Financiën
Overzicht baten en lasten
Overzicht van baten en lasten Stedelijke ontwikkeling | Realisatie 2021 | Begroting 2022 | Begroting 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 320.472 | 695.170 | 429.815 | 302.451 | 297.627 | 294.812 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 45.640 | 15.526 | 7.237 | 1.724 | 2.416 | 2.416 | |
Financieringsbaten | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 253.442 | 726.898 | 447.869 | 271.491 | 265.814 | 269.481 | |
Overige baten | 21.389 | -47.255 | -25.290 | 29.235 | 29.396 | 22.915 | |
Lasten exclusief reserves | 369.407 | 418.003 | 320.109 | 294.331 | 285.373 | 272.731 |
|
Apparaatslasten | 158.360 | 176.869 | 171.768 | 168.617 | 168.325 | 167.740 | |
Inhuur | 28.104 | 33.569 | 14.769 | 11.713 | 11.713 | 11.713 | |
Overige apparaatslasten | 2.554 | 3.402 | 3.498 | 3.510 | 3.510 | 3.510 | |
Personeel | 127.702 | 139.898 | 153.501 | 153.394 | 153.102 | 152.517 | |
Intern resultaat | 6.252 | -17.983 | -12.846 | -17.711 | -17.189 | -17.003 | |
Intern resultaat | 6.252 | -17.983 | -12.846 | -17.711 | -17.189 | -17.003 | |
Programmalasten | 204.796 | 259.118 | 161.187 | 143.425 | 134.238 | 121.995 | |
Financieringslasten | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 155.924 | 210.663 | 109.005 | 88.149 | 76.723 | 61.604 | |
Kapitaallasten | 20.072 | 16.502 | 18.565 | 24.370 | 26.607 | 29.484 | |
Overige programmalasten | 7.990 | 4.619 | 4.376 | 4.376 | 4.376 | 4.376 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 20.790 | 27.334 | 29.240 | 26.531 | 26.531 | 26.531 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -48.935 | 277.166 | 109.706 | 8.119 | 12.254 | 22.080 | |
Saldo voor reserveringen | -48.935 | 277.166 | 109.706 | 8.119 | 12.254 | 22.080 | |
Reserves | 72.827 | 74.511 | 48.409 | 39.001 | 35.747 | 34.539 |
|
Onttrekking reserves | 80.797 | 121.107 | 55.919 | 39.411 | 36.157 | 34.949 | |
Toevoeging reserves | 7.970 | 46.925 | 7.510 | 410 | 410 | 410 | |
Vrijval reserves | 0 | 329 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | 23.892 | 351.678 | 158.115 | 47.120 | 48.001 | 56.620 |
Toelichting overzicht baten en lasten
Baten
De baten bestaan grotendeels uit grondopbrengsten, canonopbrengsten en het uitvoeren van opdrachten voor externe opdrachtgevers. Voor de grondopbrengsten geldt dat op basis van de wet- en regelgeving de baten van grondverkopen in de exploitatie worden verwerkt met een tegenboeking onder de overige baten. Hierdoor ontstaat er geen effect op het saldo. Daarnaast bestaan de opbrengsten uit parkeerinkomsten op straat en in de parkeergarages, uitpondingen en conversieopbrengsten (omzetten naar eeuwigdurend erfpacht) en de bijdrage voor het railinfrastructuurproject Hoekse Lijn.
Resultaatnemingen grondexploitaties
Hoe de markt zich ontwikkelt, is omgeven met de nodige onzekerheden, wat het kwantificeren van het resultaat op de grondexploitatieportefeuille moeilijk maakt. Dit geldt in de huidige markt nog meer dan in voorgaande jaren en daarmee is het risico op het niet halen van het grondexploitatie resultaat aanzienlijk gegroeid. De resultaatnemingen zijn onder andere afhankelijk van macro-economische ontwikkelingen zoals de hogere bouwkosten (hogere prijzen van grondstoffen, materialen en energie) in 2022 en volgende jaren en de opwaartse druk op de rentetarieven. Het voorstel is om het begrote resultaat van € 11,6 mln niet aan te passen.
Lasten
De lasten bestaan uit grondexploitaties ten behoeve van gebiedsontwikkelingen en kosten voor personele inzet. Tevens zijn er lasten die voortvloeien uit onder andere het jaarlijks vervangen van verkeerslichtinstallaties, de inzet voor straatparkeren, de exploitatie en het beheer van parkeergarages en het fiscaal handhaven, fietsvoorzieningen, openbaar vervoer, stedelijke bereikbaarheid en verkeersveiligheid.
Reserves
De mutaties op de reserves hebben betrekking op de bestemmingsreserves Autoluw fonds, Bodem, Energietransitie, Gebiedsontwikkeling, Infrastructuur, Investeringen Rozenburg, Rotterdamse Investeringsmotor, Middensegment Huur, reserve Gebiedsaanpakken en duurzame Gebiedsontwikkelingsfonds, Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), Stadsinitiatief, Stimulering bouwproductie, Taakmutaties Gemeentefonds, Upgrade voor the skate! en Verkeerscirculatieplan. De onttrekkingen aan de bestemmingsreserves worden ingezet voor Hart van Zuid, Hoekse lijn, A16 Rotterdam, Stadshavens, Binnenstad, Inrichting buitenruimte gebieden, Stimulering bouwproductie, stedelijke bereikbaarheid en andere projecten.
Meerjarig verloop
De baten laten voor de jaren 2022 tot en met 2026 meerjarig een dalend verloop zien. Dit wordt ondanks hogere parkeerbaten voornamelijk veroorzaakt door de eenmalige erfpachtopbrengsten in 2022 en 2023, de daling van begrote grondopbrengsten en het aflopende project Hoekse lijn. De lagere grondopbrengsten en aflopen van project Hoekse lijn gaan ook gepaard met lagere lasten. Door de dalende lasten is er op bestemmingsreserves ook een dalende trend te zien.
Financiële bijstellingen
Bijstellingen Stedelijke ontwikkeling | Begroting 2022 | Begroting 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 |
|||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Eerste Herziening 2022 (na conversie) | 31.914 | 20.378 | 34.870 | 35.480 | 35.480 | |||
Bijstellingen Tweede Herziening 2022 / Begroting 2023 | 319.739 | 138.657 | 13.219 | 13.686 | 22.381 | |||
20 ha vergroenen en klimaatadaptatie | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 1 | 0 | -540 | -1.250 | -1.300 | -1.300 | ||
Aanpak roekeloos rijden bezorgers | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 1 | 0 | -30 | -50 | -50 | -50 | ||
Onderzoek Goudsesingel | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 1 | 0 | -400 | 0 | 0 | 0 | ||
Waterberging | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 1 | 0 | -250 | -450 | -400 | -400 | ||
Ondersteunen nieuwkomers | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 2 | -570 | -570 | -570 | -570 | -570 | ||
Andere segmentering bouwplannen | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | -25.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Autoluw fonds | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | -20.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bouwen van 3500-4000 woningen | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | -7.000 | -7.000 | -7.000 | -7.000 | ||
Coöperatieve woonvormen | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | -600 | -600 | -600 | -600 | ||
Gratis openbaar vervoer tot 12 jaar | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | -1.750 | -1.750 | -1.750 | -1.750 | ||
Mobiliteit algemeen | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | -800 | -800 | -800 | -800 | ||
Opstellen verkeerscirculatieplan | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | -2.500 | 0 | 0 | 0 | ||
Parkeermaatregelen coalitieakkoord | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | 12.600 | 22.900 | 27.600 | 32.300 | ||
Parkeerontwikkelingen | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 3 | 0 | 6.700 | 1.100 | 0 | 0 | ||
Resilience | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 4 | 0 | -600 | -600 | -600 | -600 | ||
Terugdringen houtstook | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 4 | 0 | -160 | -325 | -325 | -325 | ||
Erfpachtbaten Havensteder | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 7 | 191.900 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Erfpachtbaten Woonstad | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 7 | 169.000 | 131.000 | 0 | 0 | 0 | ||
Organisatie | Coalitieakkoord - Hoofdstuk 7 | 0 | 1.483 | 1.590 | 1.882 | 2.171 | ||
Correctie canonopbrengsten | Coalitieakkoord – Overig | -1.700 | -1.700 | 0 | 0 | 0 | ||
Diverse ruimtelijke knelpunten | Coalitieakkoord – Overig | -6.200 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Diverse technische correcties | Coalitieakkoord – Overig | 0 | 0 | 0 | 0 | -200 | ||
Gemeentefondsmutaties | Coalitieakkoord – Overig | 0 | 0 | 0 | 0 | 40 | ||
Materiaalkosten Hoekse Lijn | Coalitieakkoord – Overig | -4.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Stichting Urgentiebepalingen Woningzoekenden | Coalitieakkoord – Overig | -400 | -400 | -400 | -400 | -400 | ||
Stijgingen energiekosten eigen gebouwen | Coalitieakkoord – Overig | -124 | -585 | 0 | 0 | 0 | ||
Coöperatieve woonvormen | Kasschuiven | 927 | -927 | 0 | 0 | 0 | ||
Kasschuif Gratis openbaar vervoer 65+ | Kasschuiven | 795 | -795 | 0 | 0 | 0 | ||
Kasschuif Plan van aanpak Oud-Crooswijk | Kasschuiven | 0 | 3.500 | 0 | -3.500 | 0 | ||
Omgevingswet | Kasschuiven | -985 | 0 | 200 | 200 | 585 | ||
Versterking omgevingsdiensten | Kasschuiven | 0 | 12 | 9 | 9 | -30 | ||
Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -88 | -329 | -372 | -176 | -299 | ||
Bestuursopdracht Financiële Sturing SO Bouwopgave | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestuursopdracht Financiële Sturing SO Duurzaamheidsopgave | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -104 | -8.911 | -9.146 | -9.056 | -9.056 | ||
Bibob | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bijdrage EU-subsidie Veerkrachtig BoTu 2028 | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 33 | 33 | 33 | 33 | ||
Correctie canonopbrengsten structureel prognose | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 500 | 500 | -1.200 | -1.200 | -1.200 | ||
Digitalisering | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -1.427 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Incidentele verwachte erfpachtbaten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 15.300 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Saldoneutrale ramingsbijstellingen | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Verschuiving middelen tussen programma's | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -943 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Verschuiving personele inzet Energietransitie | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -93 | 0 | 0 | 0 | ||
Wet kwaliteitsborging | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -18 | -18 | -18 | -18 | ||
Bestemmingsreserve Autoluw fonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Bodem | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Energietransitie | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | Reserves | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Infrastructuur | Reserves | 229 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Middensegment Huur | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Stadsinitiatief | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Stimulering bouwproductie | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Upgrade voor the skate! | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Verkeerscirculatieplan | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Erfgoeddeal | Taakmutaties | -311 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 2.838 | 11.787 | 11.916 | 11.706 | 11.850 | ||
Begroting na wijzigingen | 351.653 | 159.035 | 48.089 | 49.166 | 57.860 |
Toelichting financiële bijstellingen
20 ha vergroenen en klimaatadaptatie
Het weerbaar maken van de stad voor de effecten van klimaatverandering is belangrijk. Daarom gaat de gemeente aansprekende klimaatadaptieve openbare buitenruimteprojecten realiseren, variërend van (school)pleinen tot straten. De focus ligt op de meest urgente gebieden. Deze projecten dragen ook direct bij aan de uitbreiding, kwaliteit en biodiversiteit van het groen in Rotterdam en aan een aantrekkelijke, gezonde en leefbare stad. Om deze projecten na realisatie goed te kunnen onderhouden, wordt extra budget toegevoegd.
Aanpak roekeloos rijden bezorgers
De aanpak tegen roekeloos rijdende bezorgscooters inclusief flitsbezorgers wordt uitgerold over de hele stad. Hiervoor wordt een jaarlijks budget beschikbaar gesteld van € 30 in 2023 en € 50 vanaf 2024 en verder.
Onderzoek Goudsesingel
We investeren in waterberging, om grote hoeveelheden regen goed op te vangen. In dat kader en ook vanuit historisch perspectief voeren we een haalbaarheidsonderzoek uit naar het terugbrengen van water in bijvoorbeeld de Goudsesingel.
Waterberging
Voor de inzet op waterberging wordt een budget beschikbaar gesteld van € 250 in 2023, € 450 in 2024 en € 400 vanaf 2025.
Ondersteunen nieuwkomers
Voor de huisvesting van statushouders (onderdeel van de aanpak inburgering) wordt een jaarlijks budget van € 570 beschikbaar gesteld vanaf 2022.
Andere segmentering bouwplannen
We ontwikkelen de woningvoorraad op een dergelijke manier dat we nu én in de toekomst de juiste woningen ontwikkelen voor de juiste doelgroepen. Dat betekent dat we dus meer betaalbare (koop)woningen gaan bouwen.
Autoluw fonds
Het centrum en de wijken Oude Westen, Nieuwe Westen, Middelland en Oude Noorden worden zoveel mogelijk autoluw gemaakt. Het doel is daarbij om het veiliger te maken voor fietsers en voetgangers. Hiervoor wordt een Autoluw fonds ingesteld van € 20 mln.
Bouwen van 3500-4000 woningen
De komende vier jaar bouwen we flink door. Ondanks de uitdagende marktomstandigheden starten we jaarlijks met de bouw van 3.500-4.000 woningen, inclusief circa 400 studentenkamers.
Coöperatieve woonvormen
Om de uitvoering van de pilot rondom coöperatieve woonvormen voort te kunnen zetten, wordt een jaarlijks budget van € 600 beschikbaar gesteld vanaf 2023.
Gratis openbaar vervoer tot 12 jaar
De huidige gratis openbaar vervoerregeling voor kinderen tot 12 jaar wordt van 2023 t/m 2026 gehandhaafd. De begrote kosten hiervoor zijn € 1,8 mln per jaar.
Mobiliteit algemeen
Voor algemene mobiliteitswerkzaamheden wordt een jaarlijks budget van € 800 beschikbaar gesteld vanaf 2023.
Opstellen verkeerscirculatieplan
Er wordt een verkeerscirculatieplan opgesteld om de doorstroming in de hele stad te bevorderen voor fiets, openbaar vervoer en deelvervoer. Hiervoor wordt een budget beschikbaar gesteld van € 2,5 mln.
Parkeermaatregelen coalitieakkoord
In het coalitieakkoord zijn onderstaande maatregelen met betrekking tot parkeren opgenomen:
- 20% lagere kosten bewonersvergunning: de kosten voor de 1ste bewonersparkeervergunning worden, na correctie voor indexatie, met 20% verlaagd
- betaald parkeren binnen gehele ring: in de periode 2023 tot 2026 wordt binnen de gehele ring van Rotterdam betaald parkeren ingevoerd in de gebieden waar het nog gratis parkeren is
- parkeren overal tot 23 uur: in het kader van harmonisatie van betaaltijden wordt in de periode 2023 tot 2026 de betaaltijden overal uitgebreid tot 23.00 uur. De tijden waarop betaald moet worden voor het parkeren zijn nu nog afhankelijk van de locatie
- verhogen tarief centrum kort parkeren met 20%: in het centrumgebied worden de tarieven voor het kort parkeren op straat, na correctie voor indexatie, met 20% verhoogd
De extra parkeerbaten en hiermee samenhangende lasten hiervoor genoemde maatregelen genereren, zijn in de begroting verwerkt.
Parkeerontwikkelingen
Bij de voorjaarsnota 2021 is besloten om de financiële effecten van geplande, maar nog niet definitief besloten uitbreidingen van parkeertijden en gebieden uitsluitend te verwerken voor het begrotingsjaar 2022. Voor latere jaren was er namelijk onzekerheid over de saldoverbetering. Enerzijds omdat de kosten van fietsvoorzieningen en P+R terreinen door uitbreidingen zouden toenemen. Anderzijds zouden de parkeeropbrengsten dalen door verminderen van aantal parkeerplaatsen vanwege herinrichting van de buitenruimte en om plaats te maken voor nieuwbouw. Nu er voldoende zekerheid is over deze ontwikkelingen is het financieel effect voor 2023 en verder in de begroting verwerkt. De verwachting is dat vanaf 2025 de hogere parkeeropbrengsten zullen wegvallen tegen de hogere kosten van de nieuwe parkeervoorzieningen.
Resilience
Om de uitvoering van het project Resilience voort te kunnen zetten, wordt een jaarlijks budget van € 600 beschikbaar gesteld vanaf 2023.
Terugdringen houtstook
Voor het terugdringen van houtstook wordt een jaarlijks budget beschikbaar gesteld van € 160 in 2023 en € 325 vanaf 2024.
Erfpachtbaten Havensteder
Woningcorporatie Havensteder heeft besloten tot conversie van de erfpachtrechten van haar woningportefeuille. Het betreft vooral tijdelijke erfpachtrechten die in de periode 2030-2045 tegen het einde van de afkooptermijn aanlopen, waarna er weer canon zou moeten worden betaald. Het bedrag van de conversie is € 193 mln waarvan € 1,1 mln wordt ingezet als dekking van benodigde extra capaciteit erfpacht om de conversie-overeenkomst administratief goed te kunnen afwikkelen.
Erfpachtbaten Woonstad
Woningcorporatie Woonstad heeft besloten tot conversie van de erfpachtrechten van haar woningportefeuille. Het betreft vooral tijdelijke erfpachtrechten die in de periode 2030-2045 tegen het einde van de afkooptermijn aanlopen, waarna er weer canon zou moeten worden betaald. Het bedrag van de conversie is naar de huidige inzichten € 300 mln waarvan € 169 mln in 2022 en € 131 mln in 2023 wordt ontvangen.
Er lopen nog acties waardoor het conversiebedrag kan veranderen.
Organisatie
Omdat we scherpe keuzen maken in ons beleid en nog efficiënter gaan werken, is het reëel om een bezuiniging op de gemeentelijke organisatie te realiseren (inhuur en apparaat). Dit geldt niet voor de medewerkers in de uitvoering. Als uitgangspunt hanteren we natuurlijk verloop.
Correctie canonopbrengsten
De regulier canonopbrengsten worden op grond van actuele informatie op het moment van het opstellen coalitieakkoord neerwaarts bijgesteld met € 1,7 mln in 2022 en 2023.
Diverse ruimtelijke knelpunten
Er zijn diverse ruimtelijke knelpunten. Hiervoor is € 6,2 mln beschikbaar.
Diverse technische correcties
Voor het jaar 2026 is een budget van € 200 beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de Omgevingswet.
Gemeentefondsmutaties
Vanuit het gemeentefonds zal in 2026 een aanpassing voor versterking omgevingsdiensten plaatsvinden.
Materiaalkosten Hoekse Lijn
In verband met de stijgende staalprijzen is de begroting voor de Hoekse Lijn bijgesteld met € 4 mln in 2022.
Stichting Urgentiebepalingen Woningzoekenden
Voor de jaren 2022 t/m 2026 wordt jaarlijks € 400 aan extra middelen beschikbaar gesteld. Deze middelen worden ingezet als dekking van kosten voor het beoordelen van een toenemend aantal urgentieaanvragen van woningzoekenden door de Stichting Urgentiebepaling Woningzoekenden Rijnmond (SUWR). SUWR vervult de wettelijk verplichte taak om urgentiebeschikkingen af te geven.
Stijging energiekosten eigen gebouwen
De energietarieven stijgen wereldwijd door beperking van de gasaanvoer en stijging van de vraag naar energie. Dit resulteert op basis van huidige inzichten in 2023 ook voor Rotterdam in onvermijdelijke kostenstijgingen.
Coöperatieve woonvormen
De stimuleringsregeling voor wooncoöperaties wordt in 2023 ingezet voor het realiseren van een nieuwbouwproject voor een wooncoöperatie. De begroting wordt bijgesteld omdat hiervoor lastenbudget was begroot in 2022. In de begroting wordt € 927 lastenbudget vanuit 2022 doorgeschoven naar 2023.
Kasschuif Gratis openbaar vervoer 65+
De kasschuif van € 795 van het jaar 2022 naar 2023 heeft betrekking op een lopend geschil met de Belastingdienst over de teruggave van de BTW voor vrij reizen van AOW-gerechtigden. Op grond van de verslaggevingsregels is er voor de jaren 2016 t/m 2021 reeds een voorziening getroffen. Naar verwachting zullen in 2023 ook middelen nodig zijn.
Kasschuif Plan van aanpak Oud-Crooswijk
Vanuit het Plan van Aanpak Oud-Crooswijk 2017-2020 is in de Begroting 2023 een bedrag van € 3,5 mln gereserveerd voor de uitvoering van de herinrichting van het ‘Van Meekerengebied’. De planontwikkeling is gestart, maar dit betreft een complexe ontwikkeling waarbij zorgvuldigheid geboden is. Gebleken is dat de planontwikkeling langer in beslag neemt dan gedacht, waardoor de middelen doorgeschoven worden naar 2025.
Omgevingswet
De toegekende middelen voor de implementatie van de omgevingswet zijn in 2022 onvoldoende om de noodzakelijke (voorbereidende) werkzaamheden te verrichten. Door middelen uit toekomstige jaren naar voren te halen kan de implementatie plaatsvinden zonder aanvullende middelen (bezien over de gehele meerjarenbegroting).
Versterking omgevingsdiensten
Vanuit het gemeentefonds is in 2026 een budget toegekend voor versterking omgevingsdiensten van -€ 30. In de begroting is een kasschuif vanuit de jaren 2022 t/m 2025 door gevoerd om deze bezuiniging te kunnen dekken.
Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties
Het investeringsvolume in de grondexploitaties is geactualiseerd voor 2022 en in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De investeringen bestaan uit apparaatskosten, kosten voor verwervingen, kosten voor bouw- en woonrijp maken en overige kosten. De desinvesteringen bestaan uit gronduitgiften (intern en extern), subsidies, investeringsbijdragen en overige opbrengsten. Met name de verwervingen (€ 26,8 mln) en de gronduitgiften (€ 26,9 mln) zijn bijgesteld.
Alle baten en lasten worden conform de voorschriften van het Besluit Begroten en Verantwoorden overgeboekt naar de balans, waardoor het effect van de actualisatie op het saldo van de begroting neutraal is.
Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen.
Bestuursopdracht Financiële Sturing SO Bouwopgave
Tijdens de voorjaarsretraite 2021 heeft het toenmalige college de concerndirecteur Stadsontwikkeling en de concerncontroller de Bestuursopdracht Financiële Sturing Stadsontwikkeling gegeven. Onderdeel van de bestuursopdracht was het zo veel als mogelijk ondervangen van de (gedeeltelijke) terugloop in algemene middelen vanaf 2024 voor de structurele bouw-, duurzaamheids- en economische opgaven.
De tussentijdse onderzoeksresultaten van de Bestuursopdracht ten aanzien van het verhalen van kosten op marktpartijen heeft opgeleverd dat er met ingang van 2024 extra batenpotentieel van € 5 mln in de begroting wordt opgenomen. Ook kan door nog scherpere toepassing van de financiële kaders en procedures de initiële claim vanwege het vervallen van de intensivering voor de bouwopgave van € 10 mln met € 6,8 mln worden verlaagd. Daar komt bij dat de inzet voor duurzaamheid in gebiedsontwikkelingen van € 510 en ruimtelijke impact van de energietransitie van € 450 per jaar hierbij wordt betrokken.
Het effect hiervan is een budgetverlaging in 2023 van € 4,6 mln. Vanwege de schattingsonzekerheden ten aanzien van kostenverhaal alsmede de onzekerheid van de marktomstandigheden wordt deze ontstane eenmalige begrotingsruimte gereserveerd. Om die reden wordt dit bedrag van € 4,6 mln toegevoegd aan een nieuw te vormen bestemmingsreserve verevening kostenverhaal. Aan deze bestemmingsreserve wordt in de jaren 2024 en verder voor € 400 onttrokken. Zodra een nota kostenverhaal is vastgesteld en een actuele prognose bekend is kan ook meer duidelijkheid over worden gegeven deze bestemmingsreserve.
De oplossingen hebben tot effect dat vanaf 2024 jaarlijks € 4,4 mln wordt toegekend voor de bouwopgave. Voor de jaren 2023 t/m 2026 wordt eveneens € 2,2 mln toegekend voor de uitvoering van planologische verkenningen.
Bestuursopdracht Financiële Sturing SO Duurzaamheidsopgave
De bij de Begroting 2022 opgenomen stelpost rijksbijdrage van € 6,7 mln in 2023 en € 7,5 mln structureel ingaande 2024 komt als gevolg van de in het begrotingsprogramma Energietransitie opgenomen bijdragen vanuit het Klimaatfonds in deze begroting te vervallen.
De resterende saldo’s van respectievelijk € 2,2 mln in 2023, € 1,6 mln in 2024 en € 1,5 mln ingaande 2025 worden veroorzaakt door budget neutrale verschuivingen over de begrotingsprogramma’s Stedelijke ontwikkeling, Beheer van de stad, Overhead en Energietransitie heen als gevolg van apparaatslastenmutaties. Ook wordt budget beschikbaar gesteld voor de opgaves op het gebied van stikstof, geluid en milieu (onder andere in relatie tot de haven) van € 1,9 mln in 2023, € 1,4 mln in 2024 en jaarlijks € 1,3 mln in 2025 en 2026.
Bibob
Het Kenniscentrum Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob) verricht nu bijna alle stappen van het Bibob-proces. Doordat de reikwijdte van Bibob door wetswijzigingen steeds groter wordt, is er voor gekozen de structurele kosten van het centrale Bibob-team gemeentebreed te dragen.
Bijdrage EU-subsidie Veerkrachtig BoTu 2028
Voor het Wijkontwikkelingsprogramma Bospolder-Tussendijken (BoTu) is lastenbudget overgeheveld naar het programma Dienstverlening.
Correctie canonopbrengsten structureel prognose
De reguliere canonopbrengsten zijn op basis van recente informatie (verkregen na het coalitieakkoord) alsnog bijgesteld. De bijstelling zal structureel neerkomen op € 1,2 mln. Voor de jaren 2022 en 2023 betekent dit een voordelige bijstelling van € 500 (in het coalitieakkoord is € 1,7 mln opgenomen) en vanaf 2024 en verder zal de begroting met € 1,2 mln naar beneden worden bijgesteld.
Digitalisering
Er wordt gewerkt aan de op- en inrichting van het Data Analyse Competence Center (DACC). De begrote kosten voor het DACC bedragen € 1,43 mln in 2022.
Incidentele verwachte erfpachtbaten
Naast de reeds opgenomen incidentele erfpachtbaten uit de conversies van de woningportefeuillie van Havensteder en Woonstad (coalitieakkoord) worden de incidentele baten 2022 opwaarts bijgesteld met € 15,3 mln. Basis hiervoor vormen de realisaties tot nu toe.
Saldoneutrale ramingsbijstellingen
Op het programma vinden de volgende saldo neutrale wijzigingen plaats:
- Het Rijk draagt bij aan de uitvoering van geluidsanering. Op basis van de geactualiseerde voorbereidings- en uitvoeringsaanpak Milieudienst Rijnmond (DCMR) wordt de begroting bijgesteld.
- Vanuit het Rijk en Recreatieschap Rottemeren zijn bijdragen toegekend voor verschillende buitenruimteprojecten. Zowel de uitgaven als de bijdragen vanuit deze subsidie-inkomsten zijn opgenomen in de begroting.
- De begroting inhuur wordt bijgesteld met € 1,1 mln om de continuïteit van de werkzaamheden erfpacht te kunnen waarborgen en om de administratieve afwikkeling van de grote conversie deals met Havensteder en Woonstad goed te kunnen afwikkelen.
Verschuiving middelen tussen programma's
Budgetoverheveling vanuit het programma Bestaande stad en Economische ontwikkeling naar het programma Stedelijke ontwikkeling voor een bijdrage aan o.a. het project Gebruiksvriendelijk Rotterdams Efficiënt Administratiesysteem van de Toekomst (GREAT).
Verschuiving personele inzet Energietransitie
Dit betreft een verschuiving van personeel vanuit het programma Energietransitie naar het Programma Stedelijke ontwikkeling.
Wet kwaliteitsborging
Met de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ontstaan belangrijke wijzigingen in de vergunningverlening. Een van de belangrijkste wijzigingen is dat de technische uitvoering verschuift naar een private kwaliteitsborger.
Bestemmingsreserve Autoluw fonds
Voor de realisatie van de doelstelling uit het coalitieakkoord om de stad autoluwer te maken, wordt het lastenbudget en de bijhorende onttrekking aan de bestemmingsreserve begroot op € 5 mln per jaar vanaf 2023 en verder.
Bestemmingsreserve Bodem
Gas
Op basis van de geactualiseerde uitvoeringsaanpak van de 3 gasfabrieken Keilehaven, Kralingen en Feijenoord wordt de begroting bijgesteld. Als gevolg van vertraagde besluitvorming bij een externe partij, de discussie over Feijenoord City, starten alleen voorbereidingswerkzaamheden in 2022. Er wordt nog geen start gemaakt met de sanering. Hierdoor worden de lasten en de onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Bodem in 2022 met € 5,7 mln naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 500 naar beneden bijgesteld.
Spoed
Het saneringsproject Jericholaan is nu in voorbereiding en wordt zo snel als mogelijk aanbesteed en gerealiseerd. De overige uitvoeringswerkzaamheden worden in 2023 uitgevoerd. Hierdoor worden de lasten en de onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Bodem in 2022 met € 1 mln naar beneden bijgesteld.
Bestemmingsreserve Energietransitie
In 2022 zullen er minder subsidies worden verstrekt. De verwachting is dat deze subsidies in 2023 en 2024 verstrekt zullen worden. Hierdoor wordt ook de onttrekking uit de bestemmingsreserve Energietransitie bijgesteld. Daarnaast worden de lasten en onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Energietransitie in 2022 binnen het programma Stedelijke ontwikkeling overgeheveld voor de projecten “Gedragsmaatregelen Vasteland” (€ 50) en “Hoogwaardig openbaar vervoer Maastunnel” (€ 250).
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
- om de apparaatskosten voor de fondsbeheertaken in 2022 te dekken wordt het budget van de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling Dekking Fondsbeheer SIF met € 150 verhoogd.
- uitvoeringsprogramma Rivieroevers 2019-2022
Vanuit het Uitvoeringsprogramma Rivieroevers 2019-2022 wordt er geld beschikbaar gesteld voor allerlei projecten die centraal staan bij het investeren in de rivieroevers. Op basis van een geactualiseerde uitvoeringsaanpak voor project Leuvekolk worden in 2022 hogere lasten verwacht. Daarnaast worden in 2022 hogere lasten verwacht voor project Crooswijksebocht. Dit is het gevolg van in rekening gebrachte meerwerkkosten door de aannemer en aanpassing van het beplantingsplan. De begroting wordt hierop bijgesteld. De lasten en onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Uitvoeringsprogramma Rivieroevers 2019-2022 worden met € 1 mln naar boven bijgesteld.
- programma Extra Vergroening
De voorbereiding en uitvoering van buitenruimteprojecten duren soms langer dan gepland. Enkele projecten worden in 2022 uitgevoerd en een aantal loopt door naar 2023. Hierdoor worden de lasten en onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling - Programma Extra Vergroening in 2022 met € 528 naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 528 naar boven bijgesteld in 2023. Daarnaast worden een aantal projecten overgeheveld binnen het programma Stedelijke ontwikkeling. De lasten en dekking uit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling – Programma Extra Vergroening worden met € 676 binnen het programma Stedelijke ontwikkeling overgeheveld. Verder wordt budget vanuit het programma Stedelijke ontwikkeling overgeheveld naar het programma Bestaande Stad voor het project Groene dak de Doelen. De lasten worden met € 100 binnen het programma Stedelijke ontwikkeling overgeheveld. De bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling – Programma Extra Vergroening valt voor € 100 vrij. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor.
- ecologische verbindingen (Koppelen lokale groene plekken)
Voor het project De Steilrand en de route Langs de Heemraadsingel naar Vroesenpark loopt de uitvoering van de eerste deelprojecten door tot in 2023. De begroting wordt hierop bijgesteld. De lasten en de onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling - Ecologische verbindingen worden in 2022 met € 259 naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 259 naar boven bijgesteld.
- vergroeningsbudget vanuit parkeervoorzieningen
Op basis van de beschikbare middelen wordt in 2022 een aantal projecten vastgesteld waar parkeerplaatsen verdwijnen en vergroening plaatsvindt. De uitvoering van deze projecten loopt door tot in 2023. De begroting wordt hierop bijgesteld. De lasten en de onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling - Vergroeningsbudget vanuit parkeervoorzieningen worden in 2022 met € 375 naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 375 naar boven bijgesteld.
Bestemmingsreserve Infrastructuur
Deze reserve (€ 229) valt vrij omdat deze al meer dan drie jaar niet is aangewend en ook niet meer aangewend zal worden. Deze reserve had betrekking op de buitenruimte van het centraal station.
Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg
De totale wijziging in het lastenbudget en de bijhorende onttrekking aan de bestemmingsreserve is begroot op € 300 in 2023.
Bestemmingsreserve Middensegment Huur
Er wordt een onttrekking opgevoerd van € 700 in 2023. Er zal een kinderdagverblijf (KDV) worden aangekocht, waarna dit KDV zal worden gesloopt en op die locatie een park zal worden gerealiseerd.
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid
De kosten en bijbehorende onttrekkingen aan de bestemmingsreserve zijn in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. In 2022 zijn er voor € 719 meer aan lasten opgenomen die gedekt zijn uit de bestemmingsreserve. De wijzigingen betreffen:
- € 500 Mijnkintbuurt blok 1+2
- € 800 Mijnkintbuurt blok 3
- € 100 Buitenruimte Vreewijk Valkeniersbuurt
- - € 157 Toekomstperspectief Tarwewijk
- - € 450 Buitenruimte Kindercampus Bloemhof
- - € 123 Malieklos
- € 167 Inrichtingsplan Walravenbuurt
- - € 240 Plein Zwartewaalschool
- € 123 Quick Wins
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor
- Hoekse Lijn
Voor de werkzaamheden met betrekking tot de Hoekse Lijn is het lastenbudget en de bijhorende onttrekking aan de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor met het restbudget uit 2022 verhoogd.
- actualisatie kapitaallasten
Naar aanleiding van de geactualiseerde kapitaallasten wordt de financiële dekking uit de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor bijgesteld met € 210 in 2022 tot - € 1,4 mln in 2026
- buitenruimte Timmerhuis
Voor de werkzaamheden met betrekking tot buitenruimte Timmerhuis is het lastenbudget en de bijhorende onttrekking aan de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor verlaagd met € 650 in 2023.
- Coolsingel
Voor de werkzaamheden met betrekking tot project Coolsingel is het lastenbudget en de bijhorende onttrekking aan de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor verlaagd met € 630 in 2023
- project Sportcampus ( € 293) in het kader van dotatie verliesvoorziening grondexploitaties
- out of pocket kosten Hart van Zuid ( € -133) bijgesteld in de begroting
- project Leisure Plot Hart van Zuid ( €1,1 mln) opgenomen in de begroting
- project Noordrand Zuiderpark Hart van Zuid ( € 1,5 mln 2022, € 4,5 mln 2023, € 4,0 mln 2024, € 3,0 mln 2025 en € 2 mln. 2026) opgenomen in de begroting
Bestemmingsreserve Stadsinitiatief
Het project Kindercampus buitenruimte verschuift van 2022 naar 2023 (€ 2,3 mln) en daarmee wordt de onttrekking aangepast.
Bestemmingsreserve Stimulering bouwproductie
Er wordt een onttrekking opgevoerd aan de bestemmingsreserve voor de te verwachten dotaties aan de verliesvoorziening grondexploitaties voor de projecten Vierhavenstrip en Pompenburg. Dit geldt ook voor projecten Madroelpark en Toermalijn.
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds
- transitiebudget Regionale Uitvoeringsdiensten
Als gevolg van covid-19 en het uitstel van de inwerkingtreding van de Omgevingswet, worden de werkzaamheden uitgevoerd in 2023. Hierdoor wordt de onttrekking uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds in 2023 met € 100 naar boven bijgesteld.
- samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit
Experiment Rotterdamse mobiele aanpak
Eind 2021 is de eindevaluatie besproken in het college en de raad. Besluitvorming over een definitieve situatie is doorgeschoven naar een nieuw college. Het nieuwe college heeft in het coalitieakkoord aangegeven dat de huidige aanpak definitief gemaakt kan worden. De voorbereidingen zijn in juni 2022 gestart. Verwacht wordt dat de werkzaamheden in het 3e kwartaal 2023 kunnen worden afgerond. De lasten en onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds worden in 2022 met € 1,6 mln naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 2,7 mln naar boven bijgesteld.
Walstroom
Met het pilotprogramma wordt kennis en ervaring opgedaan voor de realisatie van walstroom voor de zeescheepvaart. Fase B richt zich op de ruimtelijke inpassing en commercialisatie van walstroominstallaties. Medio 2022 wordt een nieuwe aanbesteding gedaan die is afgestemd op beschikbare installaties.
Hierdoor vindt de vaststelling van fase B plaats in 2023. De lasten en de onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds worden in 2022 met € 170 naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 220 naar boven bijgesteld.
Aanvullende maatregelen luchtkwaliteit
Voor het maken van afspraken met aannemers over de inzet van zero-emissie apparatuur zijn een aantal raamwerkcontracten geselecteerd en binnen deze afspraken worden aannemers gecompenseerd voor de aanschaf van zero-emissie apparatuur.
De aanvragen van aannemers voor compensatie volgen naar verwachting deels in 2023. De begroting wordt hierop bijgesteld. De lasten en de onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds worden in 2022 met € 200 naar beneden bijgesteld en in 2023 met € 200 naar boven bijgesteld.
Bestemmingsreserve Upgrade voor the skate!
Er wordt een onttrekking opgevoerd van € 113 aan de bestemmingsreserve Upgrade voor the skate! Met deze middelen wordt de vloer van het park skatebar gemaakt middels schuren en het aanbrengen van lak.
Bestemmingsreserve Verkeerscirculatieplan
Voor het opstellen van het verkeerscirculatieplan wordt het lastenbudget en de bijhorende onttrekking aan de bestemmingsreserve begroot op € 1,8 mln in 2023 en € 700 in 2024.
Erfgoeddeal
In de 2022 wordt er via het gemeentefonds als decentralisatie uitkering € 311 ontvangen ten behoeve van erfgoed. Dit bedrag wordt ingezet als subsidie aan de stichting Natuurmonumenten ten behoeve van het project belevenisboerderij Schieveen.
Technische wijzigingen
In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen geweest. De grootste wijzigingen zijn:
-
indexatie (€ 0 in 2022 tot € 3,5 mln in 2026)
-
als gevolg van een uitbreiding van de eigen formatie voor toegenomen inzet op onder meer projectmanagement en parkeren is voor de meebeweeg systematiek (MBS) een budget naar het programma Overhead overgeheveld (€ 3,2 mln structureel vanaf 2023).
-
een budgetoverheveling naar het programma Economische ontwikkeling vanwege de herverdeling van budgetten voor de inzet van personeel en uitbestede werkzaamheden voor Kansen voor West (van € 645 in 2022 tot € 2,4 mln in 2026)
-
een budgetoverdracht naar het programma Sport en Recreatie in het kader van de Omgevingswet (€ 170 in 2022)
-
een budgetoverdracht naar het programma Beheer van de stad in het kader van biodiversiteit (€ 160 in 2022)
-
een budgetoverdracht vanuit het programma Bestaande Stad in het kader van de milieuheffing (€ 0 in 2022 tot - € 83 in 2026)
-
een budgetoverdracht vanuit het programma Economische ontwikkeling voor de uitvoering van toeristische voetgangersbewegwijzering (- € 213 in 2022)
-
diverse bijdragen voor de concernopgaven (€ 1,85 mln in 2022 tot € 1,2 mln in 2026)
-
een herverdeling van de interne opgaven (€ 589 in 2022 tot € 699 in 2026)
-
doorbelasting overhead van projecten vanuit het programma Overhead (€ 0 in 2022 tot € 871 in 2026).
-
diverse kleine technische wijzigingen (€ -364 in 2022 tot € 69 in 2026.