Bestuur - Gebieden, inspraak en participatie
Beleidskaders, -monitors en wetgevingHet vergroten van de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en organisaties bij gemeentelijke beleidsbepaling en -uitvoering.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-documentOm meer betrokkenheid en invloed voor Rotterdammers te stimuleren, is in maart 2020 het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad vastgesteld. In dit programma zijn uitgangspunten voor participatie vastgesteld die gelden voor de hele gemeente:
1. Participatie is maatwerk
2. Betrokken bij de eigen leefomgeving
3. Heldere verwachtingen en goede terugkoppeling
4. Uitgaan van het initiatief
5. Beter en inclusiever
6. Participatie is een vak
De betrokken stad investeert in het verhogen van de mogelijkheid tot betrokkenheid en invloed voor Rotterdammers met de bedoeling het vastgestelde target 14a &14b vorm te geven. Uit de omnibusenquête kwam het volgende naar voren:
2019 (nulmeting) |
target 2020 |
realisatie 2020 |
target 2021 |
|
(ruim) voldoende gelegenheid om mee te denken over te nemen maatregelen |
30% |
32% |
34% |
35% |
(ruim) voldoende gelegenheid om mee te beslissen over te nemen maatregelen |
21% |
23% |
24% |
25% |
We zitten dus boven onze tussentijdse targets maar we zijn er nog niet! 2021 is een belangrijk jaar waarin we het gestelde target willen behalen, toch willen we verder gaan dan dat en ons blijvend inzetten voor meer zeggenschap voor alle Rotterdammers in hun wijk. De Betrokken stad doet dit door te investeren in cultuurverandering, bekendheid van de principes, advies over vormgeving kwalitatieve participatie, innoveren van participatie instrumenten maar ook het concreet vormgeven van participatieprojecten. Door corona hebben een aantal voornemens vertraging opgelopen zoals het CLEAR-onderzoek of de nationale invoering van de omgevingswet. Ondertussen is het CLEAR-onderzoek opgeleverd en gaan we met de uitkomsten aan de slag. Toch zien we ook positieve ontwikkelingen die versnellen door corona. Zo heeft de digitalisering van participatie een vlucht genomen. We gaan als inclusieve stad steeds meer online en hybride participeren. Dit heeft onder andere tot gevolg dat we beter in staat zijn de verschillende doelgroepen te bereiken die laagdrempelig kunnen meepraten in de eigen leefomgeving.
Samenwerken met Initiatiefrijke Rotterdammers in een betrokken stad
Eind 2020 hebben de Rekenkamer Rotterdam en Ombudsman Rotterdam twee onderzoeken opgeleverd die raken aan participatie en de betrokkenheid van Rotterdammers. Op basis van art 12.4 van de verordening Rekenkamer Rotterdam stelt de gemeenteraad in 2021 het plan van aanpak “Samenwerken met Initiatiefrijke Rotterdammers” vast om invulling te geven aan de door raad aangenomen aanbeveling. Gezien de samenhang worden in het plan van aanpak ook de vijf aanbevelingen van de Ombudsman en de uitwerking van de toezeggingen en de twee moties in het kader van beide rapporten meegenomen. In de uitvoering van het plan van aanpak is er overigens een sterke link met het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad. Op hoofdlijnen zijn in het plan van aanpak “Samenwerken met Initiatiefrijke Rotterdammers” en het uitvoeringsprogramma “de Betrokken Stad” zes sporen onderscheiden:
1. Doorontwikkeling Initiatievenloket en initiatieventeam
In 2020 is een start gemaakt met een initiatievenloket met in de back-office een initiatieventeam waarin alle clusters zijn vertegenwoordigd. Rotterdammers kunnen via het loket een initiatief indienen en het Initiatieventeam zorgt dat het bij de juiste contactpersoon van een bestaande subsidieregeling belandt of neemt het initiatief zelf in behandeling als het nergens bij past. In 2021 wordt de communicatie over het Initiatievenloket verbeterd en de administratieve organisatie op orde gebracht. Daarnaast worden de ambtenaren van het initiatieventeam beter in positie gebracht. Hierdoor kan de samenwerking met initiatiefnemers worden verbeterd.
2. Digitale Participatie
Het inzetten van digitale participatie wordt in 2021 een belangrijke actie om de toegankelijkheid voor initiatiefrijke Rotterdammers te verbeteren. De pilot met het platform Sterker door nieuwe ideeën is in het eerste kwartaal van 2021 als zeer succesvol geëvalueerd. Deze pilot is versneld uitgerold om een bijdrage te leveren aan de lokale economie en sociale cohesie in de wijk n.a.v. de coronacrisis. De leerpunten en techniek worden gebruikt voor de ontwikkeling van een generiek participatieplatform voor alle clusters en wijken. In februari 2021 is het ontwikkelteam gestart met het platform dat dé virtuele plek wordt om mee te kunnen weten, denken, doen en beslissen. De verwachting is dat er een eerste versie in het tweede kwartaal 2021 gereed is. Dit platform kan hierdoor ook gebruikt worden om te kunnen oefenen met twee door het college geselecteerde wijken ten behoeve van de collegevisie ‘Wijk aan Zet’.
Deze versie heeft de volgende functionaliteiten:
• Persoonlijk profiel aanmaken als bewoner met keuze voor stedelijk/gebied/wijk, thema’s, projecten om te volgen
• Project aanmaken als ambtenaar met keuze voor stedelijk/gebied/wijk, thema’s, instrumenten
• Input wijkbewoners ophalen als wijkvertegenwoordiger: thema’s benoemen, agenderen, discussie voeren, informeren, mening ophalen
• Inzet participatie instrumenten: Plannen indienen, argumenten geven, liken, koppeling Gemeentepeiler, digitale bijenkomsten, tijdslijn/participatie kalender, gericht informeren
Vanaf de tweede helft 2021 zal gewerkt worden aan een doorontwikkeling waarbij ‘De Wijk aan zet functionaliteiten centraal staan, die niet in de basismodules zitten:
• Het digitaal organiseren van de wijkverkiezingen (bij positief besluit in de gemeenteraad voor zomer 2021).
• Het indienen en honoreren van bewonersinitiatieven door een digitale stemming onder wijkbewoners (n.a.v. goed verlopen pilot in de Kleine kernen).
• Het door de wijk kunnen meepraten over-, en stemmen op de inzet van middelen in de wijk.
De verwachting is dat dit het eerste kwartaal 2022 gereed is. Daarna wordt er gewerkt aan:
• Koppelen/Integreren/Vervangen bestaande apps, tools, websites, subsidieregelingen etc. t.b.v. de 1 ingang voor participatie.
• Experimenten met participatief begroten i.s.m. Erasmus Universiteit Rotterdam
Ongeacht de doorgang van ‘De wijk aan zet!’ zal de doorontwikkeling van dit generieke platform ingezet worden om directe vormen van zeggenschap onder Rotterdammers te vergroten in kader van target 14 a & b, de betrokken stad en de plan van aanpak op de aanbevelingen van de rekenkamer en ombudsman.
3. Cultuur & Training
Vanuit het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad is een aantal projecten gestart die ambtenaren beter faciliteren bij het samenwerken met initiatiefrijke Rotterdammers. Niet alleen door trainingen maar ook in de aandacht die het krijgt op de afdelingen via de personeelsgesprekken. In mei 2021 wordt een start gemaakt met de Rotterdammodule MeedenkenMeedoen, die ook in de Zomerschool wordt aangeboden en in 2022 kunnen ambtenaren de leergang “Democratisch Vakmanschap” volgen die samen met de G5 en BZK is opgezet. Eind 2020 is een start gemaakt met een Participatiepoule waarin collega’s hun kennis en expertise elders in het concern kunnen inzetten. In het eerste kwartaal van 2021 zijn al vier matches geweest en in de rest van 2021 zal de Participatiepoule in het concern stevig worden neergezet. Tot slot wordt in overleg met BCO in 2021 gekeken op welke wijze het thema participatie aandacht kan krijgen tijdens “het goede gesprek” in kader van personeelsgesprekken op de afdeling. Met deze activiteiten wordt ook mede invulling gegeven aan de opdracht Werken in de Stad en Wijk. Het plan Samenwerken met initiatiefrijke Rotterdammers wordt via een roadshow gepresenteerd aan alle clusterdirecties. Ook hierbij wordt aandacht gevraagd voor het belang van samenwerken met de stad.
4. Onderzoek
De Rekenkamer hamert er terecht op dat de gemeente Rotterdam te weinig stil staat bij de samenwerking met initiatiefrijke Rotterdammers en de toegevoegde waarde van deze initiatieven voor de stad. Om deze kennis uit te breiden wordt in 2021 een onderzoek uitgevoerd naar de impact van maatschappelijke initiatieven en worden enkele klantreizen uitgevoerd met initiatiefnemers, Daarnaast worden de resultaten van een onderzoek dat door de Erasmus in 2020 is uitgevoerd naar circa 20 participatie instrumenten (CLEAR-onderzoek) dit jaar vertaald in aanpassingen van de instrumenten. Tot slot wordt in 2021 uitvoering gegeven aan de motie “Streven naar meer tevredenheid onder Rotterdamse initiatiefnemers” – 20bb017958 door het start van een klanttevredenheidsonderzoek onder initiatiefnemers.
5. Communicatie
Een vijfde voornemen is om de communicatie over participatiemogelijkheden te verbeteren, niet alleen voor Rotterdammers maar ook voor ambtenaren. In 2021 wordt onder regie van KPI een brede overkoepelende communicatieaanpak opgesteld om enerzijds Rotterdammers beter te informeren over de participatiemogelijkheden en anderzijds de clusters te helpen om collega’s beter te inspireren en faciliteren om meer samen te werken met Rotterdammers. Ook uitvoering van de motie “Go tell it on the mountains” (20bb017957) wordt in dit traject meegenomen.
6. Jongeren
Binnen uitvoeringsprogramma Betrokken stad valt ook de ambitie om de kracht van jongere Rotterdammers te benutten. Zo zijn in het eerste kwartaal de uitkomsten van de Jongerentop die in december 2020 plaatsvond, uitgewerkt en aangeboden aan het college. In overleg met experts van cluster MO en een aantal basisscholen is besloten het project kinderburgemeester een jaar uit te stellen. De scholen hebben nu hun handen vol van het bieden van onderwijs, dus op dit moment wordt alles voorbereid om in maart 2022 de campagne te starten voor de eerste kinderburgemeester van Rotterdam. Ook de voortzetting van de pilot met een Kinderwijkraad is uitgesteld als gevolg van Covid-19. We onderzoeken in hoeverre de Kinderwijkraad kan worden ingericht als onderdeel van de Wijk aan zet.
Rotterdammers aan zet in nieuwe wijkdemocratie ‘De Wijk aan Zet!’
Vanaf 2022 meer zeggenschap voor Rotterdammers over hun eigen wijk. Een nieuwe wijkdemocratie waarin Rotterdammers meebeslissen welke plannen hun wijk nodig heeft, waar het geld aan wordt besteed en welke initiatieven van medebewoners worden uitgevoerd. Bewoners en ondernemers, die zij aan zij met hun zelfgekozen wijkraad en een daadkrachtige en zichtbare gemeente directe invloed hebben op wat er in de wijk wordt aangepakt. Met een radicaal andere manier van werken in en met de wijk wil het stadsbestuur de Rotterdamse wijk letterlijk aan zet brengen. Met deze uitgangspunten is het stadsbestuur begin dit jaar aan de slag gegaan om onze lokale democratie te versterken. Dit heeft geresulteerd in het collegevoorstel ‘De Wijk aan Zet!’ dat de gemeenteraad eind april is toegezonden. Dit voorstel is ons antwoord op de evaluatie van het huidige bestuursmodel door de Erasmus Universiteit en het resultaat uit vele stadsgesprekken met de gemeenteraad, gebiedscommissies, wijkraden, wijkcomités, actieve Rotterdammers, experts en maatschappelijke partijen over de vraag hoe de Rotterdamse wijkdemocratie optimaal kan functioneren.
De afgelopen jaren heeft het college van burgemeester en wethouders veel Rotterdammers ontmoet die te maken hebben met de samenwerking tussen bewoners, wijk en gemeente. In die ontmoetingen zat altijd veel energie, maar ook veel frustratie. In onze wijken barst het van de goede ideeën over hoe het beter en mooier kan, maar te veel van die ideeën belanden nu in een bureaula of verdrinken in regels en procedures. In de overtuiging dat we beter kunnen, stellen we als stadsbestuur een radicaal andere manier van werken in en met de wijk voor. De Wijk aan Zet, maar dat betekent ook ‘de Coolsingel aan Zet’: want dit vergt een grote verandering in het werken van de gemeentelijke organisatie. Rotterdam kent een rijke geschiedenis waarin Rotterdammers én de gemeente samen aan de stad hebben gebouwd. Die geschiedenis wordt wat ons betreft een gezamenlijke toekomst.
Voorgeschiedenis
De gemeenteraad heeft in 2018 tijdens de behandeling van het huidige bestuursmodel aangegeven de voortgang van de twee experimenten – wijkraden en wijkcomités – te willen monitoren en evalueren. In de zomer van 2019 heeft de EUR de eerste rapportage opgeleverd (19bb21649) die samen met de collegereactie (19bb21651) besproken is in de commissie Veiligheid & Bestuur. Begin 2020 is de tweede rapportage (20bb1871) inclusief reactie vanuit het college verstuurd (20bb1872). Beide rapportages gaven aanbevelingen om het huidige stelsel nog tijdens deze periode te verbeteren. Op 19 januari heeft het college de 3e tussenevaluatie aangeboden aan de gemeenteraad (21bb427). De derde tussenevaluatie is tevens een adviesrapportage waarin de EUR-aanbevelingen voor de nieuwe bestuursperiode (2022-2026) doet. De invloed van Rotterdammers op hun leefomgeving moet volgens het college groter worden. De wijk is aan zet! Het college wil toewerken naar een échte wijkdemocratie. Waar de bewoners meer invloed hebben om te bepalen wat belangrijk is voor hun eigen wijk: laagdrempelig, op wijkniveau en op maat. Het college heeft de opgave destijds als volgt geformuleerd:
“Wij willen inzetten op het versterken van de participatie, verbinden van de wijk en activeren van initiatieven in de wijk. Hierbij horen directere vormen van participatie om wijkbewoners en hun netwerk bij plannen te betrekken. Wij pleiten voor een vertegenwoordiging die deze directe vormen van betrokkenheid ondersteunt en versterkt en de wijk activeert, verbindt en aan zet brengt. Door innovatie en directe vormen van democratie in Rotterdamse wijken faciliteren we de wijk om mee te doen, denken en beslissen over hun eigen leefomgeving. Daar hoort een gemeente bij die signaleert, de stad goed leest, maatwerk levert en slagkracht toont.”
In haar brief van 19 januari 2021 heeft het college geconstateerd dat het huidige bestuursmodel toe is aan een aantal fundamentele wijzigingen en stelde zij vier bouwstenen voor als basis voor een gesprek over de mogelijke invulling van een democratisch model dat past bij een nieuwe samenwerking tussen Rotterdammers en stadsbestuur in de toekomst met de titel: ‘De wijk aan zet!’.
De bouwstenen voor het gesprek over ‘De Wijk aan Zet!’ waren:
1.De schaal: Het college stelt voor te werken met de maat van de Rotterdamse wijk, dichtbij bewoners.
2.De taken: Vertegenwoordigers uit de wijk krijgen duidelijke taken: signaleren wat er wel en niet goed gaat, toetsen of de gemeente doet wat is afgesproken en verbinding zoeken met de hele wijkgemeenschap. Wijkbewoners weten zelf het beste wat er in de eigen wijk speelt en wat de wijk nodig heeft.
3.Positie en het nieuwe speelveld: De gemeente gaat meer wijkgericht werken. De wijk krijgt meer zeggenschap over wat er in de wijk moet gebeuren en waar geld aan wordt uitgegeven. En er is meer geld voor de wijk.
4.Selectie: In plaats van (partijpolitieke) verkiezingen, stellen we een systeem van verkiezingen op persoonlijke titel voor. Alle bewoners kunnen zich verkiesbaar stellen. Daarmee doen we recht aan de betrokkenheid van alle Rotterdammers.
Het college wilde graag weten wat Rotterdammers van deze bouwstenen vinden en heeft hen daarom uitgenodigd om hierover in gesprek te gaan. Het college heeft daarom 19 stadsgesprekken over de Wijk aan Zet gevoerd in de stad. Met aan de start en het einde van deze gesprekken twee bijeenkomsten (op 5 februari en 5 maart) vanuit debatpodium Arminius. Daarnaast is er ook een digitale enquête uitgezet en polls op sociale media geplaatst om een zo breed mogelijke input op te halen.
Deze stadsgesprekken, samen met de enquête, polls op social media en spontane reacties (ongevraagde adviezen of van bewoners), hebben een rijke respons opgeleverd. Hiermee heeft het college haar visie verder verrijkt en versterkt, zodanig dat deze passen bij wat er leeft en speelt in stad en wijken. Op basis van alle inbreng en de rode draden, heeft het college haar voorstel over de toekomst van de wijkdemocratie aangepast. Begin mei heeft het college haar voorstel voor een andere vorm van wijkdemocratie aan de raad aangeboden. Op 20 mei heeft er een nog een stadsgesprek plaatsgevonden in Arminius om het voorstel van het college toe te lichten en terug te blikken op de input uit de stadsgesprekken en de gemaakte keuzes. In juli beslist de raad definitief of zij het voorstel van het college overneemt en hoe het toekomstige model voor lokale democratie in Rotterdam eruit gaat zien.
Om een optimaal responsieve en slagkrachtige overheid te worden, moeten we ook als organisatie veranderen. Er zijn nog drempels, regels, cultuur en systemen die het (samen)werken in en met de wijken in de weg staan. Om deze obstakels weg te halen, wordt er vanuit de organisatie ingezet op een versnelling van de organisatieontwikkeling via ‘Werken in stad en wijk’. Met het in januari 2021 gestarte programma willen we onder andere zichtbare resultaten neerzetten, maatwerk leveren waar nodig en bijdragen aan een groeiend vertrouwen in de overheid.”
Citylab010
In 2021 wordt een budget van 3.1 miljoen euro en de innovatie community van CityLab010 ingezet om een bijdrage te leveren om Rotterdam sterker uit de Covid19-crisis te laten komen. Inhoudelijk komt de focus te liggen op de volgende thema’s:
• Nieuwe toekomstbestendige economie
• Werkgelegenheid voor kwetsbare groepen
• De mogelijkheden voor individuele of groepen Rotterdammers om mee te doen aan de Rotterdamse samenleving
• Het vrij, veilig en prettig kunnen bewegen of verblijven in Rotterdam Om de initiatiefnemers te helpen wordt wederom met hulp van de Rabobank, Hogeschool Rotterdam en PLOUM in 2021 online een ondersteuningsprogramma aangeboden om de initiatiefnemers te helpen met het project.
In maart 2021 is hier met een online event een start gemaakt waarbij circa 70 initiatiefnemers deel aan hebben genomen. Daarnaast zijn in eerste kwartaal vier nieuwe leden van de Stadsjury door het college benoemd. Ook in 2021 gaat de Stadsjury de plannen beoordelen en is er ruimte om drie wildcards uit te reiken aan plannen die niet direct aansluiten bij de gemeentelijke thema’s maar wel vernieuwend en maatschappelijk waardevol zijn. In 2022 zal, in afwachting van het nieuwe college, de laatste CityLab010 ronde uitgevoerd worden.
Wijkbedrijf (Wijk BV)
In de afgelopen periode is de laatste stap in het proces gezet door het passeren van de akte met de eerste groep met aandeelhouders. Dit is een wezenlijke mijlpaal, omdat het de laatste stap was vanuit de theorie naar de praktijk. Er staat nu een Wijkbedrijf in de vorm van een BV. Met een akte die recht doet aan het maatschappelijke doel, bewoners als bestuurders en bewoners als aandeelhouder die het bestuur controleren en aansturen. De gemeente, corporatie en waterschappen hebben een aantal eerste opdrachten verstrekt. Hiermee is het doel dat gesteld is in 2019 behaald. Maar uiteraard begint het nu pas echt. De aankomende periode zal gewerkt worden aan het bestendigde van de bestaande Wijkbedrijven. Dit betekent dat er geïnvesteerd zal worden in het verkrijgen van een stabiele opdrachten portefeuille. Ingezet zal worden in het doorgroeien van het aantal aandeelhouders en dat er geïnvesteerd wordt in het vergroten van een breed netwerk van relaties en opdrachtgevers (Gemeenten, hogere overheden, waterschappen, particulieren, fondsen) van het wijkbedrijf.
Kleine Kernen aanpak
Op 1 januari 2020 is het programma Kleine Kernen Aanpak gestart, met een looptijd van 10 jaar. Doel van het programma is om Rozenburg, Pernis en Hoek van Holland weer vitaal en aantrekkelijk te maken. De integrale aanpak heeft langs vijf verbindende thema’s vorm gekregen: Zelfbewuste dorpen in de regio; Duurzaamheid en energietransitie; Vitaliteit; Aantrekkelijkheid; Infrastructuur en bereikbaarheid. Samen met de gebiedscommissies en de clusteraccounthouders zijn per thema concrete maatregelen opgesteld. De Kleine Kernen aanpak heeft voor de inhoudelijke maatregelen op dit moment geen eigen budget. Financiering wordt geregeld via de reguliere clusterbudgetten. Voor de communicatiecampagne (“H!ERO”) is in 2020 en 2021 extra budget beschikbaar gesteld. In 2021 zijn er drie maatregelen die bijzondere aandacht vragen:
1. Toeristisch-recreatief ontwikkelperspectief (TROP) in Hoek van Holland
Het TROP is in 2019 door het college goedgekeurd en bevat een verzameling van alle kansen en ambities voor Hoek van Holland als vierseizoenenbadplaats. Uiterlijk dit najaar (bij de Begrotingsraad 2022) dient het college een uitvoeringsagenda te presenteren. Door een ambtelijke groep kwartiermakers wordt hier nu invulling aan gegeven. Bij de urgente uitvoeringszaken wordt ervan uitgegaan zoveel mogelijk via de bestaande clusterbudgetten te regelen.
2. Masterplan Brinkplein & centrumplan Hoek van Holland
Bewoners, ondernemers en andere geïnteresseerden worden betrokken bij de herontwikkeling van het Brinkplein en het dorpscentrum van Hoek van Holland.
3. Woningbouwplanning
Voldoende geschikte woningen voor alle doelgroepen is een belangrijk speerpunt van de Kleine Kernen Aanpak. Op dit moment is hier in alle drie de kernen een tekort aan. Er wordt gewerkt aan een woningbouwplanning, om de gebiedscommissies meer inzicht te geven in de planning en mee te laten denken over de invulling van de locaties voor woningbouw. De afgelopen maanden is uit gesprekken met interne en externe stakeholders een ambitiedocument ontstaan voor de Kleine Kernen in de periode 2022-2026.
Adviezen
In een tussenmeting van 2021 voor de eerste herziening zien we dat 90% van de adviezen afgedaan is of in het proces zit (nog binnen lopende termijn). bij de jaarstukken van 2021 zal het definitieve percentage gegenereerd worden. Het percentage kan per meetmoment afwijken in verband met de gekoppelde termijnen en binnenkomende adviezen.
Ontwikkelingen 2022-2025
Het college wil gelijke kansen voor alle Rotterdammers die Rotterdam als Wereldstad als een thuis ervaren. Bovendien zet het gemeentebestuur in op nieuwe energie, economie en schone lucht. Doel: de burger en overheid dichter bij elkaar brengen. Daarom formuleert het collegeprogramma ook dat we significant meer Rotterdammers betrekken in het meedenken én -beslissen over maatregelen in hun eigen leefomgeving. Een belangrijke voorwaarde voor succes van de plannen: de gemeente moet zichtbaar zijn in de wijk. Dat is de leefomgeving van de bewoner, ondernemer en maatschappelijke organisatie.
Ook willen we dat de uitnodiging tot participatie zichtbaar en actueel is. Het moet aansluiten bij de vraag en belevingswereld van Rotterdammers. Recente onderzoeken naar burgerinitiatieven van de ombudsman van Rotterdam en de Rekenkamer Rotterdam maken het duidelijk: het is belangrijk dat de gemeente hulp biedt aan bewoners om initiatieven waar te maken. Een ander resultaat uit de onderzoeken is dat het beter kan. Om verbeteringen mogelijk te maken, werken we aan de Betrokken Stad. Met het nieuwe initiatievenloket en initiatieventeam vanuit Right to Cooperate willen we initiatiefnemers beter en sneller helpen. Het wordt duidelijker welke mogelijkheden er zijn. Dit helpt Rotterdammers bij hun vraag of initiatief, want ze vinden makkelijker de juiste instrumenten en mogelijkheden.
Door ambtenaren intensief te trainen, zijn onze collega’s straks beter in staat om initiatieven van Rotterdammers op waarde te schatten. Ook krijgen ze mogelijkheden om samenwerkingen te starten. Dit sluit aan bij de aanbevelingen van de ombudsman en Rekenkamer. Covid-19 heeft het burgerschap van de Rotterdammer meer dan ooit ‘aan’ gezet. Gemeenschappen (communities) stonden op en zetten zich zelfstandig in voor hun omgeving. De gemeente is meer naast de Rotterdammer gaan staan en als dat nodig was, werd er sturend en gezaghebbend gehandeld. We zagen mooie samenwerkingen tussen de gemeente en de Rotterdammer en prachtige initiatieven, daadkracht en een veerkrachtige stad.
Covid-19 maakt duidelijk dat de samenleving een overheid wil die houvast biedt. De uitdagingen waar we als stad, haven en samenleving voor staan, zorgen ervoor dat het tijd is voor een veerkrachtige stad en samenleving. Daar hoort ook een veranderende rol van de lokale overheid bij. In de afgelopen maanden leerden we dat de kracht van de stad werkt. De succesfactoren: samenwerking, snelheid, daadkracht, versneld digitaliseren, verschillende vormen van participatie en opgavegericht werken. Die succesfactoren willen we behouden, ook na corona.
Dit vraagt een andere manier van samenwerken, met netwerken in de wijk, meer zeggenschap in de directe leefomgeving. Lokale Vertegenwoordigers en de gemeentelijke organisatie die begrijpen en versterken. Daarom gaan we voor een verbeterde manier van werken, organiseren en besturen. Als overheid staan we dichtbij de Rotterdammer en zijn we direct aanspreekbaar en zichtbaar. De gemeente wil ook zeggenschap en macht delen. We werken met de Rotterdammer aan (gemeenschappelijke) doelen en zijn continu in dialoog (ook digitaal) met de stad. Daarbij luisteren we zorgvuldig, wegen de verschillende belangen af én de we hechten waarde aan de kracht van de stad en de mening van de Rotterdammer. Dat doet ertoe, juist nu!
Wat willen we bereiken
Effect indicatoren
- Het vergroten van de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties bij de gemeentelijke beleidsbepaling en –uitvoering.
- Betere aansluiting van het gemeentelijk beleid en de gemeentelijke activiteiten bij de vragen die leven in de wijk.
- Bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties tijdig en op een juiste wijze betrekken bij de ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijke beleid en daaruit voortvloeiende projecten. Bijvoorbeeld bij het realiseren van de energietransitie en bij de vestiging van nieuwe instellingen voor opvang van kwetsbare inwoners.
Wat gaan we daar voor doen
Prestatie indicatoren
Naast alle bovengenoemde maatregelen zullen we ook de ondergenoemde maatregelen en inspanningen onverkort doorzetten in 2021.
Uitvoeren van wijkagenda's en wijkactieplannen
-
In de wijkagenda’s, die onder regie van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités worden opgesteld, staan de doelen die het gemeentebestuur voor de afzonderlijke wijken nastreeft. De wijkagenda’s geven daarmee in belangrijke mate richting aan de ontwikkeling van de wijken en daarmee aan de ontwikkeling van Rotterdam. Zij vormen een belangrijke basis voor de activiteiten die de gemeente per wijk onderneemt. De activiteiten worden in wijkactieplannen vastgelegd.
Advies vragen aan de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités
-
Binnen het nieuwe bestuursmodel is een belangrijke rol weggelegd voor het adviesrecht van de gekozen en gelote vertegenwoordigers. Onderwerpen die de wijkagenda raken worden eerst voor een gevraagd advies voorgelegd aan de gebiedscommissie, de wijkraad of het wijkcomité.
Subsidiëren van bewonersinitiatieven
-
Bewoners kunnen bij een gebiedscommissie, wijkraad of wijkcomité een initiatief voor de wijk indienen, waar zij subsidie voor kunnen aanvragen.
Stadsbreed inzetten van participatie-instrumenten
-
Er zijn een aantal instrumenten die stadsbreed worden ingezet om structureel de initiatieven van (georganiseerde) bewoners te honoreren en te faciliteren. Bijvoorbeeld Right-to-Challenge, Right-to-Cooperate en CityLab010. Deze instrumenten worden in de komende collegeperiode verder ontwikkeld en in gebruik genomen.
Organiseren gebiedsconferenties en Tour-de-wijken
- In het eerste jaar van het college vindt in elk gebied een conferentie plaats waarbij het college kennis maakt met bekende en onbekende thema’s uit het gebied. Zij ontmoeten belangrijke stakeholders en betrokken bewoners. We ontwikkelen een model waarbij ook bewoners en stakeholders bereikt worden die normaal gesproken hun stem en ideeën minder laten horen.
-
In 2019 heeft het college alle gebieden bezocht en is er in de gebiedsconferenties naar veel bewoners
geluisterd. Maar het werk is nog niet af. Tour-de-wijk is het vervolg op de veertien gebiedsconferenties. Begin 2020 is een aantal wijken bezocht echter ontstond in maart 2020 de coronacrisis waardoor de tour stilgelegd is. Vanaf 3 juni 2020 heeft de Tour-de-wijk een herstart gemaakt. Verschillende wethouders trekken wekelijks de Rotterdamse wijken in om in gesprek te gaan met bewoners, ondernemers en vakmensen over hoe de stad ervoor staat tijdens de coronacrisis. Bij alle bezoeken houden we rekening met de regels van de 1,5 meter maatschappij. Dat betekent dat er steeds in kleine kring, op afstand, met elkaar gesproken wordt.
Regisseren van een integrale aanpak van problematiek in wijken
- In enkele gebieden, wijken en buurten wordt bestaande problematiek, samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties, meerjarig en integraal aangepakt. Deze aanpak vindt plaats in de focuswijken Tarwewijk, Hillesluis, Bloemhof, Carnisse en Oude Westen, de kleine kernen Rozenburg, Hoek van Holland en Pernis, Middelland (Mooi, mooi Middelland), Bospolder-Tussendijken (BoTu 2028), Schiebroek-Zuid, Oud-Crooswijk en de Pupillenbuurt. Het doel van deze integrale aanpak is het breed oppakken van complexe problematiek omdat deze problematiek vaak interventies vraagt in verschillende disciplines. Daarnaast zorgt het actief betrekken van inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in de wijk tot extra kennis die kunnen bijdragen aan een gerichte oplossing. Ook draagt een integrale aanpak bij aan het stimuleren van verantwoordelijkheidsgevoel in de wijk waardoor community building versterkt wordt en vertrouwen tussen inwoner en overheid toeneemt.
Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Collegetarget 14a: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meedenken over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 32% | 35% | n.t.b. | n.t.b. |
Realisatie¹ | n.v.t. | 30% | 34% | n.n.b | |||
Collegetarget 14b: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meebeslissen over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 23% | 25% | n.t.b. | n.t.b. |
Realisatie¹ | n.v.t. | 21% | 24% | n.n.b | |||
¹ Bron: Omnibusenquête |
Prestatie-indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Mate waarin gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités een terugkoppeling ontvangen op door hen verstrekte adviezen | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | 90% |
90% |
Realisatie¹ | 59% | 93% | 91% | 90% | |||
Voortgangsrapportages experiment wijkraden en wijkcomités | Streefmoment | n.v.t. | X | X | X | n.v.t. | n.v.t. |
Realisatie | n.v.t. | X | X | n.n.b | |||
¹ Bron: Gebiedsverslagen |
Wat kost het
Eerste Herziening | Voorjaarsnota | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Overzicht van baten en lasten Bestuur - Gebieden, inspraak en participatie | Realisatie 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | |
Baten exclusief reserves | 93 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 54 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 39 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 23.246 | 27.005 | 22.668 | 22.063 | 19.165 | 19.165 |
|
Apparaatslasten | 14.393 | 13.445 | 13.309 | 13.309 | 13.309 | 13.309 | |
Inhuur | 33 | 32 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige apparaatslasten | 292 | 194 | 207 | 207 | 207 | 207 | |
Personeel | 14.068 | 13.220 | 13.102 | 13.102 | 13.102 | 13.102 | |
Intern resultaat | 459 | -120 | -67 | 13 | 13 | 13 | |
Intern resultaat | 459 | -120 | -67 | 13 | 13 | 13 | |
Programmalasten | 8.393 | 13.680 | 9.426 | 8.742 | 5.844 | 5.844 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 2.191 | 3.883 | 1.825 | 1.140 | 1.140 | 1.140 | |
Overige programmalasten | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 6.201 | 9.797 | 7.602 | 7.602 | 4.704 | 4.704 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -23.152 | -27.005 | -22.668 | -22.063 | -19.165 | -19.165 | |
Saldo voor reserveringen | -23.152 | -27.005 | -22.668 | -22.063 | -19.165 | -19.165 | |
Reserves | 3.086 | -118 | 48 | 48 | 689 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 286 | 288 | 48 | 48 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 0 | 406 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Vrijval reserves | 2.800 | 0 | 0 | 0 | 689 | 0 | |
Saldo | -20.067 | -27.123 | -22.620 | -22.015 | -18.477 | -19.165 |
Financiële bijstellingen
Eerste Herziening | Voorjaarsnota | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bijstellingen Bestuur - Gebieden, inspraak en participatie | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 |
||
Oorspronkelijke begroting 2021 | -23.232 | -22.947 | -22.042 | -19.542 | -19.542 | ||
Bijstellingen Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 | -3.891 | 327 | 27 | 1.066 | 377 | ||
CityLab010 vanaf 2022 niet gecontinueerd | Bezuinigingen/Taakstellingen | 0 | 0 | 0 | 1.038 | 350 | |
Citylab | Kasschuiven | -300 | 300 | 0 | 0 | 0 | |
Onderbesteding opleidingen en dienstreizen | Ramingsbijstellingen onvermijdbaar | 12 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overschot participatiebudget 2020 naar 2021 | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | -2.439 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Citylab | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
CityLab010 vanaf 2022 niet gecontinueerd | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -1.164 | 27 | 27 | 27 | 27 | |
Begroting na wijzigingen | -27.123 | -22.620 | -22.015 | -18.477 | -19.165 |
Toelichting financiële bijstellingen
CityLab010 vanaf 2022 niet gecontinueerd
Het college heeft in de Begroting 2021 besloten dat er geen middelen voor CityLab010 in 2023 worden gereserveerd. Bij de voorjaarsnota 2021 heeft het college besloten dat er ook in 2024 en daarna geen geld wordt gereserveerd voor Citylab. Het is aan het nieuwe college op welke wijze zij vorm wil geven aan CityLab010. Dit heeft als resultaat dat in 2024 de laatste financiële afwikkeling plaats vindt. Het beschikbaar budget 2024: € 1 mln en 2025: €350 valt vrij ten gunste van het resultaat.
CityLab
Met ingang van 2020 wordt 90% van de subsidie uitgekeerd bij verlening. Dit is in tegenstelling tot voorgaande jaren waar de subsidies in drie termijnen uitbetaald werden aan initiatiefnemers. Deze aanpassing is doorgevoerd omdat initiatiefnemers bij CityLab010 bij aanvang van hun project investeringen moeten kunnen doen om te kunnen starten met project. Daarnaast is in 2020 het CityLab010 budget éénmalig met € 2,8 mln verlaagd omdat er voldoende middelen in de reserve CityLab010 beschikbaar waren om de kosten 2020 te dekken.
Bovenstaande keuzes leiden ertoe dat er in 2021 niet voldoende middelen aanwezig zijn bij de start van het Citylab jaar. Om dat op te lossen is een deel van het budget van 2022 verschoven naar 2021.
Onderbesteding opleidingen en dienstreizen
Vanwege corona wordt er in 2021 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen en dienstreizen. De begroting is hierop aangepast.
Overschot participatiebudget 2020 naar 2021
De gemeenteraad heeft op 16 juli 2020 motie 42 'Iets meer tijd voor bewonersinitiatieven' aangenomen. De motie vraagt de onderbesteding van het budget bewonersinitiatieven door te schuiven naar 2021 als eenmalige 'corona' maatregel. In 2021 mag € 2,4 mln toegevoegd worden aan het participatiebudget van de bestuurscommissies.
Technische wijzigingen
In taakveld Bestuur – Gebieden, inspraak en participatie zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.
De grootste wijziging is de overdracht vanuit de intensiveringen Kwetsbare Wijken (Veilig) voor extra inzet in de wijk Bospolder- Tussendijken conform besluit tijdens de collegeretraite van 2019 (€ 1 mln). Hiernaast is sprake van een bijdrage vanuit directie Veilig voor focuswijk Oude Westen (€ 100), dekking loonkosten voor inzet in de Spaanse polder (€ 75), bijdrage bedrijvenraad Spaanse Polder (€ 50) en diverse kleine technische wijzigingen (- € 61).
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Dit taakveld omvat de werkzaamheden van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomité’s. Zij organiseren de betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij de gemeentelijke besluiten over onderwerpen die hen aangaan. Zij subsidiëren ook kleinschalige initiatieven die inwoners en ondernemers nemen.
Het taakveld omvat ook de ontwikkeling en toepassing van instrumenten en werkwijzen, die tot meer betrokkenheid en participatie van inwoners en ondernemers leiden.