Duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals: SDG's)

De duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDG's) zijn zeventien doelen om van de wereld een betere plek te maken in 2030. De duurzame ontwikkelingsdoelen (voortaan SDG's) zijn afgesproken door de landen die zijn aangesloten bij de Verenigde Naties (VN), waaronder Nederland. Ook Rotterdam heeft de SDG’s omarmd en heeft zich aangesloten bij de VNG-campagne ‘Gemeenten 4 Global Goals’. In beleid en plannen zoals het Rotterdams Weerwoord, ‘Uit de Knoop’, Gezond010 en Veilig@Rotterdam zijn doelen en indicatoren opgesteld die een duidelijke relatie hebben met de SDG’s. Ook bedrijven en organisaties in Rotterdam waaronder de Erasmus Universiteit, Hogeschool Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Unilever en Verstegen spices hebben de SDG’s doorgevoerd in hun bedrijfsvoering.

Crisissen op het gebied van wonen, energie, klimaat en verdeling van de samenleving leggen extra druk op het realiseren van de ambities van onze stad. De SDG’s kunnen dienen als gemeenschappelijke stip op de horizon voor alle partijen, in Rotterdam maar ook regionaal en (inter)nationaal, en bieden een gedeelde taal en helpen de krachten van partijen te bundelen. Zo versterken we de samenwerking met onze partners én vergroten we de kansen van Rotterdam om meer Europese subsidies te verwerven om samen te bouwen aan de toekomst van de stad.

Uitnodiging aan de stad

In navolging van vele steden wereldwijd verschijnt in het voorjaar 2023 een Rotterdamse ‘Voluntary Local Review’ (VLR): een overzicht dat laat zien hoe Rotterdam ervoor staat op elk van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen, wat de aanpak is om de situatie verder te verbeteren en welke inspirerende praktijkvoorbeelden van werken met SDG’s er in de stad te vinden zijn. Met de nadrukkelijke uitnodiging aan bedrijven en organisaties in de stad om hier samen mee aan de slag te gaan. 

Ook in de Staat van de Stad, een onderzoek dat elke 2 jaar wordt uitgevoerd, legt gemeente Rotterdam een link naar de SDG’s en het brede welvaartsbegrip: we brengen niet alleen de welvaart van de stad in kaart, maar juist ook het welzijn, alles wat mensen van waarde vinden. En dat niet alleen nu en hier, maar ook ‘elders’ en ‘later’. We willen de negatieve consequenties van onze keuzes niet afwentelen op latere generaties of op plekken elders in de wereld. Zo geven we richting aan beleid en uitvoering en vertalen we een abstract en mondiaal verhaal, naar een Rotterdams verhaal met concrete doelen voor de stad.

Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) en de begroting van gemeente Rotterdam

In onderstaande dwarsdoorsnede van de begroting treft u een rapportage over SDG’s aan de hand van bestaand en voorgenomen beleid. Bij elke SDG wordt aangegeven in welk begrotingsprogramma het bestaande beleid is beschreven en welke bestaande targets en indicatoren relevant zijn.  

Geen armoede (SDG 1) en geen honger (SDG 2)

In de loop van 2022 hebben meer Rotterdammers door de hoge inflatie en stijgende energieprijzen te maken gekregen met financiële problemen. Om Rotterdammers met een laag inkomen extra in deze moeilijke tijd te ondersteunen heeft het college van B en W na de zomer van 2022 het actieplan Geldzorgen gelanceerd. Hierin zijn kortetermijnmaatregelen opgenomen om armoede en honger te dempen, zoals het verstrekken van boodschappenkaarten en het verzorgen van schoolontbijten. Ook is ingezet op snellere hulp voor Rotterdammers die zich met schulden bij de gemeente melden. Voor Rotterdammers met een inkomen tot 140% van het wettelijk sociaal minimum was een energietoeslag van maximaal €1.300 beschikbaar. Deze regeling had een bereik van 95%.

Voor de lange termijn heeft het college in oktober 2022 de hoofdlijnen van het nieuwe beleidsplan armoede- en schuldenaanpak aan de gemeenteraad aangeboden. Deze hoofdlijnen vormen de basis voor het beleidsplan dat in mei 2023 wordt aangeboden aan de gemeenteraad.

Begrotingsprogramma’s: Armoede, schuldhulpverlening, integratie en samenleving, Sport en recreatie, Energietransitie

Indicatoren: Collegetarget ondersteuning aanpak schulden

Goede gezondheid en welzijn (SDG 3)

Rotterdammers kunnen met hun vraag voor hulp en ondersteuning terecht bij de VraagWijzer, de stedelijke loketten (Centraal Onthaal Volwassenen, Centraal Onthaal Jongeren en Centraal Onthaal Gezinnen) of bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

De Vraagwijzer werkt aan een eenduidige, snellere, effectievere manier van werken en een grotere zichtbaarheid in de wijken. In 2022 was er, naast de reguliere informatie over zorg en ondersteuning, vanuit de Vraagwijzer specifiek aandacht voor de energiecrisis. De Vraagwijzer en wijkteams hebben afgelopen jaar ook zorg en ondersteuning geboden aan Oekraïners die in Rotterdam werden opgevangen. De wijkteams zijn bovendien volop betrokken bij het Hulpteam Toeslagen 010 om de Rotterdamse gedupeerden van de toeslagenaffaire te helpen.

Het aandeel 65-plussers onder de Rotterdammers neemt langzaam maar gestaag toe. Daarmee groeit ook de vraag om zorg en ondersteuning van ouderen. De inzet daarbij is hen zo lang mogelijk thuis in hun vertrouwde omgeving te laten wonen. De ervaren gezondheid wordt door ouderen mede daardoor ook beter gewaardeerd. Voor ouderen die alleen wonen heeft de coronacrisis echter een bijzonder negatieve uitwerking gehad.  Ze voelden zich vaker eenzaam en minder gezond. Daarbij is de toegankelijkheid van ondersteuning en zorg door de stijgende zorgkosten, de schaarste aan personeel en de wissel die de Covid pandemie op de zorg trok, onder druk komen te staan. Met innovatieve combinaties van wonen en zorg, en met behulp van eHealth zoeken we naar nieuwe effectieve en efficiënte vormen van hulp.

Ook voor jongeren heeft de coronacrisis impact gehad. Het verlies van perspectief en sociale contacten heeft hun mentale gezondheid aangedaan. Met de herstelaanpak ‘Rotterdam sterker door jongeren’ en met extra middelen voor de jeugdhulp is in 2022 meer laagdrempelige ondersteuning gerealiseerd, onder meer via de huisarts en zogenaamde jongerenhubs.

Daarnaast bevorderen we een gezonde leefstijl: meer bewegen, gezond eten, minder alcoholgebruik en roken, zodat Rotterdammers langer gezond en actief blijven. Zo is er aanpak van overgewicht in de wijken en zijn er activiteiten op scholen om alcoholgebruik en roken tegen te gaan.

We zijn bovendien steeds alert op gezondheidsrisico’s. De GGD adviseert over milieuvraagstukken in relatie tot gezondheid, en geeft ook een adequate reactie op nieuwe infectieziekten als mpox – tot voor kort bekend onder de naam apenpokken of monkeypox -en schurft, zodat ze onder controle blijven.

Tussen 2022 en 2026 is jaarlijks 1% van het Wmo budget voor preventie gereserveerd. Dit komt neer op een bedrag van €2,1 miljoen. Daarmee willen we de vitaliteit en de zelfredzaamheid van de Rotterdammers vergroten, zodat een beroep op Wmo-maatwerkvoorzieningen wordt voorkomen, uitgesteld of verminderd. In 2022 zijn middelen ingezet voor o.a. herstelacademies GGZ, sociale benadering dementie en de wijkpreventieketen.

 

Begrotingsprogramma's: Volksgezondheid, Sport en recreatie, Cultuur, Zorg, welzijn en wijkteams, Bestaande stad en Energietransitie

Indicatoren:

• Collegetarget toename sportdeelname
• Collegetarget realisatie woonzorgconcepten
• Collegetarget jeugdpreventie

Kwaliteitsonderwijs (SDG 4)

Met het onderwijsbeleid 'Gelijke kansen voor elk talent' investeert de gemeente in kansengelijkheid in het onderwijs, zodat alle Rotterdamse kinderen het beste uit zichzelf kunnen halen. Het aandeel basisscholen dat van de Inspectie van het Onderwijs het hoogste oordeel ‘goed’ krijgt, steeg in elk geval tot en met het schooljaar 2020-2021 jaarlijks. Leerlingen krijgen in groep 8 mede daardoor vaker een advies voor havo of vwo.

Ook hier geldt echter dat corona het voor veel leerlingen lastig heeft gemaakt. Met name kinderen die slecht behuisd waren en over weinig (digitale) faciliteiten beschikten was het moeilijk. Daarom is er extra geïnvesteerd om die opgelopen achterstand in te halen.

 

Begrotingsprogramma: Onderwijs, Sport en recreatie

Indicatoren: Collegetarget Een schil om de School 

Schoon water en sanitair (SDG 6)

Doel is toegang tot sanitatie voor iedereen en een duurzaam beheer van de waterketen. De gemeentelijke riolering beheren en onderhouden gebeurt zodanig (d.m.v. assetmanagement) dat deze robuust, betrouwbaar en klimaatbestendig is en blijft. De aanpak is in een Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) vastgelegd. Alle assets binnen het stedelijk watersysteem, waaronder de riolering, gemalen, persleidingen en kolken, worden aan de hand van inspecties, risicoanalyses en (rendements)berekeningen gemonitord en indien nodig gereinigd. Rotterdam werkt in de afvalwaterketen nauw samen met de waterschappen aan het stedelijk watersysteem van de toekomst, klimaatbestendig en circulair.  Waterschappen dragen formeel zorg voor de kwaliteit en kwantiteit van de binnenwateren, Rijkswaterstaat doet dat voor de Maas.

In 2022 is 32,7 km riolering vervangen. Het streven was ca. 40 km, maar het samen oppakken van rioolwerkzaamheden samen met andere onderhoudswerkzaamheden en bijvoorbeeld de energietransitie heeft meer voorbereidingstijd gevraagd dan vooraf gedacht.

 

Begrotingsprogramma: Beheer van de stad

Indicatoren: n.v.t.

Betaalbare en duurzame energie (SDG 7)

De doelstelling is dat iedereen toegang heeft tot betaalbare en duurzame energie. De Rotterdamse ambities voor de energietransitie sluiten hier goed op aan, waarbij de focus ligt op een betaalbaar, schoon, adaptief en duurzaam energiesysteem en op het tegengaan van energiearmoede.

Als meer processen in de haven en de stad elektrificeren en we steeds meer elektrisch vervoer gebruiken, neemt de vraag naar elektriciteit fors toe. Er is dus veel schone elektriciteit nodig, daarom stellen we ambitieuze doelen voor zonne- en windenergie.  In 2022 zijn ruim 300 bedrijven met een geldige SDE-subsidie (Stimulering Duurzame Energieproductie) benaderd met onder meer als resultaat dat op 39 locaties nog panelen werden geplaatst (88 MWp) en 21 locaties worden ontwikkeld onder begeleiding van een zonne-energie-adviseur (25 MWp). Verder zijn ongeveer 3.000 Rotterdamse ondernemers in het tweede kwartaal van 2022 gewezen op beschikbare hulp bij de realisatie van zonnepanelen op het bedrijfsdak. Bijna 40 ondernemers hebben hierop gereageerd.

In Rotterdam Zuid is met hulp van Energie van Rotterdam (EVR) een energiecoöperatie opgericht. Bewoners kunnen voor een klein bedrag deelnemen aan een collectief zonnedak. Wijk Energie Werkt zorgt voor de montage. Deze organisatie leidt Rotterdammers met een afstand tot de arbeidsmarkt op tot monteur.

Om windenergie te realiseren is eind 2022 de vergunningsaanvraag voor Uitbreiding Landtong Rozenburg ingediend. Voor het Beneluxplein is onderzoek gestart naar opstelmogelijkheden en turbinetypes. Voor de Hoekse Baan (Hoek van Holland) en Charloisse Poort is de voorbereiding begonnen van de vergunningsaanvraag en het onderzoek naar de inpassings- en opstelmogelijkheden. De 22 turbines van windpark Tweede Maasvlakte - totaalvermogen: 116 MW - zijn in 2022 afgebouwd. Daarna startte het testen en inregelen. Oplevering is in 2023 voorzien.

Voor de verduurzaming van de haven en zwaar transport zijn de ontwikkelingen op het gebied van waterstof essentieel. De Gemeentelijke visie op waterstof biedt een helder kader voor de inzet van waterstof.

 

Begrotingsprogramma: Energietransitie

Indicatoren: 

• In 2025 is 350 MW windenergie gerealiseerd, waarvan 300 MW in de haven
• In 2026 is 3,2 km² zonnepanelen gerealiseerd

Eerlijk werk en economische groei (SDG 8)

We dragen bij aan het verdienvermogen van onze stad door een inclusieve en duurzame economische groei en waardig werk voor iedereen. Dit doen we bijvoorbeeld door het MKB te ondersteunen om een toekomstgerichte en sociale bedrijfsvoering te realiseren, en door de ontwikkeling van de circulaire economie en de energietransitie in stad en haven maximaal te faciliteren. Ook zorgen we ervoor dat er in de stad voldoend betaalbare ruimte voor bedrijven- en werklocaties blijft, afgestemd op de lokale economische agenda en arbeidsmarkt.

In 2022 speelden economische onzekerheden, zoals hoge inflatie, en de krapte op de arbeidsmarkt. Het tekort aan personeel bedreigt de economische groei en de voortgang van maatschappelijk cruciale diensten. Tegelijkertijd biedt dit tekort kansen om mensen aan werk te helpen van wie het potentieel lang over het hoofd is gezien. De ambitie blijft om eind 2025 het aantal bijstandsuitkeringen teruggebracht te hebben tot 30.000. Daartoe stimuleert de gemeente onder meer een bestendige uitstroom, aanbod van passend werk, en zorgt ze voor een rechtmatige inkomensvoorziening. In 2022 zijn hiervoor belangrijke stappen gezet.

Het aantal bijstandsuitkeringen eind 2022 bedroeg 32.975. Dit is een daling van 1.649 uitkeringen ten opzichte van het begin van dat jaar (daling van bijna 5%). Met deze tussenstand ligt Rotterdam op koers om de collegetarget te halen: 30.000 bijstandsgerechtigden eind 2025.

 

Begrotingsprogramma's: Werk en inkomen, Economische Ontwikkeling, Energietransitie, Sport en recreatie, Cultuur

Indicatoren:

• Collegetarget naar 30.000 bijstandsgerechtigden
• Collegetarget handhaven bedrijfsruimte
• Op basis van het op te stellen actieprogramma MKB en ondernemerschap wordt een indicator geformuleerd op het aantal MKB’ers dat per jaar een vorm van ondersteuning heeft gehad. Ook komt er op basis van een nulmeting een indicator op de klanttevredenheid van ondernemers over de gemeentelijke dienstverlening.
• Uitlokken van 1 miljard aan investeringen in Rotterdamse bedrijven en nieuwe vestigers, zoals start-ups en sociaal ondernemers, die 2.000 banen opleveren.

 

Innovatie en duurzame infrastructuur (SDG 9)

Er wordt hard gewerkt aan het verbeteren van mobiliteit en infrastructuur in de stad, om zo bij te dragen aan de goede groei van de stad.

Een goede bereikbaarheid maakt de economische positie van Rotterdam aantrekkelijker. Met de aanleg van een nieuwe oeververbinding wordt de beschikbaarheid van ov verbeterd. Deze verbinding kan ook de filedruk verlagen. Er zijn belangrijke stappen gezet.

In november rondde Rotterdam de Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)-verkenning (https://oeververbindingen.nl/app/uploads/Integraal-verkenningenrapport-en-milieueffectrapport.pdf) af voor de oeververbindingen. Deze verkenning is uitgevoerd met het Rijk, de provincie Zuid-Holland en andere partijen. In de verkenning is een voorkeursalternatief vastgesteld. In Rotterdam gaat het om een nieuwe stadsbrug over de Nieuwe Maas waarover snel en vaak openbaar vervoer gaat rijden. Ook fietsers, voetgangers en in beperkte mate automobilisten kunnen deze brug gebruiken. Onderdeel van het pakket is een permanent station Stadionpark en aanpassingen aan de A16 Van Brienenoord-corridor en de Algera-corridor. Al deze maatregelen moeten meer woningbouw mogelijk maken in de Oostflank, evenals de verdere ontwikkeling van Rotterdam Zuid.

Het college heeft in maart 2022 de planstudie vastgesteld voor hoogwaardig openbaar vervoer Maastunnelcorridor. Ook het concept voor kortetermijnmaatregelen voor de nieuwe hoogwaardige openbaarvervoerverbinding tussen Zuidplein en Rotterdam Centraal is vastgesteld. Verder is opdracht gegeven om alle noodzakelijke voorbereidingen te treffen om in januari 2024 de versnelde busdienst via het Maastunneltracé te laten starten. Daarnaast is het verkeersbesluit voorbereid waarmee begin 2023 voor meerdere doelgroepen de vrije rijstrook is opengesteld.  

Mobiliteit en infrastructuur in de stad worden ook verbeterd door meer ruimte te geven aan fietsers en voetgangers. Zo kunnen zij op steeds meer plekken veilig en efficiënt bewegen door de stad. Tegelijkertijd levert dit milieuwinst op: als meer mensen fietsen en lopen is er minder geluids- en stankoverlast voor omwonenden. Dat komt hun gezondheid ten goede.

Zo hebben we bijvoorbeeld verbeteringen van de fietsinfrastructuur doorgevoerd op o.a. de Scheepstimmermanslaan, Eendrachtsplein, Walenburgerweg en Kromme Zandweg. De twee laatstgenoemde straten zijn namelijk belangrijke schoolroutes. Ook hebben we het hele jaar gratis openbaar vervoer aangeboden aan AOW’ers en kinderen tot 12 jaar.

We hebben tien blackspots gesaneerd en we hebben een zomeroffensief gevoerd tegen asociaal rijgedrag met de inzet van extra handhaving, plaatsing van flitspalen en afsluiting in de avonduren en weekenden van enkele straten.

Met de aanpak Nul Emissie Mobiliteit werken we aan het verschonen van de stedelijke gemotoriseerde mobiliteit. Rotterdam bereidt een zero-emissiezone voor voor bestel- en vrachtauto’s per 1 januari 2025.

• In 2022 informeerde de gemeente 21.000 eigenaren van bestelauto’s over deze verandering. Het aantal emissievrije bestelauto's in Rotterdam is bijna verdubbeld ten opzichte van een jaar eerder.
• Versnelling van de verschoning vindt plaats via de elektrificatie van deelauto's en gerichte afspraken met specifieke doelgroepen als eigenaren van ov-bussen, doelgroepvervoer en taxi's.
• Daarnaast werkt de gemeente met werkgevers binnen de Klimaatalliantie Duurzame Mobiliteit. Er zijn 57 grote werkgevers bij aangesloten, die meer dan 90.000 werknemers vertegenwoordigen. Deze werkgevers verbinden zich aan 50% CO2-reductie in het zakelijke en woon-werk verkeer.
• De gemeente verschoont het eigen wagenpark. Inmiddels is 76% van de personenauto's volledig elektrisch, 35% van de lichte - en 9% van de zware bedrijfsvoertuigen uitstootvrij. 
• Volgens de Nationale Aanpak Laadinfrastructuur (NAL) zorgt de gemeente voor een dekkend en groeiend netwerk van laadinfrastructuur. Die moet de overgang naar elektrisch rijden mogelijk maken. In 2022 zijn er 771 openbare laadpunten bijgekomen. Het gebruik daarvan is met 74% toegenomen (uitgedrukt in kWh) ten opzichte van 2021. Het eerste snellaadstation voor bestelbussen is geopend.

De goede groei van de stad wordt ook ondersteund door een betrouwbare en duurzame (digitale) infrastructuur, het bevorderen van inclusieve en duurzame industrialisering én van digitale innovatie. Ook het stimuleren van innovatie voor duurzame ontwikkelingen, het verduurzamen van de haven en de circulaire economie dragen hieraan bij. 

 

Begrotingsprogramma's: Stedelijke ontwikkeling, Economische ontwikkeling, Beheer van de stad, Energietransitie

Indicatoren:

• Realisatie drie toonaangevende projecten autoluw

• 20% schone passages (elektrische, waterstof en hybride motorvoertuigen) binnen de ring in 2026

• De gemeente wil in 2030 een emissieloos wagenpark.

Ongelijkheid verminderen (SDG 10), gendergelijkheid (SDG 5),

Het aantal meldingen van discriminatie is sinds 2021 toegenomen. De belangrijkste grond voor discriminatie is herkomst en huidskleur. Maar in 2021 speelde ook corona een belangrijke rol: mensen die op grond van vermeend besmettingsgevaar worden buitengesloten.  In 2022 is de campagne ‘Zie het. Zeg het. Meld het.’ gelanceerd. Daarmee hebben we het thema extra aandacht gegeven om de meldingsbereidheid van discriminatie verder te vergroten. In 2022 zijn er acties geweest tegen discriminatie op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en in de (nacht)horeca. Daarnaast dragen dialogen in de wijk over taboeonderwerpen bij aan de verbinding en de cohesie tussen Rotterdammers.

 

Begrotingsprogramma's: Zorg, welzijn en wijkteams, Sport en recreatie, Cultuur

 

Duurzame steden en gemeenschappen (SDG 11)

Doel is de realisatie van veerkrachtige wijken met een toekomstbestendige woningvoorraad voor alle Rotterdammers.

Voor deze ambitie wordt de aanpak van de woningvoorraad in de wijken op Zuid, via het NPRZ, doorgezet en vindt stadsbreed inzet plaats.

In 2022 zijn vele projecten uitgevoerd om de basiskwaliteit van woningen op peil te houden of te verbeteren. Vanuit programma Steigers op Zuid krijgen eigenaren en verenigingen van eigenaren in NPRZ-gebied hiertoe advies en ondersteuning. In 2022 is van 778 woningen de aanpak gestart.

Ook heeft in 2022 wijkgerichte aanpak van funderingsproblemen plaatsgevonden. De eigenaren van 5.300 woningen geïnformeerd over de risico’s van funderingsproblemen, hoe zij hier zicht op kunnen krijgen en wat eraan is te doen. In 2022 hebben 307 eigenaren gesubsidieerd onderzoek laten uitvoeren naar de staat van hun fundering. Nog eens 1.778 eigenaren hebben aangegeven gesubsidieerd onderzoek te willen uitvoeren.

Voor bescherming van het cultuurhistorisch erfgoed is gewerkt volgens de Rotterdamse Erfgoedagenda. In 2022 zijn voor wat betreft beschermde monumenten 186 omgevingsvergunningen aangevraagd. In 2022 zijn zeven gemeentelijke monumenten aangewezen. Er zijn tien gebiedsgerichte cultuurhistorische verkenningen uitgevoerd, waarvan er drie in het lopende jaar bestuurlijk zijn vastgesteld.

Om ervoor te zorgen dat er voldoende bestaande woningvoorraad in Rotterdam is en de particuliere woningvoorraad die betaalbaar moet zijn ook betaalbaar blijft, is de gemeente marktmeester door opkoopbescherming toe te passen en te handhaven. 2022 was het eerste jaar van de Opkoopbescherming voor woningen met een WOZ-waarde tot € 355.000. In de 16 aangewezen wijken voor deze bescherming nam het percentage woningen dat door beleggers is gekocht af van 69% in 2021 tot 44% in 2022. Bewoners kregen hierdoor een grotere kans op een eigen woning.

Bescherming van de betaalbare particuliere woningvoorraad en de mensen die daarop zijn aangewezen gebeurt ook door de aanpak Goed Huren en Verhuren. In 2022 is hiertoe een groot aantal acties uitgevoerd. Zo is sinds mei 2022 stads breed een Huurteam beschikbaar om huurders te ondersteunen bij het halen van hun huurrecht bij de Huurcommissie. Ook is een platform Particuliere verhuurders opgericht met vertegenwoordiging vanuit de grotere Rotterdamse verhuurders met een gezamenlijk bezit van ca. 11.000 woningen en de gemeente, waar goed verhuurderschap en de verduurzamingsopgave op de agenda staan.

Iedere Rotterdammer moet toegang hebben tot een woning die past bij zijn/haar inkomen. Behalve door middel van de bestaande voorraad wordt dit ook gestimuleerd door nieuwe woningen te bouwen in verschillende prijssegmenten en bijvoorbeeld afspraken te maken met woningbouwcorporaties. Zo wordt ongewild vertrek van starters, ouderen of sociale stijgers uit de stad voorkomen. In oktober 2022 zijn er samenwerkingsafspraken over de woningbouw gemaakt tussen Rijk en provincie Zuid-Holland. Deze afspraken moeten begin 2023 leiden tot regionale woondeals waarbij ook gemeenten en woningcorporaties zijn betrokken.

In 2023 is de bouw gestart van 3005 woningen: ongeveer 10% in het sociale segment, 26% in het middensegment, 25% in het hoger segment en 23% in het topsegment. Voor ca 16% van de woningen is het prijsniveau nog niet bekend. Vooral het achterblijven in het betaalbaar segment (sociaal en midden) is zorgelijk en vraagt extra maatregelen. Denkbaar zijn afspraken met corporaties, plaatsing van flexwoningen en verkoop van gemeentegrond voor de bouw van veel betaalbare woningen. Het is nog steeds de verwachting dat de percentages over het geheel van de collegeperiode 2022 tot 2026 behaald worden.

In 2050 wil Rotterdam een stad zonder afval zijn. Om dat te bereiken is het van groot belang: de totale hoeveelheid afval terug te brengen door huishoudelijk afval nog beter te scheiden. In de Grondstoffennota zijn maatregelen opgenomen om dit te stimuleren. In 2022 zijn er 85 pop-up milieuparken georganiseerd. Daarnaast zijn de openingstijden van de milieuparken verruimd. In september jl. startte een proef het de zondagsopenstelling van milieupark Delfshaven (9:00-13:00 uur). Ook konden inwoners kosteloos elektrische bakfietsen of aanhangwagens lenen. Deze proef was succesvol. Er is dan ook besloten is om hiermee door te gaan.

In 2022 hebben diverse circulaire projecten bijgedragen aan bewustwording en gedragsverandering van bewoners, ondernemers en de gemeentelijke organisatie. Er zijn 25 weggeefkasten gerealiseerd waaruit bewoners houdbare levensmiddelen en hygiënische producten gratis kunnen meenemen als zij die nodig hebben. Andere projecten waren gericht tegen voedselverspilling in Delfshaven; circulaire ondernemers kregen subsidie, trainingen en een speciaal loket voor vragen over afval.

De CROW-resultaten zijn vooral bij naastplaatsingen veelbelovend. De NietRNaast aanpak (‘runners’)  lijkt vruchten af te werpen. In 17 van de 20 wijken is er een verbetering van ruim 5 procentpunt op de CROW-score ten opzichte van 2021. Voor zwerfafval is meer aandacht nodig. In de 20 focuswijken is er een gemiddelde afname van ruim 4 procentpunt. Het doel is echter een gemiddelde stijging van 1,25% per jaar. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de wijken. De uiteenlopende scores benadrukken het belang van een wijkgerichte aanpak.

Het LED-transitieproject loopt vanaf 2020 t/m 2025 waarbij 90.000 armaturen worden vervangen. In 2022 is begonnen met het vervangen van de armaturen langs de doorgaande wegen gevolgd door de specials. Er zijn nu totaal 60.000 van de 90.000 armaturen vervangen. De verwachting is dat het project in 2025 kan worden afgerond.

Biodiversiteit: de analyse van 10 jaar flora en fauna in Rotterdam is in augustus 2022 gedeeld met de Raad. Biodiversiteit is verder in 2022 in toenemende mate onder de aandacht gebracht door het symposium “Ruimte voor rijke Rotterdamse stadsnatuur. Hierbij is samengewerkt met de partners van het Publiek Platform. Natuurinclusief Bouwen was het thema van de Rotterdamse architectuurmaand en van de Dakendagen. Er is een natuurindicatiekaart opgesteld waarbij de gegevens van 10 jaar data een indicatie geven van de biodiversiteit in de verschillende delen van de stad. Bij verschillende stadsprojecten is biodiversiteit als thema meegenomen, zoals bij Reyeroord, Alexanderplein, de Hofbogen en de geveltuinen.

De ambitie is de komende 4 jaar 40 hectare bijenlandschap te realiseren. Hiermee voegen we bijna 10% areaal toe aan het bestaande bloem- en kruidenrijk graslandschap in de stad. In 2022 is verkend welke eerste 10 hectare in 2023 omgevormd kan worden tot bijenlandschap. Tevens is gestart met het opstellen van een strategisch plan voor de overige hectaren.

Er worden 50 klimaat adaptieve projecten in de openbare buitenruimte gerealiseerd waarbij we onder andere groen en/of bomen toevoegen en buffers voor regenwater aanleggen. In 2022 is een eerste inventarisatie gedaan van mogelijke locaties. Dit zijn projecten die al op de planning staan om extra groene en biodiverse maatregelen te nemen om regenwater vast te houden en hitte te reduceren. 

 

Begrotingsprogramma’s: Bestaande stad, Energietransitie, Stedelijke ontwikkeling en Volksgezondheid

Indicatoren:

• Collegetarget woningbouw: start bouw van 14.000 – 16.000 nieuwe woningen
• Indicator basiskwaliteit woningen: (aantal) wordt nog ingevuld
• Collegetarget we verminderen naastplaatsingen en zwerfafval in de 20 wijken die het slechtst scoren. Doel in deze collegeperiode is een stijging van de CROW-score op naastplaatsingen en zwerfafval met gemiddeld 5 procentpunt.
• Groen: het doel is om minimaal 90% van het groen aan beeldkwaliteitsniveau B (= CROW norm) te laten voldoen. Dit doel is in de eerste kwartalen van 2022 niet behaald, maar in het 4e kwartaal wel: 92%.
• Verharding: CROW, gemiddelde beeldkwaliteit, ambitie 2022: 90% B. Realisatie 91% B
• Straatverlichting: werkt voor minimaal 95% conform landelijk norm: gerealiseerd in 2022
• Biodiversiteit: realisatie van 40 hectare bijenlandschap in komende 4 jaar.
• Er worden 50 klimaat adaptieve projecten in de openbare buitenruimte gerealiseerd waarbij we onder andere groen en/of bomen toevoegen en buffers voor regenwater aanleggen.

 

Verantwoorde consumptie en productie (SDG 12)

We dragen bij aan en verantwoorde productie door de inzet op een circulair havenindustrieel complex (HIC) en op de circulaire en duurzame economie. Daarvoor wordt het HIC gepositioneerd als de (internationaal) erkende proeftuin voor kennisontwikkeling en innovatieprojecten op vernieuwende duurzame gebieden zoals waterstof, CCU, de energieswitch van fossiel naar duurzaam opgewekte energie en circulariteit (o.a. plastics, textiel, batterijen).

Huishoudelijk restafval is het totaal aan ongescheiden restafval per inwoner per jaar, inclusief grof huishoudelijk restafval. In de Grondstoffennota 2019-2022 is de streefwaarde voor 2022 opgenomen. De Grondstoffennota 2023-2026 is begin februari 2023 vastgesteld. Het totale aanbod afval in Rotterdam is in 2022 flink verminderd. Waarschijnlijk zijn de huidige economische ontwikkelingen hierop van invloed, zoals inflatie, hoge energieprijzen en duurdere grondstoffen. Ook draagt de toegenomen hoeveelheid gescheiden ingezameld GFE bij aan de vermindering van het aantal kilo’s restafval.

In de beleidsnota “Van Zooi naar Mooi” en de grondstoffennota worden maatregelen benoemd waarmee Rotterdam de transitie naar de circulaire economie gaat maken.  De Grondstoffennota 2023-2026 is in ontwikkeling. Hierin worden nieuwe maatregelen vastgelegd en nieuwe doelstellingen worden geformuleerd. Waarbij reductie van de hoeveelheid restafval per inwoner opnieuw het uitgangspunt is.

In 2050 wil Rotterdam volledig circulair zijn. Circulaire economie is een middel om de negatieve effecten van onze manier van produceren en consumeren terug te dringen en meer waarde toe te voegen voor mens, milieu en economie. Het programma Rotterdam Circulair focust zich ook hierop.

De samenwerking met partijen in de stad door verschillende subsidieregelingen, regionale afspraken en akkoorden met de industrie leidt tot meer verantwoorde productie en consumptie.

 

Begrotingsprogramma’s: Beheer van de stad, Economische ontwikkeling, Energietransitie

Indicatoren:

• Omvang huishoudelijk restafval: ambitie 2022 was 249 kg per inwoner per jaar, realisatie is 264 kg.

 

 

Klimaatactie (SDG 13)

Het stimuleren van innovatie voor duurzame ontwikkelingen, het verduurzamen van de haven en de circulaire economie, gekoppeld aan samenwerking met partijen in de stad, regionale afspraken en akkoorden met de industrie dragen allemaal bij aan Klimaatactie. Dit wordt versterkt doordat het vergezeld gaat van brede communicatie en informatie richting Rotterdammers.

In 2022 verbruikten de chemische industrie en de aardolie-industrie al 10 tot 20% minder aardgas. Dit is een gevolg van de ontwikkelingen op de internationale energiemarkt. Daar staat een hoger gebruik van kolen tegenover. Verder heeft de gemeente de walstroominstallatie in Rozenburg in gebruik genomen.

Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) worden ondersteund bij verduurzaming in de vorm van een passend financieringsarrangement bestaande uit subsidie, een lening faciliteit en een gratis Groen Meerjarenonderhoudsplan (Groen MJOP). 

Met 23 Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) is begonnen met de begeleiding naar een groen meerjarenonderhoudsplan (MJOP) en duurzame investeringen.

In januari 2022 kreeg de gemeente de specifieke uitkering (SPUK) energiearmoede van het Rijk. Met dit geld betaalt de gemeente projecten om de energierekening van bewoners te verlagen door energiebesparende maatregelen te treffen. De uitvoering van verschillende projecten is gestart.

Met de begeleiding voor eengezinswoningen zijn 136 woningen overgegaan op verduurzaming.

In 2022 startte het implementatieproces van de CO2 Prestatieladder trede 3. De gemeente stelde het CO2- en Energiemanagement Plan 2022-2023 vast met als doel de CO2-uitstoot van de eigen bedrijfsvoering in 2030 met 55% te verminderen ten opzichte van 1990. Bij de onderhoudsovereenkomsten openbare ruimte selecteerde de gemeente leveranciers en aannemers die materialen gebruiken met een lage milieukostenindicator (MKI), emissievrije voertuigen inzetten evenals emissievrije bouwmachines tijdens de aanleg.

 

Begrotingsprogramma’s: Energietransitie, Bestaande stad en Beheer van de stad

Indicatoren: 

• We zetten in op minimaal 25% CO2-reductie in 2025 voor het stedelijke gebied, gemeten ten opzichte van 1990.  Uit de monitoringsrapportage van de DCMR van september 2022 blijkt dat de Rotterdamse CO2-uitstoot gestaag daalt. De CO2-uitstoot van 2022 is bekend in het najaar van 2023.

Leven op het land (SDG 14) en leven in het water (SDG 15)

De collegedoelstelling 2018-2022 om ten opzichte van 2018 in 2022 20 hectare groen aan de stad toe te voegen, is behaald. Er is zelfs 21,5 hectare aan groen bijgekomen.

De ecologische verbinding tussen het Eiland van Brienenoord en park De Twee Heuvels is in 2022 opgeleverd. De twee andere ecologische verbindingen, langs de Heemraadsingel naar Vroesenpark en de Steilrand (van de Rotte naar de Schie en Landgoed De Tempel) zijn uitgewerkt naar eenvoudig uit te voeren projecten en moeten leiden tot groenblauwe verbindingen (gereed uiterlijk 2026). Ook het levendiger, aantrekkelijker en natuurlijker maken van de oevers van de Rotte en de Nieuwe Maas moeten dan gereed zijn. De verder uit te werken stadsprojecten Stadsparken dragen eveneens bij aan het ontwikkelen van Groen in de stad.

Een gezonde leefomgeving is essentieel voor de Rotterdammers. Dankzij maatregelen uit de Koersnota Schone Lucht 2019-2022 is de luchtkwaliteit verbeterd. Maatregelen zijn bijvoorbeeld meer ruimte voor de fietser en wandelaar in de binnenstad (en minder rijbanen voor de auto). Een ander voorbeeld zijn de Rotterdamse campagnes over luchtverontreiniging door houtstook.

De gemeente wil de Rotterdammer zo veel mogelijk beschermen tegen de gevaren van milieubelastende activiteiten van bedrijven. Bij woningbouwplannen werd en wordt daarom rekening gehouden met risico’s van bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen of vervoerders daarvan. Daarnaast vonden ook in 2022 stelselmatig inspecties plaats bij dat soort bedrijven.

Met het programma Energietransitie in de gebouwde omgeving wordt gewerkt aan duurzame en toekomstbestendige wijken, woningen en gebouwen. Het doel? Geen fossiele energie in de woningvoorraad per 2050. In Heindijk zijn in 2022 volgens planning 300 woningen aangesloten op stadsverwarming. In Bospolder-Tussendijken zijn 436 woningen van Havensteder aangesloten op stadsverwarming. In de uitvoering beperken we overlast: rioolvervanging en energietransitie trekken daarom zoveel mogelijk samen op.

 

Begrotingsprogramma's: Stedelijke ontwikkeling, Energietransitie en Beheer van de stad

Indicatoren:

• Collegetarget 20 hectare meer groen

Vrede, veiligheid en sterke publieke diensten (SDG 16)

Rotterdam laat de laatste jaren een sterke verbetering zien op gebied van veiligheid. Het wijkprofiel van Rotterdam laat in 2022 een dalende trend zien van criminaliteit. Het collegetarget 2018 – 2022 is voor 93% behaald. Het meetbare veiligheidsniveau voor de stad is in zijn geheel in 2022 hoger dan vier jaar geleden en de perioden hiervoor. Zie ook het rapport ‘Tijd voor targets’ (target 13: veiligheid) van de Rekenkamer Rotterdam. De komende jaren blijven we inzetten op het vasthouden van deze positieve lijn en investeren we fors in het vergroten van de veiligheidsbeleving.

In 2022 is het nieuwe veiligheidsbeleid van Rotterdam voor de periode 2023-2026 ontwikkeld en vastgesteld. Met dit veiligheidsbeleid wordt meer de relatie gelegd met andere grootstedelijke opgaven (en SDG’s). Want veiligheid is verbonden aan het individuele leven en welzijn van Rotterdammers, de straat, stad en wereld waarin zij wonen. Het raakt meerdere beleidsterreinen. Samenwerking is daarom een belangrijk uitgangspunt voor de realisatie van SDG 16 na 2022.

Door het  college en de gemeenteraad   zijn in 2022 daarom de volgende vijf opgaven vastgesteld in de  Veiligheidskoers 2023-2027:

Met deze uitgangspunten staan de komende jaren vijf veiligheidsopgaven centraal:

1. Bouwen aan veilige wijken
2. Voorkomen van jeugdcriminaliteit
3. Bestrijden van ondermijnende criminaliteit
4. Omgaan met polarisatie en tegengaan van extremisme
5. Bestrijden van cybercriminaliteit en criminaliteit met grote impact.

 

De gemeente staat voor sterke publieke diensten en goede dienstverlening voor al haar bewoners. Als organisatie streven we ernaar om zoveel mogelijk een afspiegeling te zijn van de bevolking zodat herkenbaarheid groter wordt. We vinden het belangrijk dat Rotterdammers de gemeente zien en ervaren als betrouwbaar en toegankelijk in het bieden van dienstverlening en ondersteuning. 

In 2022 is hard gewerkt aan het vergroten van de betrokkenheid en invloed van Rotterdammers op het beleid. Dit hebben we o.a. gedaan door uitvoering te geven aan het programma Betrokken Stad, waarbij er verschillende producten zijn (door)ontwikkeld, zoals de Grote Participatie Samenvatting, een eerste leergang democratisch vakmanschap, de verkiezing van een Kinderburgemeester, en het opstellen van een Kinderagenda. In 2022 is ook het platform Mijn Rotterdam live gegaan. Op dit platform kunnen Rotterdammers meebeslissen over plannen en projecten die van invloed zijn op hun wijk.

Daarnaast is in 2022 het nieuwe bestuursmodel “Wijk aan Zet” van start gegaan. Met dit nieuwe bestuursmodel hebben bewoners meer zeggenschap over hun eigen wijk. In maart 2022 heeft de eerste wijkraadsverkiezing plaatsgevonden. Er zijn in totaal 39 wijkraden gekozen, die voortdurend in contact staan met de gemeente en bewoners. De wijkraad verbindt, onderhoudt en activeert het netwerk in de wijk en vertegenwoordigt dit netwerk richting de gemeenteraad en het college. Na de installatie van de wijkraden is begonnen met het maken van wijkakkoorden, die de basis vormen voor deze samenwerking. De wijkraden geven ook advies over het betrekken van bewoners, ondernemers en partners en zien toe op de participatie in de voorbereiding en uitvoering van beleid en plannen in de wijk, voor in ieder geval: de buitenruimte, welzijnspartijen en hun activiteiten in de wijk, de bereikbaarheid van de wijk en de sociale veiligheid in de wijk.

Goed contact en goede dienstverlening zijn belangrijke pijlers om het vertrouwen van burgers in de overheid te verbeteren. In 2022 heeft de gemeente daarom een nieuwe collegetarget vastgesteld. Met deze collegetarget ambieert de gemeente dat minder Rotterdammers ontevreden (rapportcijfer 6 of lager) zijn over hun contact met de gemeente. Voor 2022 was de doelstelling om een daling van 4% te realiseren ten opzichte van de score in 2021. Deze daling is helaas niet gehaald. Gemiddeld over 2022 is 85% van de Rotterdammers tevreden (rapportcijfer 7 of hoger) over het contact met de gemeente. Gemiddeld over 2022 bleek 15,4% van de Rotterdammers ontevreden te zijn over hun contact met de gemeente. In plaats van de gewenste daling was er sprake van een stijging ten opzichte van de score in 2021 (13,8%). Wel geven Rotterdammers de gemeentelijke dienstverlening gemiddeld een 8. Vooral duidelijkheid en vriendelijkheid worden als positieve aspecten genoemd.

De  gemeente biedt ondersteuning en hulp aan diegenen die dat nodig hebben. We zetten erop in om dat laagdrempelig en goed bereikbaar te doen, met oog voor de omstandigheden van de Rotterdammer(s) die we voor ons hebben staan. Dat doen we waar mogelijk fysiek in de Vraagwijzers en anders digitaal of schriftelijk in begrijpelijke taal.

 

Begrotingsprogramma's: Veiligheid en dienstverlening

Indicatoren:

• Collegetarget Veilig
• Collegetarget tevredenheid concerndienstverlening
• Collegetarget Wijk aan Zet: Het college realiseert (in deze collegeperiode) 75% van de acties die opgenomen zijn in de wijkplannen.

 

Partnerschappen om de doelen te bereiken (SDG 17)

Samenwerken gebeurt al sinds vele tientallen jaren in diverse nationale en internationale samenwerkingsverbanden op de in voorgaande hoofdstukken aan de orde gekomen beleidsterreinen. Rotterdam is geen eiland:  samenwerking is onmisbaar om de beleidsdoelstellingen en doorbraken te realiseren. Daarom wordt beleid gezamenlijk of in samenspraak met veel verschillende bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere overheden gemaakt. Ook de uitvoering vindt vaak samen plaats. 

Zo wordt binnen het Nationaal Programma Rotterdam Zuid ingezet op verdere verbetering van het onderwijs, het ondersteunen van werkzoekenden en het verminderen van het aantal mensen in de bijstand, voor meer cultuuraanbod en het verbeteren van de woningvoorraad, zodat sociale stijgers ook op Zuid blijven wonen.

In het kader van het Rotterdams Klimaatakkoord zijn in de beginperiode aan de klimaattafels 49 deals gesloten voor de aanpak van de klimaatverandering en energietransitie en er komen nog steeds nieuwe deals bij. Met maatschappelijke instellingen wordt gewerkt aan de aanpak van armoede en eenzaamheid, enzovoorts. 

We starten ook met het maken van een Rotterdams Zorgakkoord in navolging van het landelijke zorgakkoord. 

Op regionaal niveau wordt o.a. samengewerkt op milieugebied (DCMR), werkgelegenheid (de Arbeidsmarktregio) , Veiligheid (VRR, veiligheidshuis), openbaar vervoer en economisch vestigingsklimaat (Metropoolregio Rotterdam Den Haag), groene ruimte (recreatiegebieden), jeugd, (jeugdhulp Rotterdam Rijnmond) en gezondheid (GGD Rotterdam Rijnmond).

Op hoger schaalniveau vindt de samenwerking plaats o.a. in G4 verband en als lid van de VNG en de VZHG (Vereniging Zuid-Hollandse gemeenten). Internationale samenwerking zit in de genen van onze havenstad. Rotterdam heeft al jaren een actief internationaal programma en onderhoudt wereldwijd contacten en relaties en behartigt daarbij onze belangen. Onder andere bij de Europese Unie. Rotterdam volgt de beleidsontwikkelingen over de rol en het belang van de SDG’s voor het Europees beleid op, zoals vertaald in de reflectiepaper over een duurzaam Europa van de EU-commissie (juni 2019), en de Green Deal van de nieuwe EU-commissie (2020-2027)) en past ze toe in haar eigen beleidsontwikkelingen. Verder werken we samen met zuster- en partnersteden, in netwerken als Eurocities (ontstaan in 1986 in Rotterdam), het Comite van de Regio’s, ICLEI, Global Resilient Cities, C40, U20 , EFUS (veiligheid) en TDA (transport decarbonisation alliance). Naast bestuurlijke inzet is Rotterdam ook op ambtelijk niveau (internationaal) actief en wordt Rotterdam als koploper op tal van terreinen (mobiliteit, klimaatadaptatie) gezien en gewaardeerd.