De coronacrisis heeft grote gevolgen voor de scholen in Rotterdam. Scholen moesten de deuren sluiten en razendsnel omschakelen naar het digitaal lesgeven en het beschikbaar hebben van voldoende leermiddelen. Langzaamaan gaan scholen weer (gedeeltelijk) open, met als eerste het basisonderwijs en vanaf 1 juni het voortgezet onderwijs.

Bij de start van de intelligente lockdown heeft de gemeente:

• de regie gevoerd op de noodopvang van kinderen van ouders met cruciale beroepen en van kwetsbare kinderen door scholen en door kinderopvangorganisaties en dat veel inzet is gedaan op het organiseren van noodopvang door
• de 24-uursopvang gecoördineerd
• het initiatief genomen ca 5000 laptops uit te delen aan kinderen tbv het afstandsonderwijs

De coronacrisis heeft het belang van het onderwijsprogramma ‘’Gelijke kansen voor elk talent’ onderstreept. De mate van onderwijsachterstanden en of de targets worden behaald is hierdoor lastig in te schatten. Dit hangt onder andere af van de opgelopen achterstand, de periode dat onderwijsinstellingen en kinderopvanglocaties gesloten zijn en de kwaliteit van het afstandsonderwijs. Het is nu nog meer van belang dat we extra investeren in het bereik van onder andere de doelgroeppeuters met de voorschoolse educatie en de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) in het mbo om deze targets te behalen.

Tenslotte is uitwerking van een zomercampus om leerachterstanden weg te werken in volle gang.

 

Overgangsmomenten in het onderwijs

Om de overgangsmomenten in het onderwijs te verbeteren en kinderen in hun schoolloopbaan vooruit te helpen wordt het actieplan ‘Overgangen in het Rotterdams onderwijs’ uitgevoerd. Onderstaand de voortgang per overgangsmoment:

• Overgang vve-po: de gemeente heeft afspraken gemaakt met de besturen om de kwaliteit van de doorgaande leerlijn tussen voor- en vroegschool te verbeteren. De ambitie is dat Rotterdamse doelgroepkinderen zonder (of met een zo’n klein mogelijke) achterstand in groep 3 starten. 
• Overgang po-vo: Bij de overgang van het basisonderwijs naar voortgezet onderwijs is een schooladvies van belang voor de verdere schoolloopbaan van een kind. Een onderzoek naar de over- en onderadvisering is uitgevoerd en gereed. De uitkomsten van het onderzoek worden in het tweede kwartaal van 2020 aangeboden.
• Overgang vo-mbo-ho: In de position paper ‘kansrijke schoolloopbanen’ staan de ambities voor succesvolle en kansrijke routes tussen vo, mbo en ho beschreven. Met het scholenveld worden nu afspraken gemaakt over de uitwerking van de ambities uit de position paper.
• Overgang mbo-hbo: De schoolbesturen inventariseren de knelpunten in de overgang tussen mbo en ho bij vier sectoren (zorg, creatieve studies, techniek en IT, juridisch economisch) om tot een aanpak te komen. Voor de domeinen zorg en techniek en IT zijn bestaande samenwerkingsverbanden reeds gestart met de uitvoering.

 

Kwaliteit en toegankelijkheid

• Het aantal scholen in Rotterdam dat in 2020 een risico loopt op het gebied van onderwijsprestaties lijkt gelijk te blijven aan het aantal in 2019. Gezien de aanscherping van het inspectiekader is dit een relatief positieve ontwikkeling. Voor het verbeteren van de schoolprestaties en het verkleinen van de schoolverschillen worden jaarlijks afspraken gemaakt met scholen die een risico lopen op een verminderde schoolprestatie. Hierbij wordt rekening gehouden met de mogelijke achterstanden die leerlingen hebben opgelopen.
• Om het bereik van de voorschool te vergroten is onder andere de subsidieregeling ‘Voorschoolse Educatie 2020’ aangepast voor peuters die opgroeien in gezinnen met schulden. Zij kunnen sinds 2020 kosteloos gebruik maken van de voorschool. De subsidieregeling wordt onder de aandacht gebracht bij deze doelgroep. Dit doen we onder andere door samen te werken met medewerkers schuldsanering, schuldhulpverlening en bijstandsuitkeringen. Voor peuters met een indicatie die nog niet zijn bereikt starten we een gerichte informatiecampagne.

Aansluiting onderwijs en jeugdhulp

• Samen met samenwerkingsverbanden Primair Passend Onderwijs Rotterdam (PPO) en het samenwerkingsverband Koers VO is een actieplan gemaakt voor (hoog)begaafde leerlingen. PPO is gestart met een extra groep voor hoogbegaafde kinderen met leer- en/of gedragsproblemen in het primair onderwijs en het Koers VO met lesplekken op twee scholen voor voortgezet onderwijs. Het samenwerkingsverband heeft maatregelen getroffen voor het eerder signaleren van begaafdheid, scholing van leerkrachten en kennisdeling over begaafdheid.
• Vooruitlopend op landelijke ontwikkelingen heeft Rotterdam het leerrecht van elk kind centraal gezet. Ook voor kinderen met een leerplichtontheffing op basis van fysieke of psychische gronden. Vanaf schooljaar 2016-2017 is een toename van het aantal vrijstellingen van onderwijs te zien. Een eerste analyse is uitgevoerd en maatregelen worden uitgewerkt en geïmplementeerd.

 

Leraren

Het lerarentekort en de personeelstekorten in de kinderopvang nemen snel toe. De aanpak ‘Leraren’ is geïntensiveerd; er is een noodplan ontwikkeld samen met besturen, gemeente, opleidingen en partners in de G4. De gemeentelijke aanpak leraren zet in vanuit 4 actielijnen:

• De actielijn verhogen instroom zet in op de toename van het aantal zij-instromers. Voor schooljaar 2019-2020 zijn 176 zij-instromers gestart, 79 meer dan vorig schooljaar. Ook investeren we in het opleiden van onderwijsassistenten tot leerkrachten. Hiervoor zijn 100 scholingstrajecten beschikbaar gesteld. Daarnaast is het project ‘Leraarvanbuiten.nl’ gestart voor zij-instroom in het vo en mbo.
• De actielijn beperken uitstroom zet in op werkdrukvermindering en begeleiding voor startende docenten. Schoolbesturen ontvangen subsidie voor plannen die ze hiervoor hebben ingediend. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt met corporaties om leraren voorrang te geven op het gebied van huisvesting.
• In het kader van professionalisering zijn meer middelen beschikbaar gesteld voor lerarenbeurzen. 
• In het kader van anders organiseren en innoveren is gestart met nieuwe opleidingsvormen. Voorbeelden hiervan zijn een opleiding voor onderwijsassistenten met leerwerkomgeving, een modulair georiënteerde pabo-opleiding en aangepaste zij-instroom trajecten in het voortgezet onderwijs. Door de coronacrisis heeft het afstandsonderwijs een snelle ontwikkeling doorgemaakt. Met het scholenveld wordt onderzocht welke goede voorbeelden behouden kunnen worden, als medeoplossing voor het lerarentekort.

 

Burgerschap

Schoolbesturen hebben de de position paper ‘School als oefenplaats’ omarmd als burgerschapskader voor het Rotterdams onderwijs. De gemeente heeft de afgelopen periode gesprekken gevoerd met docenten en leerlingen over wat zij nodig hebben om tot de gewenste school als veilige oefenplaats te komen. Daarnaast verstrekken we subsidies voor kleinschalige burgerschapsinitiatieven en deskundigheidsbevordering van leraren en onderwijsprofessionals.
 

Onderwijs naar arbeidsmarkt

• Om loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) te versterken in het onderwijs is subsidie verstrekt aan scholen die extra investeren in de doorontwikkeling van LOB. Ook heeft de gemeente in samenwerking met docenten een online tool ontwikkeld om jongeren meer inzicht te geven in de leerroutes naar kansrijke arbeidsmarktsectoren. Daarnaast worden succesvolle interventies uit het BRIDGE-programma stedelijk aangeboden en wordt er geëxperimenteerd met een aantal buitenschoolse activiteiten.
• Via het Leerwerkloket wordt met de mbo-instellingen het benutten van de beroepsbegeleide leerweg  (bbl) gestimuleerd. De bbl-infomarkt van februari 2020 was met ruim 1.100 bezoekers en 100 bedrijven en opleiders zeer succesvol. De Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs-Bedrijfsleven voert een actieplan uit ter behoud van de stageplaatsen en leerbanen wegens corona.
• Het arbeidsmarkt dashboard ‘RijnmondInZicht’ is operationeel. Het dashboard wordt benut om de gegevens van het onderwijs op te nemen en te relateren aan de vraag op de arbeidsmarkt en de doorstroming naar een hoger niveau.
• De gemeente ondersteunt de IT-campus. Hier werken onderwijs en bedrijfsleven samen om meer en beter IT-personeel op te leiden door in te zetten op onder meer het opleiden van ‘hybride docenten’ (docenten vanuit het bedrijfsleven)en het opzetten van nieuwe minors en Associate Degrees.
• In 2019 is er gestart met digitale geletterdheid met programmeerlessen en ook met buitenschoolse programmeerlessen. Daarnaast is in 2020 gestart met een innovatietraject, waarbinnen schoolleiders van 16 scholen (po/vo) samen met hun teams een plan van aanpak voor digitalisering opstellen.  
• Met de Leerwerkakkoorden, zoals bijvoorbeeld de Top academies en de inzet van jongerencoaches in de wijk en op de scholen, geven we invulling aan de collegedoelstelling "geen jongere van school zonder baan".

 

Talentontwikkeling

In september 2019 zijn alle scholen, plus één school daarbuiten, binnen de Children’s Zone gestart met Dagprogrammering. Van deze 30 scholen zijn er 25 gestart met 10 uur Dagprogrammering. In het komende tweede schooljaar (2020-2021) zullen alle scholen invulling geven aan 10 uur Dagprogrammering. In deze uren worden extra activiteiten aangebodenop het gebied van; taal, rekenen, sociaal emotionele ontwikkeling, loopbaanoriëntatie, sport, kunst, cultuur en natuur.

Bij de aanpak voortijdig schoolverlaters worden de leerlingen van pro en vso scholen gemonitord en is er samenwerking met partijen uit het domein arbeid en multidisciplinair werken. De regiopartners monitoren gezamenlijk het gebruik van het regionale verzuimprotocol voor het mbo. Met de nieuwe aanpak vsv is een start gemaakt.

 

In het leerlingenvervoer is de afgelopen jaren een groei geconstateerd. Er is een toename van het aantal afgegeven indicaties en stijging van duurdere vormen van vervoer. De groep leerlingen die gebruikt maakt van het leerlingenvervoer is gestegen en meer leerlingen dan voorheen worden individueel vervoerd of  in kleinere groepen dan een aantal jaren geleden. Op dit moment wordt onderzocht wat de redenen zijn voor de stijging van het aantal leerlingen dat gebruik maakt van het vervoer en de redenen dat het vervoer kleinschaliger is geworden. Tevens worden er maatregelen genomen om de (budgettaire) groei terug te dringen en de zelfredzaamheid van leerlingen te bevorderen.