Musea - Cultuur
Beleidskaders, -monitors en wetgevingHet cultureel klimaat versterken.
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-documentPas begin juni hebben de musea hun deuren onder voorwaarden weer mogen heropenen voor het publiek. Voor de musea betekent dit ook in 2021 aanmerkelijk minder bezoekers dan gepland. Zij zullen naar verwachting een deel van de prestatieafspraken ook in 2021 niet kunnen realiseren. Hoewel de subsidie wordt gecontinueerd, zullen de musea door o.a. lagere eigen inkomsten aanzienlijke financiële schade leiden. Om te voorkomen dat belangrijke culturele organisaties door de coronacrisis verdwijnen heeft de gemeente voor de eerste maanden van 2021 opnieuw een noodfonds gevormd voor cruciale instellingen waarvoor faillissement als gevolg van de coronacrisis dreigt. Enkele van de Rotterdamse musea hebben een beroep gedaan op ondersteuning uit het fonds.
De verwachting is dat een deel van de cultuursector de gevolgen van corona ook in de tweede helft van 2021 nog zwaar zal voelen. De gemeente houdt er daarom rekening mee dat noodsteun in een aantal gevallen opnieuw nodig zal zijn.
Scholen zijn in de eerste helft van 2021 langzaam weer heropend. Als gevolg daarvan hebben cultuureducatieprogramma’s ook stilgelegen. Het is nog onduidelijk wat in 2020 en 2021 de invloed is van de sluiting van de scholen naar aanleiding van de coronacrisis op de college-indicator.
Ontwikkelingen 2022-2025
Rotterdamse Cultuurvisie
In de Rotterdamse Cultuurvisie; Cultuur ondersteunt de veranderingen in de stad geeft de gemeente de uitgangspunten aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen. De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, de popvisie, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies.
Cultuurplan 2021-2024
Met het Cultuurplan ligt vast welke culturele organisaties in de jaren 2021-2024 kunnen rekenen op een jaarlijkse subsidie van de gemeente. Naast de artistieke betekenis van de aanvragers is hun bijdrage aan de drie beleidsspeerpunten inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit een belangrijk criterium bij de beoordeling van hun plannen voor de periode 2021-2024.
Herstel en transitie na corona
Begin mei bracht de Denktank New Deal Cultuur Rotterdam aanbevelingen aan het gemeentebestuur en de cultuursector uit om de sector na het einde van de coronapandemie zo snel mogelijk te laten herstarten en een transitie mogelijk te maken naar meer weerbaarheid, wendbaarheid en veerkracht dan voor corona.
De Denktank is een initiatief uit de cultuursector zelf. De gemeente heeft dit initiatief omarmd en ondersteund. Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER, was bereid het voorzitterschap op zich te nemen. Voor de uitvoering van de aanbevelingen wil het college van burgemeester en wethouders € 6,3 miljoen uittrekken.
Renovaties
De gemeente is eigenaar van het gebouw van Museum Boijmans van Beuningen en grotendeels eigenaar van de collectie van het museum. In het gebouw zit asbest en het museum voldoet niet meer in technisch en functioneel opzicht. In mei 2019 is het museum gesloten en is een begin gemaakt met de renovatie- en verbouwingswerkzaamheden, die zeven jaar gaan duren. In 2021 wordt het besluit genomen over de omvang van de renovatie.
In september 2020 heeft het Wereldmuseum na een grootscheepse verbouwing weer volledig haar deuren geopend.
Stadsmuseale functie
Naar aanleiding van het advies van de RRKC over Museum Rotterdam heeft de gemeente besloten de stadsmuseale functie te heroverwegen. In verband daarmee zijn de activiteiten van Museum Rotterdam beperkt tot het openstellen van Museum ‘40-’45 en het beheren van de Erfgoedcollectie en is de locatie in het Timmerhuis gesloten. In het voorjaar van 2021 heeft een verkenner met verschillende partijen in de stad gesproken en een aantal scenario’s voorgesteld voor de toekomst van de stadsmuseale functie. Een kwartiermaker zal deze scenario’s in samenwerking met Museum Rotterdam en de gemeente verder uitwerken tot een concrete visie voor elk van de scenario’s, ook wat betreft organisatie, huisvesting en financiën. Over het door de kwartiermaker onderbouwde advies voor één scenario zal de gemeenteraad naar verwachting in het vierde kwartaal van 2021 een besluit worden gevraagd.
Wat willen we bereiken
Het cultureel klimaat versterken
- Optimale voorzieningen bieden voor de presentatie van een breed, artistiek hoogwaardig aanbod voor een divers publiek met ruimte voor nieuw talent.
- Cultuurmakers stimuleren en in staat stellen hun talent te ontwikkelen en zich te professionaliseren, opdat zij mede zorgdragen voor een breed, artistiek hoogwaardig aanbod voor een divers publiek.
- Ervoor zorgen dat Rotterdammers zo min mogelijk belemmeringen ondervinden als zij kunst en cultuur willen ervaren, beoefenen en beleven.
- De aantrekkelijkheid van Rotterdam voor bewoners, bedrijven en bezoekers verder ontwikkelen zodat de stad ook op langere termijn nationaal en internationaal interessant is als vestigingsplaats en toeristische trekpleister.
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Een van de speerpunten in het cultuurbeleid is het vergroten en verbreden van het publieksbereik; alle Rotterdammers moeten in de cultuursector iets van hun gading kunnen vinden.
Ook cultuureducatie past daarin. De cultuursector draagt daarmee bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Wat gaan we daar voor doen
Het cultureel klimaat versterken
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgt een aantal culturele organisaties meerjarige subsidies. Behalve de subsidie in het kader van het Cultuurplan gaat het dan onder andere om de tweejarige Impulsregeling Cultuur. Daarnaast verleent de gemeente subsidies voor projecten, ondersteunt zij crowdfundingcampagnes en verleent zij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Een bijzondere vorm van subsidiëring is Pitcher Perfect010. Meer informatie hierover is te vinden op de gemeentelijke website en gerelateerde pagina’s.
Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. Ook in 2021 blijft de gemeente werken aan de duurzame borging van cultuur in het onderwijs.
Hoewel de coronacrisis een zware wissel heeft getrokken op de plannen van de cultuursector en de uitvoering van een aantal beleidsvoornemens, voert de gemeente het in diverse nota’s vastgestelde cultuurbeleid zoveel als mogelijk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Beleidsvisie Creatieve Industrie, de Beleidsvisie Pop en de nota Rotterdam Architectuurstad.
De coronacrisis heeft laten zien hoe belangrijk een sterk cultureel klimaat voor de stad is. Het heeft ook laten zien dat de sector staat te trappelen om een aantal ontwikkelingen uit het afgelopen jaar vast te houden en verder te ontwikkelen. Samenwerking en (digitale) innovatie hebben een vlucht genomen en als uitvloeisel daarvan zijn ook nieuwe mogelijkheden ontstaan voor inclusiviteit, zoals in werkwijzen als in publieksbenadering. Het zijn centrale onderdelen in de transitieaanbevelingen van de Denktank New Deal Cultuur, die bovendien voorstelt daarvoor andere vormen van financiële ondersteuning te onderzoeken om te komen tot een herziening van de relatie tussen cultuursector en overheid.
In het cultuurbeleid voor de komende jaren staan de i’s van inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:
- Cultuur is voor alle Rotterdammers bereikbaar en toegankelijk; alle Rotterdammers kunnen iets van hun gading vinden en meedoen.
- We geven ruimte aan nieuwe makers, creatieven en talenten en stimuleren een sterkere verbinding tussen deze nieuwe makers, creatieven en talenten enerzijds en de bestaande culturele organisaties anderzijds.
- We streven naar een compleet en evenwichtig cultureel ecosysteem in de stad dat de brede culturele sector intern verbindt en dat een stevige meerwaarde heeft voor vele andere sectoren.
Publieksbereik is een van de belangrijkste onderdelen van het cultuurbeleid 2021-2024. Evident is dat de beperkingen een zware wissel trekken op de activiteiten en bezoekcapaciteit van de cultuursector. Het publieksbereik is in 2020 minimaal geweest en het zal in 2021 naar verwachting lang duren voordat er sprake is van enig herstel. Tegelijk dienen zich door de toenemende ontwikkelingen rond digitalisering mogelijkheden aan om cultuur ook op nieuwe manieren aan het publiek aan te bieden en om nieuwe publieksgroepen te interesseren voor cultuur.
De gemeente vindt het verder noodzakelijk dat de cultuursector de landelijke Governance Code Cultuur, de Code Inclusie en Diversiteit en de Fair Practice Code toepast. Voor de uitvoering van het beginsel van fair pay heeft de gemeente het cultuurplanbudget met ingang van 2021 verhoogd. Voor de versterking van diversiteit en inclusiviteit wordt een monitor ontwikkeld, waarmee instellingen zelf hun voortgang zichtbaar kunnen maken.
Met ingang van 2021 kent de gemeente naast het vierjarige Cultuurplan de tweejarige Impulsregeling Cultuur voor jonge culturele organisaties uit Rotterdam die zich willen ontwikkelen en professionaliseren. De subsidie geldt voor zowel de ontwikkel- als de artistieke activiteiten en de aanvraag moet expliciteren welk ontwikkeldoel de organisatie heeft en hoe zij dat wil realiseren.
Daarnaast zijn acht culturele instellingen met een zekere draagkracht, ervaring en capaciteit ondergebracht in de zogeheten Rotterdamse Culturele Basis. Van hen wordt verwacht dat verantwoordelijkheid voor de sector als geheel nemen. Met behulp van deze instellingen wil de gemeente de cultuursector in staat stellen haar strategische rol in de stad verder te versterken. De instellingen in de Rotterdamse Culturele Basis kunnen gezien worden als strategische denktank bij het aanpakken van de stedelijke opgaven van Rotterdam. Met hen samen heeft de gemeente in de eerste maanden van 2021 hun werkprogramma voor de periode 2021-2024 geformuleerd.
De intermediaire instellingen Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam, Cultuur Concreet (kunst en cultuur in de gebieden) en SKAR (werkruimtes voor de creatieve sector) hebben met ingang van 2021 een plaats buiten het Cultuurplan, vergelijkbaar met Rotterdam Festivals.
Op het terrein van musea verwacht het gemeentebestuur in de periode 2021-2024 enkele belangrijke ontwikkelingen die inmiddels zijn gestart:
- Ingrijpende renovatie van Museum Boijmans Van Beuningen. Door deze renovatie zal het museum bouwkundig en museaal weer voldoen aan de wettelijke en functionele eisen.
- Ontwikkeling van een iconische Cultuurcampus op Rotterdam-Zuid waar onderwijs, cultuur en toerisme op een unieke wijze samenkomen en waar de deelnemende partijen in verbinding met de bewoners, studenten, kunstenaars, ondernemers en onderzoekers aandacht besteden aan het ontplooien van talent en het vormgeven van de toekomst van de stad.
- Ingebruikneming van Depot Boijmans Van Beuningen.
- Herontwikkeling van de stadsmuseale functie.
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het zowel om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, als om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals zelf muziek maken en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Het in 2018 begonnen onderzoek naar publieksbereik, waaraan alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties deelnemen, gaat door in de periode 2021-2024. Op basis van de ervaringen tot nog toe en aanbevelingen van de Rekenkamer Rotterdam worden verbeteringen in het proces aangebracht. Focusgroepen in de cultuurdeelname zijn de komende jaren de Wijkgerichte Vrijetijdgenieters en de Stedelijke Toekomstbouwers (Rotterdam Festivals, De Rotterdamse culturele doelgroepen).
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, blijft de gemeente inzetten op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs.
In het lopende coalitieakkoord is voor cultuureducatie als indicator opgenomen dat in 2022 30% van de basisscholen een of meer niveaus gestegen is in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2020 was het streefcijfer 22%. Het resultaat wordt bekend in april 2021, maar zal naar verwachting als gevolg van de coronacrisis achterblijven bij het streefcijfer.
Wat kost het
Eerste Herziening | Voorjaarsnota | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Overzicht van baten en lasten Musea - Cultuur | Realisatie 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | |
Baten exclusief reserves | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 34.217 | 33.455 | 32.536 | 32.482 | 32.775 | 34.466 |
|
Apparaatslasten | 738 | 778 | 767 | 713 | 713 | 713 | |
Inhuur | 27 | 40 | 30 | 30 | 30 | 30 | |
Overige apparaatslasten | 9 | 24 | 25 | 49 | 49 | 49 | |
Personeel | 701 | 714 | 712 | 634 | 634 | 634 | |
Intern resultaat | 16 | -43 | -43 | -43 | -43 | -43 | |
Intern resultaat | 16 | -43 | -43 | -43 | -43 | -43 | |
Programmalasten | 33.462 | 32.720 | 31.812 | 31.812 | 32.105 | 33.796 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 822 | 800 | 254 | 254 | 547 | 547 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 32.640 | 31.920 | 31.558 | 31.558 | 31.558 | 33.249 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -34.215 | -33.455 | -32.536 | -32.482 | -32.775 | -34.466 | |
Saldo voor reserveringen | -34.215 | -33.455 | -32.536 | -32.482 | -32.775 | -34.466 | |
Reserves | -3.078 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 2.564 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 5.642 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -37.293 | -33.455 | -32.536 | -32.482 | -32.775 | -34.466 |
Financiële bijstellingen
Eerste Herziening | Voorjaarsnota | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bijstellingen Musea - Cultuur | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 |
||
Oorspronkelijke begroting 2021 | -34.572 | -34.024 | -33.951 | -34.201 | -34.201 | ||
Bijstellingen Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 | 1.117 | 1.488 | 1.469 | 1.426 | -265 | ||
Kostprijsdekkende huur Collectiegebouw | Ramingsbijstellingen onvermijdbaar | 0 | -638 | -638 | -638 | -638 | |
Onderbesteding opleidingen en dienstreizen | Ramingsbijstellingen onvermijdbaar | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Noodsteun Cultuur | Taakmutaties | -1.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 2.117 | 2.126 | 2.107 | 2.064 | 373 | |
Begroting na wijzigingen | -33.455 | -32.536 | -32.482 | -32.775 | -34.466 |
Toelichting financiële bijstellingen
Kostprijs dekkende huur Collectiegebouw
Naar aanleiding van de hernieuwde waardebepaling van het Collectiegebouw is de kostprijs dekkende huur vanaf 2022 opnieuw berekend.
Onderbesteding opleidingen en dienstreizen
Vanwege corona wordt er in 2021 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen en dienstreizen. De begroting is hierop aangepast.
Noodsteun Cultuur
Door de coronamaatregelen is er voor noodsteun aan culturele instellingen, voor de periode januari tot en met april 2021, een budget van € 6 mln beschikbaar. Van dit budget is € 1 mln toegedeeld aan dit taakveld en € 5 mln aan het taakveld Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie.
Technische wijzigingen
In taakveld Musea - Cultuur zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven. De belangrijkste wijzigingen betreffen:
- Een verschuiving van budget van dit taakveld naar het taakveld Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie van - € 2,0 mln voor de jaren 2021 tot en met 2024 en - € 350 in 2025. Deze verschuiving houdt verband met het Cultuurplan 2021 - 2024.
- Budgetverschuivingen door de uitwerking van de bestuursopdracht vastgoed voor de jaren 2021 tot en met 2023 (- € 43)
- Diverse kleine technische wijzigingen van - € 33 in 2021 tot - € 23 in 2025
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
- Stad in transitie, cultuur in verandering; Uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2021-2024
- Stad in transitie, cultuur in verandering: Cultuurplan 2021-2024
- Advies Denktank New Deal Cultuur Rotterdam 2021
- Rotterdamse Cultuurvisie; Cultuur ondersteunt de veranderingen in de stad
- Algemene beleidsregels eenmalige subsidies kunst en cultuur
- Meerjaren beleidsplan bibliotheekbeleid
- Beleidskader Evenementen 2019
- Beleidsvisie Pop 2019-2030
- Beleidsvisie Creatieve Industrie
- Film- en Mediavisie 2019-2022
- Rotterdam Architectuurstad 2019
- Cultuurverkenning 2017
- Cultuurverkenning 2019
- Wet op het specifiek cultuurbeleid
- Erfgoedwet
- Bibliotheekwet
- Mediawet
- Subsidieverordening Rotterdam 2014
Omschrijving taakveld
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.