Rotterdam, als grote stad in de delta, beheert en onderhoudt haar riolering en stedelijke watersysteem voortvarend om een gezonde en leefbare stad met droge voeten te blijven. Rotterdammers kunnen ondanks de al merkbare effecten van klimaatverandering daardoor vrij van gezondheidsrisico’s dicht op elkaar leven. De economische bedrijvigheid in de stad gaat tijdens en na hevige neerslag gewoon door. Samen met bewoners en partners pakken we kansen die bijdragen aan een circulaire economie en uitdagingen rondom klimaatverandering.

Gemeentelijk Rioleringsplan

In februari 2021 is een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) voor de planperiode 2021-2025 vastgesteld. De voorbereidingen voor een Hemelwaterverordening lopen, zodat deze voor de zomer kan worden vastgesteld.

 

Rotterdams WeerWoord

Door covid-19 is fysiek contact op dit moment nauwelijks mogelijk met de Rotterdammer. Toch blijven we door middel van digitale participatie en het gebruik van de media mensen stimuleren om hun eigen tuinen en straten te vergroenen en bewust te maken van de positieve effecten hiervan. De aanleg van 1000 geveltuinen tijdens de zomer van 2020, waardoor Rotterdam het NK tegelwippen wist te winnen is hiervan een goed voorbeeld. Dit jaar is het streven om 100.000 tegels te wippen en hebben we een regentonnenactie. Daarbij is er al veelvuldig gebruik gemaakt van de subsidieregeling klimaatadaptatie; Rotterdammers kunnen sinds 1 januari 2020 een subsidie aanvragen voor de aanleg van meer groen en het opvangen van regenwater.

 

BlueLabel

Één van de gestelde collegetargets is een stijging van het aantal panden in Rotterdam dat geen verhoogde kans heeft op wateroverlast bij een bui van 100 mm in 2 uur van 88% naar 90%. De actualisatie van de brongegevens in 2020 heeft geleid tot een aangepaste startwaarde naar 86,7%. Daarbij wordt vastgehouden aan de target van 90% waardoor de benodigde inspanning groter is (3,3% t.o.v. 2%). De verwachting is dat de beoogde 90% met de huidig voorgestelde aanpak gehaald wordt. Tijdens de volgende en tevens laatste actualisatie van de gegevens eind 2021 wordt naast de actuele stand van zaken een prognose voor de ontwikkeling op de target in 2022 gegeven.

 

Levering materialen

De gemeente krijgt signalen van leveranciers dat er schaarste is aan bepaalde onderdelen en materialen en daarom moeilijk leverbaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn de
leveringen van PE en PVC die nodig zijn bij het vernieuwen van de huisaansluitingen en het Drainage Infiltratie Transport riool (DIT). Hoe lang deze schaarste aanhoudt en op welke wijze dat van invloed zal zijn op de voortgang van projecten, het realiseren van doelstellingen en de kosten wordt onderzocht, maar is op dit moment nog niet duidelijk.


 

Ontwikkelingen 2022-2025

GRP

In februari 2021 is een nieuw GRP voor de planperiode 2021-2025 vastgesteld. Naast het vervullen van de huidige taken volgend uit de drie wettelijke zorgplichten, is de belangrijkste opgave voor de komende planperiode het verder vormgeven van het stedelijk watersysteem van de toekomst. We richten onze blik op en zoeken balans in het denken ‘Van buis naar buitenruimte’. Ons stedelijk watersysteem bestaat niet meer sec uit buizen, de gehele buitenruimte heeft ook een belangrijke functie in dit systeem. Rotterdam kan dat niet alleen. Meer dan eerder zoeken we daarom de samenwerking met niet alleen onze traditionele partners in het stedelijk waterbeheer zoals de waterschappen, maar juist ook met de inwoners, de bedrijven, woningbouwcorporaties en vele anderen. We maken heldere afspraken en benutten daarvoor ook de instrumenten die de wet ons biedt zoals een Verordening beheer ondergrond, een hemelwaterverordening, het hanteren van uitgiftepeilen en na inwerkingtreding van de Omgevingswet, het omgevingsplan.

Eén van de belangrijkste pijlers in onze strategie is het slim beheer van de riolering. Het uitgangspunt blijft het vervangen van circa tweehonderd kilometer riool in de planperiode. Maar vanwege de integrale uitvoering van projecten is dit niet strikt veertig kilometer per jaar. Het uitgangspunt is dat rioolvervangingsprojecten zo integraal mogelijk uit te voeren. Hierbij worden niet alleen werkzaamheden aan de riolering uitgevoerd, maar gelijktijdig de gehele buitenruimte aangepakt en zoveel mogelijk klimaatbestendig ingericht.

 

Rotterdams WeerWoord

Met het Rotterdams WeerWoord versnellen en intensiveren we klimaatadaptatie, zodanig dat iedereen in Rotterdam in 2030 waterrobuust en klimaatbestendig handelt. In het najaar van 2020 is de uitvoeringsagenda in de gemeenteraad vastgesteld. Hierin wordt de benodigde opschaling en versnelling vertaald in praktische maatregelen en acties, die stadsbreed én wijkgestuurd uitgevoerd gaan worden. In de uitvoeringsagenda staan concrete maatregelen en activiteiten voor 2021-2022 beschreven.

Het college heeft voor 2021 investeringsmiddelen toegekend. Met de middelen die in 2021 zijn vastgesteld worden projecten gerealiseerd die bijdragen om collegetarget 10 te halen. Voor 2022 is vooralsnog geen aanvullend budget beschikbaar gesteld. Dit heeft consequenties voor de ambities gesteld in de uitvoeringsagenda, onder andere op de bijdragen van derden via cofinanciering en de continuïteit van het programma.

 

Omgevingswet

Onder de huidige wetgeving is het opstellen van een GRP verplicht. Met het in werking treden van de Omgevingswet vervalt de verplichting om periodiek een nieuw GRP op te stellen. Rotterdam vindt het echter belangrijk om visie, beleid en doelstellingen voor het stedelijk watersysteem vast te leggen. Ook biedt het GRP de onderbouwing voor de hoogte van de rioolheffing. Daarom blijft Rotterdam ook na invoering van de Omgevingswet werken met een GRP.  Vooruitlopend op de komst van het Omgevingsplan stellen we een Hemelwaterverordening op om particulieren meer te betrekken bij de verwerking van het hemelwater. Bij de ingang van de Omgevingswet maakt de verordening dan van rechtswege deel uit van het Omgevingsplan.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad

Wat gaan we daar voor doen

Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad

Effectindicatoren 20182019

2020

 

2021

 

2022202320242025
Het percentage panden met BlueLabel A of B, daarmee geen verhoogde kans op wateroverlast bij hevige regen heeft Streefwaarde   88% 88% 89% 90% 90%    
Realisatie 86,7%   89,5%          
Cumulatief aantal kilometer vervangen riolering in GRP-periode Streefwaarde     200         200
Realisatie 118,6 157,5 200          

Toelichting indicatoren

BlueLabel

Het college van B&W van de gemeente Rotterdam heeft college targets bepaald. Nummer 10 van de collegetargets is een stijging van het aantal panden in Rotterdam dat geen verhoogde kans heeft op wateroverlast bij een bui van 100 mm in 2 uur van 88% naar 90%. Deze collegetarget is gebaseerd op BlueLabel, een labelingsystematiek per gebouw voor wateroverlast.

BlueLabel is een digitale tool voor risicoanalyse die panden en gebieden in de stad lokaliseert die kwetsbaar zijn voor overstroming als gevolg van hevige regen. BlueLabel vertaalt het overstromingsgevaar in een eenvoudig te begrijpen rangschikking met behulp van label A tot en met E. Dit is vergelijkbaar met de opbouw van het energie-label. Elk pand conform de BAG-registratie in Rotterdam heeft een label gekregen. Label A en B betekenen geen tot zeer weinig overlast. Vanaf label C oplopend tot E is er wel sprake van overlast en mogelijk natte vloeren in het pand.

Prestatie

A = geen kans op wateroverlast
B = water tegen de gevel, maar weinig kans op wateroverlast
C = kans op wateroverlast aanwezig
D = grote kans op wateroverlast
E  = water stroomt pand in, er ontstaat wateroverlast
X = panden die niet in alle datasets voorkomen en daarmee niet geclassificeerd kunnen worden.

Prestatie-indicator

D

Het percentage panden dat geen risico op wateroverlast in huis heeft (de panden met labels A en B bij elkaar opgeteld) is 86,7%. Met reguliere inzet en extra inzet in de periode 2021 en 2022 is het reëel om te stellen dat 3,3% van het totaal aantal panden in Rotterdam een beter label krijgt. Als het totaal aantal panden in de nulsituatie wordt gehanteerd betreft dit 124.897, waarvan 16.284 panden met een C,D,E-label. Het percentage panden dat geen risico op wateroverlast in huis heeft stijgt conform de target naar 90% in maart 2022.

Eind 2020 zijn de meest actueel beschikbare gegevens verwerkt in het model. Als gevolg van het oplossen van een eerdere systematische modelfout, is de nul-situatie gewijzigd. Het startpunt is bijgesteld op 86,7%. Ook blijkt de toetsbaarheid van de voortgangsmeting in de praktijk lastig. Dit heeft na overleg met de Rekenkamer geleid tot een aanpassing van het definitieboekje. Eind september 2021 worden de labels opnieuw afgeleid en geven we een eindprognose van de target.

 

Vervanging riolering

Als gevolg van de vele nieuwbouw in Rotterdam, na 1950, zou er vanaf ongeveer 2015 een vervangingspiek ontstaan oplopend tot ongeveer 60 tot 80 km riolering per jaar. In het GRP 2000-2005 is daarom de huidige strategie voor rioolvervanging geformuleerd. Deze strategie betekent dat vanaf 2010 jaarlijks structureel circa 40km riool vervangen dient te worden om een goed functionerend rioolstelsel te kunnen waarborgen.

De afspraak is om ook in de planperiode van het GRP5 (2021-2025) circa 200 km vrijvervalriolering te vervangen. Met 200 km rioolvervanging in vijf jaar (gemiddeld jaarlijks circa 40 km) wordt voorgesorteerd op de vervangingspiek. Met rioolvervanging en de aanleg van gescheiden stelsel maken we de stad klimaatbestendig en verduurzamen we het rioolstelsel.

Wat kost het

Eerste HerzieningVoorjaarsnota
Overzicht van baten en lasten RioleringRealisatie
2020
Begroting
2021
Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Baten exclusief reserves78.53182.39885.66988.45891.27891.278

Bijdragen rijk en medeoverheden 0 0 0 0 0 0
Belastingen 77.583 81.494 85.011 87.800 90.620 90.620
Overige opbrengsten derden 948 904 658 658 658 658
Lasten exclusief reserves62.47964.04567.28770.10272.93472.934

Apparaatslasten 0 0 0 0 0 0
Overige apparaatslasten 0 0 0 0 0 0
Intern resultaat 14.881 12.392 12.392 12.392 12.392 12.392
Intern resultaat 14.881 12.392 12.392 12.392 12.392 12.392
Programmalasten 47.598 51.653 54.895 57.709 60.542 60.542
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 10.952 12.808 13.584 13.848 13.956 13.290
Kapitaallasten 6.380 7.774 8.884 9.921 10.947 11.612
Overige programmalasten 29.895 31.071 32.427 33.940 35.639 35.639
Subsidies en inkomensoverdrachten 371 0 0 0 0 0
Saldo voor vpb en reserveringen 16.052 18.352 18.381 18.356 18.344 18.344
Saldo voor reserveringen 16.052 18.352 18.381 18.356 18.344 18.344
Saldo 16.052 18.352 18.381 18.356 18.344 18.344

Financiële bijstellingen

Eerste
Herziening
Voorjaarsnota
Bijstellingen RioleringBegroting
2021
Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Oorspronkelijke begroting 2021 18.308 18.337 18.311 18.299 18.299
Bijstellingen Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 45 45 45 45 45
Actualisatie kapitaallasten Ramingsbijstellingen onvermijdbaar 0 0 0 0 0
Rioolheffing actualisatie opbrengst Ramingsbijstellingen onvermijdbaar 0 0 0 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen 45 45 45 45 45
Begroting na wijzigingen 18.352 18.381 18.356 18.344 18.344

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie kapitaallasten

De kapitaallasten zijn aangepast op basis van daadwerkelijke activeringen in 2020, bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen, omslagrente en bouwrente van de jaarschijven. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldo neutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.

 

Rioolheffing actualisatie opbrengst

Op basis van de actuele prognose is de opbrengst van de rioolheffing voor 2021 neerwaarts bijgesteld met € 436. Dit wordt met name veroorzaakt door een lagere opbrengst bij bedrijven. De afname wordt saldo neutraal verwerkt.

 

Technische wijzigingen

In dit taakveld zijn er diverse kleine technische wijzigingen geweest.

Omschrijving taakveld

We willen de volgende effecten in de stad bereiken:

  • gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem
  • herstellen van sponswerking van de stad op zowel niet openbaar publiek als privaat terrein
  • voorkomen van ontwrichting door klimaatverandering

 

Tot dit taakveld behoren de gemeentelijke zorgplichten ten aanzien van afvalwater, hemelwater en grondwater:

  • inzameling en verwerking van hemelwater
  • inzameling en transport van huishoudelijk- en bedrijfsafvalwater
  • voorkomen van grondwaterproblemen
  • bestrijding verontreiniging oppervlaktewater
  • baten rioolheffing via categorieën 2.2.1 (voor niet-woningen) en 2.2.2 (voor woningen)
  • kosten van de heffing en invordering van de rioolheffing