Mede vanwege Corona zien we de druk op de specialistische Jeugdhulp toenemen. Samen met de jeugdhulpaanbieders is binnen de beperkte middelen geïnvesteerd in betere jeugdhulp. Pilots zijn ingezet op nazorg na detentie, versterken van pleegzorg, afbouw van gesloten jeugdhulp, meer intensieve jeugdhulp thuis ter voorkoming van uithuisplaatsing, de forensische tafel, samenwerking tussen jeugdhulpaanbieders en de Praktijk Ondersteuners Huisartsen Jeugd & Gezin/ huisartsen en samenwerking tussen specialistische jeugdhulpaanbieders en het wijkteam. Deze vernieuwende pilots krijgen een plek in de nieuwe inkoop Jeugdhulp, zodat meer Rotterdamse kinderen nabij en passend geholpen kunnen worden. De focus blijft ook op het voorkomen en versterken, zodat jeugdigen niet in jeugdhulp belanden, via o.a. de nieuwe inkoop welzijn en het subsidiekader preventie.

 

Plan van aanpak nazorg na detentie 2021-2026

Na het vaststellen van het Plan van aanpak nazorg detentie 2021-2026 is het gemeentelijk team Detentie & Re-integratie (D&R) verder gaan bouwen aan hun dagelijkse taken in het bieden van nazorg aan (ex-)gedetineerden op de verschillende leefgebieden. Na de afgelopen coronaperiode gaan de gemeentelijke medewerkers van team Detentie & Re-integratie (D&R) waar mogelijk weer de justitiële jeugdinrichtingen (JJI’s) en de kleinschalige voorziening justitiële jeugd (KVJJ) in om samen met de jongeren de basisvoorwaarden aan de hand van een LVB proof praatplaat in kaart te brengen. Bij JJI’s die op grotere reisafstand liggen vinden de gesprekken met de jongeren bij voorkeur via beeldbellen plaats en indien dat niet mogelijk is per telefoon.

Daarnaast is er een gemeentelijk implementatieteam (beleid en uitvoering) gestart met het oppakken van de acties benoemd in het meerjarenplan. De ambitie van het plan van aanpak is uitgewerkt in een doelen en inspanningen netwerk (DIN) en deze is uitgesplitst in drie resultaatgebieden. Ieder resultaatgebied heeft doelen op hoog niveau die de komende viereneenhalf jaar leidend zullen blijven. Daarna zijn deze doelen uitgewerkt tot concrete doelen en inspanningen waar de uitvoering en beleid mee aan de slag gaan. Deze acties leveren allen een bijdrage aan het bieden van perspectief en het voorkomen van recidive. De drie resultaatgebieden waar we ons op richten zijn: Preventie op recidive, integrale samenwerking en het voorspellen van trends.

1. Preventie op recidive

We bieden perspectief door het bevorderen van een stabiele basis. Uit onderzoek blijkt dat de zogenoemde leefgebieden hiervoor het belangrijkste zijn. Samen met ketenpartners werken we aan het verkrijgen van meer inzicht in de doelgroep en de effectiviteit van ons handelen. Doel is te komen tot een integraal nazorgplan op de verschillende leefgebieden die met jeugdigen (en waar mogelijk ouders) is opgesteld.

Businesscase pilot Totaalaanpak nazorg

In November 2021 is onderzoeksbureau Rebel, op verzoek van wethouder Bokhove, gestart met het maken van een Businesscase over de pilot Totaalaanpak nazorg. Hierin wordt onderzoek gedaan naar de maatschappelijke meerwaarde van de inzet van intensieve jongerencoaching (max 3 jaar en max. 8 u p/w) na detentie om jongeren perspectief te bieden en recidive te voorkomen. Daarnaast is er een procesevaluatie uitgevoerd door de gemeentelijke afdeling Onderzoek en Business Intelligence (OBI). De uitkomsten van beide rapporten evenals het daaruit voortvloeiende advies in Q2 2022 van dit jaar zullen meegenomen worden in de verdere uitrol van deze aanpak.

2. Integrale samenwerking

We zetten in op de juiste zorg op de juiste plaats. In de (straf)keten zijn verschillende partijen aan zet. Daarin willen we de jongere de juiste hulp bieden en willen we geen zaken niet of dubbel doen.  De centrale afstemmingsvraag is: Waar moeten volgens alle ketenpartners goede integrale nazorgafspraken aan voldoen en wie pakt wat op? We hebben samenwerkingsafspraken gemaakt met justitiële jeugdinrichtingen (JJI), Penitentiaire Inrichtingen (PI) en de recentelijk geopende kleinschalige voorziening justitiële jeugd (KVJJ) in Krimpen ad IJssel. De afgelopen periode is de druk op de JJI’s (toename instroom en capaciteitsproblemen), de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en (jeugd)reclassering toegenomen. Ook de coronaperiode heeft extra druk op de gehele keten gelegd waardoor de samenwerking niet op alle gebieden optimaal verloopt. De ambitie is om in 2022 een nieuwe impuls aan de ketensamenwerking te geven. Te beginnen met de integraal opgestelde menukaart^[1] ihkv jeugd in de strafketen met onze partners te herijken en gezamenlijk te bezien op welke thema’s we de aankomende tijd willen/moeten investeren.

3. Voorspellen van trends

Om beter en gerichter onze nazorgtaak en ketensamenwerking in te vullen is het zaak aan de juiste knoppen te kunnen draaien. Dit willen we doen door meer focus te leggen op datagestuurd werken. Om meer inzicht te krijgen in die data wordt er momenteel gewerkt aan een nazorgmonitor en een nazorg dashboard. Verwachte oplevering Q4 2022. Beide zullen gebruikt worden om enerzijds de inzet van het gemeentelijk uitvoeringsteam in kaart te brengen danwel te monitoren (korte termijn), anderzijds voor het voorspellen van trends om beleid en uitvoering bij te kunnen sturen en/of anders te richten (middellange/lange termijn). Daarnaast zijn we middels een landelijk consortium^[2] sinds november 2021 betrokken bij een subsidiecall “Grip op jeugdcriminaliteit.” Het project bestaat uit drie fasen en heeft in totaal een looptijd van ruim vijf jaar. De aandacht hierbij gaat uit naar: toetreding, uittreding, carrièreontwikkeling, vroegsignalering, selectie, zelfsturing, weerbaarheid, het effect en de gevolgen van (strafrechtelijke) interventies en werkzame bestanddelen van succesvolle interventies.  In 2022 zal er in fase 1 een kennissynthese, voorstel voor veldraadpleging en plan van aanpak voor de volgende fase worden opgesteld.

 

Doorbraak aanpak en verscherpt toezicht

De Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ) heeft op 5 juli 2021 het landelijke rapport “Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd” uitgebracht. Voor Rijnmond constateerde de IGJ dat met de inspanningen die gemeenten, jeugdhulpaanbieders, Gecertificeerde Instellingen (GI’s) en GRJR in de periode van november 2020 tot april 2021, hebben geleverd nog onvoldoende resultaat is behaald. Het was al wel gelukt om voor alle jeugdigen tijdig een jeugdbeschermer te organiseren, maar het was nog niet gelukt om voor alle kinderen die onder een maatregel vallen, tijdige en passende zorg te realiseren. De norm is 3 maanden na instellen van de maatregel.

De IGJ heeft de betrokken instellingen in diverse regio’s, waaronder Rijnmond, onder verscherpt toezicht geplaatst en het Rijk heeft interbestuurlijk toezicht ingesteld op verschillende regio’s, waar onder de jeugdhulpregio Rijnmond.

In de 2^e helft van 2021 zijn forse stappen gezet in het terugdringen van de wachttijden voor jeugdigen met en zonder maatregel. Met het oplossen van wachttijden is in de regio voortgang geboekt onder regie van de UO/GRJR. De aanpak van wachttijden voor jeugdhulp werd breed ingezet en niet alleen op de doelgroep jeugdigen met een maatregel. De Norm van start hulp drie maanden na start maatregel, is nog niet gerealiseerd, maar er zijn volgens de IGJ wel goede stappen gezet. De IGJ heeft daarom begin 2022 het verscherpt toezicht begin beëindigd. De IGJ heeft er vertrouwen in dat de maatregelen die genomen zijn en nog genomen gaan worden, tot resultaat gaan leiden. Het interbestuurlijk toezicht door het Rijk loopt nog tot half 2022.

De Doorbraakaanpak, specifiek gericht op jeugdigen met een maatregel, is stopgezet en onderdeel geworden van de brede wachttijd aanpak die vanuit de UO/GRJR samen met instellingen, GI’s en gemeenten/wijkteams wordt gecontinueerd. Streven is dat de norm voor jeugdigen met een maatregelen zo snel mogelijk wordt gerealiseerd.

Er is een aantal risico’s dat speelt bij de realisatie van de doelen: beschikbaarheid van residentiele hulp vraagt extra inspanningen. Daarnaast is schaarste op de arbeidsmarkt een complicerende factor.

 

Extra middelen jeugdhulp

Voor 2022 ontvangen we ruim € 62 miljoen extra van het Rijk voor de jeugdhulp. Dit is inclusief de middelen die we inzetten voor de 4 SPUKS. We zetten met dit bedrag de intensiveringen voort, maar moeten ook een aanzienlijk deel gebruiken voor de reguliere Rotterdamse begroting. Meer informatie hierover is terug te vinden in de voortgangsbrief (M2204-3866).

De projecten die we zijn gestart met de extra middelen sluiten aan bij de koers die is ingezet met ‘Heel de Stad’. De wijkteams zijn bijvoorbeeld structureel uitgebreid met 12FTE om ook lokaal wachttijden aan te pakken en intensieve vrijwillige hulpverlening (IVH met Verzoek tot onderzoek bij de jeugdbeschermingstafel) te introduceren.

Een andere intensivering die we doorzetten betreft het integreren van de werkwijze van Moeders van Rotterdam in de wijkteams. Daarnaast zijn voor de pilot Nazorg na Detentie extra jeugdigencoaches ingekocht. De uitgaven hiervoor zijn hoger dan begroot, maar de verwachting is dat we dit op termijn terugverdienen door minder zware zorg in te zetten.

Ook blijven we in te zetten op voorkomen, vervangen en verplaatsen. Met de uitbreiding van jeugdhulp op scholen in onderwijszorgarrangementen en extra inzet op het preventiekader jeugd. Samen met de Kinderopvangorganisaties en Jeugdhulporganisaties (Enver en Pameijer) ontwikkelen we de duale werkwijze verder door de inzet van jeugdhulpexpertise in de KO-Plus. Hiermee kunnen ontwikkelingsachterstanden op zo vroeg mogelijke leeftijd worden opgevangen en kunnen kwetsbare jonge kinderen meer en beter doorstromen naar het regulier onderwijs. Daarmee vullen we een belangrijke beschermende factor in tegen het ontstaan van problematiek in latere levensfases.

Mentale gezondheid zien we ook als een beschermende factor, vandaar dat we in 2022 blijven investeren in de inzet van praktijkondersteuners bij huisartsen. Dit is nodig, omdat we zien dat door Corona jeugdigen nog steeds meer stress ervaren. Door tegelijkertijd lokaal de consultatiefunctie van de specialistische ggz te versterken en extra eerstelijns generalistische ggz in te kopen, willen we hun veerkracht vergroten zonder dat de wachtlijsten verder oplopen. We blijven in 2022 inzetten op het verminderen van de wachtlijsten, zodat we bij de start van de nieuwe contracten (vanaf 2023) met een schone lei kunnen beginnen. Doel is nog steeds om te zorgen dat de wachttijden niet langer zijn dan de landelijke Treeknorm. Uit de beschikbare cijfers blijkt dat we bemoedigende resultaten behalen met onze aanpak (zie ook de voortgangsbrief (M2204-3866) en raadsmonitor PM nummer).

Binnen het taakveld Geëscaleerde zorg 18- gaat het om situaties waarbij de sociale en/of fysieke veiligheid van een jeugdige in het geding kan zijn. In die gevallen kan het nodig zijn effectieve en efficiënte jeugdhulp te bieden en/of samenhangende hulp te organiseren rond de jeugdige en/of het gezin. In sommige situaties is het zelfs noodzakelijk dat de jeugdige naar een residentieel verblijf (24-uurs verblijf + jeugdhulp) gaat.

Vormen van jeugdhulp die onder dit taakveld vallen worden uitgevoerd binnen het samenwerkingsverband Jeugdhulp Rijnmond. Het gaat dan om o.a. Jeugdbescherming, Veilig Thuis, crisishulp, gesloten Jeugdzorg, jeugd-GGZ.