopen, koopt de gemeente of een partij waar de gemeente mee samenwerkt deze aan met als doel de woningen samen te voegen of te vergroten.

Na het gemeenteraadsbesluit over de Fazantstraat is ook daar een traject gestart in 2021 om een samenspraak met de bewoners ene plan te maken voor renovatie.

In 2021 is in Oud Carnisse en de Eilandenbuurt in Carnisse ten behoeve van deze doelstelling de Wet voorkeursrecht gemeenten gevestigd. Ook in de Frans Bekkerstraat (Oud-Charlois) is een dergelijk project voorbereid. Ten behoeve van sloop/nieuwbouw-projecten is door de gemeenteraad in 2021 een besluit genomen tot onteigening van particulier vastgoed ten behoeve van de projecten Tweebosbuurt (28 particulier bezit), Carnisse Poort , Dahliablok, Mijnkint 3 en Veldstraat. In 2022 worden ontwikkelaars geselecteerd voor de nieuwbouwopgave en wordt begonnen met de voorbereidende werkzaamheden voor de sloop(52) en bouw.

In de Zegenstraat (Oud-Charlois) zijn na aankoop van de panden in 2020, de voormalige huurders in 2021 geherhuisvest en is de fundering van deze panden hersteld teneinde de panden te verkopen.

Vanwege de gestegen vastgoedprijzen en bouwkosten is met het rijk afgesproken dat de target voor de grondige aanpak van de particuliere voorraad neerwaarts is bijgesteld naar 700 tot de wens van 900 aan te pakken woningen t/m 2030, waarbij de ambitie hoger moet liggen. Een aantal van 700 woningen is de absolute ondergrens.

Aanpak corporatie voorraad
Met de corporaties zijn afspraken gemaakt over de aanpak van 4200 woningen in de periode 2019 -2022. Inmiddels is de sloop/nieuwbouw of renovatie van ruim 4000 woningen gestart en is de verwachting dat eind 2022 ongeveer 5000 corporatie woningen op Zuid zijn verbeterd.

Verbetering woonmilieus en buitenruimte
Voor verbetering van de buitenruimte zijn in 2021 diverse nieuwe projecten in uitvoering genomen dan wel afgerond. De Pleinweg is veranderd van een barrière tussen onder andere de Kindercampus Bloemhof,  de Kokerstraat (Bloemhof), Zwederstraat (Bloemhof) en Carnisse naar een verbinding die goed oversteekbaar is voor voetganger en fietser. Daarnaast hebben, aansluitend aan vervangende nieuwbouwprojecten Malieklos en Drents Plantsoen (Hillesluis) door woningcorporatie Woonstad, de omliggende straten een nieuwe groenere inrichting gekregen. Ook zijn een aantal bewonersinitiatieven uitgevoerd: Dat heeft geleid tot onder andere een semipermanente BMX-baan in Bloemhof , het opknappen van het plein aan de Lange Hilleweg (Bloemhof), het aanbrengen van nieuwe beplanting, Stichting Charlois aan de Vliet  en verschillende initiatieven in Hillesluis die nog uitgewerkt worden.

Ons college is ook trots op de reeds geboekte resultaten op de Boulevard Zuid. De Alliantie Hand in Hand zet zich hier in de periode 2019-2029 in voor een sterke lokale economie en een aantrekkelijke woonomgeving op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk. In de Alliantie Hand in Hand werken de gemeente Rotterdam, het NPRZ, ondernemers, vastgoedeigenaren, veiligheidspartners en andere belangrijke partijen in het gebied samen. Het programma NPRZ Wonen levert een belangrijke bijdrage aan de fysieke pijler van het programma Hand in Hand. Binnen deze pijler wordt onderscheid gemaakt tussen de onderdelen buitenruimte, gebiedsontwikkeling en vastgoedaanpak.

Fase 1 van de puien- en gevelherstel werkzaamheden op de Groene Hilledijk zijn in 2021 afgerond. Op de winkelboulevard zijn door de gemeente 54 panden aangekocht ten behoeve van samenvoegen, transformatie en vernieuwbouw. Er zijn 4 winkels getransformeerd naar dienstverlening, 11 winkels zijn gerenoveerd en 8 panden zijn getransformeerd naar woningen (woon-werk). In totaal zijn 83 beuken glas in lood hersteld, 85 nieuwe reclame- uitingen geplaatsgeplaatst en 13 gesloten rolluiken verwijderd.

Fase 2 van de luifelaanpak op de Beijerlandselaan is in 2021 gestart.

De inzet op ondermijning gaat door, er vindt een offensief plaats op Schoon, Heel, Veilig en positieve communicatie. De participatie met de omgeving en bestuurlijke besluitvorming over de herontwikkeling van Riederkop en Riederplein is gestart. Zo ook de schetsfase participatie van de pleinenaanpak van de Beijerlandselaan.

Ook in Charlois zetten we in op verbetering van het winkelgebied aan de Katendrechtse Lagedijk en Wolphaertsbocht (KatWol). In 2021 zijn er in dit gebied 24 panden na intensieve begeleiding vanuit het project fysiek opgeknapt. Hiervan zijn er in het afgelopen jaar 23 getransformeerd van een slecht draaiende-/uitziende winkel tot een woning en is 1 pand getransformeerd van een winkelpand naar een dienstverlenend bedrijf. Voor 2022 wordt gestreefd naar het opknappen van minimaal 15 panden, nu vooral in Carnisse. Daarnaast wordt specifiek ingezet op verbetering van uitstraling van winkelpanden (reclame/rolluiken). Woonstad heeft de grootschalige renovatie van Wolphaertstraat 15-55 succesvol afgerond.

Tot slot is de aanpak (ver)huren in Carnisse gestart. Hiermee wordt beoogd in te grijpen in de disfunctionele aspecten in de woningmarkt, omdat excessen hierin de beoogde ontwikkelingen zoals geschetst in het Werkprogramma Wonen NPRZ belemmeren. De pilot-aanpak in Carnisse is opgeschaald naar de stedelijke aanpak Goed Huren en Verhuren in Rotterdam. Ook de NPRZ-focuswijken Bloemhof, Hillesluis, Oud Charlois en Tarwewijk krijgen hiermee extra inzet ter bevordering van goed verhuurderschap.

Regionale spreiding
In 2021 heeft de gemeente Rotterdam overeenkomstig eerder gemaakte afspraak aan de provincie Zuid-Holland een bijdrage van € 1 mln. formeel verleend als cofinanciering voor de door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (totaal subsidiebudget € 5 mln). Met deze substantiële bijdrage vanuit de Rotterdamse NPRZ-middelen wordt meebetaald aan een positieve financiële prikkel (€ 7.500,- per extra door een woningcorporatie gestarte sociale woning in een Rotterdamse randgemeente)  voor de betere spreiding van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio.

In 2021 zijn door 5 van de Rotterdamse randgemeenten aanvragen ingediend voor in totaal 451 woningen in 9 projecten waarmee 2/3 deel van het subsidiebudget is belegd. Aanvragen kunnen door de randgemeenten worden ingediend tot 1 januari 2024.
 

2.4 Pijler Cultuur

Er wordt vanuit deze pijler ingezet op 3 speerpunten, namelijk culturele programmering, talentontwikkeling en planvorming NCWI (inmiddels Cultuur&Campus). Dit betekent dat succesvolle ontwikkelingen en interventies worden uitgebouwd en waar nodig versterkt met aanvullende programmering. Met deze intensivering en aanvullende programmering wordt aangesloten bij een nieuw publiek en bijgedragen aan een hogere cultuurparticipatie van Rotterdammers (op Zuid). Ook de uitbreiding en spreiding van cultuurplekken op Zuid draagt bij aan een hogere participatie.

Culturele programmering
In 2021 is de ingezette versterking van de culturele infrastructuur voor Rotterdam Zuid, met nieuwe ankers en aansluitende programmering voortgezet.

• Theater Zuidplein en de Bibliotheek Rotterdam zijn sinds september 2020 open voor publiek, makers en bewoners. Naast de theater- en bibliotheekfunctie in het Kunstenpand is met name in 2021 ingezet op het invullen van Zone-Z.  Zone-Z is de plek waar ruimte is voor ontmoeting, kruisbestuivingen, aanvullende programmering in zowel de publieke ruimte als de directe omgeving.
• In 2021 is hieraan de Jongerenhub Theater Zuidplein en een Programmaraad Zuidplein toegevoegd met een programmering gericht op talentontwikkeling middels jongerenparticipatie.
• Nieuwe podia opende hun deuren op Zuid in 2021: waaronder Productiehuis FLOW, Kunstencentrum Charlois, Walhalla Metro. Plekken voor nieuwe makers, vernieuwend aanbod en met programmering in partnerschappen.
• In aanloop naar het Evenement op Zuid is in 2021 in samenwerking met het netwerk op Zuid gewerkt aan de contouren van een inclusieve programmering van en voor Rotterdam Zuid. Het evenement is wederom uitgesteld in verband met de COVID-19 maatregelen (in 2021) en zal plaatsvinden in de zomer van 2023.

Wegens covid-19 en de maatregelen daaromheen is het culturele programma stilgelegd in de stad en op Zuid. Waar mogelijk is geprobeerd binnen de regels programmering te creëren, digitaal of met afstand in de buitenruimte. De ambities om in 2021 al tot een intensivering van de programmering te komen zijn wederom door deze omstandigheden helaas niet gerealiseerd. De infrastructuur en het netwerk staan gereed om zodra het weer kan Zuid te activeren en laten participeren.

Talentontwikkeling
Binnen de RegioDeal is gestart met de extra inzet om talent op Zuid te ontsluiten en mogelijkheden te bieden zich verder te ontwikkelen. Met bestaande en nieuwe instrumenten wordt gewerkt aan een duurzaam en sterke keten om talent de ruimte te geven van jong tot oud. De ingezette lijnen om talent te ontsluiten zijn in 2021 voortgezet:  

• Het IMPACT-impulsprogramma heeft ondanks de COVID-19 maatregelen (creatieve, multidisciplinaire) makers de kans geboden zich te ontwikkelen en professionaliseren. Het programma richt zich op het verbinden van het jonge talent aan het netwerk op Zuid om hun kansen zich beroepsmatig te ontwikkelen te vergroten. IMPACT is in 2021 met 23 nieuwe makers gestart. Door middel van deze samenwerkingen zijn de nieuwe makers ondergebracht in de programmering van culturele instellingen en duurzaam ingebed. In verband met COVID-19 is een deel van het publieke programma uitgesteld of in alternatieve vorm uitgevoerd. 
• Vanuit de groeiende vraag naar ondersteuning van talent op Zuid wordt het programma IMPACT uitgebreid met ‘IMPACT-Community’. Opgedane kennis binnen het programma en het netwerk worden toegankelijk gemaakt voor een breder segment creatief talent op Zuid.
• PitcherPerfect010 (een laagdrempelige regeling, waarbij het verhaal en de impact centraal staat) versterkt en faciliteert het grassrootsklimaat, biedt makers met een positieve beoordeling een subsidie en begeleidingstraject van IMPACT Rotterdam. In 2021 heeft PitcherPerfect wederom tweemaal plaatsgevonden op Zuid. Tweemaal 20 makers mochten pitchen voor hun project. Tweemaal 10 makers kregen vervolgens de kans en hulp om deze projecten te realiseren. Deze laagdrempelige regeling heeft in 2021 gezorgd voor een grotere toestroom van talent uit Zuid, nieuw en vernieuwend aanbod uit Zuid; meer aanbod dat aansluit bij de belangstelling van Rotterdammers op Zuid specifiek. De regeling is in 2021 uitgebreid met de opbouw van PitcherPerfect Community voor het versterken van het netwerk,  het bevorderen van uitwisseling en het bundelen van krachten tussen (nieuwe) makers.
• De regeling PitcherPerfect010 is eind 2021 geëvalueerd. KWINK Groep beveelt een voortzetting van de subsidieregeling Pitcher Perfect aan gezien de positieve resultaten en ervaringen: de regeling bereikt andere, nieuwe doelgroepen en een verscheidenheid aan kunst- en cultuurprojecten. Het innovatieve format draagt bij aan de vernieuwing van de cultuursector in de stad. De opzet van de regeling is goed doordacht en de pitchavond vormt de kern van het succes van de regeling. Ter verbetering en versterking van de regeling worden de aanbevelingen uit het onderzoek meegenomen in de volgende edities.
• Naast de ingezette lijnen zijn er in 2021 nieuwe initiatieven ontstaan vanuit Zuid. Zij bieden een alternatief platform voor ontwikkeling en inbedding van talent in een netwerk. 

Nieuw ankerpunt voor Rotterdam: Cultuur&Campus op Zuid
Met verschillende partijen (onderwijs en cultuur) binnen en buiten Rotterdam (waaronder het Rijk) is in 2019 en 2021 het idee van een nationaal cultureel wetenschappelijk instituut in Rotterdam uitgewerkt tot het concept Cultuur&Campus. Hoger onderwijs, meer cultuur en toerisme op zuid: dat zijn de doelen van Cultuur&Campus. Gemeente, Codarts, Hogeschool Rotterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam hebben in juni 2020 een convenant gesloten. Cultuur&Campus wordt met deze partijen ontwikkeld als groeimodel. Onder de stuurgroep Cultuur&Campus (waarin ook NPRZ en Rijk vertegenwoordigd zijn) is in 2021 gewerkt aan locatie onderzoek, huisvesting hoger onderwijs en culturele invulling. De campus wordt een cultuurcampus doordat het culturele programma, als platform voor cultuuraanbieders en als ontmoetingsplek van studenten, bewoners, docenten, kunstenaars, toeristen en onderzoekers zal dienen. De culturele programmering ambieert op termijn zowel buurtbewoners als (inter)nationale bezoekers te trekken. Cultuur&Campus zal onderdeel zijn van een grotere gebiedsontwikkeling die Zuid een stevige impuls zal geven. Met het opstarten van het masterplan is een nieuwe fase ingegaan: de stap van dromen en ontwikkelen van ambities, naar de concrete vertaling naar een realiseerbaar plan is daarmee in gang gezet.

1. Children’s Zone
Voor de Dagprogrammering binnen de Children's Zone hebben de Corona maatregelen en het tijdelijk sluiten van de scholen tot gevolg gehad dat niet alle scholen de programmering volledig rond kregen.

2. Dagprogrammering buiten Children’s Zone
Ook voor de Dagprogrammering buiten de Children's Zone hebben de Corona maatregelen en het tijdelijk sluiten van de scholen tot gevolg gehad dat niet alle scholen de programmering volledig rond kregen.

3. Herstructurering VO (Betreft DUK 2018)
Met betrekking tot de Herstructering VO is de verwachting dat de projecten hiervoor in 2023 en 2024 tot uitvoering worden gebracht.

4. Leraren
Vanwege corona in 2020 minder prestaties geleverd waardoor in 2022 subsidies lager zijn vastgesteld. Verder waren er in 2021 minder geactiveerde Rotterdampassen, en iets minder verleende subsidies ook vanwege corona.

5. Cultuurcampus
Nagenoeg conform begroting uitgegeven.

6. Dagprogrammering VO Scholen (Pilot)
In 2021 startte de pilot dagprogrammering VO, vandaar dat de middelen niet volledig conform begroting zijn ingezet.

3.2 Pijler Werk

De bestedingen bij de pijler Werk zijn in overeenstemming met de begroting. In het kader van het NPRZ zijn meer werkconsulenten aangesteld om de bijstandsafhankelijke werkzoekenden meer aandacht te kunnen geven. De caseload van werkconsulenten is in NPRZ lager dan in de rest van Rotterdam. Door de corona-crisis werden vooral degenen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie geraakt. Deze groep is op Zuid groter dan in de rest van Rotterdam en Nederland. Door Samen voor Zuid heeft de ontwikkeling van het bijstandsvolume op Zuid gelijke tred kunnen houden met de rest van Rotterdam. Er zijn door de pandemie minder (scholings)trajecten ingezet dan voorzien. Ook bij de uitvoering van de LeerWerkakkoorden heeft corona een rol gespeeld.

3.3 Pijler Wonen

De regiodeal-middelen worden gebruikt als dekking voor projecten in de focuswijken, tuinsteden en tuindorpen in Rotterdam Zuid, die bijdragen aan de fysieke doelstellingen van het NRPZ. De projecten zijn concreet opgezet om invulling te geven aan de gemeentelijke opgave binnen het NPRZ of dienen ter ondersteuning en facilitering van de opgave van derden (zoals woningcorporaties).

In bovenstaande tabel worden de middelen verantwoord die worden ingezet voor de drie thema’s die zijn opgenomen in de regiodeal Rotterdam Zuid voor de pijler Wonen. De opgenomen verplichtingen en bestedingen hebben betrekking op de rijksmiddelen uit de regiodeal en op de gemeentelijke cofinanciering. De term verplichting zoals die in bovenstaande tabel is gebruikt, betreft de binnen de projecten aangegane verplichtingen met derden, zoals die in de concernadministratie zijn opgenomen (financieel administratief verplicht, conform definitie SISA). Deze term heeft hier dus geen betrekking op de intern aangegane verplichtingen die via formeel afgegeven verleningsbesluiten zijn verplicht.

Dat er minder middelen zijn besteed dan begroot wordt vooral veroorzaakt door prijsstijgingen koopwoningen in het NPRZ-gebied waardoor er in 2021 minder verwervingen uitgevoerd werden ten opzichte van de oorspronkelijke raming.

Binnen de pijler Wonen van het NPRZ wordt een groot deel van de regiodeal middelen ingezet ten behoeve van grondige aanpak van de bestaande particuliere woningvoorraad. Hiertoe wordt een groot aantal projecten uitgevoerd van sloop/nieuwbouw, transformatie en samenvoegen van woningen. De sloop/nieuwbouw projecten worden grotendeels binnen grondexploitaties uitgevoerd, en deze hebben meestal een looptijd van 10 jaar. Binnen transformatie- en samenvoeg-projecten is een belangrijk onderdeel het aankopen van (aangrenzende) woningen hetgeen en langjarige inspanning vergt. Om deze reden heeft de gemeente Rotterdam richting het Rijk aangeven dat de looptijd van de specifieke uitkering regiodeal NPRZ (nu 2019 t/m 2025) voor de pijler Wonen een te korte periode is om de afgesproken prestatiedoelen te kunnen realiseren en verlengd zou moeten worden tot 15 jaar. Daarom is op aangeven van Rotterdam in de rijksbeschikking voor de specifieke uitkering regiodeal NPRZ (van 10 december 2019) de mogelijkheid opgenomen om de looptijd voor de pijler Wonen te verlengen (art 3.3). In deze voortgangsrapportage stellen we het Rijk voor om de looptijd van de regiodeal voor de pijler Wonen te verlengen naar 2034.

Voor thema 1 (Grondige aanpak particuliere voorraad: sloop/nieuwbouw en samenvoegen) is in 2021 niets financieel administratief verplicht. Wel zijn er binnen dit thema voor € 13,7 mln. aan formele verleningsbesluiten afgegeven (juridisch verplicht) voor de projecten Groningerstraat, Carnisse Poort en Bonaventura. In 2021 is € 4 mln. aan bestedingen gerealiseerd ten behoeve van de het project Bonaventurastraat, grondexploitaties Groningerstraat en Carnisse Poort.

Voor thema 2 (woonmilieus: buitenruimte en winkelstraten) is in 2021 niets financieel administratief verplicht. Wel zijn er binnen dit thema voor € 5,6 mln. aan formele verleningsbesluiten afgegeven (juridisch verplicht) voor de projecten Beijerlandselaan / Groene Hilledijk (grondexploitatie), het luifelplan Beijerlandselaan en de proceskosten van het programma Hand in Hand. In 2021 is € 2,4 mln. aan bestedingen gerealiseerd ten behoeve van het project Beijerlandselaan / Groene Hilledijk, het luifelplan en de proceskosten.

Voor thema 3 (regionale spreiding) is in 2021 een bijdrage van € 1 mln. formeel verleend als cofinanciering door de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (totaal subsidiebudget € 5 mln.). Met deze substantiële bijdrage vanuit de Rotterdamse NPRZ-middelen wordt meebetaald aan een positieve financiële prikkel (€ 7.500,- per extra door een woningcorporatie gestarte sociale woning in een Rotterdamse randgemeente) voor de betere spreiding van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio. Tegelijkertijd met het afgeven van het formele commitment is een voorschot (50%) aan de provincie betaald.

3.4 Pijler Cultuur

De subsidiering van Theater Zuidplein ter ondersteuning van de ontwikkeling van het kunstenpand is onderdeel van de bestedingen van thema 1: culturele programmering.

De bestedingen rondom de genoemde pitchavonden en de start van de ondersteuning van het talentprogramma IMPACT zijn opgenomen onder thema 2: Talentontwikkeling.

Er is een onderbesteding in 2021 in verband met het wegvallen van programmering door COVID-19. Hierdoor is in 2021 minder gerealiseerd dan aanvankelijk begroot. De programmering en de besteding is deels doorgeschoven naar 2022. De nog benodigde co-financiering 2019-2025 zal worden aangevuld in 2023 met de programmering van het Evenement op Zuid.