Riolering
Beleidskaders, -monitors en wetgevingRotterdam, als grote stad in de delta, beheert en onderhoudt haar riolering en stedelijke watersysteem voortvarend om een gezonde en leefbare stad met droge voeten te blijven. Rotterdammers kunnen ondanks de al merkbare effecten van klimaatverandering daardoor vrij van gezondheidsrisico’s dicht op elkaar leven. De economische bedrijvigheid in de stad gaat tijdens en na hevige neerslag gewoon door. Samen met bewoners en partners pakken we kansen die bijdragen aan een circulaire economie en uitdagingen rondom klimaatverandering.
Voortgang 2020
De doelstellingen van het taakveld die staan vermeld onder 'Wat willen we bereiken' en 'Wat gaan we daarvoor doen' zijn nog actueel. De voorbereidingen voor het nieuwe Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) lopen, zodat deze in het najaar van 2020 kan worden vastgesteld.
Uit onderzoek van het RIVM is gebleken dat het COVID-19 zich kan verspreiden via afvalwater. Het in stand houden van het functioneren van de riolering wordt in het kader van coronavirus als een vitaal proces beschouwd. De rioolvervagingsprojecten lopen door, en ook reinigings- en onderhoudswerkzaamheden vinden nog steeds plaats. Dit vraagt soms wel om een aanpassing in het uitvoeren van de werkzaamheden, hierbij valt te denken aan werken in kleinere ploegen en het dragen van extra beschermingsmiddelen. Dit zou kunnen leiden tot een minimale vertraging, er wordt dan gestreefd om dit in de loop van het jaar weer in te halen.
Door het coronavirus is fysiek contact op dit moment nauwelijks mogelijk met de Rotterdammer. Toch blijven we door middel van digitale participatie en het gebruik van de media mensen stimuleren om hun eigen tuinen en straten te vergroenen en bewust te maken van de positieve effecten hiervan. Daarbij is er al veelvuldig gebruik gemaakt van de subsidieregeling klimaatadaptatie; Rotterdammers kunnen sinds 1 januari 2020 een subsidie aanvragen voor de aanleg van meer groen en het opvangen van regenwater.
Wat willen we bereiken
Effect indicatoren
Gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem.
Het stedelijk watersysteem bestaat uit 3 componenten, die nauw met elkaar verweven zijn: de buitenruimte, de afvalwaterketen en het oppervlakte- en grondwatersysteem. Om een gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem te bereiken zorgen we ervoor dat:
- De volksgezondheid en het milieu beschermd worden door het doelmatig inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater.
- Wateroverlast wordt voorkomen door het doelmatig inzamelen, transporteren en verwerken van hemelwater.
- Structurele nadelige gevolgen van een hoge of lage grondwaterstand voorkomen of beperkt worden door doelmatige maatregelen in openbaar gebied.
Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad
Onze onder de zeespiegel gelegen stad blijft een aantrekkelijke en veilige plaats waarbij we zoveel mogelijk bestand zijn tegen extreme weersinvloeden en de sponswerking van de stad herstellen. Omdat slechts 40% van de stad openbare ruimte is, kunnen we deze veranderingen alleen realiseren met een langetermijnaanpak die we gezamenlijk en integraal met alle belanghebbenden uitvoeren.
Wat gaan we daar voor doen
Gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem.
- De gemeentelijke riolering beheren en onderhouden zodanig (d.m.v. assetmanagement) dat deze robuust, betrouwbaar en klimaatbestendig is en blijft.
- Komende collegeperiode wordt een nieuw Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) opgesteld.
- Alle assets binnen het stedelijk watersysteem, waaronder de riolering, gemalen, persleidingen en kolken, worden aan de hand van inspecties, risicoanalyses en (rendements)berekeningen gemonitord en indien nodig gereinigd.
- De gebieden met een verhoogd risico voor grondwateronderlast krijgen prioriteit in het rioolvervangingsprogramma. Om grondwateroverlast na rioolvervanging te voorkomen, wordt gelijktijdig drainage naar oppervlaktewater aangelegd in openbaar gebied.
- Rotterdam werkt in de afvalwaterketen (RoSA: Rotterdamse samenwerking in de Afvalwaterketen) aan het stedelijk watersysteem van de toekomst.
- Rotterdammers zijn steeds meer betrokken bij de openbare ruimte in hun straat of buurt. Dit willen we stimuleren door bij rioolvervangingsprojecten op voorhand samen te werken en bewoners gedeeld ‘eigenaarschap’ te geven over de te nemen klimaatmaatregelen.
Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad
- Het aantal panden dat een verhoogde kans op wateroverlast bij hevige regen heeft moet omlaag. Om dit te monitoren wordt gebruik gemaakt van Bluelabel. Bluelabel vertaalt de impact van een heftige bui naar de gevolgen voor elk afzonderlijk pand en is vergelijkbaar met het energielabel van een woning. Gemeente Rotterdam is vanaf het begin betrokken bij deze ontwikkeling.
- Met het programma Rotterdams Weerwoord willen we een beweging in gang zetten om samen met de Rotterdammers de stad voor te bereiden op klimaatverandering. Als aanvulling op de grootschalige klimaatadaptieve projecten, nemen we samen met de Rotterdammers kleinschalige maatregelen op straatniveau, op openbaar en privaat terrein. Ook motiveren we vastgoedontwikkelaars, gebouweigenaren en woningcorporaties om klimaatadaptieve maatregelen te nemen (stimuleringsfonds). Waarbij we kansen zien om tegelijkertijd de leefbaarheid in buurten en wijken te verbeteren, biodiversiteit in de stad te vergroten en de betrokkenheid en actieve deelname van Rotterdammers aan de samenleving toe te laten nemen. Zo zorgen hevige neerslag, bodemdaling, droogte en hitte niet voor achteruitgang van de leefkwaliteit in onze stad.
- Samen met bewoners aanpassingen en verbeteringen bedenken en uitvoeren aan de riolering en buitenruimte om de veranderende omstandigheden, als gevolg van klimaatverandering en stedelijke ontwikkelingen, op te kunnen vangen.
- We stimuleren bewoners om hun eigen tuinen en straten te vergroenen en door hen bewust te maken van de positieve effecten hiervan. Op deze manier werken we aan bewustwording op het gebied van het klimaatbestendig inrichten van tuinen en straten. Het programma Rotterdams Weerwoord biedt hiervoor onder andere klimaatbouwstenen en een stimuleringsfonds.
Toelichting indicatoren
Het college van B&W van de gemeente Rotterdam heeft college targets bepaald. Nummer 10 van de collegetargets is een stijging van het aantal panden in Rotterdam dat geen verhoogde kans heeft op wateroverlast bij een bui van 100 mm in 2 uur van 88% naar 90%. Deze collegetarget is gebaseerd op BlueLabel, een labelingsystematiek per gebouw voor wateroverlast.
BlueLabel is een digitale tool die gebieden in de stad lokaliseert die kwetsbaar zijn voor overstroming als gevolg van regen. BlueLabel vertaalt het overstromingsgevaar in een eenvoudig te begrijpen rangschikking met behulp van een contextlabelsysteem. Dit is vergelijkbaar met het energie-label. Elk pand conform de BAG-registratie in Rotterdam heeft een label gekregen. De labels lopen van A tot en met E. De klasse A en B leiden niet tot water in het pand, bij C, D en E is er wel een (toenemende) kans op natte voeten in het pand.
A = geen kans op wateroverlast
B = water tegen gevel, maar weinig kans op wateroverlast
C = kans op wateroverlast aanwezig
D = grote kans op wateroverlast
E = water stroomt pand in, er ontstaat wateroverlast
De panden met de labels A, B bij elkaar opgeteld, is het percentage panden dat geen risico op wateroverlast in huis heeft. Deze labels samen beslaat afgerond 88% van alle panden in Rotterdam. De target stelt als doel 2% verbetering van panden met een label C, D of E naar label A of B. Het percentage panden dat geen risico op wateroverlast in huis heeft stijgt conform de target naar 90% in maart 2022.
De target maakt onderdeel uit van Rotterdams Weerwoord en wordt behaald als uitvoeringsgeld ter beschikking kan worden gesteld. Buitenruimteprojecten 2021 en 2022 die bijdragen aan het tegengaan van wateroverlast zijn in voorbereiding en hebben geen vertraging. Daarbij worden maatregelen genomen op privaat terrein, met name bij woningcorporaties. Dit is ondanks de coronacrisis nog nog onverminderd mogelijk.
De meest recente meting betreft de nulmeting uit 2018. De eerste actualisatie is gereed in de zomer van 2020. Hierover wordt gerapporteerd in de begroting. Daarna volgt jaarlijks een update.
Wat kost het
| Overzicht van baten en lasten Riolering | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 75.439 | 78.745 | 81.103 | 85.383 | 90.219 | 90.219 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 265 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Belastingen | 74.566 | 78.092 | 80.450 | 84.730 | 89.566 | 89.566 | |
| Overige opbrengsten derden | 608 | 653 | 653 | 653 | 653 | 653 | |
| Overige baten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 60.171 | 63.552 | 61.816 | 66.054 | 70.903 | 70.903 |
|
| Intern resultaat | 13.756 | 12.372 | 14.590 | 14.590 | 14.590 | 14.590 | |
| Intern resultaat | 13.756 | 12.372 | 14.590 | 14.590 | 14.590 | 0 | |
| Programmalasten | 46.415 | 51.180 | 47.226 | 51.464 | 56.313 | 56.313 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 11.103 | 14.665 | 7.219 | 7.346 | 7.485 | 0 | |
| Kapitaallasten | 6.127 | 6.624 | 7.286 | 7.182 | 7.055 | 0 | |
| Overige programmalasten | 29.185 | 29.891 | 32.721 | 36.937 | 41.773 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | 15.268 | 15.193 | 19.287 | 19.329 | 19.316 | 19.316 | |
| Saldo voor reserveringen | 15.268 | 15.193 | 19.287 | 19.329 | 19.316 | 19.316 | |
| Saldo | 15.268 | 15.193 | 19.287 | 19.329 | 19.316 | 19.316 |
Financiële bijstellingen
| Bijstellingen Riolering | Begroting 2020 | |
|---|---|---|
| Oorspronkelijke begroting 2020 | 16.445 | |
| Bijstellingen Eerste Herziening 2020 | -1.252 | |
| Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
| Actualisatie opbrengst rioolheffing | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -1.252 |
| Begroting na wijzigingen | 15.193 | |
Toelichting financiële bijstellingen
Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht
opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldo neutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.
Actualisatie opbrengst rioolheffing
Volgens actuele inzichten valt de opbrengst van de rioolheffing € 1,4 mln hoger uit dan begroot. De begroting is hiermee in overeenstemming gebracht.
Technische wijzigingen
In dit taakveld zijn er twee technische wijzigingen geweest. Het betreft de correctie van de doorbelasting overhead van projecten (- € 1,2 mln), de overdracht van het budget voor de bijdrage aan het grondwaterpeil van het taakveld Ruimtelijke Ordening - Beheer (- € 25) en diverse kleine technische wijzigingen (-€ 27).
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
We willen de volgende effecten in de stad bereiken:
- gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem
- herstellen van sponswerking van de stad op zowel niet openbaar publiek als privaat terrein
- voorkomen van ontwrichting door klimaatverandering
Tot dit taakveld behoren de gemeentelijke zorgplichten ten aanzien van afvalwater, hemelwater en grondwater:
- inzameling en verwerking van hemelwater
- inzameling en transport van huishoudelijk- en bedrijfsafvalwater
- voorkomen van grondwaterproblemen
- bestrijding verontreiniging oppervlaktewater
- baten rioolheffing via categorieën 2.2.1 (voor niet-woningen) en 2.2.2 (voor woningen)
- kosten van de heffing en invordering van de rioolheffing