Naar behoefte passende (langdurige) ondersteuning

In najaar 2020 is de raadsmonitor welzijn, zorg en jeugdhulp over het eerste halfjaar 2020 naar de raad verstuurd. Deze monitor bevat cijfers over o.a. de Wmo-maatwerkvoorzieningen zoals de instroom, het aantal cliënten met een maatwerkvoorziening, uitstroom en cliënttevredenheid.

Gevolgen van de coronacrisis

Aanbieders in Rotterdam konden in 2020 gebruik maken van een omzetgarantie. Hiermee werd aangesloten bij de landelijke afspraken hierover en hadden aanbieders de mogelijkheid om te declareren zoals gebruikelijk, ook al werd de ondersteuning tijdelijk niet (of op een andere manier) geleverd. Over het gehele jaar 2020 konden zorgaanbieders gebruik maken van de mogelijkheid om meerkosten als gevolg van de Coronacrisis in rekening te brengen bij hun opdrachtgevers. Ook de aanbieders van Wmo-maatwerkondersteuning in Rotterdam hebben hiervan gebruik gemaakt. De aanvragen hiervoor zijn in het eerste kwartaal 2021 behandeld, waarbij de door het Rijk verstrekte compensatie over het jaar 2020 kaderstellend is.

Rotterdam treft in het kader van het beleidskader ‘Heel de Stad’ voorbereidingen op de nieuwe inkoop. Het beleidskader werd in de zomer van 2020 door de gemeenteraad besproken en vastgesteld. Hierin staan de beleidsdoelen van Rotterdam op het gebied van maatschappelijke ondersteuning geformuleerd. Deze ambities moeten deels worden gerealiseerd via het inkopen van specialistische Wmo-ondersteuning voor volwassenen (Wmo-maatwerkvoorzieningen). De inkoopstrategie voor de Wmo maatwerkondersteuning is op 4 februari 2021 vastgesteld door de Raad.

Voor de periode 2022-2026 is een budgettair kader opgesteld waarmee de specialistische Wmo-ondersteuning moet worden ingekocht. Het aantal cliënten zal de komende jaren naar verwachting verder toenemen door bevolkingsgroei, vergrijzing en de inzet op meer en langer zelfstandig wonen. In de collegeafspraken 2020 zijn extra middelen uitgetrokken voor zorg en ondersteuning. Ook in de jaren daarna staat Rotterdam naar verwachting voor de uitdaging om de schaarse beschikbare middelen zo doelmatig mogelijk in te zetten.

In het Rijksbeleid en daarmee ook in de financiering van de kant van het Rijk staan de nodige wijzigingen op stapel voor 2022 en verder. Zo werkt het Rijk aan een algehele herijking van het gemeentefonds, waarmee ook de bedragen die Rotterdam ontvangt voor het sociaal domein anders zullen worden. Het Rijk heeft in het voorjaar van 2021 een eerste uitwerking van de herijking in consultatie gebracht. Hierin valt onder meer een eerste uitwerking te zien van de nieuwe verdeelmodellen Sociaal Domein en Beschermd Wonen. Deze eerste uitwerking leverde veel vragen op bij de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). De verwachting is dat het Rijk voor de zomer van 2021 met een aangepaste uitwerking zal komen.

Verder werd de openstelling van de Wet Langdurige Zorg voor mensen met psychische problematiek in 2020 een feit. Het CIZ werkte ook in het voorjaar 2021 nog aan het afronden van de herindicaties, zodat de precieze instroom in de Wlz nog niet duidelijk is. Wel is duidelijk dat deze (ook in de regio Rotterdam) groter is dan in eerste instantie werd verwacht. De bestuurlijke afspraak met het Rijk is dat de uitname uit het gemeentefonds in verband met deze instroom niet groter zal zijn dan de werkelijk gelaten kosten. De uitwerking hiervan is naar verwachting in september 2021 beschikbaar. De doordecentralisatie van Beschermd Wonen in financiële zin zal met ingang van 2023 verder zijn beslag krijgen.

In de loop van 2021 zullen we te maken krijgen met een nieuwe regering en dus ook nieuw Rijksbeleid. De richting hiervan kan nu uiteraard nog niet worden aangegeven. Het Rijk heeft op diverse beleidsterreinen Brede Maatschappelijke Heroverwegingen gemaakt, en Zorgkeuzes voor een nieuwe regeerperiode in kaart gebracht.

De effecten van de nog steeds aanhoudende coronacrisis zullen in de komende jaren zichtbaar blijven. Er zal (deels) sprake zijn van een inhaalvraag en zowel gemeente als aanbieders blijven meerkosten maken. Dat zal zeker tot in het jaar 2021 het geval zijn. De compensatie van meerkosten voor het domein van de maatschappelijke ondersteuning voor 2021 wordt momenteel verder uitgewerkt. De compensatie over 2020 zal in het eerste kwartaal 2021 door het Rijk worden vastgesteld.

Dit taakveld omvat de ondersteuning op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) voor zover het Wmo-arrangementen voor ondersteuning aan huis door zorgaanbieders en het doelgroepenvervoer betreft. Wmo-arrangementen voor zorg met verblijf worden verantwoord onder het taakveld Geëscaleerde zorg 18+ .