Milieubeheer - Duurzaam, bodem, geluid en handhaving

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Het realiseren van de energietransitie (gezamenlijk met alle betrokken partijen in en rondom de stad) om te voldoen aan doelen van het Parijs akkoord en zorgen dat economische kansen worden benut.

Het realiseren van een betere luchtkwaliteit vanwege de sterke relatie tussen de luchtkwaliteit en de gezondheid en de bijdrage aan de aantrekkelijkheid van de stad.

Regisseren van het stimuleren van circulariteit in het grondstoffengebruik binnen de stad (verminderen gebruik grondstoffen, hergebruik en recyclen van afval).

Het realiseren van een klimaatadaptieve stad.

Corona heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk een gezonde en prettige woon- en leefomgeving is. De hoge energieprijzen benadrukken het belang van een betaalbaar energiesysteem. Door de oorlog in Oekraïne is daar bovenop de wens ontstaan om versneld van het (Russisch) gas af te stappen. Ook het IPCC-rapport ‘Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability’ toont de urgentie van verduurzaming. We zullen moeten versnellen om de doelstellingen om klimaatverandering te beperken te halen en het systeem betaalbaar te houden. De doelen op het gebied van luchtkwaliteit, geluid, bodem en omgevingsveiligheid zijn daarom onverminderd van belang.

Dankzij de uitvoering van de maatregelen uit de Koersnota Schone Lucht heeft Rotterdam de afgelopen jaren al grote stappen gezet richting realisatie van de collegetarget “Een betere luchtkwaliteit met het oog op gezondheid en vanaf 2020 geen straten meer waar de Europese gezondheidsnorm voor NO2 wordt overschreden.”. Sinds 2017 is het aantal straten in Rotterdam waar de Europese gezondheidsnorm voor NO₂ wordt overschreden teruggebracht van vijftien naar nul. Omdat de impact van de pandemie tijdelijk is, blijven de maatregelen uit de koersnota Schone Lucht noodzakelijk.

Het collegetarget om de jaarlijkse Rotterdamse uitstoot van CO₂ deze collegeperiode om te buigen naar een dalende trend is gerealiseerd. De rapportage van de DCMR laat zien dat de jarenlange stijging van de Rotterdamse CO₂-uitstoot is omgebogen naar een gestaag dalende trend. De DCMR verwacht dat de uitstoot in 2021 ten opzichte van 2017 met tenminste 1 Mton zal zijn gedaald. Het definitieve cijfer van 2021 is in de zomer 2022 beschikbaar. Op basis van de DCMR-doorrekening van de Rotterdamse klimaataanpak, zet de dalende trend in de komende jaren door tot minimaal 9 Mton minder CO₂-uitstoot in 2030.

Deze collegeperiode zijn in Rotterdam ongeveer 12.000 woningequivalenten aangesloten op stadsverwarming dan wel voorbereid op aardgasvrij. In Rotterdam zijn daarnaast tot en met 2020 ruim 7.500 woningen verduurzaamd. Bij ongeveer 5.500 van deze woningen gaat het om een verbetering van het energielabel of de energie-index van corporatiewoningen. Dit komt door een mix van maatregelen zoals isolatie van het gebouw en de verduurzaming van de energiebron.

De hoge energieprijzen benadrukken het belang van een betaalbaar energiesysteem. De gemeente biedt een breed instrumentarium om energiearmoede tegen te gaan en breidt deze komende maanden verder uit. Het gaat hierbij om bestaande projecten die nog specifieker worden ingezet voor huishouders die energiearmoede hebben. Denk hierbij aan de Energiebox010 en de samenwerking met Energiebank en WijkEnergieWerkt voor energiecoaches en energieklussers aan huis.

Energie van Rotterdam (EVR) heeft voor de wijken op Zuid een aanbod waarbij mensen voor het laagdrempelige bedrag van € 1,- kunnen deelnemen aan een collectief zonnedak. De jaarlijkse uitkering ontvangen zij het eerste jaar ‘in natura’ middels een ‘menukaart energieke wijk’. Het aanbod bestaat in eerste instantie uit een De Train-de trainer optie, dat impact heeft op het energieverbruik van zowel het individu als het collectief in de wijk. De geleerde lessen over energiebesparing, energietransitie en de energierekening kunnen de milieucoaches zelf toepassen alsook aan hun netwerk overbrengen middels voorlichtingen. De zonnedaken van EVR worden gemonteerd door Wijk Energie Werkt waardoor Rotterdammers met een afstand tot de arbeidsmarkt worden opgeleid tot monteur zonnepanelen.

De krapte op de arbeidsmarkt is in bijna elke sector voelbaar. Verduurzaming van particuliere woningen wordt hierdoor lastiger. Met projecten als Save the Homes leggen wij hier de focus op. Onlangs is een enquête uitgezet onder een grote groep aannemers binnen de regio, hiermee zoeken wij naar aanknopingspunten om verduurzaming binnen de particuliere markt aantrekkelijk te maken voor uitvoerende partijen. Daarnaast blijven vanuit het LWA energietransitie gebouwde omgeving, bouw & techniek projecten starten om mensen toe te leiden en op te leiden in de sector. Hierin is nu ook de samenwerking met de klimaattafels opgezocht, voor een nog groter bereik.

Vanwege de gevolgen van de coronapandemie is een aantal regelingen versneld en/of opgeschaald opgezet. Naast verduurzaming hebben deze regelingen tot doel om werkgelegenheid te stimuleren, de koopkracht te vergroten en/of te zorgen voor het vergroten van de omzet van Rotterdamse bedrijven. Voor verschillende doelgroepen zijn er specifieke regelingen, zoals energietransitieleningen voor particuliere woningeigenaren en instellingen, vouchers voor verduurzamingsinterventies in huis en vouchers voor ondernemers op bedrijventerreinen. Door inzet van Klimaatfonds Rotterdam werken we aan meer zonnepanelen voor VvE’s, bewonersgroepen en maatschappelijke instellingen. Via het Servicepunt Zon voor bedrijven worden bedrijven gestimuleerd een belangrijke stap te zetten in de energietransitie. Zo helpen we Rotterdamse bewoners en bedrijven gericht vooruit richting een toekomstbestendig Rotterdam.

In Rotterdam werken we samen met Rijk, provincie, regio en de stad aan de uitvoering van de afspraken uit het landelijke klimaatakkoord (2019). De Regionale Energie Strategie (RES) 1.0 Rotterdam Den Haag is het resultaat van de samenwerking tussen 23 gemeenten, 4 waterschappen, de provincie Zuid-Holland en netbeheerders. Bestaand Rotterdams beleid voor de energietransitie is opgenomen in de RES 1.0 en in juni 2021 is de RES vastgesteld door de gemeenteraad. Op 1 juli heeft de regio Rotterdam Den Haag de RES 1.0 namens alle partners in de regio ingediend bij het Nationaal Programma RES. In het landelijke Klimaatakkoord is afgesproken dat we in het proces van de RES steeds blijven onderzoeken en de RES elke 2 jaar herijken. In het najaar van 2021 zijn we een proces gestart over de uitgangspunten en een Plan van Aanpak voor de RES 2.0. De oplevering van de RES 2.0 is voorzien teneinde van het tweede kwartaal van 2023.

In juni 2021 is het servicepunt zon voor bedrijven en organisaties opgericht. Bedrijven die een geldige SDE-subsidie hebben voor een zonnedak zijn benaderd. Daarnaast is de actuele status van alle zonne-projecten in kaart gebracht. Waar nodig worden aanvragers ondersteund om juridische, financiële of technische obstakels weg te nemen. Dit hebben we al voor ongeveer 40 bedrijven gedaan. Binnenkort wordt een aanvulling op deze lijst verwacht in verband met de in 2021 toegekende subsidies. Ook is een tiental organisaties geholpen die aan de start van hun zonneproject staan. Het servicepunt wil meer gaan inzetten op advisering over beschikbare zon-concepten, advisering over en begeleiding bij subsidies en het leggen van contacten met netbeheer en solar-installateurs.

Met de kennis is meer aandacht gekomen voor het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Juist daar liggen de meeste baankansen en ook het grootste risico op vertraging. Helemaal nu de energieprijzen oplopen en verduurzaming ook financieel steeds aantrekkelijker wordt. Binnen het LWA en Save the Homes zijn wij nu bezig om de instroom in deze sector te vergroten.

Drie jaar geleden sloot Rotterdam als eerste stad samen met meer dan 100 bedrijven en maatschappelijke organisaties een lokaal klimaatakkoord: Het Rotterdams Klimaatakkoord. Inmiddels zijn ruim 200 bedrijven en maatschappelijke organisaties aangesloten, vele Rotterdammers betrokken en 55 klimaatdeals gesloten waarin wordt samengewerkt aan concrete projecten en met resultaat.

In 2021 werd de mijlpaal gehaald van 300.000 zonnepanelen op Rotterdamse daken (we streven naar 2 miljoen in 2030), tekenden 30 Rotterdamse werkgevers met ieder meer dan 250 werknemers een nieuwe klimaatdeal om de CO₂-uitstoot van hun woon-werk en zakelijk verkeer te halveren, loopt de aanpak verduurzamen bedrijfsterreinen, zijn de eerste zeeschepen aan de stekker gelegd en stapte de gemeente over op de plaatsing van de eerste 100 slimme laadpalen. Deze laadpalen, die vanaf nu allemaal slim worden gemaakt, zorgen ervoor dat in piekuren van stroomgebruik de auto’s iets minder snel laden zodat het stroomnet niet onnodig overbelast raakt. Mede dankzij deze klimaatdeals is het gelukt om de jaarlijkse stijging van CO₂ om te buigen naar een dalende trend.

In 2022 is er naast de 5 bestaande klimaattafels nog een 6e tafel bijgekomen: de klimaattafel gezondheidszorg. Aangezien de zorg voor 7% van de landelijke CO₂-uitstoot zorgt en een enorme impact heeft op het gebied van (medisch) afval, was het van toegevoegde waarde om met de zorgpartijen in Rotterdam aan te sluiten bij het Rotterdams Klimaatakkoord.

Wat willen we bereiken

Wat gaan we daar voor doen

Effectindicatoren

 

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Collegetarget 1: De stijging van de CO₂-uitstoot wordt
in deze collegeperiode omgebogen naar een dalende trend die leidt tot 49% CO₂-reductie in 2030, gemeten t.o.v. het jaar 1990.
Streefwaarde   niet >31,9 Mton niet >31,9 Mton <31,9 Mton <31,9 Mton <31,9 Mton <31,9 Mton
  Realisatie 31,9 Mton 29,9 Mton 29,2 Mton 26,2 Mton      

Collegetarget 2: Vanaf 2020 zijn er geen straten meer waar de Europese gezondheidsnorm voor NO₂ wordt overschreden. Ook na 2020 blijven we werken aan het verder verbeteren van de luchtkwaliteit.

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaargemiddelde*

Streefwaarde

 

16

12

8

0

0

0

 

Realisatie***

 

4

0

pm***

pm

pm

pm

Uurgemiddelde**

Streefwaarde

0

0

0

0

0

0

0

 

Realisatie

0

0

0

pm

pm

pm

 

* Betreft het aantal toetspunten > NO₂ 40 g/m3 (jaargemiddelde gebaseerd op NSL voorgaande jaar)

** Betreft het aantal meetstations met >18 keer per jaar overschrijding NO₂ 200g/m3 (uurgemiddelde, gebaseerd op jaarverslag DCMR)

*** Overeenkomstig de afspraken in het definitieboekje van de collegetargets zijn de gegevens m.b.t. realisatie 2020 in Q4 van 2021 beschikbaar. Op basis van een eigen monitor is berekend dat er geen wettelijke overschrijdingen van de EU-normen voor NO₂ meer zijn.

Toelichting indicatoren

Collegetarget 1: 

‘De stijging van de CO₂-uitstoot wordt in deze collegeperiode omgebogen naar een dalende trend die leidt tot 49% CO₂-reductie in 2030’.

Het cijfer van 2021 is in de zomer 2022 beschikbaar. De DCMR verwacht dat de CO2-uitstoot van 2021 zal uitkomen tussen de 28,3 en 30,8 Mton. De nulmeting 2017 is gecorrigeerd naar 31,8 Mton. Dit betekent dat de Rotterdamse CO2-uitstoot met minimaal 1 Mton lager uitvalt in 2021 dan in 2017. Daarmee is de collegedoelstelling om de stijging van de CO₂-uitstoot om te buigen behaald.

Dat neemt niet weg dat inspanningen nodig blijven om deze daling te bestendigen conform afspraken rond het Rotterdams Klimaatakkoord en conform de aangescherpte landelijke doelstelling 2030.

 

Collegetarget 2:

Het college had als doel om in Rotterdam geen “vieze straten” meer te hebben in 2020. Waren er in 2018 nog 15 straten waar de Europese gezondheidsnorm voor NO₂ werden overschreden, in 2020 was dat in geen enkele straat meer aan de orde. Eind 2021 bevestigde de monitor van het Nationale Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) dat Rotterdam het aantal knelpunten heeft teruggebracht van vijftien in 2018 naar nul in 2020.
Luchtkwaliteit is een belangrijke voorwaarde voor gezondheid van Rotterdammers. Om deze positieve trend vast te houden, blijven maatregelen t.b.v. schone lucht nodig.

Wat kost het

Overzicht van baten en lasten Milieubeheer - Duurzaam, bodem, geluid en handhavingRealisatie
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Raming
2026
Baten exclusief reserves2.8845.28312121212

Bijdragen rijk en medeoverheden 2.659 5.271 0 0 0 0
Financieringsbaten 1 12 12 12 12 12
Overige opbrengsten derden 224 0 0 0 0 0
Overige baten 0 0 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves47.90375.08150.46632.71132.52932.515

Apparaatslasten 6.193 7.741 6.585 6.585 6.585 6.567
Inhuur 77 223 13 13 13 13
Overige apparaatslasten 80 116 105 105 105 105
Personeel 6.036 7.401 6.467 6.467 6.467 6.449
Intern resultaat 7.146 8.717 7.669 4.713 4.713 4.713
Intern resultaat 7.146 8.717 7.669 4.713 4.713 4.713
Programmalasten 34.565 58.622 36.212 21.413 21.231 21.235
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 11.005 27.649 14.998 338 125 125
Kapitaallasten 634 607 643 707 739 743
Overige programmalasten 1 0 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 22.925 30.367 20.572 20.368 20.368 20.368
Saldo voor vpb en reserveringen -45.020 -69.798 -50.454 -32.699 -32.517 -32.503
Saldo voor reserveringen -45.020 -69.798 -50.454 -32.699 -32.517 -32.503
Reserves5.72132.6059.561-54-54-54

Onttrekking reserves 9.665 32.605 9.561 0 0 0
Toevoeging reserves 3.944 0 0 54 54 54
Saldo -39.299 -37.193 -40.893 -32.753 -32.571 -32.558

Financiële bijstellingen

Bijstellingen Milieubeheer - Duurzaam, bodem, geluid en handhavingBegroting 2022Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Raming
2026
Oorspronkelijke begroting 2022 -37.130 -40.894 -32.720 -32.501 -32.501
Bijstellingen Eerste Herziening 2022 -64 1 -34 -70 -56
Actualisatie kapitaallasten Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 27 19 -16 -52 -56
Bestemmingsreserve Actieplan Luchtkwaliteit Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Bodem Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Duurzaam Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Energietransitie Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve RCP Groene Daken Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Reserves 0 0 0 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen -91 -18 -18 -18 0
Begroting na wijzigingen -37.193 -40.893 -32.753 -32.571 -32.558

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast op basis van daadwerkelijke activeringen in 2021, bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen, omslagrente en bouwrente van de jaarschijven. Een volledig beeld van de kredieten is opgenomen in de paragraaf Investeringen.

 

Bestemmingsreserve Actieplan Luchtkwaliteit
In 2021 en 2022 heeft een verschuiving in prioritering van aanpak plaatsgevonden, waardoor de uitvoering van 3 projecten zijn doorgeschoven van 2021 naar 2022. Dit zijn Actieplan luchtkwaliteit, Houtstook en Meten luchtkwaliteit. Hierdoor worden de lasten en de dekking uit de bestemmingsreserve Actieplan Luchtkwaliteit in 2022 met € 258 naar boven bijgesteld.

 

Bestemmingsreserve Bodem
In 2022 heeft een verschuiving in prioritering van aanpak plaatsgevonden, waardoor onderdelen van het Bodemloodprogramma en de sanering van 3 gasfabrieken doorschuiven van 2022 naar 2023. Dit zijn de gasfabrieken Keilehaven, Kralingen en Feijenoord. Hierdoor worden de lasten en de dekking uit de bestemmingsreserve Bodem in 2022 met € 2,1 mln naar beneden bijgesteld.

 

Bestemmingsreserve Duurzaam
De lasten van het project Zon op Zuid en Stoomintegratie Botlek zullen worden gedekt uit de Bestemmingsreserve Duurzaam. De lasten en dekking uit de Bestemmingsreserve Duurzaam worden in 2022 met € 560 naar boven bijgesteld.

 

Bestemmingsreserve Energietransitie
Het uitvoeringsplan Energietransitie is geactualiseerd. Een aantal wijzigingen betreft het doorschuiven van onderdelen van het project Walstroom en het project Experiment Rotterdamse mobiele aanpak van 2022 naar 2023 en hogere lasten voor het project Aanvullende maatregelen luchtkwaliteit. Het doorschuiven van projectbudgetten van 2021 naar 2022 voor onder andere Programmatische aanpak Smart Energy Systems, Fieldlab Elektrificatie en Gebiedsaanpakken Aargasvrij. Daarnaast zijn 6 nieuwe projecten toegevoegd, waaronder Energiearmoede bestrijden door coaching en Docking station virtuele energiecentrale. De lasten en de dekking uit de bestemmingsreserve Energietransitie worden in 2022 met € 6,0 mln naar boven bijgesteld.

 

Bestemmingsreserve Rotterdam Climate Proof (RCP) Groene Daken
De afgeronde groene daken regeling is overgegaan in het huidige programma Multifunctionele Daken (MFD). De resterende algemene middelen worden ingezet om programma MFD aanvullend te financieren. In 2021 werden geen lasten verwacht voor RCP Groene Daken. De lasten en de dekking uit de bestemmingsreserve RCP Groene Daken worden in 2022 met € 212 naar boven bijgesteld.

 

Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds

Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit 
In de koersnota Schone lucht zijn drie maatregelen benoemd. De bijstelling in de begroting betreft het pilotprogramma om kennis en ervaring op te doen voor walstroom voor de zeescheepvaart. De realisatie van dit project schuift door van 2022 naar 2023. 

Daarnaast worden voor het project Experiment Rotterdamse mobiele aanpak aanvullende maatregelen voorbereidt, die aansluiten bij de Rotterdamse mobiele aanpak en die als doel hebben het autogebruik te veranderen. Aangezien nog onduidelijk is welke maatregelen worden genomen, worden de lasten en de dekking uit de Taakmutaties Gemeentefonds in 2022 naar beneden bijgesteld. 

Verder heeft in 2021 en 2022 een verschuiving in prioritering van aanpak plaatsgevonden, waardoor de uitvoering van het project Aanvullende maatregelen luchtkwaliteit is doorgeschoven van 2021 naar 2022.

Hierdoor worden de lasten en de dekking uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds- Samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit in 2022 met € 663 naar beneden bijgesteld.

In 2022 worden werkzaamheden verricht voor een energieloket en worden deze lasten gedekt uit de klimaatmiddelen Energieloket. De lasten en de dekking uit de Taakmutaties Gemeentefonds -  klimaatmiddelen Energieloket worden in 2022 met € 74 naar boven bijgesteld.

 

Technische wijzigingen
Op het taakveld Milieubeheer - Duurzaam, bodem, geluid en handhaving hebben zich diverse technische wijzigingen voorgedaan (van - € 91 in 2022 tot en met  € 0 in 2026).

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Omschrijving taakveld en vervolg taakvelddoelstellingen

Vervolg taakvelddoelstellingen

  • verminderen van geluidsoverlast
  • een betere regie op het gebruik van de ondergrond
  • een adequaat extern veiligheidsniveau voor alle inwoners
  • verduurzaming van de gemeentelijke bedrijfsvoering en verduurzaming gemeentelijk vastgoed

Omschrijving taakveld

Nederland moet in 2050 een land zijn zonder CO₂-uitstoot en met een volledig circulaire economie. Daar moet nu mee begonnen worden. Ook Rotterdam heeft hierin een belangrijke opgave. Prioriteit ligt daarom bij de uitvoering en ondersteuning van activiteiten voor het realiseren van de energietransitie in gebouwde omgeving en mobiliteit, de omslag naar een circulaire economie, het verbeteren van de luchtkwaliteit, vergroting van de veerkracht van de stad, in combinatie met de vergroening, waterveiligheid en transformatie naar een nieuwe duurzame economie.

We zetten in op een fijne woon- en leefomgeving voor alle Rotterdammers: schoner, groener en gezonder. In het taakveld Milieubeheer wordt ingezet op maatregelen die de energietransitie, klimaatadaptatie, circulaire economie, schone lucht, minder geluidsoverlast en schonere en veiliger bodems bevorderen en zo een bijdrage leveren aan een rijke en stabiele biosfeer en daarmee aan een aantrekkelijke leefomgeving. Dit vergt vooral focus op anders werken: die keuzes krijgen waarde als we ze omzetten in kansen door integraler en slimmer te weken. Dus zetten we de energietransitie in als vliegwiel voor duurzame bedrijvigheid, voor nieuwe werkgelegenheid en het aantrekkelijker maken van woningen en wijken.