Cultureel erfgoed - Monumenten
Beleidskaders, -monitors en wetgevingDe gemeente Rotterdam draagt zorg voor haar gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed waaronder de beschermde monumenten en stadsgezichten. Dit wordt bereikt door middel van drie hoofdthema’s: Bescherming en instandhouding, Kennisontwikkeling en Kennisoverdracht. De thema's zijn samengebracht in de Erfgoedagenda Rotterdam.
De gemeente Rotterdam zet gebouwd erfgoed in als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen.
Voortgang 2022
Ga naar vorig P&C-documentIn 2022 wordt gewerkt met de Rotterdamse Erfgoedagenda. De Erfgoedagenda, zet de koers en schetst de concrete activiteiten rond het gebouwde cultuurhistorisch erfgoed van Rotterdam. Naast de vergunningverlening betreft dit projecten die direct verbonden zijn met de bescherming en instandhouding van erfgoed.
In het kader van de ‘Aanpak religieuze gebouwen’ (Kerkenvisie) vindt onderzoek plaats en wordt er gewerkt aan kennisdeling en draagvlakverbreding rond de herbestemming en verduurzaming van religieuze gebouwen. Als eerste aanspreekpunt voor de religieuze gemeenschappen is een ‘Kerkenloods’ benaderbaar. In de eerste week van juni 2022 vindt in het kader van de genoemde aanpak de week van de "Heilige Huisjes" plaats. Het programma voor deze themaweek is mede door de deelnemende gebedshuizen en betrokken organisaties ontwikkeld.
In 2022 worden de werkzaamheden in het kader van de motie ‘Versnelde toekomst voor erfgoed’ afgerond. In de motie werd door de gemeenteraad gevraagd om een versnelling in het aanwijzen van gemeentelijke monumenten vanuit de bestaande selectielijsten. Eind 2021 heeft het college over de meeste objecten het besluit genomen ze aan te wijzen als gemeentelijk monument. Voor een aantal objecten zal de procedure in de loop van 2022 worden afgerond.
In het kader van de toekomstige gestructureerde uitbreiding van het gemeentelijk monumentenbestand is in het vierde kwartaal van 2021 gestart met cultuurhistorisch onderzoek naar Rotterdamse schoolgebouwen en naar waardevolle bebouwing uit de periode na 1965. Dit onderzoek zal in 2022 en 2023 worden voortgezet en leiden tot een cultuurhistorisch waarderingskader en een selectie ten behoeve van de mogelijke aanwijzing van objecten als beschermd gemeentelijk monument.
In 2021 is de nieuwe Erfgoedverordening Rotterdam door de gemeenteraad vastgesteld. Deze is zoveel mogelijk voorbereid op de inwerkingtreding van de Omgevingswet in 2023. Cultuurhistorie is tevens opgenomen in de in december 2021 vastgestelde Omgevingsvisie Rotterdam. Het voortbouwen op erfgoed en de bestaande kwaliteiten van de stad vormt een van de drie principes van de 'goede groei' waarop alle toekomstige ontwikkelingen gebaseerd moeten zijn. In 2022 zal hier in het kader van de Erfgoedagenda Rotterdam een nadere uitwerking op plaatsvinden. Het aan de Erfgoedagenda gekoppelde uitvoeringsprogramma wordt geactualiseerd en dit jaar ter besluitvorming aangeboden.
Wat willen we bereiken
Bescherming en instandhouding
Bescherming en instandhouding van het gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed waaronder de beschermde monumenten en stadsgezichten (thema 1 van de Erfgoedagenda).
Kennisontwikkeling: Geschiedenis in beeld
Gericht op het toepassen van instrumenten voor stadsonderzoek en het inzichtelijk maken van cultuurhistorische waarden (thema 2 van de Erfgoedagenda).
Kennisoverdracht: Het vertelde verhaal
Gericht op het ontsluiten en verspreiden van cultuurhistorische informatie en het verbreden van draagvlak (thema 3 van de Erfgoedagenda).
Stimuleren van de inzet van erfgoed als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen
De gemeente Rotterdam zet gebouwd erfgoed in als ontwikkelkracht bij de belangrijke transities in de stad.
Wat gaan we daar voor doen
Bescherming en instandhouding
- Beoordeling en advisering over bouwinitiatieven, de vergunningverlening bij beschermde monumenten en stadsgezichten
- Het aanwijzingen van nieuwe gemeentelijke monumenten
- Cultuurhistorische Verkenningen voor gebieden
- Inbrengen van cultuurhistorische kennis bij plan- en gebiedsontwikkeling en bestemmingsplannen
- Inpassen van cultuurhistorische kennis binnen de ontwikkelingen rondom de Omgevingswet
- Het siteholderschap van de Van Nellefabriek UNESCO Werelderfgoed
- Het verstrekken van laagrentende leningen uit het Rotterdamse Restauratie Fonds voor restauratie van gemeentelijk beschermde monumenten. In 2022 zal worden onderzocht of ook duurzaamheidsmaatregelen kunnen worden ondergebracht binnen deze regeling.
- Structureel contact onderhouden met de Rotterdamse erfgoedpartners en burgers
- De uitvoering van de Erfgoedagenda als onderdeel van het monumentenbeleid. Deze bouwt voort op het bestaande wettelijk instrumentarium, waaraan nieuwe op de Rotterdamse situatie toegesneden projecten zijn toegevoegd. Ze zijn samengebracht in thema’s.
Kennisontwikkeling: Geschiedenis in beeld
- Religieus Erfgoed - thematisch onderzoek, inventarisatie, waardering, kennisverbreding en onderzoek naar draagvlak
- Schoolgebouwen - thematisch onderzoek, inventarisatie, waardering, kennisverbreding en onderzoek naar draagvlak
- Post 65 - voorbereidingen thematisch onderzoek, inventarisatie, waardering, kennisverbreding en onderzoek naar draagvlak. Er bestaat inmiddels een voor iedereen raadpleegbare en aanvulbare inventarisatie (https://wakelet.com/@post65010)
Kennisoverdracht: Het vertelde verhaal
- In het kader van de Aanpak religieus erfgoed (Kerkenvisie) vindt in juni 2022 de week van de 'Heilige Huisjes' plaats die samen met betrokken gebedshuizen en instellingen tot stand is gekomen.
- Publicaties in de serie Rotterdams Erfgoed worden voortgezet. Deze uitgaven zetten een gebouw, gebied of moment in de spotlights en vertellen iets over de geschiedenis van het betreffende monument
- Het aanbrengen van het Rotterdams monumentenschildje op monumentale panden die in het bezit zijn van de gemeente. Particuliere eigenaren van monumenten worden uitgenodigd om ook zelf een schildje aan te brengen. Deze worden gratis ter beschikking gesteld. Hiermee maakt Rotterdam haar erfgoed beter zichtbaar in de stad.
- Gemeente Rotterdam is betrokken bij de totstandkoming van de jaarlijkse Open Monumentendag Rotterdam die in 2022 Duurzaamheid als hoofdthema heeft.
Stimuleren van de inzet van erfgoed als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen
In de nota Rotterdam Architectuurstad wordt het gebouwde erfgoed in Rotterdam nadrukkelijk geprofileerd als aanjager en inspiratiebron voor nieuwe ontwikkelingen in de stad. Daarnaast is in de Omgevingsvisie het voortbouwen op erfgoed en identiteit als principe van 'goede groei' opgenomen. Zo wordt gestimuleerd dat ook bij de grote gebiedsontwikkelingen en transities het erfgoed en de eigenheid in een vroeg stadium worden meegenomen.
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Cultureel erfgoed - Monumenten | Realisatie 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 25 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
Overige opbrengsten derden | 25 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 526 | 1.019 | 1.004 | 616 | 616 | 616 |
|
Intern resultaat | 161 | 221 | 226 | 226 | 226 | 226 | |
Intern resultaat | 161 | 221 | 226 | 226 | 226 | 226 | |
Programmalasten | 365 | 798 | 778 | 390 | 390 | 390 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 198 | 676 | 657 | 269 | 269 | 269 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 166 | 122 | 122 | 122 | 122 | 122 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -501 | -1.019 | -1.004 | -616 | -616 | -616 | |
Saldo voor reserveringen | -501 | -1.019 | -1.004 | -616 | -616 | -616 | |
Reserves | -788 | 400 | 388 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 0 | 400 | 388 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 788 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -1.289 | -619 | -616 | -616 | -616 | -616 |
Financiële bijstellingen
Bijstellingen Cultureel erfgoed - Monumenten | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 |
||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oorspronkelijke begroting 2022 | -616 | -616 | -616 | -616 | -616 | ||
Bijstellingen Eerste Herziening 2022 | -2 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bestemmingsreserve Muziekkoepel | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -2 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Begroting na wijzigingen | -619 | -616 | -616 | -616 | -616 |
Toelichting financiële bijstellingen
Bestemmingsreserve Muziekkoepel
Voor de renovatie van de Muziekkoepel zijn de kosten en de daarbij behorende onttrekking aan de bestemmingsreserve voor 2022 geraamd op € 400.
Technische wijzigingen
Op het taakveld Cultureel erfgoed – Monumenten is er één technische wijziging geweest (- € 2 in 2022).
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Rotterdam staat internationaal weliswaar bekend als stad van moderne architectuur, maar er is in de stad ook een volwassen monumententraditie. De rijksmonumenten, de gemeentelijke monumenten, beeldbepalende panden, beschermde stadsgezichten én een UNESCO Werelderfgoedlocatie vertellen het verhaal van de bijzondere geschiedenis van Rotterdam. Gebouwd in het verleden, maar klaar voor de toekomst.
De cultuurhistorische verantwoordelijkheid van de gemeente heeft een basis in de wettelijke taken in het kader van de vergunningverlening en de instandhouding van monumenten en beschermde stadsgezichten. Sinds 1986 is er sprake van een Rotterdams monumentenbeleid. Anno 2022 wordt dit verwoord in de Erfgoedagenda Rotterdam.
In de Erfgoedagenda Rotterdam worden de ambities en activiteiten rond het gebouwde en aangelegde erfgoed van Rotterdam beschreven. Het uitvoeringsprogramma van de Erfgoedagenda wordt periodiek geactualiseerd, verbreed en vernieuwd. Het geactualiseerde uitvoeringsprogramma van de Erfgoedagenda Rotterdam 2022-2026 wordt in 2022 aangeboden en vormt de basis voor de invulling van het monumentenbeleid voor de jaren daaropvolgend. De activiteiten zijn gericht op de invulling van wettelijke taken vanuit de landelijke en gemeentelijke regelgeving (thema Bescherming en Instandhouding) en aangevuld met specifieke activiteiten binnen de thema’s Kennisontwikkeling en Kennisoverdracht. De gemeenteraad wordt periodiek inhoudelijk gerapporteerd via het college van B&W.