Wonen en bouwen

Groei van de woningvoorraad en aantrekkelijke woonmilieus.

Woningvoorraad met toekomstwaarde.

Basis op orde.


Saldo Wonen en bouwen incl. reserveringen	Begroting 2022	Raming 2023	Raming 2024	Raming 2025	Raming 2026
Baten	105.538	77.195	74.203	71.336	71.036
Lasten	149.192	114.317	90.910	87.811	87.711
Saldo	- 43.653	- 37.123	- 16.707	- 16.474	- 16.675

De hoofddoelstellingen van het woonbeleid van de gemeente Rotterdam zijn aantrekkelijkere woonmilieus, een woningvoorraad met voldoende kwaliteit en duurzame toekomstwaarde, en borging dat de basis van de woningmarkt op orde blijft.

Visies en beleid

In Rotterdam is er behoefte aan veel nieuwe woningen om de druk op de woningmarkt te verlichten, daarbij wordt ingezet op een constant hoge bouwstroom in de komende jaren. Tijdens deze woningkrapte staat met name woningen voor de middensegment en woningen voor starters onder druk. Wij zetten daarbij stevig in om juist ook voor deze groepen nieuwbouw te realiseren.

Startersleningen

De gemeente Rotterdam zet zich in op het versterken van de positie van de koopstarter op de Rotterdamse woningmarkt. Eén van de instrumenten die de inzet is de starterslening, naast bijv. meer sturing op de nieuwbouw van koopwoningen in het middensegment en het aanpakken van het verdienmodel van particuliere beleggers die oneigenlijke hoge huren vragen.

Woningen in het middensegment huur- en koopwoningen

Speciale aandacht blijft nodig voor de realisatie van voldoende woningen in het middensegment huur- en koopwoningen. Dit onderdeel van de programmering, komt als gevolg van de stijgende woningprijzen steeds verder onder druk te staan en is als gevolg van de stijgende bouwkosten steeds lastiger te realiseren. Via tendervoorwaarden en het maken van afspraken hierover in privaatrechtelijke overeenkomsten worden de afspraken hierover tussen de gemeente en marktpartijen vastgelegd. Naast de programmering zelf wordt hierin ook afspraken gemaakt over zelfbewoningsplicht en een anti-speculatiebeding. De aantallen die worden gerealiseerd in het middensegment koop zijn nog niet naar tevredenheid. In de komende periode zullen we op basis van het vastgestelde Actieplan Middenkoop hieraan extra aandacht blijven besteden.

Stedelijke aanpak goed (ver)huren

Door de gespannen woningmarkt staat de betaalbaarheid van de bestaande woningvoorraad onder druk. In de verhuur van deze voorraad vinden geregeld misstanden plaats. Het actieplan ‘Goed Huren en Verhuren in Rotterdam’ is gericht op het optreden tegen deze misstanden en het bevorderen van goed verhuurderschap.

Door onder andere ondersteuning en advisering van huurders en voorlichting aan verhuurders, maar ook door extra inzet van onder andere inspecteurs in de wijken Carnisse, Bloemhof, Hillesluis, Oud Charlois, Tarwewijk en Oud Mathenesse en nieuw instrumentarium zoals een Rotterdamse verhuurdersvergunning in pilotwijk Carnisse, wordt gestuurd op goed verhuurderschap. De problematiek van te hoge huren is echter dermate omvangrijk dat aanpassing van landelijke regelgeving noodzakelijk is.

Een wetsvoorstel Goed Verhuurderschap is in ontwikkeling. De verwachting is dat dit wetsvoorstel 1 januari 2023 in werking zal treden. Per 1 januari 2022 heeft Rotterdam als eerste gemeente opkoopbescherming ingevoerd in zestien wijken (waaronder de zes wijken van het actieplan). De regeling Opkoopbescherming betreft de uitwerking van een zelfbewoningsplicht in de particuliere voorraad.

Verordening Huisvestingswet

Binnen Rotterdam wordt al jaren gewerkt met een verordening op de Huisvestingswet om te sturen op de toegang tot de woningmarkt en de samenstelling van de woningvoorraad. Via deze verordening wordt onder meer de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (Rotterdamwet) geïmplementeerd, alsmede het vergunningstelsel voor woningonttrekking, kamerbewoning, woningvorming en splitsing. Per 1 juli 2021 is er een nieuwe verordening van kracht. Met deze nieuwe verordening wordt een betere onderbouwing van de inzet van de instrumenten geregeld, een aanpassing van de straten waar de Rotterdamwet van toepassing is, een aanscherping van de regels rond kamerbewoning en worden regels ingevoerd ten aanzien van toeristische verhuur van woonruimte.

Doelgroepen verordening

Het opstellen van een Doelgroepenverordening middensegment is een van de maatregelen die zijn aangekondigd in het Actieplan Middenhuur. Met deze verordening kan invulling worden gegeven aan de wens om meer sociale koop en middensegment huur te realiseren en te waarborgen.

Het is een publiekrechtelijke ‘stok achter de deur’; verwijzing naar de toepassing van het instrument kan een privaatrechtelijke onderhandeling alsnog de gewenste kant op sturen.

De feitelijke toepassing van de verordening via een haakje in het bestemmingsplan, is een terugvaloptie om de haalbaarheid van de doelstellingen van ‘wijken in balans’, zoals beschreven in de Gebiedsatlas, te vergroten. De inwerkingtreding is beoogd in de zomer van 2021.

Woningbouwproductie

In de collegeperiode 2018 t/m 2021 is begonnen met de bouw van 15.154 woningen. Ook is de planvorming gestart voor enkele projecten met grote aantallen woningen, zoals de Rijnhaven, het Zomerhofkwartier (ZOHO), het herontwikkelingsproject RISE aan het Hofplein, Hart 010 en Brainpark. Met deze planvorming leggen wij de basis voor de stad van de toekomst en komen er op de middellangetermijn veel woningen bij. Naast deze grotere projecten dragen vele kleinere projecten, bijvoorbeeld in de Hoek van Holland en Hoogvliet bij aan de woningbouwopgave. De plannenvoorraad telt tot eind 2029 nog ruim 50.000 te bouwen woningen. In nieuwe plannen wordt de afgesproken segmentering toegepast, daarmee zijn we steeds beter in staat om de gewenste programmatische verdeling te halen. Over de gehele collegeperiode is 29% sociale woningbouw gerealiseerd, 19% midden segment, 24 hoger segment, 24,5% topsegment, en voor 3,5% is de programmering bij de gemeente niet bekend.

In de eerste vier maanden van 2022 is gestart met de bouw van 880 woningen.

Risico’s

Ook de komende jaren zal een jaarlijks hoge bouwproductie worden nagestreefd. Recente marktontwikkelingen, zoals de stijging van de hypotheekrente, de snelle bouwkostenstijging, alsook de beschikbaarheid van voldoende bouwmaterialen kunnen de productie in de komende periode vertragen.

Versterken bestaande woningvoorraad

Begin 2021 is het Vitaliteitsonderzoek naar de toekomstbestendigheid van de bestaande woningvoorraad opgeleverd. Dit onderzoek toont aan dat als gevolg van het huidige kwaliteitsniveau van de woningvoorraad, maar ook door toekomstige kwaliteitsambities bijvoorbeeld in het kader van het Klimaatakkoord, tot aan 2050 forse investeringen in de bestaande voorraad nodig zijn. Dit onderzoek is benut voor lobby. Het onderzoek vormt tevens de onderlegger voor toekomstige aanpak van de voorraad.

Op verschillende manieren zet Rotterdam in op het versterken van de bestaande woningvoorraad. Het Vitaliteitsonderzoek toont aan dat de Rotterdamse woningvoorraad deels niet aan de huidige kwaliteitseisen voldoet en dat er bovendien nog een grote opgave is om de voorraad toekomstbestendig te maken.

Via diverse programma’s worden eigenaren gestimuleerd, gefaciliteerd en - als het niet anders kan - gedwongen om hun woning te onderhouden Zo is het programma funderingsaanpak gericht op funderingsonderzoek en -herstel. Ook heeft Rotterdam een asbestdakenloket ten behoeve van asbestsanering.

Onder de vlag van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) vindt de aanpak basiskwaliteit Steigers op Zuid plaats. Deze aanpak is gericht op het op orde krijgen van het toekomstig beheer door (verenigingen van) eigenaren en het wegwerken van achterstallig onderhoud waarbij aandacht is voor het toepassen van spijtvrije verduurzamingsmaatregelen.

Daarnaast wordt gewerkt aan een ingrijpende aanpak van de particuliere woningvoorraad door middel van herstructurering en wordt samenvoegen en vergroten van woningen gestimuleerd met een aantrekkelijke subsidieregeling. In 2022 is een nieuwe ingrijpende aanpak in ontwikkeling gericht op het toekomstbestendig maken van particuliere woningvoorraad.

In het derde kwartaal van 2021 is de aanbestedingsprocedure voor de derde ronde van het programma Steigers op Zuid uitgevoerd. Met het afronden van deze procedure is eind 2021 gestart met de voorbereidingen op de verschillende deelprojecten binnen deze ronde. Vanaf het tweede kwartaal 2022 worden de eigenaren van in totaal 865 woningen gefaseerd benaderd.

Eind 2021 heeft het college de aanwijzing voor de vierde ronde Steigers op Zuid vastgesteld. Vanaf begin 2022 is daardoor gestart met de voorbereiding op de aanbesteding voor deze laatste ronde binnen het programma. Naar verwachting kan de vierde ronde begin 2023 starten. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan een nieuw, opvolgend programma om deze eind 2022 aan te kunnen bieden aan het college. De aanpak van dit programma verloopt conform planning.

De diverse aanpakken worden indien mogelijk gecombineerd met (stapsgewijze) verduurzaming en/of het aardgasvrij/aardgasvrij-ready maken. Ook de woningcorporaties zijn actief met het toekomstbestendig maken van hun voorraad.

Risico’s

Het college blijft zich maximaal inzetten om de bouwproductie in de huidige collegeperiode te maximaliseren en om voldoende bouwlocaties op te starten waardoor ook in de komende jaren een hoge productie gerealiseerd kan worden. Nu de planvoorraad en de ambtelijke capaciteit in belangrijke mate op orde zijn kan worden geconstateerd dat vertragingsfactoren steeds vaker buiten de invloedsfeer van de gemeente liggen.

Oorzaken van vertraging liggen bijvoorbeeld in het moeten doorlopen van bezwaar- of beroepsprocedures, het moeten herontwikkelen als gevolg van sterk stijgende bouwkosten, de schaarste aan bouwmaterialen en de achterblijvende beschikbaarheid van voldoende capaciteit bij ontwikkelaars en aannemers. Dit komt ook mede door de coronacrisis.

Op de bouwlocaties waar vertraging vanuit externe factoren is ontstaan, wil het college deze vertragingen tot een minimum beperken, en zo veel als mogelijk inlopen in 2022. Marktpartijen en corporaties worden voortdurend aangesproken op het opstarten van de voorbereidende werkzaamheden zoals sloop van bestaande opstallen, omleggen van kabels en leidingen, uitvoeren van bodemsanering en overige werkzaamheden voor het bouwrijp maken. Dit wordt zo nodig vastgelegd in aanvullende afspraken.

Verduurzaming

COVID-19 was en is van invloed op de werkzaamheden in de gebiedsaanpakken aardgasvrij: energiecoaches kunnen niet bij mensen thuis langs, een aantal wijkacties/ events is uitgesteld en (bewoners)bijeenkomsten vinden online plaats. De ene doelgroep is hierdoor makkelijker te bereiken en de andere juist lastiger. Onlangs hebben gebouweigenaren in Pendrecht Zuid een financieel aanbod ontvangen om over te stappen op stadsverwarming. De komende maanden moet blijken in hoeverre zij bereid zijn de overstap te maken en wat de invloed van COVID-19 hierop is. Daarnaast is eind maart door de gemeente een duurzaamheidslening gelanceerd, die een aantrekkelijke financiering biedt voor huiseigenaren om hun woning te verduurzamen.

Vanuit het landelijk Klimaatakkoord ontstond de verplichting voor een gemeentelijke transitievisie warmte, waaraan invulling is gegeven met de Rotterdamse Transitievisie Warmte 1.0. Op basis van de resultaten van de 14 verkenningen aardgasvrij die in 2020 hebben plaatsgevonden, zijn gebieden geïdentificeerd waar het kansrijk is om vóór 2030 te starten met de aanleg van collectieve warmteoplossingen. De uitvoering is afhankelijk van de invulling van de benodigde randvoorwaarden, onder andere door het Rijk.

Bestuursopdracht Financiële sturing Stadsontwikkeling

Tijdens de voorjaarsretraite 2021 heeft het college besloten de concerndirecteur Stadontwikkeling en de Concerncontroller de Bestuursopdracht Financiële sturing Stadsontwikkeling te geven. De opdracht vraagt om antwoord te geven op de vraag of de terugloop in algemene middelen voor de bouwopgave en duurzaamheidsopgave vanaf 2024 (gedeeltelijk) kan worden opgevangen door reallocatie van de totale beschikbare middelen (incidentele en (semi-)structurele middelen. De structurele opgave voor economie moet hierbij worden betrokken. De bestuursopdracht loopt in totaal twee jaar en is opgeknipt is twee fases. De eerste fase bestaat uit voorstellen op hoofdlijnen welke in deze begroting waar mogelijk al worden verwerkt en uit beter inzicht in de samenhang tussen doelstellingen, capaciteit en middelen van stadsontwikkeling. De tweede fase richt zich op de verdere implementatie van de gesignaleerde organisatorische en financiële verbeteringen binnen het concern.

Door de opdrachtnemers zijn voorstellen voor de oplossingen voor de drie opgaves gedaan. Een deel van deze oplossing richt zich op een andere manier van dekking dan via de algemene middelen zoals door een reële raming van de te verwachten Rijksbaten voor de Duurzaamheidsopgave (conform gebruikelijke werkwijze zoals o.a., bij jeugdhulp) of het toerekenen van kosten in de bouwopgave aan initiatiefnemers. Voor verwerking van al deze voorstellen is nadere uitwerking noodzakelijk.

In deze begroting wordt wel, voor de jaarschijven 2023 en 2024, een raming van reële Rijksbijdragen aan de gedecentraliseerde taken voortkomende uit het Klimaatakkoord opgenomen. Daardoor kunnen de lasten evenredig worden opgehoogd. In lijn met de concernbrede methodologie wordt deze raming periodiek, voor het eerst bij de Begroting 2023, naar nieuwe inzichten geactualiseerd om zodoende een reëlere raming voor 2023 en verder op te leveren. De concerndirectie en het college erkennen de noodzaak om ten aanzien van deze drie opgaven de continuïteit naar de organisatie te bevestigen. Deze erkenning zorgt voor rust en stabiliteit naar de organisatieonderdelen die werken aan deze opgaven.

Groei van de woningvoorraad en aantrekkelijke woonmilieus

Versnelde groei van de Rotterdamse woningvoorraad door een hogere woningbouwproductie, meer concreet de start bouw van 18.000 woningen. Waarbij de groei ook voor een deel vorm krijgt via de transformatie van kantoorruimte.
Een diverse woningbouw qua woningtypen (nieuw en bestaand) met een focus op toevoegingen in het middensegment en bijzondere aandacht voor toevoeging van huisvesting voor studenten en woningen geschikt voor ouderen en /of mensen met een beperking. Veranderingen in de woningvoorraad dragen bij aan wijken in balans zoals beschreven in de Gebiedsatlas.
Een woningbouw die qua architectuur en stedenbouw recht doet aan de woonmilieus waarin de woningen toegevoegd worden en cultuurhistorische waarden zo goed mogelijk respecteert.
Een woningbouw die waar mogelijk onderdeel uitmaakt van een integraal plan waarbij ook investeringen in groen, verblijfs- en speelruimte, parkeren en voorzieningen plaatsvinden.
Een woningbouwproductie die het resultaat is van een goede ruimtelijke afweging tussen diverse ruimtelijke opgaven binnen de stadsgrenzen, die optimaal wordt aangehaakt op verschillende type stadsinfrastructuren, zoals onder meer OV- en fietsnetwerken en warmtenet.

Woningvoorraad met toekomstwaarde

Woningen (nieuw en bestaand) hebben een goede bouwtechnische, energetische, ruimtelijke en woontechnische kwaliteit.
Woningen (nieuw en bestaand) dragen bij aan de energietransitie door bijvoorbeeld aardgasvrij, gebruik van duurzame energie, opwekken en opslag van duurzame energie, een ontwerp dat leidt tot een verlaagd energieverbruik.
(Ver)bouwprocessen van woningen en infrastructuren zijn ingericht volgens circulaire principes: materiaalstromen in en rondom woningen zijn ingericht op minimaliseren van afval, bevorderen van recycling en inzet van materialen met een minimale CO2-emissie.
Woningen (nieuw en bestaand) dragen bij aan klimaatadaptie op het gebied van water en hittestress: bijvoorbeeld door groene daken, groene tuinen, zuinig watergebruik.
Woningen (nieuw en bestaand) zijn ingericht op de eisen en mogelijkheden die de snel veranderende digitale omgeving stelt (bv. aansluiting op glasvezel, goede dekking snelle mobiele netwerken).
Door bovenstaande ambities te combineren en met de sociale en economische context te verbinden wordt er gebouwd aan de weerbaarheid en veerkracht (de Resilience) van de mensen, de organisaties, en de systemen in de stad.

Basis op orde

Een voorrangspositie voor bepaalde doelgroepen op de woningmarkt omdat zij nu minder kans maken, maar wel van economisch of maatschappelijk belang zijn voor de stad, zoals middeninkomens en hulpverleners.
Extra ondersteuning in het voorzien in de woonbehoefte voor de doelgroepen die verminderd zelfredzaam zijn, zoals ouderen en mensen met een psycho- /sociale problematiek die uitstromen uit een opvangsituatie naar (semi)zelfstandig wonen.
Afname van woonoverlast als gevolg van reguliere of niet-reguliere bewoning en aanpak en inzet hierop.

Groei van de woningvoorraad en aantrekkelijke woonmilieus

Groei van de woningvoorraad en aantrekkelijke woonmilieus Gemeentelijke inzet: initiëren, faciliteren en kaders stellen
Inzet is de versnelde groei van de Rotterdamse woningvoorraad door te starten met de bouw van 18.000 nieuwbouwwoningen in de komende vier jaar. De rekenwijze van wat als nieuwbouw telt is als volgt, er zijn vier categorieën die meetellen:

Nieuwbouw
Nieuwbouwwoningen die worden gerealiseerd op een bestaand complex (optopping)
Transformatie naar nieuwe woningen (functiewijziging van bijvoorbeeld kantoren in combinatie met fysieke transformatie werkzaamheden)
Vernieuwbouw, Grootschalige renovatie in onbewoonde staat tot nieuwbouw kwaliteit

Wat nadrukkelijk niet meetelt: splitsingen, legalisaties en renovaties in bewoonde staat.

De gemeente spant zich hiervoor op verschillende manieren in, zonder zelf daadwerkelijk woningen te bouwen. De gemeente kan initiëren, faciliteren en kaderstellen.
Als basis hiervoor organiseert de gemeente een goede monitoring van de ontwikkeling van de woningvoorraad als geheel, naar prijssegment en eigendomssituatie; dit gebeurt mede in regionaal verband. De prijsontwikkeling binnen de particuliere (huur)voorraad krijgt hierin bijzondere aandacht.
De gemeente werkt integraal: de fysieke en economische opgave wordt in relatie tot de sociale en maatschappelijke opgave bezien. Daarnaast is er nauwe samenwerking met betrokken stakeholders. Bijvoorbeeld via de vereniging Rotterdam Central District (het platform waar de verschillende stakeholders samenwerken aan de gebiedsontwikkeling) en de aanpak in Middelland (waar door kracht van bewoners in te zetten de wijk verbetert).

Initiëren

Waar de gemeente zelf grond bezit, wordt deze actief in de markt gezet om ontwikkelingen op gang te krijgen. Dit zal in de regel om permanente, maar kan ook om tijdelijke woningbouw gaan. De gemeente stuurt bij het tot ontwikkeling brengen van eigen grond specifiek op de gewenste verdeling aan segment zoals volgt uit het Addendum en de Gebiedsatlas Wonen.
Met experimenten en pilots wordt de markt uitgedaagd tot nieuwe woonvormen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door preferente verkoop van 5 gemeentelijke panden aan woon coöperaties en de uitvoering van het Actieplan coöperatieve woonvormen. Dit gebeurt onder meer via het Actieplan Coöperatieve Woonvormen. In deze collegeperiode is € 2,4 mln. gereserveerd voor de verschillende maatregelen uit het actieplan coöperatieve woonvormen. Zo wordt er gekeken naar alternatieven voor het traditionele eigenaarschap of verhuur van woningen.
Ter uitvoering van de Woondeal zuidelijke Randstad zal de gemeente:
- Het planaanbod (middel)lange termijn (>2025) aanvullen; keuzes over nieuwe verstedelijkingslocaties om ook op termijn voor een stabiele bouwstroom te kunnen zorgen.
- Een pilot flexwonen starten waarvoor het rijk een bijdrage van maximaal € 0,3 mln vrijmaakt. Er wordt een oplossing gecreëerd waar zowel studenten als statushouders in kunnen worden gehuisvest (mogelijk aangevuld met andere doelgroepen zoals (kwetsbare) jongeren). Momenteel loopt een verkenning naar mogelijke locaties.
De gemeente rolt diverse doelgroepgerichte aanpakken uit, gericht op toevoeging van woningen voor middeninkomens, studenten, ouderen/mensen met een beperking:
- Ter uitvoering van het Actieplan Middenhuur wordt meer gestuurd op het opnemen van een percentage middenhuur in nieuwbouwplannen. Binnen de gemeentelijke begroting is voor deze collegeperiode € 1 mln in 2019 oplopend naar € 2 mln in 2021 en 2022 gereserveerd voor dit actieplan. Dit budget zal worden ingezet ter stimulering van kwaliteitsaspecten, bijvoorbeeld het afdekken van extra investeringen door specifieke voorwaarden aan woninggrootte (grotere woningen voor gezinnen >85 m2) of huurhoogte (betaalbare huur tot 850 euro).
- Samen met Universiteiten, Hogescholen en studentenhuisvesters wordt gewerkt aan het realiseren van 2.000 extra studentenkamers, al dan niet in tijdelijke of mobiele varianten. Maar nadrukkelijk door middel van (verdere) verkamering van reguliere woningen.
- Met de betreffende stakeholders in de stad wordt invulling gegeven aan het eind 2019 te sluiten Langer Thuis akkoord, mede om te zorgen dat er meer geschikte woningen voor ouderen en mensen met een beperking komen.
Aanvullend creëert de gemeente gunstige randvoorwaarden voor ontwikkelingen van burgers en bedrijven door te investeren in buitenruimte, groen, speel- en verblijfsruimtes, voorzieningen en boven- en ondergrondse infrastructuren. Zie hiervoor de inspanningen in andere taakvelden binnen dit programma.

Faciliteren

Bij initiatieven op grond van burgers en bedrijven faciliteert de gemeente de ontwikkelingen.

We delen onze kennis over de Rotterdamse woningmarkt en woonwensen van Rotterdammers met ontwikkelende partijen, mede op grond van de nieuwe grote Omgevingstest (onderzoek naar woonwensen van Rotterdammers, als vervolg op de Grote Woontest).
We brengen geselecteerde ontwikkellocaties nadrukkelijk onder de aandacht van potentiële investeerders en/of makelen tussen partijen.
We zorgen er bij niet-standaard initiatieven in het kader van transformatie van kantoren of zorgcomplexen, of innovatieve woonconcepten voor dat gemeentelijke processen goed lopen.
Bouwprocedures worden versneld door:
- zo vroeg mogelijk in het proces goede informatie te verschaffen over de toetsingskaders, regelgeving en risico’s
- door middel van vooroverleg tijdig de knelpunten in beeld te hebben en daarvoor te faciliteren
- te zorgen voor een efficiënt en duidelijk proces voor het afhandelen van vergunningaanvragen

Kaderstellen

Tot slot stelt de gemeente kaders op en stuurt de gemeente op grond daarvan bij:

De gemeente stuurt op balans in het Rotterdamse woningbestand uitgaande van de Gebiedsatlas Wonen, waarbij de uiteindelijke verdeling over de komende vier jaar van de totale nieuwbouwopgave 20% sociaal; 30% middensegment, 30% hoger segment en 20% topsegment leidend is voor de nieuwbouw (deze percentages gelden dus niet voor elk project, het gaat over het totaal van de stad en het totaal van de komende vier jaar).
Het woningkwaliteitsbeleid wordt vernieuwd in het licht van de nieuwe Omgevingswet zodat vooraf in planontwikkeling beter gestuurd kan worden op de gewenste (woontechnische) kwaliteit van de woningen. De architectuurnota wordt herijkt, met het oog op de energietransitie, transformaties kantoren/winkels /zorgvastgoed, de verdichtingsopgave en de opgave tot klimaatadaptief bouwen, maar ook vanuit de groeiende aandacht voor de rol van het cultureel erfgoed voor de ruimtelijke kwaliteit in de stad. Ook hier staat het gedachtegoed van de Omgevingswet centraal. Het monumentenbeleid wordt doorgezet (zie taakveld Cultureel erfgoed – Monumenten)
Er wordt een ruimtelijk afwegingskader voor de groei van de stad gecreëerd, dat geïntegreerd zal worden in de Omgevingsvisie. (Zie hiervoor ook het taakveld Ruimtelijke Ordening).
We verkennen nieuwe woningbouwlocaties voor de korte, middellange en lange termijn, waarbij onder meer noodzakelijke infrastructurele aanpassingen (grond, water, wegen, energie) verkend worden om daarmee de mogelijke woningbouwlocaties te vergroten.
De Rotterdamse vuistregels zijn een overzicht van het ruimtelijk beleid van de gemeente. De vuistregels voor de verschillende gebieden in de stad geven de hoofdzaken weer van het gemeentelijk beleid voor het ontwikkelen en bouwen voor verschillende gebieden in de stad en brengen regels en uitgangspunten voor beleid voor het bouwen en ontwikkelen in de betreffende gebieden samen in een handig instrument. Ze vormen daarmee een belangrijk kader voor overzicht van de gemeentelijke houding ten aanzien van voorstellen voor concrete nieuwe ontwikkelingen in aanvulling op de reguliere bouwregels, zoals het bestemmingsplan en het Bouwbesluit. Aan deze laatste moeten plannen voldoen.
Door aanpassing van de verordening op de Huisvestingswet worden de mogelijkheden beperkt om woningen kamergewijs te verhuren. Het doel hiervan is de reguliere woningvoorraad zoveel mogelijk beschikbaar te houden voor Rotterdamse huishoudens.
De richtlijn Goed Verhuurderschap biedt kaders voor het goed verhuren van woonruimte.

Woningvoorraad met toekomstwaarde

De gemeente stimuleert en faciliteert bij de bouw van nieuwe woningen en de renovatie van bestaande woningen opdrachtgevende en ontwikkelende partijen om de volgende kwaliteitsvereisten te realiseren (een verder invulling hiervan is beschreven onder het taak\veld Milieubeheer):
- De nieuwe energie-eisen en nieuwe energie-infrastructuur (energiezuinig, aardgasvrij en eigen opwek en opslag, buurtbatterijen, warmtenet 3.0, smart grids).
- Klimaatadaptatie-eisen en duurzame waterinfrastructuur (watergebruik, wateropvang, groene daken, ontsteende omgeving, riool).
- Mobiliteit (aanbieden van schone deelconcepten inclusief fietsvoorzieningen en ligging nabij OV-verbindingen).
- Circulariteit (gebouwd met duurzame en te recyclen materialen, architectuur ingericht op meervoudig gebruik).
- Digitale infrastructuur (snel internet, hoogwaardige wifi)
De gemeente maakt afspraken met verhuurders, m.n. woningcorporaties om ervoor te zorgen dat 5.000 goedkope woningen met een grondige opknapbeurt worden verbeterd en toegevoegd aan het sociale euro segment.
De gemeente zet in op diverse aanpakken samenvoegen en vergroten om te komen tot een gedifferentieerde woningvoorraad. Hiervoor is onder andere een subsidieregeling voor particulieren beschikbaar in de focuswijken NPRZ.
De gemeente zet de aanpak van de bestaande (particuliere) voorraad door met het programma Steigers op Zuid. Centraal staat de stimulerende aanpak om gedrag te beïnvloeden en we blijven eigenaren aanspreken op de eigen verantwoordelijkheid.
De gemeente zet de regierol in de warmtetransitie door. Gefaseerd wordt per wijk een haalbaar en betaalbaar alternatief voor aardgas aangeboden, tegen de laagst maatschappelijke kosten. In het lopende gebiedsaanpakken doen we hiermee ervaringen op en leren we wat er precies nodig is voor het aardgasvrij maken van een wijk. Op basis hiervan verbeteren we onze aanpak.
De gemeente zet de funderingsaanpak door. We experimenteren met digitale monitoring in funderingsrisicogebieden, voeren wijkgerichte aanpakken ten behoeve van funderingsonderzoek uit en jagen funderingsherstel aan met procesbegeleiding en inzet van het landelijk fonds funderingsherstel. Daarnaast bemensen we het funderingsloket en is onlangs een nieuwe interactieve website gelanceerd om burgers beter van dienst te kunnen zijn.
De gemeente zet de aanpak van asbestdaken door met behulp van het Asbestdakenloket.
De gemeente werkt met het toepassen van Resilience scans op belangrijke projecten voortdurend aan de weerbaarheid en veerkracht van de mensen, de ecosystemen, de organisaties, de sociaaleconomische en fysieke systemen die samen de stad maken.

Basis op orde

In dit verband zijn nadrukkelijk ook acties binnen andere taakvelden van belang, in het bijzonder Volksgezondheid en zorg en Maatschappelijke ondersteuning. Denk aan het voorgenomen actieplan Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en het masterplan en akkoord Langer thuis. Op het gebied van wonen zijn de volgende doelstellingen expliciet verwoord:

Woongenot van alledag

Herijking van de verordening Woonruimtebemiddeling, met daarin de urgentieregeling en voorrangsregelingen in geval van schaarste aan bepaalde woonruimte voor bepaalde doelgroepen Woonoverlast tegengaan door de Wet aanpak woonoverlast (initiatiefwet Tellegen) toe te passen, mede via het Actieplan Woonoverlast.
Verdere uitrol van de stedelijke aanpak Goed Huren en Verhuren, gericht op het verbeteren van goed verhuurderschap en tegengaan van misstanden op de huurmarkt.
Skaeve Huse, als tijdelijke woonvorm voor mensen die door hun gedrag ernstige overlast in de woonwijken veroorzaken, voortzetten en de huidige locatie uitbreiden.
De gemeente blijft, in samenwerking met het Openbaar Ministerie, misstanden rond kraken, waarbij eigenaren en omwonenden gedupeerd worden, streng handhaven. Het doel is om zo snel mogelijk tot ontruiming over te gaan.
Toepassing van het afwegingskader voor de artikelen 8, 9 en 10 van de Wet Bijzondere Maatregelen Grootstedelijke Problematiek (‘Rotterdamwet’) op straatniveau is begin 2020 gestart. Over de resultaten van de analyse op straatniveau en een (nieuwe) aanvraag gebiedsaanwijzing voor artikel 9 en 10 van de Rotterdamwet is in de 2e helft van 2020 besloten. Conform het coalitieakkoord vindt geen nieuwe aanvraag meer plaats voor artikel 8 van de Rotterdamwet.

Bijzondere doelgroepen en kwetsbare personen

Implementatie van het geactualiseerde convenant HBD (huisvesting bijzondere doelgroepen) en zoneringskader

Ouderen

Uitrol van het Langer Thuis-akkoord. Doel is te komen tot voldoende, geschikte en nieuwe woonvormen voor ouderen en mensen met een beperking, vooral in die wijken waar een tekort is. Belangrijk hierin zijn innovatieve woonzorgcombinaties die prettig langer thuis wonen mogelijk maken. Hierbij houden we nadrukkelijk rekening met roze ouderen en culturele achtergronden.

Statushouders

Statushouders: De afspraak met de woningcorporaties is dat zij in 2021 70% van de taakstelling m.b.t. de huisvesting van statushouders voor hun rekening nemen. Voor de huisvesting van de overige 30% (circa 250 personen) komt een huisvestingsplan waarin verschillende huisvestingsmogelijkheden worden verkend en wordt bepaald waar de komende tijd op ingezet gaat worden.


Effectindicatoren		2018	2019	2020	2021	2022
Collegetarget 12: Binnen 4 jaar start bouw van 18.000 woningen*	Streefwaarde	4.500	9.000	13.500	18.000
	Realisatie	4.547	7.250	10.383	15.154	16.034 (t/m april 2022)
Transformatie van 180.000 m2 kantoren	Streefwaarde	45.000	90.000	135.000	180.000
Transformatie van 180.000 m2 kantoren	Realisatie	45.000	102.000	159.000	289.000 (t/m Q1 2021)
Ten minste 15.000 bestaande woningen zijn verduurzaamd, waarvan 10.000 aardgas vrij of daarop voorbereid**	Streefwaarde		1.750	5.500	9.750	15.000
	Realisatie		5.748	11.737	n.n.b. ***
* Streefwaarde binnen 4 jaar start bouw van 18.000 nieuwe woningen, gemiddeld 4.500 start bouw woningen per jaar realiseren.
** opgave verdeeld over 4 jaar
***Het totaalcijfer voor deze effectindicator is nog niet bekend. Dit betekent echter niet dat er nog geen woningen verduurzaamd zijn en/of aardgasvrij gemaakt. Er worden volop stappen gezet met de verduurzaming en het aardgasvrij maken van woningen, bijvoorbeeld via de verschillende gebiedsaanpakken. Aan deze target wordt gewerkt in samenwerking met verschillende partners en organisaties in de stad en er zal z.s.m. over gerapporteerd worden. De rapportage over deze cijfers zal eens per jaar plaatsvinden, in lijn met de rapportage over de Prestatieafspraken met de woningcorporaties.


Prestatie indicatoren		2018	2019	2020	2021	2022	2023
2.000 studentenkamers (al dan niet tijdelijk of mobiel)	Streef-waarde		500	1.000	1.500	2.000
2.000 studentenkamers (al dan niet tijdelijk of mobiel)	Realisatie	583	1.113	1.344	1.431	n.t.b.
NPRZ: Steigers op Zuid (SoZ); Basiskwaliteit woningen (aantal woningen)*	Streef-waarde		750	1.500	2.250	3.000
	Realisatie		780	1.956	2.820	3.598
Vergunningaanvragen in behandeling genomen .	Streef-waarde		2.400	4.800	7.200	9.600
Vergunningaanvragen in behandeling genomen .	Realisatie		2.723	4.981	6.545	10.716
Wijkgerichte aanpak funderingsproblematiek (aantal woningen)**	Streef-waarde		1.500	3.000	4.500	6.000
	Realisatie		2.750	7.750	12.600	17.000
NPRZ, Steigers op Zuid: Jaarlijks worden door het college adressen in de focuswijken aangewezen voor de projectmatige aanpak binnen het programma Steigers op Zuid. Voor het jaar 2022 zijn dit 778 adressen. De aanbestedingsprocedure voor de selectie van adviesbureaus is gestart. Het eerste contactmoment (veelal met een wethoudersbrief) geldt als start van het project. * Funderingsproblematiek: De productie met betrekking tot het wijkgericht informeren en creëren van bewustwording over funderingsproblematiek en daarbij het stimuleren van funderingsonderzoek is ruimschoots behaald. Dit komt enerzijds door een te conservatieve inschatting voorafgaand aan het begin van de collegeperiode en anderzijds door meer beschikbaar investeringsvermogen gelet op de lage marktrente waardoor er veel minder gebruik is gemaakt van het Fonds Duurzaam Funderingsherstel dan was voorzien. De uiteindelijke realisatie van 17.000 woningen van particuliere eigenaren zoals vermeld in de tabel is een inschatting. In het derde kwartaal 2022 is het exacte aantal bekend.

Wat kost het


Overzicht van baten en lasten Wonen en bouwen	Realisatie 2021	Begroting 2022	Raming 2023	Raming 2024	Raming 2025	Raming 2026
Baten exclusief reserves	69.172	50.056	47.084	46.784	47.476	47.476
Bijdragen rijk en medeoverheden	12.544	6.116	6.469	6.169	6.861	6.861
Financieringsbaten	184	0	0	0	0	0
Overige opbrengsten derden	48.736	43.940	40.615	40.615	40.615	40.615
Overige baten	7.709	0	0	0	0	0
Lasten exclusief reserves	131.164	144.692	114.317	90.910	87.811	87.711
Apparaatslasten	115.167	114.141	111.645	106.421	105.279	105.111
Inhuur	23.064	23.979	21.620	16.397	15.254	15.353
Overige apparaatslasten	1.510	2.231	2.229	2.229	2.229	2.229
Personeel	90.594	87.931	87.796	87.796	87.796	87.530
Intern resultaat	-31.236	-22.775	-20.615	-18.705	-18.563	-18.563
Intern resultaat	-31.236	-22.775	-20.615	-18.705	-18.563	-18.563
Programmalasten	47.233	53.326	23.288	3.194	1.095	1.163

Inkopen en uitbestede werkzaamheden	46.607	41.203	14.622	-6.261	-9.143	-13.842
Kapitaallasten	3.751	4.688	5.598	8.602	10.136	14.903
Overige programmalasten	875	0	0	0	0	0
Subsidies en inkomensoverdrachten	-4.001	7.436	3.068	852	102	102
Saldo voor vpb en reserveringen	-61.992	-94.636	-67.234	-44.126	-40.335	-40.235
Saldo voor reserveringen	-61.992	-94.636	-67.234	-44.126	-40.335	-40.235
Reserves	33.154	50.983	30.111	27.418	23.860	23.560
Onttrekking reserves	42.672	55.483	30.111	27.418	23.860	23.560
Toevoeging reserves	9.519	4.500	0	0	0	0
Vrijval reserves	0	0	0	0	0	0
Saldo	-28.838	-43.653	-37.123	-16.707	-16.474	-16.675

Financiële bijstellingen


Bijstellingen Wonen en bouwen		Begroting 2022	Raming 2023	Raming 2024	Raming 2025	Raming 2026
Oorspronkelijke begroting 2022		-44.137	-37.169	-16.754	-16.521	-16.521
Bijstellingen Eerste Herziening 2022		484	46	46	46	-154
Actualisatie kapitaallasten	Ramingsbijstellingen onvermijdelijk	0	0	0	0	1
Bestemmingsreserve Energietransitie	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Funderingen	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Stadsinitiatief	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Steigers op zuid	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds	Reserves	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserve Wabo-leges	Reserves	0	0	0	0	0
Technische wijzigingen	Technische wijzigingen	484	46	46	46	-155
Begroting na wijzigingen		-43.653	-37.123	-16.707	-16.474	-16.675

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie Kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast op basis van daadwerkelijke activeringen in 2022, bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen, omslagrente en bouwrente van de jaarschijven. Een volledig beeld van de kredieten is opgenomen in de paragraaf Investeringen.

Bestemmingsreserve Energietransitie
Voor de financiering van het project Ruggedised is het lastenbudget en de bijhorende dekking met € 169 verhoogd.

Bestemmingsreserve Funderingen
De prognoses op de meerjarige verplichtingen van funderingsonderzoek en -herstel zijn aangepast. Hierdoor zijn de kosten in 2026 met € 673 verlaagd.

Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
Er is voor € 4,7 mln meer aan kosten opgenomen, gedekt vanuit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling. De belangrijkste wijzigingen betreffen:

Er is voor € 3,7 mln meer aan kosten opgenomen voor het programma extra vergroening.
€ 800 is beschikbaar voor de buitenruimte van de Paradijslaan.
Ook is er € 191 budget toegevoegd voor fase 2 van de campus Tarwewijk.

Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid
Er is voor € 3,3 mln meer aan kosten opgenomen, gedekt vanuit de bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid. De belangrijkste wijzigingen betreffen:

Voor 2022 is er een bijdrage beschikbaar voor de subsidieregeling Samenvoegen van € 475. € 275 hiervan is resterend budget uit 2021.
Voor de basisaanpak particuliere voorraad worden lasten à € 502 opgevoerd.
Ook worden lasten opgevoerd voor Kindercampus Bloemhof à € 740, Simonsblokken Buitenruimte à € 290 en Mijnkintbuurt à € 350. Daarnaast zijn er nog kosten opgevoerd voor diverse kleinere projecten voor een totaal van € 1,0 mln.

Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor
Er zijn voor € 2,7 mln meer aan kosten opgenomen, gedekt vanuit de bestemmingreserve RIM. De belangrijkste wijzigingen betreffen:

€ 1,1 mln voor de plannen binnen Merwe-vierhavens
€ 1,4 mln begroot voor vanuit 2021 doorgeschoven werkzaamheden op de Coolsingel
€ 180 voor het project Noorderboulevard.

Bestemmingsreserve Stadsinitiatief
Er is voor € 1,8 mln meer aan kosten opgenomen het project Subsidie Stadsinitiatief RIF010 wat naar verwachting in 2022 wordt opgeleverd.

Bestemmingsreserve Steigers op zuid
De kosten en bijbehorende onttrekkingen van € 579 zijn in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen.

Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds
In 2021 en 2022 heeft een verschuiving in prioritering van aanpak plaatsgevonden, waardoor de uitvoering van het project Pilot Flexwonen is doorgeschoven van 2021 naar 2022. Hierdoor worden de lasten en de dekking uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds in 2022 met € 278 naar boven bijgesteld.

Bestemmingsreserve WABO-leges
Voor de behandel- en capaciteitskosten van bouwplannen uit 2020 wordt in 2022 € 237 onttrokken uit de bestemmingsreserve WABO-leges.

Technische wijzigingen
Op het taakveld Wonen en Bouwen zijn er diverse technische wijzigingen geweest (€ 484 in 2022 tot € -155 in 2026). Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.

De grootste wijzigingen zijn de budgetoverheveling naar programma Overhead plaatsgevonden voor de kosten van de ondersteuning vanuit dit programma
(€ 408 in 2022), de actualisatie van de dekking overhead projecten (€ 175 in 2022), de verwerking van de capaciteitsplanning en daarmee samenhangende mutaties in de formatie (-€ 207 in 2022, € 46 in 2023 t/m 2025 en -€ 154 in 2026) en een budgetoverheveling binnen het programma Stedelijke inrichting en ontwikkeling vanuit het taakveld Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Landschap naar het taakveld Wonen en bouwen (€ 108 in 2022).

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Rotterdam groeit. Goed wonen zorgt voor een stabiele (thuis)basis in een dynamische stad en vergroot daarmee de kans dat Rotterdammers actief en gezond opgroeien, leren, participeren in de samenleving en economie en zichzelf ontwikkelen onder veranderende omstandigheden. De gemeente faciliteert uiteenlopende woonwensen binnen de stadsgrenzen waardoor iedereen die iets voor Rotterdam kan betekenen (en andersom) een plek kan vinden en het voor bedrijven ook aantrekkelijk is zich hier te vestigen vanwege de aanwezige talenten en capaciteiten. De groei van de stad, samen met bijvoorbeeld de nieuwe economie, energietransitie en klimaatverandering brengen ook allerlei risico’s met zich mee. Rotterdam ziet juist kansen in deze dynamiek en werkt aan een positieve vertaling daarvan. Tegelijkertijd werkt de gemeente daarmee aan de weerbaarheid en de veerkracht (resilience) van de stad.

Huidige en nieuwe Rotterdammers kunnen in de komende vier jaar in onze stad nog beter een huis passend bij hun wensen en mogelijkheden vinden, in een prettige, veilige en groene woonomgeving. De gemeente pakt door op de ambities van de Woonvisie 2030, maar beseft dat de stad harder moet groeien qua woningaantallen en versneld moet verduurzamen en inspelen op andere transities (klimaat, mobiliteit, circulair bouwen, digitalisering) om ook in de toekomst een aantrekkelijke én resilient (veerkrachtig en toekomstbestendige) woonstad te kunnen blijven. Deze versnelling op de uitvoering van ambities is vastgelegd in het Addendum op de Woonvisie 2030.

Tegelijkertijd ligt er een opgave om te zorgen dat de basis op orde blijft in de bestaande woningvoorraad. Groepen woningzoekenden die nu tussen wal en schip dreigen te vallen en/of een maatschappelijke meerwaarde hebben, worden door de gemeente extra ondersteund in hun zoektocht naar een woning. Met als inzet het wonen voor Rotterdammers zo veel mogelijk betaalbaar, toegankelijk en overlastvrij te maken en houden.

Belangrijke ontwikkelingen die effect hebben op het wonen en bouwen, waarvan de aard en omvang van het effect nog lang niet allemaal duidelijk zijn:

Demografische ontwikkelingen zoals de ontwikkelingen in de huishoudensamenstelling, levensverwachting en migratie.
Nationale energietransitie en de vertaling daarvan naar Rotterdam. Een woning verhoogt haar toekomstwaarde (en daarmee ook WOZ-waarde) door volledig te zijn aangepast op schone energie
voortdurende klimaatveranderingen zodat woningen anders ingesteld moeten zijn op wateroverlast, waterschaarste en hittestress
stedelijke mobiliteitstransitie, waarbij ingezet wordt op schone deelconcepten voor modaliteiten en meer ruimte voor fietsen, OV en lopen in de directe woonomgeving wordt geboden
nationale en internationale ontwikkelingen ten aanzien van financiering van wonen zoals ontwikkelingen rondom het hypothecaire stelsel, de ontwikkeling van de rentestanden en de huurtoeslag en het landelijk fonds Duurzaam Funderingsherstel
landelijke ontwikkelingen ten aanzien van wetgeving zoals de evaluatie van de Woningwet, de komst van de Omgevingswet en eventuele veranderingen in de Wet maatschappelijke ondersteuning
landelijke subsidieregelingen en deals met het rijk ten aanzien van respectievelijk verduurzaming en het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ)
ontwikkelingen in de corporatiesector zoals fusies en saneringstrajecten
ontwikkelingen en afspraken rond wonen op bovenlokaal niveau zoals de regionale woningmarktafspraken in de regio Rotterdam en op Zuidvleugelniveau de afspraken in het kader van de Verstedelijkingsalliantie
ontwikkelingen in de markt (bijvoorbeeld prijspeil bouwmaterialen)

Strategische opgaven gebiedsontwikkelingen

Een aantal programma’s en gebiedsontwikkelingen in Rotterdam heeft belangrijke betekenis voor de sociaal-economische ontwikkeling van de stad. In deze ontwikkelingen wordt (in samenhang met andere beleidsambities) een belangrijke bijdrage aan de woningbouwopgave van de korte, middellange en lange termijn geleverd. Het betreft de navolgende ontwikkelingen.

Merwe4Havens

Het Merwe-Vierhavengebied (M4H), de plek voor de innovatieve maakindustrie, wordt verder ontwikkeld. Binnen M4H ontwikkelt het deelgebied Merwehavens zich tot een aantrekkelijk en duurzaam woongebied dat goed in verbinding staat met de directe omgeving en waarbij er (milieutechnisch) evenwicht is en uitwisseling plaatsvindt met de directe omgeving die bestaat uit het naastgelegen Makersdistrict en de wijken Oud Mathenesse Witte Dorp, Bospolder Tussendijken en Spangen.

Stadionpark (incl. Feyenoord City)

Stadionpark is een grote gebiedsontwikkeling op Rotterdam Zuid, waar wonen, sporten en beleven samenkomt. Op de Sportcampus vindt een herschikking plaats van sportvelden en worden nieuwe accommodaties gerealiseerd, waarbij de 1e fase is afgerond en de overige delen in uitvoering zijn. Een stedenbouwkundig ontwerp voor woningen en onderwijs in de noordoosthoek van de Sportcampus is juli 2020 door het college vastgesteld en wordt aangeboden aan de Gemeenteraad. De herinrichting van Park de Twee Heuvels is vrijwel afgerond en de tender voor de woningbouw heeft een bijzonder winnend ontwerp opgeleverd. Start bouw van de parkvilla’s in 2021. Juli 2020 is gestart met bouwrijp maken van de GAMMA/P+R locatie op de Noorderhelling. Medio juli 2020 zal het eerste binnenstedelijke FastNed snellaad station op het Zuiddiepje worden geopend.

Het planproces voor de stadionontwikkeling en gebiedsontwikkeling Feyenoord City is in volle gang. De gebiedsontwikkeling is vastgelegd in het Masterplan Feyenoord City dat in november 2019 door de Gemeenteraad is vastgesteld. Het bestemmingsplan wordt in 2020 opgeleverd. Het ontwerp voor het Nieuwe stadion en aangrenzende openbare gebied vordert volgens planning, de aanvraag omgevingsvergunning is gedaan. Vanaf oktober 2020 worden de plannen getoetst aan de door de raad opgestelde voorwaarden, zoals vastgelegd in de Position Paper. De Corona crisis heeft invloed op het Stadionpark. Externe partners zoals Stadion Feyenoord en de Stichting Gebiedsontwikkeling hebben extra hordes te nemen in hun financiering. De participatie is complex gebleven, maar het uitgangspunt dat de projecten zoveel als mogelijk ongestoord doorgaan is vergaand gerealiseerd.

Hart van Zuid

De gebiedsontwikkeling Hart van Zuid (HvZ) heeft als doel het nieuwe centrum voor Rotterdam Zuid te realiseren. HvZ bestaat uit een integraal programma dat moet leiden tot economische en sociale verbetering, het verbeteren van verblijfsklimaat, -duur en comfort, verhogen van werkgelegenheid, borgen van goede vervoersverbindingen, borgen van duurzaamheid en verbeteren van veiligheid.

Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ): pijler Wonen

Binnen de pijler Wonen zetten we via het Werkprogramma NPRZ Wonen 2019 – 2022 door op de transformatie van de focuswijken. Ingrepen in de goedkope woningvoorraad en de woonmilieus van Rotterdam-Zuid moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus op Zuid gerealiseerd worden, zodat er voldoende duurzame woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid en nieuwe bewoners met midden- en hoge inkomens.

Duurzame gebiedsaanpak

Verspreid over de stad bestaat een aantal aandachtsgebieden voor de energietransitie van de gebouwde omgeving. Het betreft de gebieden Reyerdijk/Groot IJsselmonde, Pendrecht-Zuidoost, Rozenburg, Lage Land Oost (Prinsenland) en Bospolder-Tussendijken. Hier komt een samenhangende, duurzame gebiedsaanpak. Ook wordt waar mogelijk een relatie gelegd met andere transities, denk aan langer thuis wonen.

Korte termijn ontwikkelingen woningbouw

Voorbeelden van actuele ontwikkelingen die direct bijdragen aan de groei van de woningvoorraad en aantrekkelijke woonmilieus zijn Park16Hoven, Nesselande, Lloydkwartier, Parkstad en de Binnenstad als city-lounge. Hier blijft de gemeente de marktpartijen en particuliere initiatiefnemers faciliteren en uitdagen naar de opgave te kijken vanuit een uitgekiende, lange termijnvisie.

De bouwopgave wordt steeds zichtbaarder in de stad, op tal van plekken, waaronder op Katendrecht, de Binnenstad, Parkstad, het Motorstraatgebied en nabij de Coolhaven, zijn volop bouwactiviteiten aan de gang.

Ook wordt volop ingezet op het in ontwikkeling nemen van nieuwe bouwlocaties, het vermarkten van gemeentelijke bouwlocaties en het ruimte geven aan marktinitiatieven.