Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Beheer
Beleidskaders, -monitors en wetgevingEen mooie, diverse en uitnodigende openbare ruimte met een goed gespreid en toegankelijk recreatief aanbod houdt de stad gezond, leefbaar en aantrekkelijk in de verdichtende omgeving. Onze kenmerkende rivieren, parken, singels, plantsoenen, groen en recreatiegebieden hebben iedere Rotterdammer iets te bieden. Samen met bewoners en partners pakken we kansen die bijdragen aan een circulaire economie en uitdagingen rondom klimaatverandering.
Voortgang 2020
Binnen het taakveld Openbaar groen en (openlucht) recreatie – beheer zijn verschillende factoren; de coronacrisis, weersomstandigheden, aanbestedingstrajecten en poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) , die invloed hebben op de ontwikkelingen en de voortgang van de benoemde doelstellingen.
COVID-19
Diverse maatregelen die voortvloeien uit de noodverordening zijn van invloed op diverse doelstellingen. Door de COVID-19 maatregelen wordt op een andere manier gebruik gemaakt van de buitenruimte. Er vinden geen evenementen plaats, maar de parken worden bijvoorbeeld wel druk bezocht voor onder andere het dagelijkse wandel- en sportmoment.
Doordat er geen evenementen plaats vinden is er minder slijtage of schade aan evenementenvelden en dat geeft ruimte voor natuurlijk herstel van het groen. Echter worden hier geen financiële voordelen binnen het reguliere onderhoudsprogramma verwacht. Als er sprake is van aan een evenement toerekenbare schade dan wordt die altijd op de organisator verhaald.
Verder stagneert de voortgang van sommige doelstellingen zoals: ‘Meer Rotterdammers in beweging: spelen, sporten, ontmoeten en recreëren’ en ‘Samenwerking met betrokken bewoners versterken in het groen en gedeeld eigenaarschap stimuleren’ als gevolg van de coronacrisis. Samenwerkingen en participatiemomenten hebben afgelopen periode minder plaatsgevonden. Hierdoor lopen speelprojecten het risico op vertraging. Wel wordt er gekeken vanuit het programma WeerWoord en speelprojecten naar alternatieve vormen, waaronder digitale vormen om wel met de Rotterdammers samen te werken en te participeren, zodat projecten kunnen doorgaan.
Het uitvoeren van het regulier onderhoud aan het groen, spelen en watergangen gaat in de corona periode door zoals gepland, waarbij rekening gehouden wordt met de coronamaatregelen, zoals bijvoorbeeld het houden van minimaal 1,5 meter afstand tussen medewerkers.
Weersomstandigheden
Hevige stormen in combinatie met natte periodes hebben voor meer calamiteiten binnen het onderhoudsprogramma gezorgd. De doelstelling ‘Een onderhoudbare stad die veilig en beschikbaar is voor gebruik’ krijgt meer aandacht binnen het programma. De droogte in dit voorjaar heeft niet geleid tot wijzigingen van het geplande onderhoud van groenvoorzieningen. Omdat de droge periode aan het begin van het groeiseizoen (de bladloze periode) viel was de behoefte aan extra water voor bestaand groen beperkt. Jonge aanplant (inboet) heeft wel extra aandacht gekregen om de groei te bevorderen.
Aanbestedingen
De aanbesteding voor maai- en krooswerkzaamheden wordt momenteel herzien. De ontvangen inschrijvingen van de aanbesteding zijn hoger dan voorgaande jaren en daarmee ook hoger dan in de begroting opgenomen. Dit kan consequenties hebben voor de prestaties en financieel. Deze zijn momenteel nog niet te overzien.
Gezien het wettelijke kader van de werkzaamheden dienen de afwijkingen eind van dit jaar minimaal te zijn en de prestaties vergelijkbaar zijn met afgelopen jaren. Reden is de onderhoudsverplichting voor maai- en krooswerkzaamheden voortkomend uit de legger van de waterschappen. Het niet voldoen aan gestelde eisen in de legger kan resulteren in aanschrijvingen en/of dwangsommen. De waterschappen zijn als partner betrokken bij dit proces.
Dit jaar is per 1 april het nieuwe groen bestek succesvol van start gegaan met verschillende groen aannemers die aan de slag gaan in de stad.
Baggerwerkzaamheden
Door de landelijke PFAS problematiek wordt het baggerproces (het baggeren van de watergangen) geraakt). Bij de verwerking van bagger in de zogenoemde categorie "schoon' met een hoge PFAS-waarde, is een minder circulaire vorm mogelijk dan vooraf gewenst toegestaan. Er wordt landelijk en regionaal gesproken hoe om te gaan met deze baggerpartijen. Voor 2020 heeft dit geen gevolgen voor het uitvoeringsprogramma. Wel zijn er financiële gevolgen in de vorm van hogere verwerkings- en transportkosten, omdat deze bagger op andere (verder gelegen) locaties dan voorheen moet worden verwerkt.
De uitwerking van het Rotterdams WeerWoord wordt beschreven binnen het taakveld riolering.
Wat willen we bereiken
Een aantrekkelijke, veilige, duurzame en prettig leefbare stad voor iedereen.
Door groen, parken, singels en verblijfs-en speelplekken beschikbaar en veilig te houden dragen we bij een prettige leefbare stad voor iedereen.
Ook willen we met ons aanbod aansluiten bij de behoefte van de Rotterdammers, om zo een aantrekkelijk en gezonde stad te zijn. Waarmee we het gebruik en de tevredenheid willen vergroten.
Een onderhoudbare stad die veilig en beschikbaar is voor gebruik.
Door het ontwerp af te stemmen op het beheer en het beheer af te stemmen op het ontwerp. Ook willen we de materiaal- en ontwerpkeuzes afstemmen op het beoogde gebruik, zodat het langer veilig en beschikbaar blijft. Daarnaast om robuust groen te creëren, zodat we om kunnen gaan met bedreigingen, zoals ziekte, plagen en klimaatverandering.
Meer Rotterdammers in beweging: spelen, sporten, ontmoeten en recreëren
Door divers aanbod en voldoende aantrekkelijke plekken die aansluiten bij de behoefte van de Rotterdammers, conform de Integrale visie Kom op naar buiten!, bevorderen we het gebruik van de plekken. Om zo de gezondheid en vitaliteit te stimuleren van de Rotterdammers.
Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaat adaptieve deltastad
Een robuuste en aaneengesloten groenvoorziening zorgt in samenhang met de oppervlaktewatersystemen mede voor klimaatadaptatie en vermindert hittestress. Ook zorgt aaneengesloten groen en waterbergingen voor opvang van extreme regenval. Parken, bomen en plantsoenen worden duurzaam onderhouden, waarbij diversiteit noodzakelijk is tegen ziekten en plagen.
Samenwerking met betrokken bewoners versterken in het groen en gedeeld eigenaarschap stimuleren
Bewoners werken steeds vaker met de gemeente samen. Dit wordt gestimuleerd door zelfbeheer in het groen te bevorderen en bewoners gedeeld “eigenaarschap” te geven. Met het programma Rotterdams WeerWoord worden bewoners gemotiveerd om hun eigen woning, tuin en straat klimaatbestendig in te richten. Op deze manier willen we bijdragen aan de medeverantwoordelijkheid, betrokkenheid en de gezondheid van de Rotterdammers. Hierbij werken we samen met de woningcorporaties en waterschappen.
Wat gaan we daar voor doen
Een aantrekkelijke, veilige, duurzame en prettig leefbare stad voor iedereen.
Uitvoeren risicogestuurd beheer en onderhoud
- Uitvoeren van beheer- en onderhoudsplannen voor de assets openbaar groen, bomen, speelvoorzieningen en water, waarbij de balans tussen prestaties, risico’s en kosten optimaal is afgewogen. Wet- en regelgeving, veiligheid, beschikbaarheid, milieu- en gezondheid, kwaliteit leefomgeving, imago en weerbaarheid, zijn hierbij onze kernwaarden vanuit het Strategisch Assetmanagementplan Stadsbeheer.
- Door beheer- en onderhoudswerkzaamheden in het groen zowel in tijd als zonering meer te differentiëren, voegen we ecologische waarde toe aan de stad.
- Bewust omgaan met onze logistieke stromen vanuit een circulaire gedachte, zoals die van de afvalstromen van groen en het bagger uit de singels.
- Samenwerken met verschillende partners in het onderhoud, waaronder de Waterschappen in het baggerprogramma om de singels en watergangen op voldoende diepte te houden voor een goede doorstroming en om de waterkwaliteit op peil te houden.
Een onderhoudbare stad die veilig en beschikbaar is voor gebruik
Inspecteren en schouwen
- Alle assets worden geïnspecteerd op afwijkingen en technische gebreken op basis van de Assetmanagementplannen. Deze inspecties dienen ook om de onderhoudsbehoefte te kunnen bepalen en beheer- en onderhoudsplannen op te stellen.
-
Verder worden ieder jaar de bomen en plantsoenelementen geschouwd, op bijna dode en dode bomen en beplantingen, voor de inboetbehoefte. Met de ambitie om een toekomstbestendig groen- en bomenbestand te houden, passend bij de functie.
Uitvoeren periodiek onderhoud
- Alle assets worden conform de onderhoudsplannen periodiek onderhouden, om de assets beschikbaar en veilig te houden in de stad.
- Ons college zet bovendien in op het bosplantsoen en de bomen inboet om een deel van het achterstallig onderhoud weg te werken.
Uitvoeren projectmatig onderhoud
-
Als assets technisch einde-levensduur zijn, vervangen we deze afgestemd op de behoefte en de opgave van het gebied.
-
Bij speelprojecten hebben we oog voor gebruikers met een beperking. We richten de speel- en sportplekken bewust in op toegankelijkheid en samenspelen.
-
Bij (her)inrichtingsprojecten komen er waar mogelijk meer groenvoorzieningen en bomen bij, met extra aandacht voor ecologische diversiteit, toekomstbestendigheid, variatie en spreiding in de wijk en stad. Om hiermee ook bij te dragen aan de opgave voor de 20ha vergroening in de stad.
-
Bij (her)inrichtingsprojecten benutten we voor extra klimaatadaptieve maatregelen, zoals waterbergingen. Dit doen we met name op plekken waar veel risicopanden aanwezig zijn. We verbinden groen en water waar dit mogelijk is. Ook houden we de watergang veilig door deze voldoende diep te houden en vervangen we de beschoeiingen, stuwen en duikers waar nodig.
Calamiteiten; ziekten, plagen en invasieve exoten
- Door veranderende weer- en klimaatomstandigheden zien we een toename aan calamiteiten in de stad. Hierbij valt te denken aan onder andere; de eikenprocessierups, essentaksterfte, Japanse duizendknoop, Kastanjebloedingsziekte en stormschades.
Meer Rotterdammers in beweging: spelen, sporten, ontmoeten en recreëren
Met de Integrale visie Kom op naar buiten! staat het spel, sport, bewegen en ontmoeten in de openbare ruimte centraal. Hierin zijn meerdere ambities benoemd, waaronder:
Meer variatie, verblijf en vrije ruimte in de wijk
- Door bij vervangingsprojecten op speel- en sportplekken in te zetten op meer divers aanbod voor meerdere doelgroepen, verschillende spel- en sportactiviteiten en verschillende uitstralingen. Zodat plekken een eigen identiteit krijgen en meer aansluiten bij de verschillende behoeftes in de wijk. Waarbij het inzetten van flexibel en tijdelijk aanbod, zoals de producten "plug & play" en de "move-fit" kan voorzien in een steeds veranderende behoefte.
Behoeftegericht werken
- Door bewoners van jong tot oud, met en zonder beperking aan de voorkant te betrekken in de (jeugd) participatie om aan te sluiten bij de behoefte in de wijk.
Monitoren van gebruiker
- Gebruik op verblijfsplekken willen we gaan meten voor beter inzicht in het huidig gebruik van bestaande speel- en sportplekken. Deze data gaan we gebruiken bij ontwerpvraagstukken en programmering van het speel- en sportaanbod.
Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad
Ontwikkelen innovatieve klimaatadaptieve concepten
- Door gezamenlijk innovatieve oplossingen te ontwikkelen en te testen willen we een meer klimaat adaptieve stad. Zo zijn we in de voedseltuin al samen met particuliere initiatiefnemers een experiment gestart, de sponstuin. Hierin onderzoeken we de effecten op de vegetatie in verschillende bodemprofielen. Met als doel om passende vegetatie te hebben die goed bestand is tegen extreme droogte en natte periodes.
Gebruiken speel- en boomdepot
- Bomen die binnen een project niet hergebruikt kunnen worden, maar die kwalitatief nog goed zijn, gaan naar andere locaties in de stad of in laatste instantie naar het bomendepot. De bomen blijven daar totdat er een definitieve nieuwe locatie beschikbaar is.
- Daarnaast willen we inzetten in het hergebruik van materialen zoals speeltoestellen. Toestellen worden elders hergebruikt wanneer deze vervangen worden bij herinrichtingsprojecten, maar nog in goede staat zijn.
- Organisch afval krijgt een herbestemming, zoals boomstammen als meubilair, houtsnippers als verhardingsmateriaal voor wandelpaden of bladafval en bagger uit de singels als compost.
Bewuste keuze ondergronden
- Ondergronden op speel- en sportvelden zoals gras, boomschors, zand dragen op een natuurlijke manier bij aan de wateropgave en tegen hittestress. Kunstgras kan in combinatie met kratten bijdragen aan het opvangen van water bij hevige regenbuien.
- Verbeteren van de standplaats en ondergronden voor groen en bomen stimuleert de groei en biedt betere kansen voor het groen om optimaal te ontwikkelen.
- Groen- en baggerwerkzaamheden worden aanbesteed met aandacht voor het onderwerp circulair
Samenwerking met betrokken bewoners versterken in het groen en gedeeld eigenaarschap stimuleren
Samenwerkingen met betrokken bewoners
- Faciliteren van vrijwilligersgroepen voor onderhoud in parken en het stimuleren en faciliteren van zelfbeheer groen. Door samen te werken met bewoners delen we het 'eigenaarschap' over het groen.
- Stimuleren bewoners om hun eigen tuinen en straten te vergroenen en bewust te maken van de positieve effecten hiervan met onder andere acties rondom ‘tegel eruit, groen erin’. Ook wordt de tuincoach in de wijken ingezet.
- Er is een stimuleringsregeling klimaatadaptatie waarbij bewoners en bedrijven een subsidie ontvangen wanneer zijn waterbergende of vergroenende maatregelen nemen aan hun gebouw of tuin.
Organiseren (kinder)participatiesessies bij projecten
- Rotterdammers zijn steeds meer betrokken bij ontwikkelingen in hun buurt. Dit willen we stimuleren door kinderen, jongeren en volwassenen de gelegenheid te geven om aan te geven waar zij behoefte aan hebben en wat zij graag zouden willen doen in de openbare ruimte.
- Gebruikmaken van de ontwikkelde kinderparticipatie toolbox bij verschillende projecten, bijvoorbeeld het speelplekje op de hoek van de straat of de sportplek in het park.
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Beheer | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 1.502 | 121 | 13 | 13 | 13 | 13 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 159 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 1.343 | 71 | 13 | 13 | 13 | 13 | |
Overige baten | 0 | 50 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 47.521 | 47.153 | 44.994 | 43.529 | 43.839 | 43.839 |
|
Apparaatslasten | 5.758 | 5.552 | 5.441 | 5.412 | 5.413 | 5.413 | |
Inhuur | 14 | 10 | 10 | 10 | 10 | 0 | |
Overige apparaatslasten | 143 | 197 | 5 | -12 | -11 | 0 | |
Personeel | 5.602 | 5.346 | 5.427 | 5.414 | 5.414 | 0 | |
Intern resultaat | 6.229 | 9.437 | 8.966 | 8.966 | 8.966 | 8.966 | |
Intern resultaat | 6.229 | 9.437 | 8.966 | 8.966 | 8.966 | 0 | |
Programmalasten | 35.533 | 32.164 | 30.588 | 29.152 | 29.460 | 29.460 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 33.331 | 29.770 | 27.397 | 25.440 | 25.250 | 0 | |
Kapitaallasten | 1.617 | 1.885 | 2.682 | 3.202 | 3.701 | 0 | |
Overige programmalasten | 546 | 509 | 509 | 509 | 509 | 0 | |
Sociale uitkeringen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 40 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -46.019 | -47.032 | -44.981 | -43.516 | -43.826 | -43.826 | |
Saldo voor reserveringen | -46.019 | -47.032 | -44.981 | -43.516 | -43.826 | -43.826 | |
Reserves | -1.904 | 484 | 1.822 | 71 | 71 | 71 |
|
Onttrekking reserves | 546 | 1.534 | 1.822 | 71 | 71 | 71 | |
Toevoeging reserves | 2.450 | 1.050 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -47.923 | -46.547 | -43.159 | -43.445 | -43.755 | -43.755 |
Financiële bijstellingen
Bijstellingen Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Beheer | Begroting 2020 | |
---|---|---|
Oorspronkelijke begroting 2020 | -42.858 | |
Bijstellingen Eerste Herziening 2020 | -3.689 | |
Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
Latere onttrekking bestemmingsreserve Kralingse plas | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -1.050 |
Bestemmingsreserve Blauwalg Kralingse Plas | Reserves | 0 |
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid | Reserves | 0 |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -2.639 |
Begroting na wijzigingen | -46.547 |
Toelichting financiële bijstellingen
Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldo neutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.
Latere onttrekking bestemmingsreserve Kralingse plas
Als gevolg van nader onderzoek en het overleg met stakeholders en HHSK is besloten om de werkzaamheden aan de recreatiesluis in 2020 te laten plaatsvinden. De kosten en daarmee de onttrekking uit de hiervoor gevormde bestemmingsreserve viel daardoor in 2019 lager uit. De middelen zijn echter nog steeds volledig nodig voor het bestrijden van de blauwalg in de Kralingse plas.
Bestemmingsreserve Blauwalg Kralingse Plas
De volgende onttrekkingen hebben plaatsgevonden:
- Voor de werkzaamheden aan de sluis wordt voor 2020 een onttrekking uit de bestemmingsreserve geraamd van € 355
- Voor onderzoekskosten Phoslock wordt voor 2020 een onttrekking uit de bestemmingsreserve geraamd van € 405
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid
Op basis van het verleningsbesluit NPRZ-middelen kan € 800 onttrokken worden voor een periode van 4 jaar ter dekking van de kosten voor de wijkconciërges. Voor de werkzaamheden aan de sluis en onderzoekskosten wordt voor 2020 een onttrekking geraamd van € 760.
Technische wijzigingen
In dit taakveld zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Het betreft de afroming van de doorbelasting overhead van projecten (€ 221), de budgetoverheveling van het taakveld Verkeer en vervoer - Beheer voor beeldende kunst en gebouwen (- € 550), een herverdeling van het budget voor areaaluitbreidingen (- € 1 mln), de correctie voor het omzetten van exploitatiebudget in investeringskredieten (- € 2.1 mln), de budgetoverheveling van het taakveld Ruimtelijke Ordening - Beheer voor de bijdrage aan infopunt Duurzaam bouwen (- € 125), het aandeel in de herverdeling concern opgaven, dit betreft meerdere programma's (€ 980), een aangepaste tijdverantwoording bij de wijkconciërges (- € 176) en diverse kleine wijzigingen ( € 111).
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
- Beheeraanpak openbaar groen
- Bomenstructuurvisie
- CROW beeldsystematiek 2017
- Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie
- Erfgoedagenda Rotterdam 2017-2020
- Erfgoedwet
- Handboek Openbare ruimte Rotterdamse Stijl
- Leidraad bestendig groenbeheer (2018)
- Leggers oppervlaktewatersystemen van HHSK
- Leggers oppervlaktewatersystemen van WSHD
- Leggers oppervlaktewatersystemen van HHD
- Natuurkaart Rotterdam
- Programma Kansrijke Wijken
- Programma Rivieroevers
- Rotterdam Staat van de Stad
- Rotterdams WeerWoord
- Rotterdamse Adaptatiestrategie
- Speelvisie Kom op naar buiten!
- Stadsvisie
- Strategisch Assetmanagementplan Stadsbeheer
- Verhaal van de stad
- Visie Openbare Ruimte Binnenstad Rotterdam
- (Herijking) Waterplan 2
- Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
- Wet milieubeheer
- Wet Natuurbescherming
- Wet ruimtelijke ordening
Omschrijving taakveld
Tot dit Rotterdamse taakveld behoren:
- natuurbescherming, onderhoud van bos, heide en overige natuurgebieden
- aanleg en onderhoud van openbaar groen inclusief het plaatsen en onderhouden van kunstwerken in de openbare ruimte
- aanleg en onderhoud van openbaar water: vijvers en kleine watergangen, waaronder het schoonhouden van sloten, onderhouden van taluds en beschoeiing
- aanleg en onderhoud van speelvoorzieningen