Onderhoud kapitaalgoederen
De gemeente geeft jaarlijks circa € 120 mln uit aan het onderhouden van de kapitaalgoederen wegen, groen en bomen, oppervlaktewater, civiele kunstwerken, openbare verlichting, spelen en beeldende kunst en monumenten. Kapitaalgoederen moeten zo lang mogelijk gebruikt kunnen worden voor het doel waarvoor zij zijn aanschaft of vervaardigd. Het beleid hiervoor staat in de Nota Onderhoud kapitaalgoederen 2019 - 2022. De paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen geeft een overzicht van de financiële gevolgen en van de vertaling daarvan in de begroting 2019.
Beleid
De gemeente heeft veel onderhoudsgevoelige kapitaalgoederen: wegen, groen en bomen, oppervlaktewater, civiele kunstwerken, openbare verlichting, spelen en beeldende kunst en monumenten. Het beleid hiervoor is opgenomen in de nota kapitaalgoederen. In 2019 is de nota Onderhoud kapitaalgoederen 2019-2022 aan de raad aangeboden. De nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte Rotterdam’ gaat over het beheer en onderhoud van de bestaande buitenruimte en gaat – conform het BBV – niet in op herontwerp en herinrichting van en esthetische toevoegingen aan de openbare ruimte. Financieel vallen de kapitaalgoederen onder de taakvelden ‘Verkeer en vervoer - Beheer’ en ‘Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Beheer’. De nota laat zien dat de gemeente veel realiseert, maar dat niet alles kan. Ieder jaar bestaat bij de begrotingsbehandeling de mogelijkheid tot bijstellingen. Riolering heeft een eigen financiering en beleidskader. Deze zijn weergegeven in het op 17 december 2015 door de gemeenteraad vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020.
Financiële consequenties
Exploitatie
Hieronder is een tabel opgenomen met de financiële omvang van de begrote en gerealiseerde lasten voor wat betreft onderhoud van kapitaalgoederen in de exploitatie.
| Onderdeel (product) (bedragen x € 1 mln) | Begroting 2019 | Begrotingsmutaties | Aangepaste begroting 2019 | Realisatie 2019 | Verschil |
|---|---|---|---|---|---|
| Wegen (Verkeer en vervoer - beheer) | 46,7 | -5,2 | 41,5 | 41,3 | 0,2 |
| Groen en bomen (Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer) | 33,8 | 2,2 | 36,0 | 38,4 | -2,4 |
| Oppervlaktewater (Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer) | 5,4 | -1,7 | 3,7 | 7,0 | -3,3 |
| Civiele kunstwerken (Verkeer en vervoer - beheer) | 16,5 | 2,3 | 18,8 | 14,4 | 4,4 |
| Openbare verlichting (Verkeer en vervoer - beheer) | 7,8 | 0 | 7,8 | 8,1 | -0,3 |
| Spelen (Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer) | 4,5 | -0,7 | 3,8 | 3,4 | 0,4 |
| Beeldende kunst en monumenten (Cultureel erfgoed- archeologie) | 0,5 | 1,1 | 1,6 | 1,6 | 0,0 |
| Totaal | 115,2 | -2,0 | 113,2 |
114,2 |
-1,0 |
Toelichting aanpassing begroting
In 2019 heeft de allocatie "intensivering onderhoudkapitaalgoederen" over de assetgroepen plaatsgevonden. Daarnaast heeft er een verschuiving van middelen plaatsgevonden van exploitatie naar investeringen als gevolg van een nadere invulling van het stelsel in de uitgaven aan kapitaalgoederen met maatschappelijk nut.
Wegen (onderdeel van Verkeer & Vervoer - beheer)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. Het beheer en onderhoud van verhardingen gebeurt op basis van de landelijke CROW-systematiek voor wegbeheer. De Rotterdamse richtlijn van basis op orde’ wijkt af van de landelijke CROW-richtlijn van 95%. Rotterdam hanteert sinds 2006 de volgende richtlijn:
- minimaal 85% in de categorie A+, A en B
- maximaal 15% in de categorie C en D
De technische kwaliteit verharding wordt eens per twee jaar gemeten. De meest recente cijfers zijn uit 2018. Die inspectie toont aan dat het areaal voldoet aan de Rotterdamse richtlijn van 85% in de categorie A+, A en B. Kantekening hierbij was dat er de komende jaren een groot deel van het wegenareaal toe is aan groot onderhoud en vervanging. Dit heeft te maken met de rioolopgave, de energietransitie (veel ingravingen) en bijkomende groot onderhoud in de woonbuurten en ontsluitingswegen (ophogen en versleten materialen). Hiervoor is in 2019 structureel extra budget toegekend. Vanaf 2020 inspecteren we jaarlijks de helft van het areaal. Zo wordt het areaal nog steeds eens per twee jaar helemaal geïnspecteerd, maar hebben we elk jaar recente data over de kwaliteit van het wegenareaal. Conclusie, op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
Groen en bomen (onderdeel van Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota Onderhoud kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. Verdere uitwerking vanuit beheerplannen; beheeraanpak openbaar groen, bomenstructuurvisie Rotterdam en de leidraad gedragscode bestendig groenbeheer.
Het regulier onderhoud is volledig uitgevoerd in 2019. Daarnaast hebben klimaatinvloeden zoals hitte, droogte en stormen steeds meer invloed op het onderhoud in de buitenruimte. Ook is er ingezet op de beheersing van ziekte, plagen en invasieve exoten zoals de eikenprocessierups en de Japanse Duizendknoop. Er zal komende jaren bij groenbeheer meer rekening worden gehouden met extreme klimaateffecten. Conclusie op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
| Areaal Groen en bomen | Areaal (m2) |
|---|---|
| Gazon | 8.520.000 |
| Bloemrijk gras | 6.855.000 |
| Moeras en oevervegetatie | 253.000 |
| Bosplantsoen | 5.311.000 |
| Bodembedekkers | 148.000 |
| Hagen | 198.000 |
| Heesters | 1.152.000 |
| Sierbeplanting | 131.000 |
| Overig(parkverharding, water, mobiel groen, zelfbeheer) | 1.420.000 |
| Totaal |
23.988.000 |
| Bomen | 162.000 |
Oppervlaktewater (onderdeel van Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in Waterplan 2. Inzet betrof baggeren (in overleg met waterschappen), reinigen van duikers, maaien, krozen en vuilvissen. De landelijke Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) problematiek is van invloed geweest op de verwerking en afvoer van bagger. Door gebruik te maken van alternatieve baggerdepots op locaties buiten stad, zijn de werkzaamheden niet gestagneerd. Conclusie op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
Civiele kunstwerken (onderdeel van Verkeer & Vervoer - beheer)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. Met de uitvoering van het meerjarenprogramma voor civiele kunstwerken wordt door tijdig en planmatig inspecteren en onderhouden voorkomen dat deze niet veilig en beschikbaar zijn. Naast beschikbaarheid zijn imago, veiligheid, milieu en gezondheid, wet- en regelgeving en weerbaarheid belangrijke kernwaarden voor het areaal. In 2019 is er extra inzet geweest vanuit de beheerorganisatie vanwege de renovatie Maastunnel. Conclusie op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
Openbare verlichting (onderdeel van Verkeer & Vervoer - beheer)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. Het borgen van de wijkveiligheid door goed functionerende openbare verlichting wordt gemeten aan de hand van het aantal brandende lampen. In 2019 is gestart met het project Ledtransitie. Doelstelling van de ledtransitie is om het energieverbruik van de stad Rotterdam verder te reduceren. De opgave van de ledtransitie is om het complete areaal openbare verlichting versneld om te bouwen naar ledverlichting in een periode van 6 jaar. Onderdeel van de ledtransitie is de toepassing van telemanagement. Het systeem van telemanagement stelt de gemeente in staat om openbare verlichting op afstand te dimmen waar nodig. Conclusie op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
Spelen (onderdeel van Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. De Rotterdamse norm buitenspeelruimte regelt voldoende ruimte, inrichting van speelplekken en schrijft kwalitatieve voorwaarden voor een goed functionerende buitenspeelruimte voor, zoals: veiligheid, bescherming, maatvoering en variatie. Komende jaren zal de concrete uitwerking van de integrale speelvisie bestaan uit het toepassen van de ambities verblijf, variatie en vrije ruimte in de verschillende typen ruimtes. Conclusie op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
Beeldende kunst en monumenten (onderdeel van Cultureel erfgoed - Archelogie)
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. Conclusie op basis van de beleidsmatige uitgangspunten zijn de assets veilig en beschikbaar.
| Areaal Beeldende kunst en monumenten | Aantal |
| Beeldende kunst - Topcollectie | 105 |
| Beeldende kunst - A-collectie | 88 |
| Beeldende kunst - B-collectie | 53 |
| Beeldende kunst - C-collectie | 41 |
| Beeldende kunst - D-collectie | 24 |
| Beeldende kunst - Gedenktekens | 76 |
| Monumenten - Torens | 7 |
| Monumenten - Poorten en pleinen | 6 |
| Monumenten - Monumentale fonteinen | 3 |
| Monumenten - Overige | 6 |
| Bijzondere voorzieningen - Fonteinen | 87 |
| Bijzondere voorzieningen - Watertappunten | 22 |
| Bijzondere voorzieningen - Toiletvoorzieningen | 28 |
| Bijzondere voorzieningen - Overige | 27 |
Investeringen
Hieronder is een tabel opgenomen met de financiële omvang van de begrote en gerealiseerde lasten voor wat betreft onderhoud van kapitaalgoederen als investeringen.
| Onderdeel (taakveld) (bedragen x € 1 mln) | Begroting 2019 | Beleidsmatige aanpassingen | Aangepaste begroting 2019 | Realisatie 2019 | Verschil |
|---|---|---|---|---|---|
| Riolen en gemalen (Riolering) | 52,9 | 0,0 | 52,9 | 49,3 | 3,6 |
| Wegen (Verkeer en vervoer - beheer) | 20,0 | -1,2 | 18,8 | 22,7 | -3,9 |
| Groen en bomen (Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer) | 0,0 | 3,6 | 3,6 | 2,4 | 1,2 |
| Oppervlaktewater (Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer) | 0,0 | 3,0 | 3,0 | 0,3 | 2,7 |
| Spelen (Openbaar groen en (openlucht) recreatie - beheer) | 0,0 | 1,8 | 1,8 | 1,6 | 0,2 |
| Openbare verlichting (Verkeer en vervoer - beheer) | 2,4 | 8,5 | 10,9 | 1,9 | 9,0 |
| Civiele kunstwerken (Verkeer en vervoer - beheer) | 5,2 | 0,0 | 5,2 | 4,3 | 0,9 |
Toelichting aanpassing begroting
In de begroting heeft er een verschuiving van middelen plaatsgevonden van exploitatie naar investeringen als gevolg van een nadere invulling van het stelsel in de uitgaven aan kapitaalgoederen met maatschappelijk nut.
Bij asset wegen is de begroting aangepast voor de uitvoering van de investeringsprojecten Tussenwater, Roel Langerakpark en de Bajonetstraat
Bij de voorjaarnota is besloten tot het versneld overgaan naar LED verlichting. In 2019 heeft dit door onder andere planvorming nog niet geleid tot gerealiseerde kosten.
Bij het vaststellen van de nota kapitaalgoederen 2019- 2022 bleek dat de vervangingsinvesteringen voor de langere termijn onvoldoende in beeld waren. Met de uitwerking vande bestuursopdracht vervangingsinvesteringen wordt hier nader invulling aangegeven.
Riolen en Gemalen
Beleidsmatige uitgangspunten staan in het Gemeentelijk rioleringsplan 2016-2020. Uitgangspunt is een gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem. In 2019 is 38,9 km vrijvalriolering vervangen. Naast nieuwe riolering zijn voorzieningen aangebracht om het hemelwater te bergen, te infiltreren in de ondergrond of rechtstreeks af te voeren richting het oppervlaktewater. Hiermee werkt de gemeente aan de doelstellingen en langetermijnvisie om de stad duurzaam en klimaatbestendig in te richten, waterstromen te scheiden en de sponswerking van de buitenruimte te benutten.
Wegen, Groen & Bomen, Oppervlaktewater en Spelen
Integrale rioolprojecten waarbij tevens sprake is van een wegen, groen, spelen en oppervlakte water aandeel moeten vanaf 2018 ten gevolge van de gewijzigde BBV-regelgeving beschouwd worden als investering en dienen daardoor geactiveerd te worden. De beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierbij is het beleidsmatige uitgangspunt dat assets veilig en beschikbaar zijn.
Openbare verlichting
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Hierin wordt uitgegaan dat assets veilig en beschikbaar zijn. Vanuit het meerjarenprogramma wordt hier uitvoering aan gegeven. Bij de voorjaarsretraite 2019 is besloten om versneld te investeringen in LED. De doelstelling van de ledtransitie is om het energieverbruik van de stad Rotterdam verder te reduceren. De opgave van de ledtransitie is om het complete areaal openbare verlichting versneld om te bouwen naar ledverlichting in een periode van 6 jaar.
Civiele kunstwerken
Beleidsmatige uitgangspunten staan in de nota kapitaalgoederen. Met de uitvoering van het meerjarenprogramma voor civiele kunstwerken wordt door tijdig en planmatig inspecteren en onderhouden voorkomen dat deze niet beschikbaar zijn. Naast beschikbaarheid zijn imago, veiligheid, milieu en gezondheid, wet- en regelgeving en weerbaarheid belangrijke kernwaarden voor het areaal.