Beheer overige gebouwen en gronden

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Vastgoed en gronden inzetten als middel voor behalen maatschappelijke doelen.

Goed rentmeesterschap uitoefenen: waarde behoud van bezittingen.

Sturing geven aan en handhaving van het gebruik van onroerend goed: met privaatrechtelijke instrumenten stuurt de gemeente op het gebruik van onroerende zaken die aan derden in erfpacht of in eigendom zijn of worden gegeven en handhaaft de contracten.

Bestuursopdracht

Om ‘in control’ te komen heeft het college op 16 juli 2019 de bestuursopdracht Toekomstbestendig sturen en begroten Vastgoed vastgesteld. Tijdens de voorjaarsretraite zijn de eerste resultaten gepresenteerd. Daarna is verder gewerkt aan een toekomstbestendige begroting. Hierbij zijn ook de reeds bekende resultaten van de corona crisis meegenomen. De uitkomsten zijn nu in de meerjarenbegroting verwerkt.

Binnen de bestuursopdracht is eerder in kaart gebracht hoe groot de problematiek rondom niet kostendekkendheid is. Nu zijn er concrete voorstellen aan het college gedaan om te komen tot sluitende afspraken over de kostendekkende huur inclusief verrekeningssystematieken voor ontwikkeling, beheer en onderhoud. Daarnaast is de opgave op het gebied van verduurzaming verder uitgewerkt door inzicht te geven in de omvang van de problematiek, financiële doorrekening kosten, financieringsmogelijkheden en wijze waarop de verduurzaming kan worden uitgevoerd.

In het vervolg van de bestuursopdracht zal de focus vooral liggen op het verder verbeteren van sturing op vastgoedportefeuilles door zowel de afdeling Vastgoed als door de opdrachtgevende beleidsdirecties. Dat moet leiden tot aangepaste spelregels en borgen van naleving ervan, nadere invulling van de strategische adviesrol van de afdeling Vastgoed en het borgen van de resultaten van de Bestuursopdracht in de organisatie

 

Verduurzaming portefeuille

De gemeente Rotterdam heeft ambitie om als organisatie CO2 neutraal te zijn in 2050 en daar hoort een duurzame portefeuille bij. Het in beeld brengen van de kosten vormt een onderdeel van de Bestuursopdracht.  Bij het verduurzamen van gebouwen hebben we te maken met een pakket aan wetten en regels. Naast het Bouwbesluit zijn dit bijvoorbeeld de Energie Prestatie Coëfficiënt eisen (EPC) en het verplichte energielabel. Overheidsgebouwen hebben volgens de Europese richtlijn Energy performance of buildings Directive (EPBD) een voorbeeldfunctie. Daarom moeten nieuwe overheidsgebouwen bij aanvraag van de omgevingsvergunning sinds 1 januari 2019 al aan de Bijna Energieneutrale Gebouwen eisen (BENG) voldoen. Ook moet rekening worden gehouden met de milieubelasting van toegepaste materialen.

De afdeling Vastgoed laat de kosten van de ambities voor de gehele portefeuille doorrekenen. Voor een deel van de portefeuille is vervanging een optie om de ambities te bereiken.  In mei is gestart met de pilot verduurzaming Meerjarenonderhoudsplan. Hierbij wordt inzichtelijk wat de financiële gevolgen zijn van om deze ambitie via het spoor onderhoud concreet voor een aantal objecten betekent. Een routekaart duurzaamheid wordt nu gemaakt. Vastgoed doet een energie-audit voor haar gebouwen volgens de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED) en levert de gegevens aan bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) eind 2020.

 

Risico’s

De uitbraak van het coronavirus heeft ook impact op Vastgoed. De mogelijke effecten voor de afdeling Vastgoed zijn hieronder opgenomen.

Het geplande onderhoud in 2020 kan voor een deel door capaciteitsgebrek bij aannemers, niet meer op tijd worden uitgevoerd. Daarnaast kan onderhoud in een aantal gevallen niet gedaan worden, omdat het niet conform de RIVM richtlijnen uitgevoerd kan worden. Er wordt voor gezorgd dat de veiligheid niet in het geding komt. Op dit moment is nog geen goed overzicht van werkzaamheden die worden doorgeschoven, omdat afhankelijk van de RIVM richtlijnen voor de 2e helft van dit jaar er wellicht nog onderhoudswerkzaamheden alsnog uitgevoerd kunnen worden.

De debiteurenpositie neemt toe door het besluit van het college van B en W, om partijen die zich melden met een verzoek tot uitstel van betaling, 3 maanden uitstel te geven. Er zijn nu ca 185 partijen die zich gemeld hebben met een verzoek tot uitstel. Het gaat om ruim een miljoen euro per maand.

Een deel van de huurinkomsten van brandstofverkooppunten is omzet gerelateerd. Omdat er nu veel minder brandstof getankt wordt, daalt de omzet, en daarmee ook de inkomsten van Vastgoed in 2020.

De leegstand is momenteel niet hoog. Het zou kunnen dat de coronacrisis hierop een negatief effect gaat krijgen.

De vastgoedmarkt (verkoop) lijkt niet heel ernstig beïnvloed te worden door de coronacrisis. Door slim te schuiven tussen de jaarschijven verkopen (winkels en horecapanden later verkopen, omdat de markt daarvoor nu slechter is) wordt strategisch het beste moment voor verkoop bereikt.

De reclameopbrengsten vormen ook een risico, maar het effect is nog niet in te schatten.

Doelstellingen 2020

De doelstelling voor 2020 is naar beneden bijgesteld van 150 objecten naar 115 objecten de opbrengst zal wel stijgen van € 16 mln naar € 20 mln. Door verschuiving van objecten in de jaarschijven is er een hogere opbrengst verwacht in 2020. De doelstellingen van het taakveld die staan vermeld onder 'Wat willen we bereiken' en 'Wat gaan we daarvoor doen' zijn nog actueel. Er zijn geen ontwikkelingen die hebben geleid tot afwijkingen in het beoogde effect of de inspanningen

Ontwikkelingen 2021-2024

De huidige marktontwikkelingen wordt op dit moment goed gemonitord. Op het moment dat de waarden van objecten onder druk komen te staan, kan er een heroverweging komen of bepaalde objecten op dit moment moeten worden verkocht. Dit zal uiteraard invloed hebben op de begroting.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Goed rentmeesterschap uitoefenen

Sturing geven aan en handhaving van het gebruik van onroerend goed

Wat gaan we daar voor doen

Goed rentmeesterschap uitoefenen

Privaatrechtelijke instrument inzetten als middel voor het behalen van ruimtelijke, maatschappelijke en economische doelen

Effectindicatoren  201820192020202120222023
Aantal te verkopen objecten commerciële portefeuille Streefwaarde   94 115 121    
Realisatie 65 68        
Het resultaat van de verkochte objecten is afhankelijk van de kwaliteit, type, ligging, metrage en vigerende boekwaarde. De prognose voor 2021 is circa € 26,5 mln.

Toelichting indicatoren

Met de streefwaarde wordt bedoeld het aantal objecten dat de gemeente voornemens is te verkopen en over te dragen aan een nieuwe eigenaar in het betreffende jaartal. Voor 2021 zijn dit op dit moment 121 objecten. Door de uitbraak van het coronavirus en de daarmee samenhangende marktontwikkeling kan het aantal van 121 objecten mogelijk onder druk komt te staan, maar de vooruitzichten zijn wel dat de begrote opbrengst wordt gehaald. De financiële prognose van circa € 26,5 mln is gekoppeld aan de verkoop van 121 objecten.

 

Wat kost het

Overzicht van baten en lasten Beheer overige gebouwen en grondenRealisatie 2019Begroting
2020
Begroting
2021
Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Baten exclusief reserves187.596170.618154.371146.160149.323108.398

Bijdragen rijk en medeoverheden 106 0 0 0 0 0
Financieringsbaten 0 0 0 0 0 0
Overige opbrengsten derden 187.158 170.468 154.221 146.010 149.173 108.248
Overige baten 332 150 150 150 150 150
Lasten exclusief reserves127.561176.619116.61392.32895.21090.446

Apparaatslasten 10.892 12.215 11.918 11.920 11.803 11.803
Inhuur 2.136 2.376 825 826 826 826
Overige apparaatslasten 251 161 195 195 195 195
Personeel 8.505 9.678 10.898 10.898 10.781 10.781
Intern resultaat -109.607 -110.733 -107.867 -110.175 -114.702 -119.211
Intern resultaat -109.607 -110.733 -107.867 -110.175 -114.702 -119.211
Programmalasten 226.275 275.138 212.562 190.584 198.110 197.854
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 108.042 132.335 105.460 82.739 80.477 85.182
Kapitaallasten 99.180 125.877 90.653 91.467 101.377 96.656
Overige programmalasten 19.054 16.769 16.371 16.299 16.177 15.937
Sociale uitkeringen 0 0 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 0 157 79 79 79 79
Saldo voor vpb en reserveringen 60.035 -6.001 37.758 53.832 54.113 17.952
Saldo voor reserveringen 60.035 -6.001 37.758 53.832 54.113 17.952
Reserves2.10033.9022.9392.0722.1482.171

Onttrekking reserves 4.300 31.772 3.139 2.272 2.348 2.371
Toevoeging reserves 2.200 300 200 200 200 200
Vrijval reserves 0 2.430 0 0 0 0
Saldo 62.135 27.901 40.697 55.904 56.261 20.123

Omschrijving taakveld

De gemeente Rotterdam heeft in 2020 zowel maatschappelijke als commerciële vastgoedobjecten in portefeuille. Vastgoed en gronden in gemeentelijk bezit worden ingezet ten bate van maatschappelijke doelstellingen en worden dusdanig beheerd dat ze toekomstbestendig zijn. Het bezit is geen doel op zich. Het verhogen van de kwaliteit van het Rotterdamse voorzieningenaanbod is wél een doel. De inzet is om hiertoe alleen de zogenaamde kernportefeuille aan gebouwen en gronden aan te houden, waarmee de maatschappelijk gewenste waarde kan worden gecreëerd. Dit betekent dat het gemeentelijke vastgoed moet bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen uit het coalitieakkoord en aan doelstellingen die zijn neergelegd in wet- en regelgeving (die zijn door vertaald in beleidsprogramma’s, zoals bij onderwijshuisvesting). Deze collegedoelstellingen zijn en worden vorm gegeven in plannen en programma’s die leiden tot vragen naar (gemeentelijk) vastgoed. De kaders waarbinnen dit gebeurt met betrekking tot vastgoed zijn vastgesteld in de Kadernota Vastgoed. Door het hanteren van functioneel grondbeleid beheert de gemeente ruim 42.000 (grond)contracten van onroerende zaken die in erfpacht of in eigendom zijn uitgegeven door de gemeente.