#Samendoorpakken is samen doen

Met deze voorjaarsnota informeren wij uw raad over de financiële en inhoudelijke afspraken voor 2020. Medio september komen wij met een geactualiseerd beeld in de begroting.
 

We kijken terug op ons eerste jaar waar we veel, samen met de stad, in de steigers hebben gezet. In ons tweede jaar bouwen we voort en verleggen we onze focus nadrukkelijk van beleid maken naar uitvoeren. Want we willen vooral zaken met draagvlak realiseren voor en met de stad. Aan alleen beleid heeft niemand wat, aan samen de schouders eronder, doen en zichtbare resultaten en verbeteringen wel. Het past bovendien bij Rotterdam om samen aan de slag te gaan.
 

Met vertrouwen vooruit

Met ons eerste bestuursjaar bijna achter de rug zien we met bescheiden trots mooie, concrete resultaten in de stad. Samen met Rotterdammers, bedrijven, maatschappelijke organisaties, het onderwijs, culturele instellingen en andere overheden hebben we letterlijk en figuurlijk verder gebouwd aan de stad. De betrokkenheid en bevlogenheid die wij het afgelopen jaar in de stad zijn tegengekomen, onder andere in persoonlijke gesprekken, bij de gebiedsconferenties (College de wijk in) en in diverse Citylab010 initiatieven, hebben ons een samenleving laten zien die vooruit wil en die vertrouwen heeft in de toekomst van de stad. Tegelijkertijd zijn er natuurlijk ook onzekerheden en dilemma’s over die toekomst.

Een paar voorbeelden van de resultaten en ontwikkelingen van het afgelopen jaar. De bewoners van Bospolder Tussendijken hebben samen met de gemeente een plan gemaakt om de wijk en hun leven beter, mooier en bovenal veerkrachtiger te maken. Komende jaren gaan we dit plan samen met hen werkelijkheid maken. Ruim 3.400 laaggeletterde Rotterdammers zijn gestart met het leren en beheersen van de Nederlandse taal en kunnen zo beter meedoen aan onze samenleving. Een belangrijke voorwaarde voor het hebben van een baan en het voorkomen of oplossen van armoede en schulden. In Rotterdam Zuid zijn meer Rotterdammers aan het werk, mede dankzij de aanpak van Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). Het aantal bijstandsuitkeringen in Rotterdam is in 2018 gedaald van 37.667 naar 35.292. Deze forse daling van 6,3% is de grootste daling van het hele land. Maar onze ambities reiken verder, we werken samen met Rotterdammers en bedrijven toe naar 30.000 uitkeringen eind 2021. We kijken realistisch naar de onderwijsprestaties van kinderen in onze stad. We investeren in ondersteuning van scholen in deze tijd van een steeds groter tekort aan leraren. Scholen op Rotterdam Zuid gaan nog meer onderwijsuren bieden, waarmee we de kansen van deze kinderen vergroten. Cultuureducatie wordt vaker onderdeel van het lesprogramma.

Eén op de vijf Rotterdammers is in 2035 ouder dan 65. Een opgave voor de stad, die vraagt om vernieuwingen in de zorg. Op dit moment zijn we met zorgorganisaties en corporaties in gesprek om op een aantal plaatsen in de stad te komen tot een ‘ouderenhub’. Een ouderenhub, waar belangrijke voorzieningen voor oudere Rotterdammers dichtbij elkaar aanwezig zijn. In het Masterplan Ouderen, wat voor de zomer verschijnt, worden deze plannen verder uitgewerkt. Net als andere ontwikkelingen die ouderen in de stad raken.

We hebben samen met het Rijk (in het MIRT) een flinke stap vooruit gezet in de plannen voor de zo belangrijke tweede oeververbinding over de Maas. Om sneller 18.000 nieuwe woningen te bouwen hebben woningcorporaties, ontwikkelaars en gemeente een uniek bouwakkoord gesloten. Sneller, slimmer en makkelijker huizen bouwen, dat zijn we al aan het doen en daar gaan we het komende jaar mee door. Ook zijn we gestart met de voorbereiding van de renovatie van museum Boijmans van Beuningen, een belangrijk cultureel visitekaartje en straks, met het Collectiegebouw, een iconische trekpleister voor onze stad.

Met een ruime meerderheid in uw raad hebben we in het ‘raadsakkoord energietransitie’ de uitgangspunten voor onze energieopgave de komende jaren vastgelegd. En op 10 mei zijn we met de Rotterdamse Klimaat Alliantie gestart om de ‘energieswitch’ aan vijf klimaattafels concreet in acties en afspraken om te zetten, wat eind dit jaar moet resulteren in een Rotterdams Klimaatakkoord. Nieuwe woningbouwprojecten in Rotterdam worden aardgasvrij en zo’n 500 huishoudens hebben afgelopen jaar hun huis energiezuinig gemaakt met vloer-, gevel-, en dakisolatie, dubbel glas en zonnepanelen. Rotterdam krijgt de hoogste windmolen ter wereld. Tenslotte bereidt onze stad zich voor op het veranderende klimaat met alles wat daarbij hoort, zoals vergroening en waterberging in de stad.

Afgelopen jaar hebben we ook flinke stappen gezet in het bestrijden van ondermijnende criminaliteit. Zo is in de Spaanse Polder een vergunningsplicht ingevoerd voor de autoverhuurbranche om criminele activiteiten tegen te gaan. De gemeente heeft met een pilot Meld Misdaad Anoniem 480 meldingen ontvangen om mee aan de slag te gaan. Het grondige onderzoek naar drugscriminaliteit in de haven biedt ons verdere inzichten en mogelijkheden om de aanpak van deze criminaliteit te versterken.

Met breed draagvlak in de gemeenteraad is het actieprogramma “Relax. Dit is Rotterdam” van start gegaan. Onderwerpen zoals de komst van vluchtelingen, integratievraagstukken en acceptatie van diversiteit zijn hierin benoemd met een toon en balans die veel mensen aansprak. Het actieprogramma heeft als doel om tot een meer ontspannen samenleving te komen, waarin ook de ongemakken of ongewenste effecten in een superdiverse samenleving constructief aangekaart en besproken kunnen worden. Want diversiteit is een feit en hoort bij Rotterdam. We zijn de eerste gemeente in Nederland die woningmarktdiscriminatie bestrijdt met een aanpak waar de inzet van mystery guests onderdeel van wordt.

 

Benutten groei van de stad

In ons tweede bestuursjaar gaan we door op de ingeslagen weg, naar nog meer focus op concrete resultaten voor onze stad en elke Rotterdammer. Dat gaat niet vanzelf. We moeten financieel scherp aan de wind zeilen, willen we onze ambities uit het coalitieakkoord realiseren. We maken dus keuzes en temporiseren. De opgaves in de stad zoals die in het coalitieakkoord staan beschreven zijn leidend voor ons.

Het gaat goed met de stad. Rotterdam leeft, vernieuwt en onderneemt en mede daardoor groeit onze stad. Steeds meer toeristen weten de weg naar onze stad te vinden. Over de positieve ontwikkeling die Rotterdam de afgelopen jaren doormaakt is veel geschreven en gezegd. Door samenwerking in de regio en in ons internationale netwerk versterken we deze ontwikkeling ook in economische zin. En terecht, Rotterdam heeft veel om trots op te zijn. Deze groei benutten we waar het kan en bouwen we uit in het belang van de stad. Stad in balans is daarbij het credo. Hoe we in Rotterdam de komende tien jaar met toerisme omgaan, zal sterk bepalend zijn voor hoe de stad er in 2030 uitziet. We kunnen niet stilzitten nu; als we Rotterdam willen blijven ontwikkelen is er werk te verzetten. Stilstand is immers achteruitgang.

Samen doorpakken, betekent samen doen en betekent constant werken aan draagvlak in de stad. Dat vraagt komend jaar extra aandacht van ons en onze ambtenaren voor wijkgericht werken; werken in de logica van de stad en de Rotterdammer. We moeten als organisatie het elke dag beter willen doen in de wijken zodat inwoners de resultaten zien, herkennen en ervaren. Onze financiële en inhoudelijke kaders passen we daarop aan zodat we tot uitvoering komen die betekenis heeft voor alle Rotterdammers en die je terugziet en herkent in de straten en buurten van onze stad.
 

In deze voorjaarsnota en onze keuzes staan drie doorbraken centraal:

• Kansen voor alle Rotterdammers; een generatie zonder achterstanden
• Wonen in een wereldstad; een thuis voor alle Rotterdammers
• Nieuwe energie, nieuwe economie en schone lucht
   

Kansen voor alle Rotterdammers; Generatie zonder achterstanden

We helpen alle jonge Rotterdammers om te bouwen aan een goede en gezonde toekomst, zodat deze generatie Rotterdammers (straks) geen achterstanden kent. In Rotterdam Zuid zijn de afgelopen jaren de schoolresultaten flink verbeterd. Die trend willen we vasthouden en daarom blijven we investeren in onderwijs. Komend jaar werken we met scholen toe naar 10 uur extra onderwijs voor alle kinderen uit de Childrens Zone wijken van Rotterdam Zuid. Ook willen we dat iedereen in de stad de kans heeft om gezond te leven. Met Lekker Fit! zetten we ons in voor een fitte generatie. We boeken al goede resultaten op de ‘Lekker Fit!’-basisscholen. Maar we willen meer. Daarom is Lekker Fit! uitgebreid. Zo gaan we niet alleen voor fitte scholen, maar ook voor fitte wijken. En niet alleen voor fitte basisschoolleerlingen, ook voor fitte tieners. Verder slaan we de komende jaren een grote slag op het gebied van preventie. De kern is: het maken van gezonde keuzes makkelijker maken en gezond gedrag stimuleren. Het Rotterdams Preventieakkoord, dat volgt op het Nationaal Preventieakkoord, wordt eind 2019 gepresenteerd.

Sinds 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor hulp, ondersteuning en begeleiding aan kinderen en jongeren die dat nodig hebben. De zorg hebben we de afgelopen jaren veel dichterbij en in de wijken georganiseerd. Hierdoor is de zorg ook toegankelijker geworden en kloppen meer Rotterdammers aan voor zorg, ondersteuning en jeugdhulp. Daar zijn we blij mee. Het zorgt wel voor hogere kosten voor de gemeente terwijl dit onvoldoende vanuit het Rijk gecompenseerd wordt. Om de zorg toegankelijk te houden creëren we de komende jaren extra financiële ruimte voor onder andere de indexatie van de tarieven in de zorg. Tegelijkertijd moeten we komend jaar kritisch blijven kijken naar de kosten van de zorg. We hebben flink wat werk te verrichten naar het Rijk om voldoende geld beschikbaar te stellen om deze belangrijke taak op een goede manier voor onze (jonge en soms kwetsbare) inwoners te blijven uitvoeren. We trekken hierbij samen op met veel andere gemeenten en de VNG. Uitgangspunt blijft dat Rotterdammers die zorg, ondersteuning en jeugdhulp nodig hebben deze ook krijgen.

Onze extra financiële middelen voor het bestrijden van armoede zetten we in om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken. Het oplossen van schuldproblemen vliegen we breder aan dan alleen het oplossen van een financieel probleem. Om armoede effectief en blijvend te bestrijden is schouder aan schouder samenwerken met ervaringsdeskundigen, wetenschappers en partners in de stad noodzakelijk. Dit doen we met experimenten, innovaties en wetenschappelijke inzichten. En met een Rotterdamse leerstoel armoede. Met de aanpak die we met ‘Reset’ en ‘Uit de knoop’ hebben vastgesteld, krijgen 500 arme gezinnen intensieve, stress-sensitieve hulp en helpen we 15.000 gezinnen om uit de schulden te komen. Ook verbeteren we onze dienstverlening zodat meer mensen gebruik gaan maken van armoederegelingen. We hebben inmiddels een aantal individuele regelingen aangepast om de gevolgen van armoede te verzachten. Met een campagne stimuleren we mensen om hun geldproblemen eerder bespreekbaar maken en hulp te zoeken. Alle jongeren tussen 18-27 die aankloppen voor hulp, krijgen een aanbod om van hun schulden af te komen, al dan niet met behulp van een speciaal perspectieffonds.

Het afgelopen jaar zijn we gestart met een nieuwe aanpak om meer Rotterdammers met een bijstandsuitkering aan het werk te krijgen. Meer maatwerk, persoonlijke aandacht en arbeidsontwikkeling staan in deze aanpak centraal. En met resultaat, het aantal bijstandsuitkeringen daalt. Ook de komende tijd blijven we ons inzetten om de dienstverlening aan de Rotterdamse werkzoekende te verbeteren en meer mensen uit te laten stromen naar werk. Zo kunnen Rotterdammers die actief zijn in het programma Prestatie010 (voorheen Tegenprestatie) gebruik maken van re-integratievoorzieningen, om ook zo kansen te bieden aan mensen die langere tijd op zoek zijn naar een baan. Ook is begin 2019 het hoofdakkoord van de LeerWerkAkkoorden gesloten samen met werkgevers, onderwijs en vakbonden. De deelakkoorden MKB en Haven zijn uitgewerkt en zijn in uitvoering. De deelakkoorden energietransitie, bouw, zorg, facilitaire dienstverlening en horeca zijn in voorbereiding.

 

Wonen in een Wereldstad; een thuis voor alle Rotterdammers

Om het bouwen van 18.000 woningen voor elkaar te krijgen, hebben we het afgelopen jaar het plan- en bouwtempo verhoogd. Rotterdam bouwt in rap tempo, verspreid over de hele stad en voor inwoners met zowel de kleine en de wat grotere beurs. Afgelopen jaar is de bouw van ruim 4.500 woningen gestart, een heus bouwrecord. Woningen voor Rotterdammers met een middeninkomen zoals verpleegkundigen, leraren en politieagenten hebben prioriteit. Onze bouwambities gaan hand in hand met het bereikbaar houden en klimaatbestendig maken van onze stad. In 2020 gaan we de Rotterdamse Mobiliteitsaanpak uitvoeren door onder andere samen met partners, nieuwe vormen van vervoer te ontwikkelen, uit te testen en te realiseren. Samen met bewoners en bezoekers gaan we testen hoe we mobiliteit in kunnen zetten om de verblijfskwaliteit te verhogen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Op sommige plekken verlagen we de maximumsnelheid voor auto’s zodat er meer ruimte komt voor openbaar vervoer en het voor voetgangers en fietsers prettiger en veiliger wordt op straat.

De nieuwe Coolsingel krijgt steeds meer vorm en gezicht; tijd om door te pakken en verder te werken aan ‘De Groene Stadslong’; een mooie en groene verbinding tussen Blaak, Coolsingel, Hofplein en Hofbogen. Komend jaar werken we hiervoor plannen uit, natuurlijk in samenhang met de ontwikkeling van het Schiekadeblok. We willen de buitenruimte bij Alexandrium, het Schouwburgplein en de Maashaven ontwikkelen en de komende jaren een ‘boost’ geven. De plannen daarvoor brengen we komend jaar een stap verder samen met inwoners en ondernemers. Op basis van deze uitwerkingen bepalen we in de voorjaarsnota 2020 of en hoe we gaan investeren in deze plannen. Tevens knappen we in samenwerking met partners het monumentale Park bij de Euromast op.

Handhaving in de stad houden we op niveau; de door het vorige college voorgestelde bezuiniging van 40 handhavers in de stad draaien we vanaf dit jaar terug. En we doen er nog een schepje bovenop. Gezien de ontwikkelingen en de groei van de stad is een structurele uitbreiding van 50 fte nodig. Met deze uitbreiding kunnen we voldoende handhaving bieden in de stad, onder andere op ‘naastplaatsingen’ bij afvalcontainers die veel Rotterdammers een doorn in het oog zijn.

De stad moet, in deze tijd van groei, aantrekkelijk blijven voor inwoners, ondernemers en bezoekers. Dat bereiken door te werken aan een aantrekkelijk en uniek cultureel aanbod (o.a. Boijmans van Beuningen, kunstenplan, cultuurcoaches), levendige wijken en een bruisend stadscentrum. Daar blijven we de komende tijd samen met de stad in investeren met meer cultuur- en sportaanbod in de wijken en buurten. Maar ook met aandacht voor en nabijheid van de gemeente in de wijk. Daarnaast gaan we voor een sportief aanbod, met de verenigingen als hart van de sport. Verenigingen bereiden we dan ook voor op de toekomst. In het actieplan voor verenigingen kijken we naar toekomstbestendige verenigingen die aansluiten bij de wensen van de Rotterdammers, jong en oud.
 

Nieuwe energie, nieuwe economie en schone lucht

Bij het schrijven van deze voorjaarsnota is Den Haag nog druk bezig met het sluiten van een landelijk klimaatakkoord. Onze stad is op veel beleidsterreinen de afgelopen jaren een gidsstad geweest en dat ambiëren we ook voor een betaalbare energietransitie voor alle Rotterdammers. Voor het einde van dit jaar hebben we met al onze partners binnen de kaders die de gemeenteraad ons heeft meegegeven een klimaatakkoord gesloten met concrete plannen voor de transitie in de haven, gebouwde omgeving en energievoorzieningen gebouwde omgeving. In 2020 beginnen we met de uitvoering van dat akkoord. Bedrijven en maatschappelijke organisaties spelen ook in de uitvoering een belangrijke rol. Wij maken geld vrij voor de energietransitie en doen daarbij ook een beroep op geld vanuit het Rijk. Dit geld zetten we in om de eerste stappen naar aardgasvrije wijken te zetten, samen met partners in de stad. De lessen die we daar leren, benutten we voor de aanpak in de rest van de stad in de toekomst. Waarbij onze oproep aan het Rijk blijft: doe mee, maak tempo en hou het betaalbaar.

Met een economie in transitie zijn het spannende tijden voor ondernemers, groot en klein. Afgelopen jaar hebben we ons voorbereid op een mogelijk harde Brexit met onder andere een bufferparkeerplaats in Hoek van Holland. De Brexit hangt nog steeds in de lucht en wij zien dit ook als kans om bedrijven die een vestiging op het vastenland van Europa zoeken naar Rotterdam te halen. Het MKB is de banenmotor van Rotterdam en moet dat ook blijven.

Het gebruik van data wordt steeds dominanter in de wijze waarop producten, diensten en voorzieningen worden ontwikkeld en aangeboden. Digitalisering biedt grote economische kansen en geeft ook vragen over het belang van deze voorzieningen en de mogelijkheden voor burgers en ondernemers. Samen met onze partners werken we aan een digitaliseringsstrategie voor Rotterdam. Onze stad heeft de potentie om innovatie-hoofdstad van Nederland te worden. De komst van de Mobility City Campus en het innovatieprogramma van de luchthaven (RHIA) passen hier perfect bij. De grote innovatiekansen liggen er vooral bij cleantech, mobiliteits- en gezondheidzorginnovaties. Daarnaast zetten we extra in op het binnenhalen van bedrijven die passen bij de roadmap Next Economy: digitaal, duurzaam en circulair. Zo ontstaat er nieuwe werkgelegenheid. We etaleren en positioneren de stad door het aantrekken van grote internationale events over deze onderwerpen en met het huisvesten van het internationale Global Center on Adaptation in een ‘Floating office’ als bijzondere trekpleister.