Een goede implementatie van de Omgevingswet

De implementatie van de Omgevingswet heeft vier belangrijke maatschappelijke verbeterdoelen:

• Het vergroten van de inzichtelijkheid, de voorspelbaarheid en het gebruiksgemak van het omgevingsrecht;
• Het maken van en het vergroten van de inzichtelijkheid, de voorspelbaarheid en het gebruiksgemak van een afwegingskader ruimtegebruik voor de gemeente in relatie tot het frequenter optreden van meervoudige claims op dezelfde ruimte;
• Het bewerkstelligen van een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving in beleid, besluitvorming en regelgeving (integraliteit);
• Het vergroten van de bestuurlijke afwegingsruimte door een actieve en flexibele aanpak mogelijk te maken voor het bereiken van doelen voor de fysieke leefomgeving;
• Het versnellen en verbeteren van besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving (mede om participatie en betrokkenheid van burgers en bedrijven te vergroten).

Een door de gemeenteraad vastgestelde Omgevingsvisie Rotterdam uiterlijk in 2020. De Omgevingsvisie Rotterdam kent twee doelstellingen:

1. Inhoud:
   Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving in Rotterdam, zodat het voor alle Rotterdammers bezoekers, ondernemingen en ondernemers fijn wonen, leven, verplaatsen, ontmoeten, werken en recreëren is vandaag, morgen en overmorgen.
2. Proces:
   Het verbeteren van de planvormings- en besluitvormingsprocessen in de fysieke leefomgeving met een goede wisselwerking tussen gemeente, burgers, ondernemers en bezoekers.

• Per 1-1-2021 zijn alle gemeenten verplicht om te beschikken over een Omgevingsplan. Voor Rotterdam gaan we uit van een eerste versie Omgevingsplan (1.0), inclusief een aanpak voor de periode 2021-2029. Uiterlijk in 2029 wordt er een Omgevingsplan Rotterdam (nieuwe stijl en met een nieuwe standaard) opgeleverd.

• Om te komen tot dit Omgevingsplan wordt de komende jaren al in diverse gebieden geëxperimenteerd met pilot Omgevingsplannen. De ervaringen worden verwerkt in het definitieve Omgevingsplan voor heel Rotterdam.

• Tot 2021 blijven de huidige bestemmingsplannen gehandhaafd. De formele actualisatieplicht is komen te vervallen, maar de gemeente is wel verplicht om in alle gebieden te voorzien in actuele juridische kaders, die ook op de juiste manier digitaal raadpleegbaar zijn. Tot 2021 wordt dus nog een aantal nieuwe bestemmingsplannen gemaakt, waarbij de focus ligt op de gebieden met grote ontwikkelingen (toekomstige woningbouwlocaties en NPRZ) en daar waar nog geen kaders zijn.

• Daarnaast is en wordt sinds de zomer 2019 capaciteit ingezet op de stikstofproblematiek. Dit naar aanleiding van de uitspraak van het Europese Hof en de Raad van State waarmee het Programma Aanpak Stikstof is komen te vervallen. De gemeente Rotterdam heeft daarop direct een experteam samengesteld om tot een hanteerbare werkwijze te komen. De werkwijze is inmiddels uitgewerkt en geïmplementeerd in de gemeentelijke werkprocessen.

Implementatie van de Omgevingset

• Naast de invoering van de instrumenten omgevingsvisie en Omgevingsplan behelst de Omgevingswet veranderingen in de informatievoorziening naar en participatie door belanghebbenden. Concreet werkten we daarvoor de volgende zaken uit:

• Een eerste uitwerking is gemaakt hoe de Omgevingswetinstrumenten in Rotterdam samen een werkend stelsel gaan vormen.

• We werkten, als Rotterdam, aan het proces om op de invoeringsdatum van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) van het Rijk een goede aansluiting hebben op het vastgesteld ambitieniveau.

• We werkten aan een goede aanpassing van de informatievoorzieningen vanuit Rotterdam die geen relatie hebben met het DSO.

• We werkten aan het realiseren van compacte plannen van aanpak voor de doorontwikkeling van de 16 basisprocessen na invoeringsdatum en dat er waar mogelijk direct aan de slag wordt gegaan met mogelijke oplossingsrichtingen.

• Begin 2018 is de Verkenning Omgevingsvisie opgeleverd. De ontwikkeling van de stad wordt beschreven aan de hand van vijf perspectieven: circulaire stad, compacte stad, productieve stad, inclusieve stad en gezonde stad. Deze perspectieven sluiten goed aan bij de ambities uit het coalitieakkoord en wat het college wil gaan doen. Denk aan: de maatregelen energietransitie passen bijvoorbeeld binnen het perspectief circulaire stad en productieve stad en de maatregelen bij wonen in een wereldstad sluiten aan bij de perspectieven compacte stad, inclusieve stad en gezonde stad.
• In oktober 2019 is het document ‘De veranderstad, op weg naar de Omgevingsvisie Rotterdam’ opgeleverd. Het document bouwt voort op de perspectieven uit de Verkenning Omgevingsvisie en stelt 12 potentieel belangrijke besluiten aan de orde. Deze ‘kernpunten’ vormen de basis voor de participatie die in 2020 uitgerold wordt.
• Tijdens het opstellen van de omgevingsvisie is gekeken naar de relatie met andere ruimtelijke beleidsdocumenten (zoals de Visie Openbare Ruimte, de Rotterdamse Mobiliteitsaanpak, de Havenvisie en de referentie waarden voor maatschappelijke voorzieningen).  Hierbij werd gestuurd op hoe de ruimtelijke vertaling van deze beleidsvelden wordt ingebracht in de stedelijke afweging. 
• Tot slot werd gewerkt aan een uitvoeringstrategie, waarin de omgevingsvisie wordt vertaald naar gebieden en thematische programma’s. Onderdeel daarvan is een groeistrategie, waarmee we sturen op ruimtelijke condities voor de duurzame groei van de stad en een goede afweging bij conflicterende ruimteclaims op stedelijk niveau.
• De omgevingsvisie wordt in 2021 vastgesteld.

• We sorteerden in 2019 voort op het gegeven dat ook Rotterdam per 1-1-2021 net als alle andere gemeenten verplicht zijn om te beschikken over een Omgevingsplan. Voor Rotterdam werkten we aan het proces voor een eerste versie Omgevingsplan (1.0), inclusief een aanpak voor de periode 2021-2029. Uiterlijk in 2029 wordt er een Omgevingsplan Rotterdam (nieuwe stijl en met een nieuwe standaard) opgeleverd.
• Om te komen tot dit Omgevingsplan is het afgelopen jaar al in diverse gebieden geëxperimenteerd met pilot Omgevingsplannen om ervaring op te doen. De ervaringen worden straks verwerkt in het definitieve Omgevingsplan voor heel Rotterdam.
• In 2019 is gewerkt aan de verplichting van gemeenten om (tot 2021) in alle gebieden te voorzien in actuele juridische kaders, die ook op de juiste manier digitaal raadpleegbaar zijn. De formele actualisatieplicht is komen te vervallen. In dat licht is in 2019 nog een aantal nieuwe bestemmingsplannen gemaakt, waarbij de focus ligt op de gebieden met grote ontwikkelingen (toekomstige woningbouwlocaties en NPRZ) en daar waar nog geen kaders zijn.
• Daarnaast is en wordt sinds de zomer 2019 capaciteit ingezet op de stikstofproblematiek. Dit naar aanleiding van de uitspraak van het Europese Hof en de Raad van State waarmee het Programma Aanpak Stikstof is komen te vervallen. De gemeente Rotterdam heeft daarop direct een expertteam samengesteld om tot een hanteerbare werkwijze te komen. De werkwijze is inmiddels uitgewerkt en geïmplementeerd in de gemeentelijke werkprocessen.