Gezond010: het akkoord
In januari 2020 heeft de raad Gezond010: het akkoord vastgesteld, de Rotterdamse uitwerking van het landelijk preventieakkoord plus het gezondheidsbeleid 2020-2024. 2022 is het derde jaar van het akkoord. 2022 staat in het teken van de doorontwikkeling van het beleid op basis van de resultaten tot nog toe en de veranderingen als gevolg van COVID-19. Tijden de pandemie hebben een nieuwe kwetsbaarheden blootgelegd, de mentale gezondheid van jongeren kwam onder druk te staan. Laagdrempelige preventieve (online) ondersteuning bij mentale gezondheid heeft hierdoor een vlucht genomen en er is veel meer aandacht gekomen voor het belang van mentale gezondheid. In 2022 blijven we inzetten op ondersteuning van de mentale gezondheid met partners en met behulp van het landelijke preventieakkoord mentale gezondheid. 

2022 staat ook in het teken van preventie van zorg. Met het 1% Wmo Preventiebudget wordt financieel en organisatorisch de basis gelegd voor een stevigere plek van preventie in het zorglandschap. Met de Rotterdamse inkoopstrategie Wmo-maatwerkondersteuning is tussen 2022 en 2026 jaarlijks 1% van het Wmo budget gereserveerd voor preventieve aanpakken waarvan verwacht wordt dat het duurdere vormen van zorg kan voorkomen.
In 2022 starten de nieuwe aanbieders van welzijn. Ook bij welzijnspartners zal het van belang van preventie van zorg en verbeteren van leefstijl blijvend onder de aandacht worden gebracht onder andere in de samenwerking rond de wijkpreventieketen en de diverse interventies zoals Welzijn op Recept, Gecombineerde Leefstijlinterventie, de gezondheidstrajecten tegenprestatie kandidaten het VGZ preventiepakket.

In 2022:

• Hebben Rotterdammers wederom meer Rotterdammers de keuze gemaakt voor een van de twee collectieve zorgverzekeringen. Het VGZ Rotterdampakket voor de lagere inkomens en het VGZ Rotterdampakket Compact. In beide gevallen hebben verzekerden een extra vergoeding in hun preventiebudget zonder eigen bijdrage. 
• Wordt nader invulling gegeven aan de regionale samenwerkingsagenda die in 2021 ondertekend is met het zorgkantoor voor de regio. Gemeenten Rotterdam, Capelle a/d IJssel en Krimpen a/d IJssel en Zilveren Kruis slaan de handen ineen om de juiste zorg en ondersteuning op de juiste plek te organiseren voor haar inwoners.
• Zijn er wederom in alle gebieden Fitfestivals 55+ gehouden. Op de Fitfestivals 55+ kunnen ouderen gezondheidstesten en activiteiten doen, die te maken hebben met gezond eten en drinken, bewegen, zingeving en slimme technologie (eHealth) voor het dagelijks leven.
• Worden de 23 projecten in het kader van de subsidieregeling Digideal010 in 2022 afgerond en geëvalueerd. De projecten dragen bij aan een verbetering van de doelmatigheid en kwaliteit van zorg en ondersteuning van kwetsbare doelgroepen.
• Rookvrije omgeving voor onze inwoners met extra aandacht voor kinderen blijft ook in 2002 een speerpunt. Het garanderen van een rookvrije omgeving bij speeltuinverenigingen en kinderboerderijen is opgenomen in de subsidievoorwaarden van deze partijen. 
• Vinden er wederom bijeenkomsten plaats voor en met de partners van Gezond010 met als doel vergroten van onze impact door samen te werken. Ook in 2022 werken partners en gemeente in de diverse ‘satellieten’ samen rond de thema’s groen, mentale gezondheid, voedselomgeving.
• Werken we samen met andere partners aan de verbetering van onze voedselomgeving in diverse projecten. Hiertoe is in het najaar van 2021 de Citydeal gezonde en duurzame voedselomgeving ondertekend. 
• Bieden Avant Sanare en Indigo in opdracht trainingen aan voor vrijwilligers over het herkennen van en ondersteunen bij GGZ-problematiek. Ze bieden tevens laagdrempelig aanbod voor kwetsbaren. In samenwerking met Het Witte Bos wordt ook een bewustwordingscampagne rond mentale gezondheid gelanceerd met ervaringsdeskundigen in de hoofdrol.
• Voldoen steeds meer Huizen van de Wijk aan de richtlijnen van een gezond voedselaanbod. De eerst vijf Huizen van de Wijk hebben hun certificaat al op zak. 
• Wordt uitvoering gegeven aan de ambitie om het voedselaanbod in gemeentelijke bedrijfsrestaurants gezonder te maken, conform de richtlijnen van het voedingscentrum.
• Worden er in 3 wijken de pilots wijkpreventieketen afgerond.
• Wordt het factorenmodel 0-99+ gereed voor wat betreft de factoren rond gezondheid en wordt deze ingezet voor de doorontwikkeling van impactgedreven gezondheidsbeleid in de tweede helft van het jaar.
• Welzijnsaanbieders starten met de opschaling en implementatie van eHealth toepassingen en Welzijn op recept.
• Bieden we wederom Rotterdammers een persoonlijke gezondheidscheck in samenwerking met diverse partners zoals BENU Apotheken, VitaValley en VGZ
• In 2022 wordt verdere invulling gegeven aan de preventiestrategie voor de Wmo. 1 % van de Wmo middelen zijn beschikbaar voor initiatieven die effectief bijdragen aan de preventie van zorg.
• Kunnen 700 Prestatie010 kandidaten deelnemen aan gezondheidstrajecten als tegenprestatie. 
• In verschillende wijken initiatieven rond groen en gezondheid gestart in samenwerking met bewoners, wijkpartners en gebiedsnetwerk
• In 2022 zijn in drie gebieden Herstelacademies gestart voor de GGZ doelgroep waar ervaringsdeskundigheid centraal staat en het persoonlijk en maatschappelijk herstel van de deelnemers wordt bevorderd vanuit participatie en gelijkwaardigheid.

Collectieve preventie en publieke gezondheid 
De coronapandemie heeft het belang van de publieke gezondheid en een gezonde leefstijl onderstreept. Voor bereikbare, betaalbare en kwalitatief goede ondersteuning en zorg voor alle inwoners van Rotterdam-Rijnmond ook in de toekomst, is investeren in collectieve preventie van belang. De GGD zet daarom in op:

• Het coördineren van de regionale preventie-infrastructuur, waarbij regionale kennisuitwisseling plaatsvindt tussen betrokken partijen. Daarnaast kan de GGD een rol spelen als matchmaker tussen vraag en aanbod op het gebied van preventie.
• Het ontwikkelen van een kennisagenda rondom preventie met regionale partners, waarbij bijvoorbeeld de effectiviteit van preventie-initiatieven wordt onderzocht en inzichtelijk wordt gemaakt.
• Datagedreven werken met een robuuste digitale infrastructuur als basis.

Programma-organisatie GGD/GHOR 
De GGD en GHOR Rotterdam-Rijnmond zijn sinds januari 2020 actief in de monitoring en bestrijding rondom het coronavirus. Medio 2020 is daartoe een duurzaam en tijdelijk programma corona naast de bestaande organisatie gevormd die de werkzaamheden rondom corona uitvoert. Dit programma is ontstaan vanuit de samenwerking tussen regiogemeenten, GGD, GHOR en de VRR en is opgericht om de periode te overbruggen van de pandemische fase van Corona naar een endemische fase. De reguliere GGD-organisatie heeft daarmee haar handen vrij voor continuering van de niet-corona gerelateerde activiteiten. 
Het Programma Corona GGD-GHOR houdt zich bezig met:

• Snel en effectief corona-uitbraken opsporen en bestrijden (testen, traceren, isoleren, rapporteren, vaccineren), onder andere door:
  • Testen om zicht te krijgen op het aantal besmettingen.
  • Bron- en contactonderzoeken (BCO) om zicht te krijgen op de verspreiding van het virus en zo verdere verspreiding te voorkomen.
  • Vaccineren om de bevolking te beschermen en het virus te bestrijden.
• Monitoring en bewaking van de zorgcontinuïteit binnen het zorgnetwerk in de regio’s en met omliggende regio’s. Team zorgcontinuïteit blijft druk met het monitoren en adviseren van de zorg in onze regio, daarbij is constant contact met zorgpartners in verschillende overleggen. Er is ondersteund in de voorbereiding voor de zogenaamde fase 3, code zwart scenario door de sectoren in de niet acute zorg en geadviseerd over op- en afschalen van het aantal Covid-bedden in de niet acute zorg. 
• (Beleids)Advies over de corona-aanpak uitbrengen aan diverse stakeholders en samenwerkingspartners (zorgpartners, havenbedrijf etc.) en bestuurlijke ondersteuning. 
• Snel kunnen op- en afschalen wanneer de situatie daar om vraagt.
• Eenduidige afstemming van de communicatiestrategie, -middelen en -boodschappen met diverse stakeholders, gemeenten en samenwerkingspartners. Voor covid-gerelateerde vragen zijn ook twee regionale callcenters ingericht, één voor burgers en één voor intercollegiale consultatie door zorgprofessionals.

De regio Rotterdam-Rijnmond kent één van de laagste vaccinatiegraden in Nederland vanwege de samenstelling van de bevolking. Daarom is in de zomer 2021 de vaccinatiecampagne gericht op specifieke, nog onvoldoende bereikte, doelgroepen en op fijnmazig vaccineren om zo alle inwoners zo goed mogelijk te informeren en de kans te geven een vaccin te halen. Samen met diverse zorgpartners en sleutelpersonen en – organisaties in de wijken is het gelukt om de vaccinatiegraad in bepaalde wijken belangrijk te verhogen. Desalniettemin blijft de vaccinatiegraad in onze regio nog achter, wat vraagt om een langduriger inzet van de fijnmazige aanpak.  
Sinds juni 2020 wordt er, na testen voor doelgroepen, grootschalig getest in de GGD-teststraten. In de loop van het najaar 2021 is de capaciteit voor het testen afgeschaald en is o.a. aan de hand van data bepaald waar extra testcapaciteit nodig is. Ook het testlandschap is fijnmazig, risicogericht en schaalbaar ingericht. In Q4 van 2021 liep de testvraag door de toename aan besmettingen enorm op waardoor de testcapaciteit weer succesvol en tijdig is opgeschaald. Bron en contactonderzoek (BCO) was initieel gericht op alle positief geteste personen maar vindt sinds begin 2022 steekproefsgewijs plaats en zal toenemend toegespitst worden op de meest kwetsbaren en op advisering bij uitbraken. 

GGD 
Het reguliere GGD-werk zoals gezondheid en milieu, TBC-bestrijding, reizigerszorg, technische hygiëne zorg, toezicht kinderopvang en het Centrum Seksuele Gezondheid loopt door. De reguliere meldingen en uitbraken van infectieziekten (hepatitis B, meningokokken) krijgen hernieuwd aandacht. De afgelopen periode is er een toename in het aantal schurftbesmettingen. Waarom is nog niet helemaal duidelijk. 
Tijdens de coronapandemie kwamen minder uitbraken voor van andere infecties – behalve schurft - door verhoogde aandacht en verbeterde uitvoering van infectiepreventie, de media-aandacht voor handhygiëne en door social distancing.
 

Kinderen gezond, veilig en kansrijk op laten groeien tot zelfstandige, zelfredzame en participerende burgers

Hoe doen we dat? Rotterdammers werken in de eerste plaats zelf aan hun gezondheid. De gemeente stimuleert, ondersteunt en beschermt hen waar nodig. Voor de bevordering van de gezondheid en het veilig en kansrijk opgroeien van kinderen en jongeren voert CJG Rijnmond de wettelijke basistaak jeugdgezondheidszorg (JGZ) uit.

Vanwege de coronamaatregelen hebben de afspraken over de uitvoering van deze basistaak JGZ onder druk gestaan.  Gelukkig biedt het loslaten van de coronamaatregelen ruimte om de dienstverlening weer als vanouds op te pakken en tegelijkertijd de positieve effecten van bijvoorbeeld het gecreëerde digitale aanbod in te blijven zetten om het bereik te vergroten. De basistaak richt zich op alle kinderen van 0 tot 18 jaar. Het bereik op de doelgroep 4-18 lag gedurende de coronamaatregelen in 2020 en 2021 ruim beneden het afgesproken minimum van 95%.  De lockdowns en schoolsluitingen van 2020 en 2021 zijn belemmerend geweest voor het bereiken van de schoolgaande jeugd. CJG Rijnmond heeft gedurende de Coronatijd in afstemming met de gemeente prioriteit gelegd bij de doelgroep 0-4 jaar en alle kinderen en hun gezinnen die door CJG worden aangemerkt als aandachtkinderen en risicokinderen (in deze uitsnede zit ook de doelgroep kwetsbare kinderen ikv de coronamaatregelen). Dit betekende dat de meeste consulten 0-4 jaar gewoon zijn doorgaan, soms in aangepaste (digitale) vorm en dat de consulten 4-18 plaatsvonden aan de hand van risicosignalen van ouders zelf, scholen en netwerkpartners. Zodra het mogelijk was door heropening van de scholen, heeft het CJG ingezet het bereik van de doelgroep 4-18 jaar via de aanwezigheid van de JGZ op scholen en de reguliere contactmomenten JGZ voor groep 2, groep 7 en VO2. Echter, soms bleek dat het nodig was voor het CJG om op een andere manier te werken. Niet op alle scholen was fysieke aanwezigheid mogelijk en niet alle scholen gaven in deze situatie prioriteit aan het meewerken aan de vragenlijsten van de JGZ. CJG Rijnmond bleef wel altijd voor alle scholen beschikbaar rondom zorgleerlingen in de vorm van overleg en afstemming of een extra contactmoment. In doelgroep schoolgaande kinderen zijn dus niet alle kinderen in beeld gebracht maar wel de meest kwetsbare. Na het loslaten van de coronamaatregelen heeft het CJG haar dienstverlening weer zoveel mogelijk herpakt en zijn de contactmomenten grotendeels hervat op de oorspronkelijke manier. Toch lopen zij voor de doelgroep 4-18 soms nog aan tegen de belemmering aan dat niet alle scholen direct tijd en ruimte hebben gemaakt voor de aanwezigheid van het CJG. Vanuit de gemeente is specifieke aandacht gevraagd voor het op orde krijgen van het bereik van de schoolgaande jeugd. Onder andere met het ontwikkelen van een pilot voor een contactmoment op 9-jarige leeftijd laat het CJG zien dat zij werken aan mogelijkheden om het bereik 4-18 te vergroten. In 2022 zullen wij samen met het CJG het bereik monitoren en wanneer nodig vragen wij in afstemming aanpassing van het aanbod of mogelijkheden tot verhoging van het bereik van deze doelgroep.

CJG

Door de Coronamaatregelen heeft het CJG sinds 2020 haar dienstverlening in aangepaste vorm moeten uitvoeren. De nadruk is hierbij komen te liggen op het zoveel mogelijk voldoen aan het Landelijk Professioneel Kader en de wettelijke taken en de doelgroep 0-4 jaar. Ook heeft het CJG zich ingezet voor de kwetsbare kinderen en gezinnen. De dienstverlening is noodgedwongen aangepast aan de omstandigheden en de coronamaatregelen bieden inzicht in voor welke activiteiten fysiek contact nodig is en welke activiteiten (ook) op een andere manier of op een ander moment aangeboden kunnen worden. Deze gewijzigde dienstverlening moet nog nader worden geëvalueerd en de ervaringen en resultaten van de evaluatie zullen meegenomen worden in de verdere ontwikkeling van de dienstverlening. Om het bereik JGZ ondanks Corona te kunnen blijven realiseren werden een aantal prestaties uit het aanvullende pakket opnieuw niet of beperkt worden uitgevoerd in 2021. De focus in 2021 lag onverminderd op de contactmomenten en vaccinaties voor de doelgroep 0-4 jaar en de extra consulten voor alle kinderen en hun gezinnen die door CJG worden aangemerkt als aandachts- en risicokinderen én de kinderen en gezinnen waarover risicosignalen zijn van ouders, scholen en netwerkpartners. Voor de tweede helft van 2021 en voor 2022 heeft het CJG in afstemming met de gemeente een aanpak ontwikkeld om de basis voor de doelgroep 0-18 jaar weer op orde te krijgen en worden afspraken gemaakt aangaande de haalbaarheid van het aanvullende pakket.  Deze afspraken worden momenteel gemonitord. Op dit moment is de verwachting dat aangepaste afspraken binnen de bestaande begroting kunnen worden gemaakt, door eventuele verschuivingen binnen de budgetten.

Vaccinatiegraad voor kinderziektes

De vaccinatiedagen voor de vaccinaties vanaf 9 jaar zijn in 2020 vanwege Corona afgezegd en werden in eerste instantie verplaatst naar het najaar. Door het voortduren van de Corona maatregelen is ervoor gekozen individuele afspraken te maken om kinderen en jongeren te vaccineren, ook voor de MenACWY-vaccinatie voor 14-jarigen. In het jaar 2021 heeft CJG Rijnmond deze individuele afspraken voortgezet, maar zijn ook weer grootschalige vaccinatiemomenten ingezet, welke in 2022 worden voortgezet. De opkomst was bij het eerste moment in 2021 nog tegenvallend, waardoor het CJG de mogelijkheid heeft aangeboden om de gemiste vaccinatie in te halen op een individueel moment. Intussen worden de vaccinaties voor de kinderen vanaf 4 jaar weer grootschalig aangeboden, terwijl er tegelijkertijd een pilot loopt voor een individueel contactmoment op 9-jarige leeftijd gecombineerd met de betreffende vaccinaties. Hierdoor richten de vaccinatiedagen zich specifiek op de oudere jeugd.  De vaccinatiegraad bij de jonge kinderen lag in 2021 voor alle vaccinaties rond de 90%. Voor de oudere kinderen lag de vaccinatiegraad lager, op ruim 79%, met als uitzondering HPV. Hoewel dit percentage gestegen is ten opzichte van eerdere jaren, heeft de HPV-vaccinatie met bijna 45% het laagste bereik. Hiermee blijft Rotterdam achter op de gemiddelde vaccinatiegraad voor de HPV in de regio Rijnmond (52,5 %) en landelijk (63,1%). De gemiddelde totale vaccinatiegraad is in 2021 iets afgenomen ten opzichte van de gemiddelde vaccinatiegraad in 2020, namelijk van 85,2% in 2020 naar 83,6% in 2021. Het CJG beoogt door middel van gerichte aandacht voor de doelgroepen die moeilijk worden bereikt, de vaccinatiegraad te verhogen. Zij doen dit door hun professionals verder te trainen, door te werken met een planbelbureau om mensen te herinneren aan hun afspraken en door cultuur-sensitief te werken. Hiermee zetten zij zich niet alleen in voor niet-westerse gezinnen, maar ook voor gezinnen die op basis van hun geloofs- of levensovertuiging twijfels hebben over vaccineren.

Waarborgen van de kwaliteit van de kinderopvangvoorzieningen

In het eerste kwartaal van 2022 hadden kinderopvangorganisaties nog steeds te maken met de effecten van het coronavirus, er was veel uitval van personeel door ziekte en quarantaine en sommige groepen of locaties moesten tijdelijk hun deuren sluiten.

Ook op dit moment is het personeelstekort nog aanzienlijk. De Rotterdamse Denktank Personeelstekort Kinderopvang heeft recent een advies uitgebracht aan de sectorkamer Jonge Kind over mogelijke maatregelen voor de aanpak van het probleem op korte en middellange termijn. Aan dit advies zal in 2022 verdere uitvoering worden gegeven.

De GGD heeft vanaf het begin van het jaar het toezicht op de kwaliteit van de voorzieningen ‘als vanouds’ kunnen uitvoeren, met enige beperkingen vanwege corona (per toezichthouder maximaal één locatiebezoek per dag). De uitvoering van de inspecties in de regio ligt op schema, gericht op het voldoen aan de wettelijke norm om 100% van de locaties jaarlijks te inspecteren en op het inspecteren van 20% van het gastouderbestand (wettelijke eis is 5%).

In een regionale werkgroep van gemeenten en GGD wordt de invoering van flexibel toezicht (meer ruimte voor maatwerk, wettelijk verplicht per 1-1-2024) voorbereid door in 2022 in enkele gemeenten en bij enkele houders pilots met flexibel toezicht uit te voeren.

Ook het verdiepend toezicht dat de GGD op verzoek van de gemeente uitvoert is opgestart. Naar verwachting zullen in 2022 ruim 60 locaties een locatiebezoek krijgen waarbij de uitvoering van de voorschoolse educatie onderwerp van gesprek is.

 

 

De gemeente bewaakt en bevordert de gezondheid van haar bewoners en grijpt, indien nodig, in om de gezondheid te beschermen.

Rotterdammers werken in de eerste plaats zelf aan hun gezondheid. De gemeente stimuleert, ondersteunt en beschermt hen waar nodig. Dit doet de gemeente samen met tal van partners. Onder dit taakveld vallen de taken van de GGD op het gebied van gezondheidsbescherming, de jeugdgezondheidszorg van de Centra Jeugd en Gezin, en de gemeentelijke gezondheidspreventie.

Het taakveld omvat de taken waarvoor de gemeente verantwoordelijk is met betrekking tot de uitvoering van de wettelijke taken op het gebied van gezondheidsbescherming, de jeugdgezondheidszorg en de gezondheidsbevordering.