Beheer overige gebouwen en gronden
Beleidskaders, -monitors en wetgevingVastgoed en gronden inzetten als middel voor behalen maatschappelijke doelen.
Goed rentmeesterschap uitoefenen: waarde behoud van bezittingen.
Sturing geven aan en handhaving van het gebruik van onroerend goed: Met privaatrechtelijke instrumenten stuurt de gemeente op het gebruik van onroerende zaken die aan derden in erfpacht of in eigendom zijn of worden gegeven, en handhaaft de contracten.
Ontwikkelingen en voortgang
Ga naar vorig P&C-documentDe afgelopen jaren is gebleken dat regelmatig sprake was van forse afwijkingen van de realisaties van de begroting SO Vastgoed ten opzichte van begrote bedragen. Daarom is het spoor Begroting op orde een belangrijk deel van de Uitvoeringsagenda SO Vastgoed geweest. De problematiek is hiermee in kaart gebracht, echter niet opgelost. Het beter begroten van de uitgaven en inkomsten van vastgoed is urgent en moet meerjarig op orde zijn. Het college wil daarom een realistische meerjarenbegroting presenteren.
Het college heeft op 16 juli 2019 daarom de concerndirecteur van het cluster Stadsontwikkeling opdracht gegeven om, samen met de opdrachtgevende beleidsdirecties voor de 1e herziening 2020 te komen tot een toekomstbestendige begroting vastgoed en het college hiervoor een voorstel ter besluitvorming voor te leggen. Daarnaast is de opdracht gegeven de strategische portefeuillesturing in te richten en te borgen voor de gemeentelijke vastgoedportefeuille. Dit moet leiden tot een reële begroting, waarop de afdeling SO Vastgoed kan sturen.
Wat willen we bereiken?
Effect indicatoren
Vastgoed en gronden inzetten als middel voor behalen maatschappelijke doelen
- Zorgen dat vastgoed en gronden in gemeentelijk bezit altijd op doelmatige wijze bijdragen aan maatschappelijke doelstellingen. Prioriteit ligt bij inzet voor onderwijs, cultuur, sport, zorg en welzijn en gemeentelijke huisvesting.
- Objecten die tijdelijk niet binnen de portefeuillesturing voor maatschappelijke doelen passen, worden op de markt verhuurd of verkocht.
- Indien er met het oog op korte en lange termijn ontwikkelingen in de stad geen beleidsdoelstellingen meer kunnen worden ondersteund met de objecten, dan verkoopt de gemeente deze. Ook bij verkoop is waar mogelijk oog voor maatschappelijke doelen. In afwachting van verkoop worden objecten onderhouden, verhuurd en soms in gebruik gegeven om waarde te behouden.
Goed rentmeesterschap uitoefenen
- De gemeente stuurt op verduurzaming van haar bezittingen. Daarmee kan de toekomstwaarde van de gemeentelijke objecten geborgd worden. Een belangrijke ontwikkeling die is ingezet, is de eis dat overheidsgebouwen energieneutraal moeten worden. Hiervoor wordt een aanpak en financieringsmethode ontwikkeld. In de toekomst zullen niet duurzame gebouwen geen of een lage waarde vertegenwoordigen.
- De gemeente zet gemeentelijke objecten in ten behoeve van de bevordering van urgente transities in de stad: energietransitie, groei van de stad.
Sturing geven aan en handhaving van het gebruik van onroerend goed
- De gemeente geeft uitvoering aan de verplichtingen die voortvloeien uit de contracten (beheer)
- De gemeente handhaaft het gebruik van de onroerende zaken voortvloeiende uit het contract.
- De gemeente geeft, daar waar mogelijk, sturing aan het gebruik van vastgoed in Rotterdam dat door de gemeente in erfpacht of in eigendom van derden is gegeven.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Vastgoed en gronden inzetten als middel voor behalen maatschappelijke doelen
De afdeling SO Vastgoed heeft zich in 2019 gericht op een versteviging van de functiegerichte portefeuilles. De nieuwe organisatiestructuur is daar op gericht. Er is veel aandacht gegeven aan de rolverdeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, waardoor er planmatiger gewerkt wordt. Dit zorgt voor een efficiëntere inzet van het gemeentelijke vastgoed voor de gemeentelijke beleidsdoelstellingen en dus de Rotterdamse burger. In het kader uitvoeringsagenda is de problematiek rondom de begroting verder in kaart gebracht.
Vastgoed dat niet meer voor gemeentelijke beleidsdoelstellingen ingezet gaat worden, is en wordt (de komende jaren) verkocht. De afdeling Vastgoed beheert de gemeentelijke panden binnen de financiële kaders zo optimaal mogelijk. Hierbij worden werkzaamheden zo veel als mogelijk geclusterd om overlast voor de gebruikers te beperken en financieel optimaal te presteren. De veiling van de brandstofverkooppunten heeft dit jaar een mooie opbrengst opgeleverd. De afdeling Vastgoed werkt steeds meer met CHO’s (collectieve huurovereenkomsten) en SLA’s (service level agreements). Daardoor wordt de regiefunctie versterkt. Dat betekent meer grip op financiën.
Huisvesten van Kinderopvang is een commerciële functie, maar met maatschappelijk nut. Met het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling zijn daarom nu afspraken over het huisvesten van kinderopvang in/bij scholen gemaakt.
Reduceren portefeuille
In 2019 zijn 69 objecten verkocht, waaronder een gedeelte van de grond onder Plaswijckpark, het Keilepand, en een stuk grond in Rhoon . Onder de verkochte objecten bevonden zich onder andere woningen, winkels, kantoorgebouwen en bedrijfsgebouwen. Ca. 20% van de verkopen heeft plaatsgevonden d.m.v. pakketverkoop per openbare veiling of openbare inschrijving. De overige verkopen betreffen verkopen per object. Het totale (netto) verkoop resultaat voor 2019 is: € 15 mln euro.
Brandstofverkooppunten
In 2019 zijn de huurrechten voor de duur van 15 jaar van in totaal 4 brandstofverkooppunten geveild. De totale veilingopbrengst voor 2019 bedroeg € 13,85 mln euro.
Privaatrechtelijke instrumenten inzetten als middel voor het behalen van ruimtelijke, maatschappelijke en economische doelen
- In 2019 is het aantal registraties van contracten bij het in erfpacht of in eigendom geven van gemeentelijke onroerende zaken aan derden licht gestegen ten opzichte van vorig jaar.
- Op een aantal dossiers is sturing gegeven aan het gebruik van de onroerende zaak bij contractmutatie. Dit heeft ertoe geleidt dat bij conversie van een tijdelijk erfpachtrecht naar eigendom, of een wijziging van de gebruiksbepaling betere invulling is gegeven aan ruimtelijke en economische ontwikkelingen.
- In toenemende mate is het noodzakelijk gebleken om nakoming te vorderen van afspraken die voortvloeien uit een contract, mede om ondermijnende criminaliteit te bestrijden.
- In navolging op de in 2018 ingezette ontwikkelingen heeft in 2019 elke burger kunnen rekenen op passende en betrouwbare dienstverlening. Dit is zichtbaar geworden in betrouwbare en voorspelbare dienstverlening (zoals bij 14010), adequate afhandeling van klachten en bezwaren. Daarnaast zijn eerste stappen gezet daar waar signalen worden opgevangen doorverwijzing naar schuldhulpverlening.
Indicatoren
Wat heeft het gekost?
Overzicht baten en lasten
Overzicht van baten en lasten Beheer overige gebouwen en gronden | Oorspr. Begroting 2019 | Bijgestelde Begroting 2019 | Realisatie 2019 | Afwijking | |
---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 116.080 | 187.045 | 187.596 | 551 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 0 | 0 | 106 | 106 | |
Financieringsbaten | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 115.235 | 186.895 | 187.158 | 263 | |
Overige baten | 845 | 150 | 332 | 182 | |
Lasten exclusief reserves | 74.116 | 133.180 | 127.561 | -5.620 |
|
Apparaatslasten | 10.358 | 11.993 | 10.892 | -1.100 | |
Inhuur | 1.315 | 1.402 | 2.136 | 734 | |
Overige apparaatslasten | 114 | 198 | 251 | 53 | |
Personeel | 8.929 | 10.393 | 8.505 | -1.888 | |
Interne resultaat | -129.289 | -110.133 | -109.607 | 527 | |
Interne resultaat | -129.289 | -110.133 | -109.607 | 527 | |
Programmalasten | 193.047 | 231.321 | 226.275 | -5.046 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 78.758 | 114.002 | 108.042 | -5.960 | |
Kapitaallasten | 97.353 | 99.334 | 99.180 | -154 | |
Overige programmalasten | 16.935 | 17.986 | 19.054 | 1.068 | |
Salariskosten WSW en WIW | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | 41.964 | 53.864 | 60.035 | 6.171 | |
Saldo voor reserveringen | 41.964 | 53.864 | 60.035 | 6.171 | |
Reserves | 2.429 | 2.398 | 2.100 | -298 |
|
Onttrekking reserves | 2.629 | 4.598 | 4.300 | -298 | |
Toevoeging reserves | 200 | 2.200 | 2.200 | 0 | |
Vrijval Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | 44.393 | 56.263 | 62.135 | 5.873 |
Overzicht afwijkingen
Overzicht afwijkingen | Afwijking baten | Afwijking lasten | Afwijking reserves | Afwijking saldo |
---|---|---|---|---|
1. Erfpacht baten | 466 | 0 | 0 | 466 |
2. Erfpacht lasten (kapitaallasten en overige) | 0 | -90 | 0 | 90 |
3. Project Collectiegebouw (Boijmans van Beuningen) | -3.200 | -3.200 | 0 | 0 |
4. Verkopen | -856 | -2.780 | 0 | 1.924 |
5. Overige opbrengsten | 4.141 | 0 | 0 | 4.141 |
6. Onderhoudslasten | 0 | -933 | 0 | 933 |
7. Afwaardering vastgoed | 0 | 1.474 | 0 | -1.474 |
8. Diverse lasten | 0 | 207 | 0 | -207 |
9. Lagere onttrekking reserves | 0 | -298 | -298 | 0 |
Totaal afwijkingen | 551 | -5.620 | -298 | 5.873 |
Toelichting overzicht afwijkingen
1. Erfpacht baten
Het voordelig saldo op de baten van € 500 is met name veroorzaakt doordat er meer erfpacht transacties (onder andere conversies) zijn afgesloten in 2019.
2. Erfpacht Lasten (kapitaallasten en overige)
Het nadeel op de lasten wordt veroorzaakt door hogere kapitaallasten (€ 900) en lagere overige lasten (- € 1 mln). De hogere kapitaallasten hebben te maken met gronduitgiftes waarbij eeuwigdurende erfpacht wordt afgekocht. De grondwaarde op de balans wordt direct afgeschreven, wat tot uitdrukking komt in de kapitaallasten. Het voordeel op de overige lasten ontstaat voornamelijk door lagere programmalasten (waaronder juridische adviezen extern adviesbureau) en lagere apparaatslasten (mede door nog niet volledig ingevulde formatie).
3. Project Collectiegebouw (Boijmans van Beuningen)
De projectleiding van het Collectiegebouw Boijmans van Beuningen wordt door de gemeente uitgevoerd en loopt financieel via de gemeentebegroting. Zowel de realisatie van de kosten als de opbrengsten wijken af ten opzichte van de begroting. Per saldo heeft het geen resultaatseffect voor de gemeente.
4. Verkopen
Mede door gunstige marktomstandigheden is een positief verkoopresultaat op vastgoed van € 1,9 mln gerealiseerd.
5. Overige opbrengsten
Er zijn € 4,1 mln hogere overige opbrengsten dan verwacht. Dit betreft met name incidentele opbrengsten die te maken hebben met facturatie van bijdrage onderhoudscontracten, energievergoedingen, huurcorrecties. Deze opbrengsten hebben betrekking op voorgaande jaren. Dit betreft incidentele baten bij meerdere objecten.
6. Onderhoudslasten
De onderhoudskosten zijn € 933 lager dan begroot. Vanwege uitgesteld onderhoud wat naar 2020 is door geschoven is de realisatie op het regulier onderhoud € 1,9 mln lager dan begroot. Voor de onderbesteding van het onderhoud wordt wel een bestemmingsvoorstel (€ 2 mln) gedaan om het budget over te hevelen.
De incidentele onderhoudslasten zijn € 1 mln hoger dan begroot. Dit heeft te maken met hoge kosten ten behoeve van asbestsanering.
7. Afwaardering vastgoed
In lijn met de BBV-regels worden objecten die op de nominatie staan om verkocht te worden als voorraad geadministreerd. Deze objecten moeten jaarlijks worden gewaardeerd. Indien de marktwaarde lager is dan de boekwaarde dient afgewaardeerd te worden tot de marktwaarde. Dit wordt per object bekeken. Hieruit volgt een afboeking van € 1,5 mln.
8. Diverse lasten
De diverse lasten zijn € 207 hoger dan verwacht.
9. Lagere onttrekking reserves
In 2019 zijn de lasten en dekking uit een aantal bestemmingsreserves lager uitgevallen dan begroot. Dit betreft de bestemmingsreserve Doorontwikkeling Organisatie, bestemmingsreserve Groot onderhoud Museum Boijmans van Beuningen, bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds-Green Deal, bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam-Katoenveem, bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam-Pact op Zuid.
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
- Architectuurnota: Architectuur en Rotterdam 2010
- Beleidskader verkoop huurwoningen
- Besluit Begroting en Verantwoording
- Groenplan Binnenstad
- Grondprijsbeleid 2013
- Handboek Rotterdamse Stijl
- Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2015-2019 Rotterdam
- Kader Stedelijke Ontwikkeling
- Kadernota Grondbeleid 2003
- Kadernota Vastgoed
- Meerjarenperspectief Grond en Vastgoed 2019
- Nieuw Rotterdams Welzijn 2016-2019 (kadernotitie)
- Nieuwe energie voor Rotterdam (Drift rapport)
- Roadmap Next Economy
- Rotterdam Kaart van de Stad - Verkenning ontwikkelkansen lange termijn
- Rotterdamse Welstandsnota
- Stadsvisie
- Verhaal van de stad
- Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Rotterdam 2015
Omschrijving taakveld
De gemeente Rotterdam heeft in zowel maatschappelijke als commerciële vastgoedobjecten in haar portefeuille. Vastgoed en gronden in gemeentelijk bezit worden ingezet ten bate van maatschappelijke doelstellingen en worden dusdanig beheerd dat ze toekomstbestendig zijn. Het bezit is geen doel op zich. Het verhogen van de kwaliteit van het Rotterdamse voorzieningenaanbod is wél een doel. De inzet is om hiertoe alleen de zogenaamde kernportefeuille aan gebouwen en gronden aan te houden, waarmee de maatschappelijk gewenste waarde kan worden gecreëerd. Dit betekent dat het gemeentelijke vastgoed moet bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen uit het coalitieakkoord en aan doelstellingen die zijn neergelegd in wet- en regelgeving (die zijn door vertaald in beleidsprogramma’s, zoals bij onderwijshuisvesting). Deze collegedoelstellingen zijn en worden vorm gegeven in plannen en programma’s die leiden tot vragen naar (gemeentelijk) vastgoed. De kaders waarbinnen dit gebeurt met betrekking tot vastgoed zijn vastgesteld in de kadernota Vastgoed. Door het hanteren van functioneel grondbeleid beheert de gemeente ruim 42.000 (grond)contracten van onroerende zaken die in erfpacht of in eigendom zijn uitgegeven door de gemeente.