Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Het initiëren en sturen van ruimtelijke ontwikkelingen door actief gemeentelijk grondbeleid: verwerving, verkoop, sanering, bouwrijp maken en inrichten van gronden

Ontwikkelingen en voortgang

Ga naar vorig P&C-document

Er wordt gewerkt aan het vernieuwen en verruimen van het grondbeleid, om zo een bijdrage te leveren aan de gewenste versnelling in de woningbouwopgave. Over het eerste deel hiervan is eind juni door de gemeenteraad besloten, met als resultaat dat het mogelijk gemaakt gaat worden om in te gaan op ongevraagde initiatieven ('Unsolicited proposals'), vaker enkelvoudige partijselectie toe te kunnen passen en een verruiming in het mandaat van het college bij het in uitvoering nemen van grondexploitaties.

Verder is begin augustus 2019 een nieuwe notitie ‘Grondbeleid' van de Commissie BBV gepubliceerd. Zoals verwacht wordt hier een nadere duiding van de winstnemingssystematiek gegeven. Op dit moment worden de gevolgen van deze notitie voor de grondexploitatieportefeuille doorgerekend. Daarnaast zal komende maanden, zoals gebruikelijk, een actualisatie worden gemaakt van alle grondexploitatieprojecten. Eventuele gevolgen voor de prognose van het resultaat zullen bij de 10-maandsrapportage worden voorgelegd.

Wat willen we bereiken

Wat gaan we daar voor doen

Wat kost het

Overzicht van baten en lasten Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)Realisatie 2018Begroting
2019
Begroting
2020
Raming
2021
Raming
2022
Raming
2023
Baten exclusief reserves50.44948.30477.29061.96849.68241.401

Bijdragen rijk en medeoverheden 1.837 2.060 0 0 0 0
Overige opbrengsten derden 50.086 95.052 70.800 55.368 51.889 39.945
Overige baten -1.474 -48.808 6.490 6.600 -2.207 1.457
Lasten exclusief reserves43.19454.94977.61861.24549.08040.560

Apparaatlasten 5.899 7.446 7.071 7.002 6.971 6.971
Inhuur 1.605 2.348 1.317 1.257 1.227 1.227
Overige apparaatslasten 110 111 114 114 114 114
Personeel 4.183 4.987 5.640 5.630 5.630 5.630
Interne resultaat 6.347 15.153 15.126 15.010 14.952 14.952
Interne resultaat 6.347 15.153 15.126 15.010 14.952 14.952
Programmalasten 30.948 32.351 55.420 39.233 27.157 18.637
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 33.092 34.901 58.290 42.003 29.894 21.377
Kapitaallasten -2.165 -2.550 -2.870 -2.769 -2.737 -2.740
Overige programmalasten 21 0 0 0 0 0
Salariskosten WSW en WIW 0 0 0 0 0 0
Saldo voor vpb en reserveringen 7.255 -6.645 -328 723 601 842
Saldo voor reserveringen 7.255 -6.645 -328 723 601 842
Reserves9.66623.4781.695330540300

Onttrekking reserves 11.807 18.478 1.695 330 540 300
Toevoeging reserves 87.906 0 0 0 0 0
Vrijval Reserves 85.765 5.000 0 0 0 0
Saldo 16.921 16.833 1.367 1.053 1.142 1.142

Financiële bijstellingen

Bijstellingen Begroting 2019Begroting 2020Raming 2021Raming 2022Raming 2023
Voorjaarsnota 2019   20.669 4.813 4.355 4.386 6.386
Bijstellingen Begroting 2020 Categorie -3.836 -3.446 -3.303 -3.244 -5.244
Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Actualisatie rente grondexploitaties Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Middensegment huurwoningen Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 50 0 0 0 0
Voorziening bomenfonds Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) Reserves 0 0 0 0 0
Diverse bijstellingen Reserves 0 0 0 0 0
Terugdraaien intensiveringen coalitieakkoord Technische wijzigingen 0 0 0 0 -2.000
Doorbelasting overhead van projecten Technische wijzigingen -3.662 -3.602 -3.573 -3.558 -3.558
Actualisatie arbeidskosten Technische wijzigingen -198 0 0 0 0
Verlaging omslagrente Technische wijzigingen 0 0 0 0 0
Diverse bijstellingen Technische wijzigingen -26 156 271 314 314
Begroting na wijzigingen   16.833 1.367 1.053 1.142 1.142

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties

Het investeringsvolume in de grondexploitaties is geactualiseerd en in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De investeringen bestaan uit apparaatskosten, kosten voor verwervingen, kosten voor bouw- en woonrijp maken en overige kosten. De desinvesteringen bestaan uit gronduitgiften (intern en extern), subsidies, investeringsbijdragen en overige opbrengsten. Alle baten en lasten worden conform de BBV overgeboekt naar de balans, waardoor het effect van de actualisatie saldo neutraal is.

 

Actualisatie rente grondexploitaties

De aan de grondexploitaties toegerekende rente is herrekend op basis van het geactualiseerde investeringsvolume in de grondexploitaties. De rente maakt onderdeel uit van de boekwaarde van de grondexploitaties en wordt net als de reguliere mutaties in de grondexploitaties conform de BBV overgeboekt naar de balans. Het effect van de actualisatie van de aan de grondexploitaties toegerekende rente is saldo neutraal.

 

Middensegment huurwoningen

Het budget voor middensegment huurwoningen zal worden ingezet voor het afdekken van tekorten op grondexploitaties, waarbij het tekort ontstaat door het toevoegen van huurwoningen in het middensegment. Op dit budget vindt er in 2019 een onderbesteding plaats, welke vrijvalt in het algemene beeld. In 2020 wordt bezien of het nodig is de middelen toe te voegen, zodat dit geen beleidsmatige effecten heeft.

 

Voorziening bomenfonds

Het bedrag ter dekking van de herplantverplichting in de Hooglandstraat (Restgebied Noord) wordt in 2019 niet besteed zodat het in de voorziening wordt gestort.

 

Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling

De activeringen en bijbehorende onttrekkingen aan de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling zijn in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. Voor het balansproject buitenruimte Wilhelm Tellhof betreft het een aanpassing in de fasering, waarbij € 625 wordt doorgeschoven van 2019 naar 2020. Voor het balansproject buitenruimte RCD betreft het enerzijds een verlaging van de activering en onttrekking van € 1,8 mln en anderzijds een aanpassing in de fasering, waarbij € 750 wordt doorgeschoven van 2019 naar 2020.

 

Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR)

De grondexploitatie Noorderboulevard is met een tekort van € 450 in uitvoering genomen. Voor dit tekort wordt een verliesvoorziening getroffen. Voor de hiermee samenhangende lasten zijn middelen gereserveerd in de bestemmingsreserve IFR.

De verliesvoorziening voor de grondexploitatie Sportcampus wordt jaarlijks opgehoogd met € 300. Voor de hiermee samenhangende lasten zijn middelen gereserveerd in de bestemmingsreserve IFR. Deze lasten en de bijbehorende onttrekking zijn in de begroting opgenomen voor de jaarschijven 2022 en 2023.

De kosten voor de buitenruimte Hordijk van € 600 worden vanwege het ontbreken van de causaliteit uit de grondexploitatie genomen. Voor deze lasten zijn middelen gereserveerd in de bestemmingsreserve IFR.

 

Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ)

De grondexploitaties Groningerstraat en Carnissepoort zijn met een tekort in uitvoering genomen van respectievelijk € 3,3 mln en € 10,3 mln. Voor deze tekorten wordt een verliesvoorziening getroffen. Voor de hiermee samenhangende lasten zijn middelen gereserveerd in de bestemmingsreserve NPRZ.

 

Diverse bijstellingen reserves

De onttrekkingen op de specificatiecode van de Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling worden omgezet naar projectspecifieke specificatiecodes.

 

Terugdraaien intensiveringen coalitieakkoord

In de Voorjaarsnota 2019 is besloten om de intensiveringen uit het coalitieakkoord voor jaarschijf 2023 terug te draaien. Dit betreft het terugdraaien van de intensivering 18.000 Woningen. De toelichting op de bijstelling is opgenomen onder ‘samenvatting bijstellingen'.

 

Doorbelasting overhead van projecten

De toelichting op de bijstelling is opgenomen onder ‘samenvatting bijstellingen'.

 

Actualisatie arbeidskosten

De verwachte onderbesteding in 2019 op de loonkosten van € 650 wordt verschoven naar het inhuurbudget. Het gaat hierbij om vacatures die worden ingevuld door externe inhuur. Verder wordt ten behoeve van het programma Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) in 2019 versneld ingehuurd. Deze inhuurkosten worden gefinancierd vanuit het programma NPRZ. Het gaat om een bedrag van € 345. Vanuit het taakveld Wonen en Bouwen vindt een herallocatie van het inhuurbudget plaats en wordt € 248 overgeheveld. Tevens wordt een loonkostenbudget van € 50 overgeheveld naar het taakveld Beheer overige gebouwen en gronden.

 

Verlaging omslagrente

De aan de grondexploitaties toe te rekenen rente wordt verlaagd van 1,7% naar 1,4%. Het rentepercentage van 1,4% geldt vanaf 2019. De rente maakte onderdeel uit van de boekwaarde van de grondexploitaties en wordt net als de reguliere mutaties in de grondexploitaties conform de BBV overgeboekt naar de balans. Het effect van de verlaging van de aan de grondexploitaties toegerekende rente is saldo neutraal.

 

Diverse bijstellingen

Dit betreft diverse bijstellingen met een beperkte financiële impact.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

  • Bouwverordening 2010

  • Groenplan Binnenstad

  • Grondprijsbeleid 2013

  • Handboek Rotterdamse Stijl

  • Hoogbouwvisie 2011 

  • Kader Stedelijke Ontwikkeling

  • Kadernota grondbeleid 2003

  • Nieuwe energie voor Rotterdam (Drift rapport)

  • Roadmap Next Economy

  • Rotterdam Kaart van de Stad - Verkenning ontwikkelkansen lange termijn

  • Stadsvisie

  • Vastgoed, katalysator voor ontwikkeling (meerjarenperspectief Rotterdams vastgoed)

  • Verhaal van de stad

Omschrijving taakveld

Bij actief grondbeleid initieert de gemeente een ruimtelijke ontwikkeling door de verwerving van gronden, sloop van panden en eventuele sanering. Na bouwrijp maken wordt de grond verkocht aan een ontwikkelende partij. Na de realisatie van de gebiedsontwikkeling wordt het openbaar gebied aangelegd door de gemeente. Grondexploitaties zijn de financiële weergave van gebiedsontwikkelingen.