Algemene middelen

Het overzicht Algemene dekkingsmiddelen levert een bijdrage aan de manier waarop het college werkt aan structureel houdbare gemeentefinanciën.

TAAKVELD 1

Treasury

Tot dit taakveld behoren de activiteiten van de gemeente voor de treasury-functie en het beheer van deelnemingen en van verbonden partijen.

TAAKVELD 2

OZB Woningen

Dit taakveld bevat de onroerend zaakbelasting (OZB) op het eigendom van woningen.

TAAKVELD 3

OZB niet-woningen

Dit taakveld bevat de onroerend zaakbelasting (OZB) op het eigendom en het gebruik door bedrijven van onroerende zaken anders dan woningen.

TAAKVELD 4

Belastingen overig

Dit taakveld bevat de roerend zaakbelasting (RZB) op het eigendom en het gebruik van roerende zaken en de precario- en reclamebelasting.

TAAKVELD 5

Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds

Tot het taakveld Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds behoren de uitkeringen uit het gemeentefonds.

TAAKVELD 6

Overige baten en lasten - Beheer algemene middelen

Binnen het taakveld Overige baten en lasten - Beheer Algemene Middelen geeft de gemeente invulling aan een sluitende begroting met een gezond meerjarenperspectief.

TAAKVELD 7

Vennootschapsbelasting (VpB)

Op dit taakveld boekt de gemeente de raming van het te betalen bedrag vennootschapsbelasting als last.

TAAKVELD 8

Economische promotie - Opbrengsten Logiesbelasting

Dit taakveld bevat de logiesbelasting en de daarbij behorende uitvoeringskosten voor onder andere de heffing, inning en het afhandelen van bezwaar en beroep.

Omschrijving programma

Het overzicht Algemene dekkingsmiddelen levert een bijdrage aan de manier waarop het college werkt aan structureel houdbare gemeentefinanciën. Het overzicht Algemene dekkingsmiddelen gaat  in op de volgende zaken:

  • een sluitende begroting en meerjarenraming;
  • een gedegen beheer van deelnemingen en verbonden partijen;
  • een weerstandsvermogen van minimaal 1,0, waarbij het weerstandsvermogen is geënt op de financiële risico’s;
  • een stabiel beleid voor de gemeentelijke woonlasten en algemene belastingen;
  • een gedegen treasury-functie en financieringsbeleid;
  • zorgen voor voldoende en gedegen financiële ruimte om investeringen mogelijk te maken, om samen met andere partijen te kunnen werken aan de toekomst van de stad.

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft voor dat er bij programmabegrotingen een programmaplan hoort dat naast de verschillende programmakosten een overzicht bevat van de kosten voor overhead, een overzicht van algemene dekkingsmiddelen, het bedrag voor te betalen vennootschapsbelastingen en het bedrag voor onvoorzien.

Algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van de andere dekkingsmiddelen doordat de gemeente deze middelen vrij kan aanwenden.

Het overzicht van algemene dekkingsmiddelen omvat:

  • de uitkeringen uit het gemeentefonds
  • de opbrengsten van de algemene belastingen
  • de opbrengsten uit deelnemingen
  • het treasury-resultaat
  • concernbrede bestemmingsreserves
  • concernbrede stelposten
  • te betalen bedragen vennootschapsbelasting
  • de post onvoorzien

Het overzicht Algemene dekkingsmiddelen is anders dan een programma beleidsarm en wijkt in opzet en inhoud hiervan af. In hoofdstuk 1 Financiële Beschouwingen en in de paragrafen Lokale heffingen, Weerstandsvermogen, Verbonden partijen en Financiering zijn de inhoudelijke doelstellingen, indicatoren en kengetallen opgenomen.

Voor het overzicht Algemene dekkingsmiddelen gelden de volgende indicatoren en kengetallen:

  • gemeentelijke woonlasten (één- en meerpersoonshuishouden)
  • gemiddelde WOZ-waarde woningen
  • weerstandsvermogen
  • structurele exploitatieruimte
  • solvabiliteitsrisico
  • EMU-saldo (vorderingensaldo)
  • kasgeldlimitet
  • renterisiconorm
  • netto schuldquote

Wat heeft het gekost?

Overzicht baten en lasten

Overzicht van baten en lasten Algemene middelenOorspr.
Begroting
2019
Bijgestelde
Begroting
2019
Realisatie
2019
Afwijking
Baten exclusief reserves2.059.6542.122.4832.126.4473.964

Bijdragen rijk en medeoverheden 1.660.123 1.681.285 1.681.187 -98
Belastingen 257.601 255.401 255.785 384
Dividenden 102.864 144.494 144.495 1
Financieringsbaten 6.957 9.666 10.635 969
Overige opbrengsten derden 33.545 32.361 32.079 -282
Overige baten -1.436 -724 2.266 2.990
Lasten exclusief reserves20.4759.5226.997-2.526

Apparaatslasten 14.949 15.234 15.069 -166
Inhuur 437 856 838 -18
Overige apparaatslasten 588 490 431 -59
Personeel 13.924 13.888 13.800 -88
Interne resultaat -11.981 -12.029 -12.169 -140
Interne resultaat -11.981 -12.029 -12.169 -140
Programmalasten 17.507 6.317 4.097 -2.220
Financieringslasten 50.610 38.228 37.371 -857
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 13.558 7.464 8.150 686
Kapitaallasten -57.887 -55.418 -53.802 1.615
Overige programmalasten 7.320 12.141 8.462 -3.679
Salariskosten WSW en WIW 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 3.905 3.903 3.916 13
Saldo voor vpb en reserveringen 2.039.179 2.112.961 2.119.450 6.489
Vennootschapsbelasting8008004.7993.999

Saldo voor reserveringen 2.038.379 2.112.161 2.114.651 2.490
Reserves14.939-34.765-34.7650

Onttrekking reserves 40.924 8.614 8.614 0
Toevoeging reserves 32.254 68.965 68.965 0
Vrijval Reserves 6.268 25.586 25.586 0
Saldo 2.053.318 2.077.396 2.079.886 2.490

Toelichting op overzicht van baten en lasten

 

Het saldo van dit programma bedraagt € 2,5 mln voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: 

 

Decembercirculaire Gemeentefonds: -€ 117

Het resultaat van de decembercirculaire gemeentefonds bedraagt -€ 117. Dit is per saldo het gevolg van het actualiseren van enkele waarden van maatstaven, taakmutaties/decentralisatie-uitkeringen en een herziening van de uitkeringsfactoren voor de jaren 2017 t/m 2019 in de decembercirculaire 2019. In deze circulaire zijn de taakmutaties/decentralisatie-uitkeringen per saldo verhoogd met € 2,1 mln. Bij de resultaatbestemming 2019 wordt voorgesteld om de taakmutaties/decentralisatie-uitkeringen toe te voegen aan de bestemmingsreserve Taakmutaties gemeentefonds omdat deze middelen niet meer in 2019 konden worden besteed.

 

Financieringsbaten: € 969
De financieringsbaten kwamen € 969 hoger uit dan geraamd. Dit komt hoofdzakelijk doordat de gemeente eind 2019 enkele leningen heeft afgesloten. Omdat de marktrente negatief was heeft de gemeente eenmalig € 950 ontvangen.


Meeropbrengsten OZB: € 1,1 mln
Bij de Onroerend zaakbelasting (Woningen én Niet Woningen) zien we een hogere opbrengst van per saldo € 1,1 mln. Deze hogere opbrengst wordt voornamelijk veroorzaakt door areaaluitbreiding en een positieve waardeontwikkeling in het havengebied.

 

Logiesbelasting: - € 800
In Rotterdam is de afgelopen jaren sprake van een toename van toerisme wat heeft geleid tot tussentijdse bijstelling van de opbrengsten. Ondanks deze toename is het aantal overnachtingen in 2019 lager uitgevallen dan eerder verwacht.

 

Vrijval dotatie voorziening dubieuze debiteuren: € 3 mln
De benodigde voorziening dubieuze debiteuren is in 2019 incidenteel € 3 mln lager uitgevallen dan begroot. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door onverwachte betalingen van oudere openstaande vorderingen, waarvan openstaand bedrag volledig als risico was opgenomen.

Rentetoerekening: - € 756
De gemiddelde omvang van de investeringen in 2019 was kleiner dan geraamd (zie paragraaf Investeringen). Dit heeft geleid tot een lagere financieringsbehoefte en daarmee samenhangend lagere externe rentelasten. Daartegenover staat dat de rentetoerekening aan diverse gemeentelijke taakvelden en projecten ook lager was dan geraamd. Per saldo resulteerde dit in een nadelig effect ad € 756 op het taakveld Treasury.

 

Afwaardering voormalig deelneming Beurs N.V.: - € 1,9 mln
Tijdens het proces van de vereffening heeft de deelneming Beurs Rotterdam N.V. richting haar aandeelhouders, waaronder de gemeente Rotterdam, gecommuniceerd dat het geprognosticeerde slotdividend moet worden bijgesteld, hoofdzakelijk door meerkosten die verband houden met het opheffen van dochtervennootschappen van Beurs Rotterdam N.V., inhuur van externe adviseurs en fiscaliteiten. Voor de gemeente betekent dit een neerwaartse bijstelling van € 1,9 mln. Op basis van de geldende regelgeving wordt deze gedeeltelijke afboeking van het dividend in het boekjaar 2019 verwerkt.
De afwikkeling wordt in het najaar van 2020 verwacht op basis van de laatste inzichten. Om tot afwikkeling in 2020 te komen richt de vennootschap in samenwerking met de aandeelhouders zich dit jaar onder andere op het afronden van de jaarstukken, het afwikkelen van openstaande fiscaliteiten en het melden van de definitieve opheffing bij het handelsregister (Kamer van Koophandel).

 

Voorziening dubieuze debiteuren: - € 713
Gezien de ontwikkelingen in het dossier Warmtebedrijf Rotterdam is voorzichtigheidshalve een voorziening gevormd voor de openstaande vordering van € 713 van voormalig deelgemeente Hoogvliet op het Warmtebedrijf Rotterdam.

 

Overige programmalasten / Vennootschapsbelasting: € 446

De realisatie van de vennootschapsbelasting (vpb) is per saldo € 446 positief. De begrote toevoeging aan de voorziening is weergegeven in de regel overige programmalasten en de realisatie in de regel
vennootschapsbelasting. Het positieve saldo wordt verklaard door:

1. Het gerealiseerde bedrag aan voorlopige verschuldigde Vpb-lasten met betrekking tot de activiteiten van Vervoer & Materieel voor 2019 is € 528 en daarmee € 272 lager dan geraamd.

2. Bij de 10-maandsrapportage is een voorziening gevormd van € 4,2 mln voor verwachte naheffing door Rijksbelastingdienst (RBD) met betrekking tot de activiteit reclame-uitingen voor de periode 2016 – 2019. In 2019 heeft de gemeente Rotterdam nog geen definitieve Vpb-aanslag 2016 ontvangen. Het voorziene bedrag is € 175 lager dan het geraamde bedrag van € 4,4 mln.

 

Post onvoorzien: € 600
In 2019 hoefde de post onvoorzien € 600 niet ingezet te worden.

 

Project BAG WOZ: € 197

De doelstelling van het project Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en Wet waardering onroerende zaken (WOZ) is om de oppervlakten tussen de systemen BAG en WOZ te synchroniseren. We werken aan een gestandaardiseerde, beheersbare, volledige en betrouwbare Basisregistratie op zowel WOZ als BAG, die herkenbaar is voor de afnemers van gemeente Rotterdam en die voldoet aan de toekomstige wettelijke eisen en adviezen van de Waarderingskamer en het Ministerie Infrastructuur en milieu. Om dit te realiseren wordt zo veel als mogelijk gebruik gemaakt van innovatieve- en geautomatiseerde oplossingen tegen acceptabele kosten. Daarnaast vindt ook een kwaliteitsinjectie plaats op de BAG-administratie en de administratie van Bouw- en Woningtoezicht (BWT).
Voor dit project zijn middelen beschikbaar gesteld voor de jaren 2018 en 2019. Het project heeft echter vertraging opgelopen. Hierdoor is in 2019 € 197 minder uitgegeven. Er is een voorstel ingediend om dit bedrag toe te voegen aan de bestemmingsreserve.

 

Diverse overige afwijkingen: € 464
De resterende positieve afwijking van € 500 betreft diverse kleinere afwijkingen.

BBV-indicatoren

BBV-indicator  Bron
Gemeentelijke woonlasten eenpersoonshuishouden Realisatie 2018 € 672,61 COELO
Realisatie 2019 € 668,00
Prognose 2020 € 691,20
Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden Realisatie 2018 € 716,91 COELO
Realisatie 2019 € 742,00
Prognose 2020 € 774,90
Gemiddelde WOZ-waarde woningen 2019 Nederland € 248.000 CBS
Rotterdam € 192.000

Toelichting BBV-indicatoren

Bij de Voorjaarsnota 2019 is besloten de tarieven van leges en rechten in principe met maximaal de Consumentenprijsindex (CPI) -trend (1,5%) ten opzichte van 2019 te laten stijgen.
Een uitzondering hierop zijn de tarieven afvalstoffenheffing. Met ingang van 2019 kent Rotterdam naast het tarief afvalstoffenheffing voor een eenpersoonshuishouden dan ook een tarief voor een tweepersoons- en een tarief voor een drie- of meerpersoonshuishouden. Bij de Voorjaarsnota 2019 is besloten om vanaf 2020 de, door het Rijk opgelegde, belasting op het verwerken van restafval (de afvalstoffenbelasting) op te nemen in de tarieven afvalstoffenheffing. Een andere uitzondering is het basistarief rioolheffing.
Bij de vaststelling van het huidige Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP4) in 2015 is besloten dat het tarief jaarlijks met € 5,00 en de CPI-trend stijgt.

De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in 2019 ligt in Rotterdam (€ 192.000) onder het landelijke gemiddelde (€ 248.000). In Rotterdam is sinds 2017 weer sprake van een stijging van de gemiddelde WOZ-waarde van woningen. Wanneer deze stijging de komende jaren relatief hoger is dan in de rest van Nederland zal de indicator dichter naar het landelijk gemiddelde groeien. Deze indicator is landelijk verplicht en betreft geen streefwaarde waar de gemeente Rotterdam op stuurt.

Overzicht algemene dekkingsmiddelen

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft voor dat er bij programmabegrotingen een programmaplan hoort dat naast de verschillende programmakosten een overzicht bevat van de kosten voor overhead, het bedrag voor te betalen vennootschapsbelastingen, het bedrag voor onvoorzien en een overzicht van algemene dekkingsmiddelen.
Het programma Overhead bevat een overzicht van de kosten voor overhead, de te betalen vennootschapsbelastingen worden verantwoord op het taakveld Vennootschapsbelasting en het bedrag onvoorzien op het taakveld Overige baten en lasten – Beheer algemene middelen. De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van de andere dekkingsmiddelen doordat de gemeente deze middelen vrij kan aanwenden.

In het overzicht van baten en lasten omvat de volgende algemene dekkingsmiddelen.

Algemene dekkingsmiddelenJaarrekening 2018Begroting 2019 (1)Jaarrekening 2019Begroting 2020
Lokale heffingen 278.105 280.132 280.237 292.126
Algemene uitkeringen gemeentefonds 1.646.908 1.681.285 1.681.897 1.782.611
Dividend 112.000 145.493 146.169 108.784
Saldo financieringsfunctie -33.198 -31.063

-29.989

-36.294
Totaal 2.003.815 2.109.097 2.078.314 2.147.227
(1) Stand na 10 maandsbrief 2019

Lokale heffingen

Tot de algemene dekkingsmiddelen worden ook de baten uit heffingen van de algemene belastingen gerekend. Anders dan bij bestemmingsheffingen is de besteding van de baten uit heffing van deze algemene belastingen niet gebonden. Tot de algemene belastingen behoren de onroerendzaakbelasting (OZB), de roerendzaakbelasting, de logiesbelasting en de reclame- en precariobelasting. Dit is exclusief de baten uit de bestemmingsheffingen, zoals de afval- en rioolheffing, bedrijfsreinigingsrecht en leges omgevingsvergunningen en de inkomsten uit parkeren. In de paragraaf Lokale heffingen is een toelichting opgenomen. In onderstaande tabel zijn betreffende baten opgenomen.

Lokale heffingenJaarrekening 2018Begroting 2019 (1)Jaarrekening 2019Begroting 2020Programma
Onroerendezaakbelasting (1) (2) 244.779 244.426 245.538 254.027 Algemene middelen
Logiesbelasting (3) 6.602 10.885 10.063 11.988 Algemene middelen
Hondenbelasting (3) 20 0 0 0 Algemene middelen
Reclame- en precariobelasting 26.579 24.821 24.636 26.111 Algemene middelen
Totaal 278.105 280.132 280.237 292.126  
(1) Stand na 10 maandsbrief 2019
(2) inclusief intragemeentelijke aanslagen OZB
(3) deze heffingen worden, op grond van het BBV, tezamen met de inkomsten uit de rioolheffing in het Overzicht van baten en lasten verantwoord onder Belastingen

Algemene uitkeringen gemeentefonds
Dit betreft het totaal van de verschillende soorten uitkeringen uit het gemeentefonds: de integratie-uitkeringen (waaronder het Sociaal Domein), de decentralisatie-uitkeringen en de algemene uitkering. Deze baten worden verantwoord op het programma Algemene middelen en op het taakveld  Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds.

 

Dividend
De dividenden die de gemeente van deelnemingen ontvangt, behoren eveneens tot de algemene dekkingsmiddelen. Deze dividenden worden verantwoord op de programma's Algemene middelen, Overhead en Bestuur en Dienstverlening.

DividendJaarrekening 2018Begroting 2019 (1)Jaarrekening 2019Begroting 2020Programma
Bank Nederlandse Gemeenten NV 814 916 916 500 Algemene middelen
BV Gemeenschappelijk bezit Evides 8.959 8.958 8.959 8.750 Algemene middelen
Eneco Holding NV 20.121 21.548 21.548 17.102 Algemene middelen
Stedin Holding NV 8.882 14.460 14.460 9.829 Algemene middelen
Havenbedrijf Rotterdam NV 67.033 68.335 68.335 69.703 Algemene middelen
Royal Schiphol NV 3.308 2.585 2.585 2.750 Algemene middelen
Erasmus MC Biomedical Fund 22 41 41 0 Algemene middelen
Sportbedrijf n.v.t. 150 150 150 Algemene middelen
RET 0 27.500 27.500 0 Algemene middelen
Multidiensten 1.000 1.000 1.000 0 Bestuur en dienstverlening
Multi Employment Rotterdam BV (MER) 1.337 0 0 0 Overhead
SSC Flex 484 675 675 0 Overhead
Totaal 112.000 146.169 146.169 108.784  
(1) Stand na 10 maandsbrief 2019

Saldo financieringsfunctie
Het saldo van de financieringsfunctie betreft het saldo van de betaalde rente over de leningen, rekening-courant en de ontvangen rente over uitzettingen. De baten worden verantwoord binnen de betreffende programma’s, met name Algemene middelen en Stedelijke inrichting en ontwikkeling.

Saldo financieringsfunctieJaarrekening 2018Begroting 2019 (1)Jaarrekening 2019Begroting 2020
Baten 7.822 7.165 7.382 6.938
Lasten 41.020 38.228 37.371 43.232
Saldo -33.198 -31.063 -29.989

-36.294

(1) Stand na de 10-maandsrapportage 2019