Nieuw Rotterdams Welzijn

De voor 2020 te behalen resultaten voor de Welzijnsopdrachten zijn waar nodig aangepast en aangescherpt op basis van de ervaringen en rapportages 2018 en 2019. Dit met als doel dat de ondersteuning van de Rotterdammers verder verbetert. Voor 2021 zullen waar nodig resultaten verder worden aangescherpt en aangepast. De inzet van Welzijn op het onderdeel financiële ondersteuning en schulddienstverlening wordt afgestemd met de vernieuwde stedelijke aanpak op dit terrein.

Door de coronacrisis zullen de meeste resultaten zoals voor 2020 afgesproken niet worden behaald. Samen met andere partijen en binnen de mogelijkheden die de beperkingen die door het Rijk zijn opgelegd ons laten, hebben de welzijnsaanbieders alternatieve dienstverlening opgestart in de vorm van de sociale hulpdienst corona.

In 2019 is een start gemaakt met het beter en gerichter uitvoeren van de huisbezoeken 75+. Er is meer aandacht voor ouderen die een verhoogd risico lopen op eenzaamheid, zoals verlies van een partner en verhuizing naar een nieuwe wijk. Dit als onderdeel van de pijler 'Ertoe doen' van het uitvoeringsprogramma Rotterdam, Ouder en Wijzer (zie hieronder). In 2020 wordt deze verbeterde uitvoering doorontwikkeld. In 2019 is een pilot uitgevoerd om de gegevens van de afgelegde huisbezoeken te verwerken in wijkrapportages. Het doel daarvan was dat samen met wijknetwerkpartners nog beter inzet kan worden gepleegd op eenzame ouderen. In 2020 worden de wijkrapportages in alle gebieden uitgevoerd.

In vervolg op de brieven aan de commissie ZOCS (juni, juli en september 2019) volgt eind juni 2020 een nieuwe brief aan de Raad waarin, als een “mid term review”, wordt gerapporteerd over de voortgang van het Welzijnswerk binnen Rotterdam.

 

Informele zorg en ondersteuning

In 2019 onderzocht Samenspel (stedelijke) ondersteuningsbehoefte onder vrijwilligersorganisaties.
De aanbevelingen vanuit dit onderzoek gebruiken we in 2020 bij de inrichting van de nieuwe stedelijke ondersteuningsstructuur die nu bijna is afgerond.

Op 1 mei 2020 is het stedelijk mantelzorgsteunpunt Mantelfoon gestart. Mantelfoon is 24/7 en 365 dagen per jaar bereikbaar via nummer 0800 777 3333. Mantelfoon biedt een luisterend oor en informatie. Mantelzorgers die meer nodig hebben dan iemand die naar hen luistert of even meedenkt worden gekoppeld aan één van de mantelzorgcoaches van Wmo Radar. De mantelzorgcoach helpt hen de juiste ondersteuning en zorg te vinden.
De mantelzorgcoach heeft een duidelijk beeld van de mogelijkheden in de stad om de mantelzorger te ontlasten en helpt de mantelzorger hier zijn weg in te vinden en een bij zijn situatie passende keuze te maken. Onderdeel van de opdracht voor het mantelzorgsteunpunt is het bouwen van een stedelijk netwerk van organisaties die ondersteuning bieden aan mantelzorgers. De Mantelfoon wordt het knooppunt van dit netwerk waar kennis en ervaring wordt verzameld en gedeeld.

De openbare aanbesteding van het online Platform Zorgzaam010 is succesvol afgerond. Vanaf 1 mei 2020 is deze nieuwe opdracht gegund aan ‘Social Care Network’ (SCN). SCN is ook de aanbieder van het vorige matchingsinstrument www.rotterdammersvoorelkaar.nl. Er is besloten om tijdens de coronacrisis deze naam nog even aan te houden voor het matchingssysteem. Het nieuwe online platform is wel meteen vanaf de startdatum breder van opzet dan het vorige matchingsinstrument. Zowel voor Rotterdammers zelf als IZO-partijen zijn er nieuwe functionaliteiten. Zo kan de Rotterdammer niet alleen zijn hulpvraag plaatsen, maar ook een oproep doen voor vriendschap (maatjes zonder hulpvraag) en kan hij een overzicht van maaltijdvoorzieningen in zijn wijk vinden, om zo eenzaamheid te beperken en sociale structuren te versterken. Ook kunnen Rotterdammers zich inschrijven voor cursussen en workshops aangeboden door de gemeente en andere partijen. Het platform biedt ook vrijwilligerswerk aan geschikt voor groepen om zo nog verder de drempels voor het doen van vrijwillige inzet te verlagen.

Rotterdammers en IZO-partijen krijgen op het platform aparte pagina’s, maar dezelfde functionaliteiten: zij kunnen op het nieuwe platform samenwerkingen aangaan, kennis delen en werken met een gedeelde digitale agenda van en voor IZO- partijen met relevante events en bijeenkomsten. Ook kunnen zij hier hun praktische, tactische en strategische vragen stellen, waarna alle beantwoorde vragen worden geborgd in een kennisbank. Zo wordt de zelf- en samenredzaamheid in de stad vergroot en wordt een sterk IZO-netwerk gefaciliteerd.

Per 1 juni is er een nieuw aanbod van cursussen en workshops voor vrijwilligers (-organisaties) en mantelzorgers beschikbaar via het online platform. Het aanbod wordt verzorgd door Conclusion Learning Centre.

De inkoop van ‘Advies op maat’ voor vrijwilligersorganisaties is eveneens succesvol afgerond. De opdracht is gegund aan BMC Advies.

De stedelijke uitvoeringsagenda ‘Zorgzaam010’ krijgt verder vorm: met onze stedelijke partners verkennen we in werkgroepen wat de mogelijkheden zijn van inzetten op 1) netwerk bouwen, creëren van overzicht en inzicht (voor Rotterdammers en organisaties), 2) stimuleren van burenhulp en 3) samenwerking formele en informele zorg.

Het onderzoek ‘Tel je zegeningen’ wordt 10 jaar na het verschijnen van de eerste editie in deze collegeperiode voor een tweede keer uitgevoerd. Doel is de maatschappelijke impact van religieuze en levensbeschouwelijke organisaties in beeld te brengen. Uitkomsten van het onderzoek worden tweede kwartaal 2020 verwacht.

 

Opzoomer Mee

De coronacrisis heeft gevolgen voor het programma van Opzoomer Mee 2020: de Opzoomercampagne is stilgelegd. Maar het is nu nog meer urgent dan gewoonlijk om bewoners op te roepen om als buren aandacht voor elkaar te hebben en elkaar zo nodig te helpen, vanzelfsprekend op een veilige wijze. Vooral voor eenzame ouderen en zieken in de straat kan dat belangrijk zijn. Het gaat dan niet alleen om de eventuele hulp als de nood aan de man is, maar zeker ook om het prettige en veilige besef dat je er niet alleen voor staat, dat er mensen in de straat zijn die een oogje in het zeil houden. Opzoomer Mee heeft in sneltreinvaart twee nieuwe campagnes hiertoe opgezet: Het Lief en leed pakket (inmiddels 1484 pakketten aangevraagd) en Doe wat liefs (847).

 

Programma Rotterdam Ouder en Wijzer

In het uitvoeringsprogramma Rotterdam, Ouder en Wijzer zijn de ambities voor ouderen zo concreet mogelijk uitgewerkt voor de jaren 2019 en 2020. Het uitvoeringsprogramma is in juli 2019 door het college vastgesteld.

Vanuit de pijlers vitaal, ertoe doen, wonen & woonomgeving en zorg & ondersteuning worden in samenwerking met vele partners in de stad activiteiten ontwikkeld die ertoe bijdragen dat ouderen zo lang mogelijk gezond en vitaal blijven, kunnen blijven meedoen en passende zorg en ondersteuning krijgen. De coronapandemie raakt onze oudere Rotterdammers enorm. Zowel in directe zin (de sterfte onder ouderen als gevolg van corona is hoger dan bij andere groepen), maar ook in indirecte zin: de maatregelen om de uitbraak van corona in te dammen en de social distancing van ouderen die daarbij noodzakelijk is raakt het welzijn van ouderen en de mate waarin zij kunnen participeren. Ook hebben de maatregelen in het kader van de coronacrisis onontkoombaar invloed op de activiteiten vanuit het programma Ouder en Wijzer. Bijeenkomsten met en activiteiten voor ouderen kunnen sinds maart 2020 geen doorgang vinden en veel zorg- en welzijnspartners zijn zo druk met de zorg en ondersteuning van de mensen met corona, dat er weinig ruimte overblijft voor andere activiteiten. Tegelijkertijd ontstaan er in de stad ook veel hartverwarmende initiatieven en samenwerkingsverbanden die er eerder niet waren. De coronacrisis biedt ook kansen op het gebruik van e-health. Er is veel contact met ouderen op afstand en de bereidheid om digitaal vaardig te worden neemt daarmee ook toe.

Ouderen willen zo lang mogelijk in hun eigen wijk en in hun vertrouwde netwerk blijven wonen. Om deze ambitie te realiseren, zijn meer voor ouderen geschikte woningen nodig en zetten we in op het realiseren van woon(zorg) concepten en de ontwikkeling van ouderenhubs.  De ouderenhub biedt de mogelijkheid om gebiedsgericht verschillende ambities uit het uitvoeringsprogramma op te pakken; vitale woongemeenschappen, fysieke toegankelijkheid, samenwerking medisch sociaal domein, passende integrale zorg en ondersteuning, het realiseren van (nieuwe) woonzorgconcepten, zelfstandige aanpasbare woningen en/of specifieke ouderenwoningen. In 2019 is gestart met de ontwikkeling van twee ouderenhubs in Prinseland/Het Lage Land en in Hoogvliet, begin 2020 is gestart met de ontwikkeling van ouderenhubs in IJsselmonde en Crooswijk. In 2020 starten nog 2 ouderenhubs.

Voor de uitwerking van de woonopgaven is in 2019 samen met woningcorporaties, commerciële woningbouw aanbieders, zorgaanbieders, welzijnsinstellingen, zorgverzekeraars en de Rotterdamse ouderenbonden gewerkt aan een Langer Thuis Akkoord 2020-2025, waarin afspraken worden gemaakt over meer levensloopbestendige en voor ouderen gelabelde woningbouw, langer zelfstandig wonen in de wijk en meer innovatieve woonconcepten en/of woonzorgconcepten. Op 17 februari 2020 is het akkoord ondertekend.

 

Integratie en Samenleven

Na het eerste kwartaal van 2019 startte het actieprogramma ‘Relax. Dit is Rotterdam’. Dit actieprogramma omvat de visie, doelstellingen en actiepunten waarmee het college de acceptatie van diversiteit stimuleert in de Rotterdamse samenleving en inburgering van nieuwkomers bevordert. In oktober 2019 ontving de raad de eerste voortgangsrapportage en in mei 2020 de tweede. Deze beschrijft de start van de diverse aanbestede opdrachten per januari 2020, evenals de nieuwste metingen uit het Wijkprofiel en een toelichting daarop, en de diverse moties die intussen werden aangenomen en in uitvoering zijn. Dat betekent dat het actieprogramma op volle sterkte is.

De coronamaatregelen maken dat diverse activiteiten, met name die in het kader staan van ontmoeting, tijdelijk niet door kunnen gaan of een andere (online) invulling krijgen. Verder is het zo dat enerzijds de saamhorigheid onder Rotterdammers momenteel toe lijkt te nemen, anderzijds moeten veel scholen en bedrijven noodgedwongen hun aandacht richten op hun primaire processen. Het risico is dat activiteiten gericht op discriminatiebestrijding en inclusiebevordering minder prioriteit krijgen.
 

Rotterdamse aanpak statushouders

Per januari is de Rotterdamse Aanpak Statushouders 2.0 van start gegaan. De Rotterdamse Aanpak Statushouders 2.0 (2019–2022) omvat alle basiscomponenten voor succesvolle participatie in de samenleving: huisvesting, zorg, leren, taal, (waar nodig) opleiding en toeleiding naar werk. De aanpak legt de nadruk op het voorzien van een eigen inkomen en meedoen in de Rotterdamse samenleving.

Voor het tweede jaar op rij ligt de collegetarget mbt het bijstandsvolume van statushouders op koers. De verwachting is echter dat het aantal bijstandsgerechtigden de komende tijd erg toe gaat nemen als gevolg van de economische effecten van de coronamaatregelen. Zo ook voor statushouders. Verwachting is dat de uitstroom afneemt en de terugkeer in de bijstand toeneemt van statushouders die (recent) een flexibel of tijdelijk arbeidscontract kregen.

Het percentage dat tijdig start met inburgering (binnen een half jaar na toekenning bijstandsuitkering) is nog niet op het beoogde niveau van 80%, maar ligt nu op 59%. Dit komt mede doordat de gemeente nog weinig invloed heeft op de start van de inburgering . De statushouder is onder het huidige stelsel zelf verantwoordelijk om zich op tijd in te schrijven voor een inburgeringscursus. De gemeente kan dit nu nog niet afdwingen. De regie op de inburgering komt vanaf juli 2021 bij de gemeenten te liggen, helaas een jaar later dan beoogd en verwacht.  Regie vergroot de sturingskracht en daarmee de kans op realisatie van het collegetarget.

 

Minderjarige Rotterdammers

Rotterdam Groeit

Op basis van het wetenschappelijk onderbouwd jeugdbeleid van Rotterdam Groeit wordt steeds meer geïnvesteerd in de meest relevante factoren voor het kansrijk, veilig en gezond opgroeien van kinderen en jongeren. Mede daarmee ambieert Rotterdam dat de positieve trend van afnemende problematiek (zoals criminaliteit, slechte geboorte-uitkomsten, en schooluitval) zich doorzet. Voor het einde van het jaar verschijnt de nieuwe Staat van de Jeugd (editie 2020) waarin inzichtelijk gemaakt is hoe het gaat met de Rotterdamse kinderen en jongeren. Daarmee eindigt ook het beleidskader Rotterdam Groeit dat is vastgesteld in 2016 met een looptijd tot en met 2020. De unieke werkwijze van Rotterdam Groeit wordt echter onverminderd doorgezet. Het toekomstig Masterplan Jeugd zal op het wetenschappelijk fundament van het factorenmodel en impactgedreven werken verder gaan. Rotterdam werkt daarnaast mee aan een initiatief van het Nederlands Jeugdinstituut om de Rotterdamse werkwijze meer nadrukkelijk landelijk te delen.

 

Drugs & Alcohol

Na afronding van het preventieprogramma Drugs & Alcohol II; Blijf Helder zetten we, met gelijk budget, door met het nieuwe programma Drugs & Alcohol 2019-2022 waarin we de succesvolle maatregelen blijven uitvoeren en waar nodig vernieuwing en verbetering in gang zetten. Het terugdringen van gebruik onder jongeren is binnen het jeugdbeleid een belangrijke taak omdat middelengebruik de gezondheid, talentonwikkeling en veiligheid van jongeren ondermijnt. Met dit programma voldoen we ook aan de wettelijke eis dat een gemeente een preventie- en handhavingsplan moet hebben waarin helder wordt hoe gebruik onder jongeren wordt ontmoedigd. De onderstaande realisatie geeft het beeld bij de verschillende doelgroepen. Binnen de voorlichtingen is er ook aandacht voor het problematisch gamen en het social media gebruik onder deze jongeren. Een nieuwe opgave is de inzet op jongeren in het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO): deze doelgroep met meervoudige zware problematiek kenmerkt zich door hoger middelengebruik. In 2020 en verder zal voor deze groep dan ook intensiever worden ingezet.

De beleidsdoelen worden vooralsnog gerealiseerd, maar wel is bij een aantal maatregelen overgegaan op een gewijzigde digitale strategie.

 

Wat is aangepast/gewijzigd in verband met coronamaatregelen:

Drugstestservice is vanaf half maart dicht vanwege corona. Er kunnen vanaf mei conform landelijke richtlijnen van VWS weer drugs om te laten testen worden ingeleverd. Gebruikers die verstandig willen gebruiken kunnen dan weer terecht.
Contact met jongeren met mogelijk problemen verlopen zoveel mogelijk digitaal. Veel ondersteuning en advies digitaal aangeboden; zo is de online chat functie ingesteld om alle professionals, ouders maar ook jongeren zelf een makkelijke toegang tot informatie en (lichte) ondersteuning bij zorgen over middelengebruik of gamen te bieden. Met alle opgezette ondersteuning (CJG, wijkteams, jongerenwerk, leerplichtambtenaren) richting gezinnen met mogelijke problemen en sowieso alle onderwijsinstellingen (VO, VSO, Praktijkonderwijs en MBO) is contact opgenomen en zijn materialen voor leerlingen en ouders digitaal aangeboden. De hulp en ondersteuning is dus online en via telefoon voortdurend aanwezig.
Agenten en Boa’s worden ondersteund met info over de wijze waarop zij mogelijke zorgelijke jonge gebruikers (alcohol/drugs/lachgas) digitaal kunnen doorverwijzen naar (lichte) hulpverlening.

Verdere zaken zonder urgentie en/of directe bedreiging, zullen worden uitgesteld met de verwachting dat het in het najaar weer kan worden opgepakt.

 

Stevige Start

Door de coronacrisis is alle aandacht in het medisch domein (en ook het sociaal domein) uitgegaan naar crisismaatregelen. De middelen voor het programma zullen daardoor op een later moment dan gepland nodig zijn. Door de andere wijze waarop de professionals de contactmomenten moeten uitvoeren, zien we dat het niet goed lukt om kwetsbaarheid bij zwangeren tijdig te signaleren. Het aantal aanmeldingen van kwetsbare zwangeren loopt terug, terwijl we ook zien dat corona extra stress bij zwangeren veroorzaakt. Binnen de coalitie Stevige Start is en wordt gewerkt aan oplossingen om kwetsbare gezinnen samen met de geboortezorg eerder in beeld te krijgen. En als de kwetsbaarheid pas tijdens of kort na de geboorte zichtbaar wordt, dat er dan voldoende aanbod beschikbaar is om deze gezinnen te ondersteunen. Ook is het aanbod tijdens de zwangerschap verbreed, zodat zwangeren met stress door corona ook worden ondersteund door Moeders van Rotterdam.

 

Kansrijk Opgroeien

Rotterdam loopt met haar preventie aanpak op jeugd in Nederland voorop. Samen met het Nederlands Jeugdinstituut is de methodiek Wijkprogrammering ontwikkeld. Andere gemeenten hebben een groeiende interesse in onze vernieuwende wijkaanpak om op basis van beschermende en risicofactoren en met gebruik van data heel gericht preventieprogramma’s in te zetten. De komende 3 jaar gaan we vanuit partnerschap met het NJI en de gemeenten Nissewaard, Nijmegen, Helmond en Hoogeveen een samenwerking opzetten. In 2020 is met de Design thinking methode een nieuw ontwerp bedacht om op basis van het factorenmodel en op toegankelijker manier wijkanalyses over de Rotterdamse jeugd te kunnen maken. Dit instrument ‘WijkFocus’ geheten, wordt in het tweede kwartaal gebouwd. Dit instrument geeft ons inzicht in hoe de jeugd er in een wijk voor staat op Kansrijk, Veilig en Gezond opgroeien. Met deze uitkomsten kan in gesprekken met de partners in de wijk nog beter een brede analyse worden gemaakt en gedeeld. Het instrument helpt om met elkaar ambities te formuleren. Daardoor creëren we een gezamenlijke focus en kunnen we bijvoorbeeld het schoolsucces vergroten en aanbod en preventie op maat inzetten in de wijk. In 30 wijken van Rotterdam wordt op deze manier met Wijkprogrammering gewerkt.

Het plan is om in 2020 in 8 nieuwe wijken in ieder geval met wijkanalyses te starten. De verwachting is dat door de coronacrisis vertraging ontstaat waardoor het risico bestaat dat de gestreefde realisatie (8 wijken) niet gehaald kan worden. Het houden van wijknetwerkbijeenkomsten is bijvoorbeeld momenteel niet mogelijk. Ondanks dit spannen de aanbieders zich maximaal in om hun interventies op een andere manier, zoals bijvoorbeeld online, aan te bieden.

De kwaliteit en effectiviteit in wat we doen is hierdoor toegenomen. Wijkprogrammering heeft meer en meer een sturend effect op het preventief en samenhangend aanbod op beschermende en risicofactoren.

De gemeente vindt het belangrijk dat iedereen naar vermogen bijdraagt aan de samenleving. Rotterdammers zijn zelfredzaam en weten goed hun eigen talenten en die van hun sociale omgeving te benutten.

In dit taakveld staat de inzet op het stimuleren van zelfredzaamheid centraal. De gemeente stimuleert de actieve betrokkenheid van bewoners. Samen bouwen we aan een stad waar mensen elkaar verstaan en waar mensen niet langs elkaar heen leven. Aandacht is er voor het delen van waarden, discriminatiebestrijding en gelijke behandeling. Ook goede basis ondersteuning aan statushouders en het bieden van kansen aan minderjarige Rotterdammers maken onderdeel uit van dit taakveld.