Inkomensregelingen - Inkomen
Beleidskaders, -monitors en wetgevingElke Rotterdammer die daar recht op heeft ontvangt tijdig een (juiste) bijstandsuitkering
Elke werkzoekende kan rekenen op passende en betrouwbare dienstverlening
Ontwikkelingen en voortgang
Ga naar vorig P&C-documentAanvraag uitkering
In 2019 is er door de gemeente onder aanvragers van een bijstandsuitkering onderzoek gedaan naar hun beleving van het aanvraagproces. Het uitgangspunt hierbij is ervoor te zorgen dat het aanvraagproces met minder stress rondom inkomen gepaard gaat. Deze kennis biedt een basis om vanuit de leefwereld van de werkzoekenden ons aanvraag proces aan te passen. Hierbij is er ook aandacht voor schuldenproblematiek. Dit zal in de komende periode tot aanpassingen van onze processen leiden.
Variabele inkomsten
Mensen met een laag inkomen hebben te maken met een complexe inkomenssituatie, doordat zij een beroep moeten doen op meerdere inkomstenbronnen. Naast de uitkering, kan dat (deeltijd) werk zijn, maar ook diverse toeslagen (en kwijtscheldingen). De gemeente onderzoekt samen met partners, zoals het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, of er manieren gevonden kunnen worden waardoor er, bijvoorbeeld voor minder zelfredzame werkzoekenden, meer overzicht en rust bij variabele inkomenssituaties. Door het creëren van meer overzicht en rust, wordt het actief zoeken en accepteren van werk gestimuleerd.
Wat willen we bereiken
Effect indicatoren1.1 Tijdig besluiten op een aanvraag uitkering levensonderhoud (algemene bijstand) en bijzondere bijstand
Het tijdig besluiten over het recht op een uitkering draagt eraan bij dat Rotterdammers die dat nodig hebben een stabiele inkomensbasis hebben als basis voor participatie of werk. De gemeente is daarbij aan wettelijke normen gehouden. De gemeente verstrekt een wettelijk voorschot, zodra dit nodig is.
1.2 Terechte bijstandsuitkeringen verstrekken
De gemeente heeft de wettelijke taak om ervoor zorg te dragen dat de uitkeringen, die verstrekt worden, rechtmatig zijn. De gemeente wil voorkomen dat bijstandsgerechtigden bewust of onbewust onrechtmatig uitkeringen ontvangen. Daarmee wordt voorkomen dat werkzoekenden in financiële problemen komen, doordat zij te maken krijgen met terugvorderingen.
2.1 De Rotterdamse burger ervaart een goede dienstverlening
De komende jaren willen we de dienstverlening aan de Rotterdammer verder verbeteren. Meer dan ooit staat de Rotterdammer centraal. Dit heeft gevolgen voor de structuur van de dienstverlening, maar ook voor de bejegening richting werkzoekenden. We zien dat in de afgelopen jaren onze dienstverlening steeds specifieker en doelgerichter is geworden met specialisten voor verschillende typen dienstverlening en verschillende doelgroepen. Hierdoor is de dienstverlening en vooral de manier waarop de Rotterdammer deze ervaart versnipperd geraakt.
Om dit te verbeteren gaan we de begeleiding van werkzoekenden richting werk van begin tot einde doorlopend organiseren, door te werken met een beperkt aantal contactpersonen en zo min mogelijk overdrachtsmomenten. De vaste contactpersoon is snel en eenvoudig bereikbaar. Deze persoon hoeft niet zelf alle activiteiten uit te voeren, maar weet wel wat er waarom gebeurt op welk moment.
De gemeente richt zich op een verdere daling van de klachten en bezwaren van de bijstandsgerechtigden over genomen besluiten, de organisatie en de bejegening door ambtenaren. Klachten en bezwaren zijn een uiting van ongenoegen van de burger. De gemeente wil het aantal klachten en bezwaren terugbrengen waar dat mogelijk is. Het spreekt voor zich dat de gemeente klachten en bezwaren adequaat en snel will afhandelen (90% binnen 4 weken). De gemeente wil het aantal bejegeningsklachten ieder jaar terugdringen met 10% zodat deze klachten in 2022 minimaal gehalveerd zijn. Het aantal bezwaren loopt parallel met het aantal (appellabele) besluiten van de gemeente.
Wat gaan we daar voor doen
Prestatie indicatoren1.1 a Aanvragen (algemene en bijzondere bijstand) behandelen en dienstverlening verbeteren
De Participatiewet biedt iedereen de mogelijkheid om een aanvraag levensonderhoud te doen. De aanvragen (algemene en bijzondere bijstand) en dienstverlening gaat de gemeente verbeteren door de doorlooptijd van aanvragen te verkorten. Er wordt voortdurend aan gewerkt om de dienstverlening rondom dit proces te verbeteren.
1.1 b Het aanvraag- en beheerproces digitaliseren
De gemeente is intensief bezig haar dienstverlening aan de burger te vernieuwen. Dit vertaalt zich naar inrichtingsvraagstukken en -principes zoals: zelfservice voor burgers en bedrijven, het verkrijgen van een integraal klantbeeld, automatisering van aanvragen en zaakgewijs werken met digitale dossiers. Het is een noodzakelijke ontwikkeling om de dienstverlening voor de burgers en bedrijven op een niveau te krijgen zoals we in de maatschappij gewend zijn, waarbij door digitalisering ondersteunde klantprocessen gebruikelijk zijn. Voor de burgers, die over onvoldoende ICT vaardigheden beschikken, blijft een 'papieren' aanvraagprocedure bestaan.
1.2 a De methode inkomstenverrekening verbeteren
Als een bijstandsgerechtigde aanvullend op deeltijdinkomsten een uitkering nodig heeft, is er sprake van verrekening van de inkomsten met de uitkering. De gemeente voert experimenten uit om dit proces te verbeteren, met als doel te stimuleren dat bijstandsgerechtigden voor wie voltijd werk nog niet mogelijk is, in deeltijd gaan werken.
Rotterdammers doen via deeltijdwerk namelijk weer mee aan de samenleving en leveren een waardevolle bijdrage. Daarnaast biedt deeltijdwerk werkzoekenden de kans om relevante werkervaring op te doen. Niet alleen met een bepaald soort werk, maar ook met algemene werknemersvaardigheden, zoals het functioneren in een werknemer-werkgeversverhouding en het samenwerken met collega’s. Hierdoor is het vanuit een deeltijdbaan niet alleen makkelijker, maar ook sneller om door te stromen naar een volledige baan. Aanvaarding van deeltijdwerk wordt gestimuleerd door consequente toepassing van de tijdelijke, gedeeltelijke vrijlating (25% met een wettelijk maximumbedrag voor maximaal zes maanden per uitkeringsperiode) van inkomsten uit werk die lager zijn dan de bijstandsnorm.
1.2 b Handhaven en uitvoeren van (her)onderzoeken
De werkwijze van de heronderzoeken heeft in termen van handhavingsopbrengst veel opgeleverd. Daarom zetten we deze werkwijze voort, met 6.000 heronderzoeken per jaar in deze collegeperiode. Daarnaast zijn heronderzoeken er niet meer alleen voor handhaving, maar ook voor aandacht voor zorg en ondersteuning. We zorgen hiermee voor een breed en integraal beeld over wat speelt in het leven van een persoon, zodat we daarop meteen de juiste dienstverlening kunnen inschakelen. De samenwerking met partners zoals vraagwijzers, wijkteams en kredietbank vanuit de heronderzoeken wordt versterkt. Om fraude te bestrijden zullen we blijven inzetten op fraudeonderzoeken.
Informatiegestuurde handhaving is inmiddels staand beleid. En de risicoprofielen worden gebruikt om beter te selecteren op mogelijke onrechtmatigheid.
2.1 a Een betrouwbare en voorspelbare dienstverlening
Om de doorlooptijd van besluitvorming op bijstandsaanvragen te optimaliseren gaat de gemeente de belangrijkste bottlenecks in de primaire aanvraag- en mutatieprocessen detecteren en deze reduceren. De gemeente doet dat onder meer met pilots en experimenten. In dat kader zal ook de inspanningsperiode in het aanvraagproces worden heroverwogen.
2.1 b Correcte bejegening
De gemeente streeft een vermindering van het aantal bejegeningsklachten na. Daarvoor worden alle bejegeningsklachten geëvalueerd en via verbetercirkels aangepakt. Ze monitort de processen met veel klantcontacten. Verder is er aandacht voor de hospitality van ambtenaren door trainingen en learning on the job.
2.1 c Advies geven en begeleiding bieden aan ondernemers
Het Regionaal Bureau Zelfstandigen biedt aan Rotterdamse (aspirant) ondernemers en zzp’ers financiële ondersteuning en advies. De wettelijke kaders hiervoor zijn Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) en Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ).
Effect indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1.1 Saldo tekort BUIG | Streefwaarde | € 0 | € 0 | € 0 | € 0 | ||
Realisatie | + € 0,9 mln | n.n.b. | |||||
1.2 Rechtmatige verstrekking van bijstand (%) | Streefwaarde | 97% | 97% | 97% | 97% | ||
Realisatie | 97,86% | n.n.b. | |||||
2.2 Klachten over bejegening | Streefwaarde | Min 10% | Min 10% | Min 10% | |||
Realisatie | n.v.t. | Min 15% | |||||
De genoemde realisatie cijfers over 2019 zijn cijfers t/m tweede tertaal 2019, tenzij anders aangegeven. |
Prestatie indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1.1 Percentage besluiten bijstandsaanvraag (Levensonderhoud en Bijzondere Bijstand) binnen de wettelijke termijn | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | ||
Realisatie | 91,7% | 92,3% | |||||
1.2 Tijdig (binnen 4 weken) verwerken van inkomstenverrekeningen | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | ||
Realisatie | 90,9% | 96,0% | |||||
1.3 Heronderzoeken (aantal) |
Streefwaarde | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | |
Realisatie | 6.074 | 4.502 | |||||
2.1 Telefonische bereikbaarheid | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | ||
Realisatie | 84% | 87% | |||||
De genoemde realisatie cijfers over 2019 zijn cijfers t/m tweede tertaal 2019, tenzij anders aangegeven. |
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Inkomensregelingen - Inkomen | Realisatie 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 545.168 | 538.120 | 502.379 | 471.350 | 462.840 | 461.961 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 545.043 | 538.120 | 502.379 | 471.350 | 462.840 | 461.961 | |
Overige opbrengsten derden | 111 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige baten | 14 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 602.246 | 588.167 | 568.792 | 533.943 | 524.898 | 524.218 |
|
Apparaatlasten | 45.312 | 48.533 | 49.087 | 45.590 | 45.387 | 43.686 | |
Inhuur | 10.405 | 9.670 | 7.236 | 6.082 | 5.967 | 5.391 | |
Overige apparaatslasten | 690 | 1.206 | 1.779 | 1.782 | 1.782 | 2.280 | |
Personeel | 34.217 | 37.656 | 40.072 | 37.726 | 37.638 | 36.015 | |
Interne resultaat | 1.040 | 4.126 | 7.005 | 9.410 | 11.471 | 13.592 | |
Interne resultaat | 1.040 | 4.126 | 7.005 | 9.410 | 11.471 | 13.592 | |
Programmalasten | 555.895 | 535.508 | 512.700 | 478.943 | 468.040 | 466.941 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 15.103 | 15.854 | 15.600 | 15.649 | 15.740 | 15.731 | |
Kapitaallasten | 1.564 | 2.264 | 3.249 | 3.188 | 2.765 | 1.675 | |
Overige programmalasten | 2.846 | 101 | 101 | 101 | 101 | 101 | |
Salariskosten WSW en WIW | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Sociale uitkeringen | 534.027 | 513.792 | 488.948 | 454.414 | 442.694 | 442.694 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 2.355 | 3.498 | 4.802 | 5.592 | 6.741 | 6.741 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -57.079 | -50.047 | -66.414 | -62.594 | -62.058 | -62.258 | |
Saldo voor reserveringen | -57.079 | -50.047 | -66.414 | -62.594 | -62.058 | -62.258 | |
Reserves | 41.438 | 8.826 | 6.890 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 1.206 | 350 | 6.890 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 5.895 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Vrijval Reserves | 46.127 | 8.476 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -15.640 | -41.221 | -59.524 | -62.594 | -62.058 | -62.258 |
Financiële bijstellingen
Bijstellingen | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|
Voorjaarsnota 2019 | -42.735 | -59.434 | -62.567 | -61.987 | -62.180 | |
Bijstellingen Begroting 2020 | Categorie | |||||
Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Actualisatie raming BUIG 2019 en verder | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 101 | 140 | 179 | 179 |
Lagere bijdrage Wigo4it | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 1.193 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Onderbesteding innovatiebudget | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 365 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Vergoeding inzet medewerkers (programma innovatie) | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 133 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Actualisatie Arbeidskosten | Technische wijzigingen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Verdere invulling taakstellingen Voorjaarsnota 2019 in de formatie | Technische wijzigingen | 0 | 18 | 50 | -26 | -26 |
Overheveling middelen uitvoering Bijzondere Bijstand | Technische wijzigingen | -161 | -284 | -284 | -284 | -284 |
Doorbelasting overhead van projecten | Technische wijzigingen | -14 | 30 | 30 | 30 | 30 |
Verlaging omslagrente | Technische wijzigingen | 0 | 26 | 18 | 10 | 4 |
Diverse bijstellingen | Technische wijzigingen | -3 | 19 | 19 | 19 | 19 |
Begroting na wijzigingen | -41.221 | -59.524 | -62.594 | -62.058 | -62.258 |
Toelichting financiële bijstellingen
Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn geactualiseerd.
Actualisatie BUIG 2019 en verder
Op basis van de realisatie over het eerste half jaar 2019 is de financiële prognose geactualiseerd. De verwachting is dat de lasten in 2019 met € 9,9 mln zullen stijgen. Belangrijkste reden is de bijstelling van de bijstandsnormen in 2019 met circa 3%. Deze prijsbijstelling wordt verwerkt in het definitieve budget BUIG 2019. Het Rijk maakt begin oktober de hoogte van het definitieve budget BUIG 2019 bekend. In de bijgestelde ramingen is zowel de lastenstijging als de verwachte batenstijging verwerkt. Het geraamde overschot van € 17,9 mln dat in de voorjaarsnota is gemeld en als begrotingswijziging aan de algemene middelen is toegevoegd, blijft derhalve gehandhaafd. Een eventuele afwijking tussen het geraamde en het definitieve budget BUIG 2019 zal in de 10-maandsbrief worden gerapporteerd. De ramingen voor de jaren 2020 en verder zijn eveneens aangepast op de volume- en met name de prijsbijstelling.
Lagere bijdrage Wigo4it
De vervanging van de applicatie Socrates door Wigo4it gaat minder snel dan verwacht. Daardoor is er sprake is van een onderbesteding in 2019, welke vrijvalt in het algemene beeld. Deze bijstelling heeft betrekking op alle taakvelden van het programma Werk en Inkomen. Op taakveld Inkomensregelingen leidt dit tot een vrijval van € 1.193.
Onderbesteding innovatiebudget
De marktstrategie van de ICT dienstverlening voor het Domein Werk en Inkomen wordt in G4 verband (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) herijkt. Er zijn daarom een aantal ontwikkelingen binnen Wigo4it gepauzeerd. Omdat een aantal ontwikkelingen binnen de reeks structurele innovatie afhankelijk zijn van de gepauzeerde activiteiten (koppeling applicaties Hallo Werk en Edison) wordt in 2019 een onderbesteding van € 365 voorzien.
Vergoeding inzet medewerkers (programma innovatie)
Voor de inzet van eigen medewerkers op investeringsprojecten is een financiële dekking te verwachten van € 133.
Actualisatie Arbeidskosten
Op basis van de huidige stand en de verwachte ontwikkelingen rondom inhuur zijn de arbeidskosten (verhouding inhuur / loonbudget) meerjarig geactualiseerd. De wijziging is budgetneutraal. De actualisatie leidt dit tot een verschuiving van inhuur naar personeel van € 1,8 mln in 2020 tot € 2,4 mln in 2023.
Verdere invulling taakstellingen Voorjaarsnota 2019 in de formatie
Door aanpassingen in het formatief kader 2020-2024 wordt invulling gegeven aan de volgende taakstellingen vanuit de voorjaarsretraite:
- daling bijstandsvolume naar 30.000 aan het eind van 2021
- bijdrage concernbrede digitaliseringsagenda (DA)
- bijdrage knelpunt concernhuisvesting (CHV)
- taakstelling loonkosten Individueel Keuze budget (IKB)
Bovenstaande leidt tot een bijstelling van € 18 in 2019 tot - € 26 in 2023.
Overheveling middelen uitvoering Bijzondere Bijstand
Er zijn middelen voor de uitvoering van de Bijzondere Bijstand overgeheveld vanuit het programma Maatschappelijke Ondersteuning.
Doorbelasting overhead van projecten
De toelichting op de bijstelling is opgenomen onder ‘samenvatting bijstellingen’.
Verlaging omslagrente
Als gevolg van de verlaging van de omslagrente (het interne rentepercentage) van 2,25% naar 2% zijn de rentelasten in de meerjarenbegroting bijgesteld (voor meer toelichting zie Grondslagen).
Diverse bijstellingen
Dit betreft diverse bijstellingen.
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Binnen het taakveld Inkomensregelingen biedt de gemeente inkomensondersteuning aan Rotterdammers die dit nodig hebben door het verstrekken van uitkeringen. Daarnaast vindt er binnen dit taakveld handhaving plaats, wat bijdraagt aan de rechtmatigheid van de verstrekte uitkeringen.
Dienstverlening is niet alleen een product of dienst die de gemeente biedt, maar ook de manier waarop ze deze product of dienst levert: de persoonlijke bejegening door de ambtenaar. De ambtenaren zijn attent en werken Rotterdammergericht: Ze handelen proactief, situationeel, passen het gedrag aan de klant en de omstandigheden aan. De dienstverlening is mensgericht. Het contact is vriendelijk, open, respectvol en beleefd. Ze luistert, leeft zich in in de situatie van de ander en zijn betrokken. Ze neemt persoonlijk contact op als de situatie erom vraagt. Ze is bereikbaar en service wordt geboden door een medewerker met kennis van zaken.
De dienstverlening is duidelijk. Er is inzicht in de servicenormen en hoe de gemeente daarop presteert. Informatie over de tevredenheid van de dienstverlening wordt gebruikt voor verbetering van de dienstverlening. De informatie is eenduidig, duidelijk, volledig, juist en actueel. Informatie over producten en diensten is digitaal beschikbaar of afneembaar.
Klachten en bezwaren worden gezien als een aanleiding om te leren hoe de dienstverlening aan de uitkeringsgerechtigden kan worden verbeterd. Fouten maken mag en zijn aanleiding om te verbeteren. Klachten gaan vaak over tijdigheid en kwaliteit van de organisatie en over de bejegening van ambtenaren. De klachten, met name bejegeningsklachten, worden tot een minimumniveau teruggedrongen.
Tot het taakveld Inkomensregelingen behoren:
- inkomensvoorzieningen en loonkostensubsidies op grond van de Participatiewet
- IOAW (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers)
- IOAZ (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen)
- kosten van levensonderhoud uit het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz 2004)
- kosten levensonderhoud voor startende ondernemers uit Bbz 2004